تمام مردم دنیا به یک زبان سکوت می‌کنند.

پرویز شاپور

Все люди в мире
Молчат на одном языке.

Парвиз Шапур
Перевод с персидского: М. Яздани

@az_rusi

ПОЩЁЧИНА ОБЩЕСТВЕННОМУ ВКУСУ (Манифест русского футуризма)

#1

*Только мы — лицо нашего Времени. Рог времени трубит нами в словесном искусстве.

Прошлое тесно. Академия и Пушкин непонятнее иероглифо. Бросить Пушкина, Достоевского, Толстого и проч. и проч. с Парохода Современности.

Кто не забудет своей первой любви, не узнаёт последней.*

سیلی‌ای به سلیقهٔ عمومی (بیانیهٔ فوتوریست‌های روس)

*تنها ما چهرهٔ زمانهٔ خودیم. ماییم که در شاخ زمان هنر زبان را می‌دمیم.

جایی برای گذشته نمانده. فرهنگستان ادب و پوشکین، حال از هیروگلیف نیز نافهمیدنی‌تراَند. باید پوشکین و داستایفسکی و تالستوی و دیگران و دیگران را از کشتی عصر مدرن پیاده کنیم.

آن‌که عشق نخستش را فراموش نکند، عشق واپسینش را نیز نخواهد شناخت.*

مترجم: محمدمهدی یزدانی

@az_rusi

زبان ادبی و زبان معیار

یکی از ترجمه‌های غلط در آثار زبان‌شناختی ترجمه‌شده از روسی که در مواردی، به آثار تألیفی فارسی نیز راه یافته‌است، عبارت زبان ادبی است، برابر литературный язык یا литературная речь (برای نمونه نگاه کنید به فرهنگ‌نویسی برای زبان فارسی نوشتهٔ یوری آرونوویچ روبینچیک، ترجمهٔ محسن شجاعی و لهجهٔ تهرانی، نوشتهٔ لازار ساموئیلوویچ پیسیکوف، ترجمهٔ محسن شجاعی و نیز واژه‌سازی و دستور: مجموعه مقالات، علاءالدین طباطبایی (کتاب بهار)).

برابر литературный язык (речь) در فارسی می‌شود زبان معیار که به عبارت دیگر همان گونهٔ استاندارد[شدهٔ] زبان است.

زبان ادبی در فارسی یعنی زبانی که برای خلق آثار ادبی، همچون شعر و رمان و نمایشنامه و غیره به‌کار می‌رود و پر است از صنایع ادبی و خیال‌پردازی. برابر زبان ادبی فارسی در روسی می‌شود художественная речь یا язык художественной литературы.

پیش‌تر این‌جا دربارهٔ литературный язык نوشته‌ام:

https://t.me/az_rusi/420

محمدمهدی یزدانی

@az_rusi

تخصیص معنایی وام‌واژه‌ها

یکی از ویژگی‌های وام‌واژه‌ها این است که در مواقع زیادی در زبان گیرندهٔ واژه دچار تخصیص معنایی (специализация/сужение значения/semantic narrowing) می‌شوند. تخصیص معنایی یعنی این‌که واژه‌ای در گذر زمان (یا گذر از یک زبان به زبان دیگر) تنها به بخشی (یا گونه‌ای) از معنای نخست خود دلالت می‌کند؛ برای نمونه واژه‌های فارسی‌ای که وارد روسی شده‌اند:

ПАРЧА‌ /pâr'čā/:
(از پارچهٔ فارسی) گونه‌ای پارچهٔ ابریشمی طلایی یا نقره‌ای‌رنگ.

ШАРОВАРЫ /ʂârâˈvâri/:
(از شلوار فارسی) نوعی شلوار گشاد، مانند شلوار کردی یا شلوار سندبادی.

БАХЧА‌ /bâx'ča/:
(از باغچهٔ فارسی) باغچهٔ صیفی‌جات، جالیز

АМБА‌Р /âm'bâr/:
(از انبار فارسی) انبارِ کاه و غله

САРАЙ /sâ'râj/
(از سرای فارسی) آلونک، انباری

ХАТА /'xâtâ/
(از کدهٔ فارسی) خانهٔ روستایی، کلبه

محمدمهدی یزدانی

#واژه_شناسی
#лексикология

@az_rusi

دانستی‌هایی کلّی دربارهٔ زبان روسی

1. زبان روسی یکی از زبان‌های هندواروپایی از شاخهٔ اسلاوی باستان و یکی از زبان‌های اسلاوی شرقی است.

2. زبان روسی هفتمین زبان پرگویشور جهان است.

3. زبان روسی پرگویش‌ورترین زبان اسلاوی و نیز پرگویش‌ورترین زبان در اروپا است.

4. زبان روسی زبانِ نخست (مادری) بیش از ۱۵۰ میلیون نفر و زبان دوم بیش از ۱۲۰ میلیون نفر در جهان است.

5. زبان روسی یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد و یونسکو است.

6. زبان روسی پس از انگلیسی زبان دوم در اینترنت است.

7. زبان روسی یکی از زبان‌های رسمی ایستگاه بین‌المللی فضایی است.

8. زبان روسی زبانِ میانجی اصلی در شرق اروپا، آسیای میانه و قفقاز است.

9. زبان روسی زبان نخست (مادری) یا دوم نزدیک ۲۰ درصد از ساکنان اسرائیل است.

10. زبان فارسی و روسی با یکدیگر نسبت خواهری دارند و واژگان پایه‌های آن‌ها ریشهٔ مشترک هندواروپایی دارند.

11. الکساندر پوشکین، شاعر و نویسندهٔ روس، بیشترین نقش را در بازیابی منزلت زبان روسی داشته است.

12. از لحاظ آوایی، در زبان روسی تفوق با همخوان‌ها (صامت‌ها) است. روسی دارای ۳۶ همخوان و ۵ واکه (مصوت) است.

13. تکیهٔ آوایی در روسی دارای دو ویژگی مهم است: ۱. ثابت نیست و در واژه‌های مختلف ممکن است جای تکیه متفاوت باشد؛ ۲. متحرک است و در صورت‌های گوناگون یک واژه نیز ممکن است تکیه متفاوت باشد.

14. خط روسی سیریلک نامیده می‌شود و برگرفته از خط یونانی بیزانسی است. الفبای سیریلک روسی دارای ۳۱ حرف و ۲ نشانهٔ سختی و نرمی است.

15. زبان روسی به‌صورت کلی دارای ۳ گویش (لهجهٔ) شمالی، مرکزی و جنوبی است.

16. زبان روسی از لحاظ ساختار، زبانی تصریفی-ترکیبی است و معانی دستوری در آن از طریق تکواژهای دستوری پایان واژه (پایانهٔ دستوری) منتقل می‌شود.

17. زبان روسی از دسته زبان‌های دارای حالت دستوری (case/падеж) است؛ در روسی امروز ۶ حالت دستوری وجود دارد و همهٔ مقوله‌های اسمی کلام در این ۶ حالت صرف می‌شوند.

18. اسم‌ها در زبان روسی دارای ۳ جنس دستوری مذکر، مؤنث و خنثا هستند.

19. از لحاظ واژگان، بیشتر واژگان زبان روسی امروز را واژگان اصیل روسی تشکیل می‌دهند.

20. بیشتر واژه‌های بیگانهٔ روسی ریشهٔ یونانی، اسلاوی کلیسایی، ترکی-آلتایی، فرانسوی، لاتین، لهستانی، هلندی، آلمانی، فارسی و انگلیسی دارند.

21. ترتیب واژگان در زبان روسی نسبتاً آزاد و منعطف است و بسته به بافت کلام ترتیب واژگان می‌تواند متفاوت باشد.

22. زبان روسی برای فارسی‌زبانان یکی از سخت‌ترین زبان‌ها برای یادگیری است.

محمدمهدی یزدانی

@az_rusi

حکایت‌های کهن

در شهر مردی درزی (=خیاط) بود، بر دروازهٔ شهر دکان داشتی بر گذر گورستان‌، و کوزه‌ای در میخی آویخته بود و هوسش آن بودی که هر جنازه‌ای که از درِ شهر بیرون بُردَندی وی سنگی در آن کوزه افکندی و هر ماهی حساب آن سنگ‌ها کردی که چند کس بیرون بردند و آن کوزه را تهی کردی و باز سنگ در همی‌افکندی‌. تا روزگار برآمد، درزی نیز بمرد. مردی به طلب درزی آمد و خبر مرگ او نداشت‌. در‌ِ دکانش بسته دید. همسایهٔ او را پرسید که ‌«این درزی کجاست که حاضر نیست؟‌» همسایه گفت که «درزی نیز در کوزه افتاد!‌»

قابوسنامه، باب نهم: اندر ترتیب پیری و جوانی

Рассказ

Был в одном городе портной. Мастерская у него была у самых ворот города возле кладбища. Он повесил кувшин на гвоздь, и была у него такая привычка, что всякий раз, когда из ворот города выносили покойника, он бросал в тот кувшин камень. Каждый месяц он подсчитывал эти камни, сколько человек вынесли, и опустошал кувшин, а затем снова бросал камни. Прошло некоторое время и сам портной помер. Пришел к портному человек, который не слыхал про его смерть. Увидел он, что двери его мастерской заперты, и спросил у его соседа: «Где же это портной, что его нет?» Сосед ответил: «Портной тоже попал в кувшин».**

Кабус-наме, глава девятая:
О распорядке дней в старости и юности.

Перевод: Е. Э. Бертельс

@az_rusi
https://t.me/az_rusi

[...] افراد طبقهٔ روحانی با وجود تقوا و تأکید مکررشان بر این که «دنیا چیز پوچی است»، از نعمت‌های این دنیا غافل نمی‌شوند. لذا ایشان همیشه انبوهی درخواست و امر مرتبط با اموال خود و یا منافع دنیوی‌شان دارند که برای رفعشان دائماً محتاج به دیدار با مقامات دولت و افراد قدرتمند‌‌ حکومت‌اند. به جز این، آن‌ها تمایل زیادی به دخالت در امور دولت، به‌ویژه شفاعت مؤمنان تحت حمایتشان دارند. این امر نیز ناشی از اصرار و سماجت مریدان آن‌هاست که برای برآوردن هر نوع حاجت و نیاز خود نزد ملّایشان می‌روند تا دولتیان را با نفوذی که درمیانشان دارد تحت فشار قرار دهد. ملّا با تن‌ در دادن به درخواست‌های مریدانش، در بیشتر مواقع، در صورت رتق‌وفتق اموراتشان، برای خودش نوعی پاداش بابت میانجی‌گری می‌طلبد. حتی برخی از ملّاها برای اطمینان از تسویهٔ حساب، پیشاپیش رشوه نیز می‌گیرند. از این رو، همهٔ شخصیت‌های اصلی روحانیت مسلمان، به استثنای موارد بسیار نادر، بیش‌تر به امور دنیوی و کمتر به امور دینی و مذهبی مشغول‌اند و اغلب به شهرت علمی و اعتبار معنوی‌ و قداست جایگاهشان به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به مصالح و منافع دنیوی‌ نگاه می‌کنند.

«یک روز از زندگی یک ایرانی؛
شرحی از زندگی شخصی در ایران»
سرگی ایوانویچ چرنیایف (۱۸۸۸-۱۸۱۸)، دیپلمات و سرکنسول روسیهٔ تزاری در استرآباد (گرگان)، مستشرق و استاد زبان و ادب فارسی

مترجم: محمدمهدی یزدانی

@az_rusi

‌▪️نفرات برتر کنکور کارشناسی ارشد سال ۱۴۰۳ در رشته‌های آموزش زبان روسی، مترجمی، ادبیات روسی (به تفکیک دانشگاه)

• آموزش:
رتبهٔ ۱: علامه طباطبایی
رتبهٔ ۲: فردوسی مشهد
رتبهٔ ۳: فردوسی مشهد

• مترجمی:
رتبهٔ ۱: علامه طباطبایی
رتبهٔ ۲: علامه طباطبایی
رتبهٔ ۳: فردوسی مشهد، شهید بهشتی

• ادبیات:
رتبهٔ ۱: فردوسی مشهد
رتبهٔ ۲: علامه طباطبایی
رتبهٔ ۳: علامه طباطبایی

برای همهٔ دوستان آرزوی کامیابی دارم.

اگر از نفرات برتر کنکور مطالعات روسیه آگاهی دارید، در خصوصی پیام بدهید.

@Mirzamohammad_iru
@az_rusi