آخرین روز از بهمن امسال، دانشگاه تربیت مدرس تهران میهمان جمعی بود که برای شرکت در رونمایی از یک مستند کوتاه درباره دریاچه زریبار گرد آمده بودند. فیلمی ساخته عادل ایرانخواه که مختصر و بسیار مفید، از مشکلی بزرگ پرده برداشت. زریبار، این ثروت زیبایی که طبیعت به همه انسان‌ها هدیه داده است، حال در دست عده‌ی معدودی قرار گرفته است تا از آن بهره ببرند. جلسه بررسی این مستند با حضور دکتر عباس منوچهری، دکتر فرشاد مومنی و کارگردان این مستند، عادل ایرانخواه با مدیریت خانم دکتر آزاده شعبانی برگزار شد. گزارش سخنرانی‌ها تقدیم مخاطبان خواهد شد، فایل صوتی سخنرانی‌های این نشست نیز تقدیم می‌شود.

ویدئوی کامل زریبار را در این نشانی ببینید

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.

@cheshmandaz_iran

🔻بداهه‌هایی در سوگ؛
نوشتارهایی به مناسبت چهلمین سالگرد دکتر رضا رئیس‌طوسی

🖊مسعود پدرام

✅ روانشاد رضا رئیس‌طوسی که ایشان را معمولاً دکتر رئیسی می‌خواندیم، برای من و بسیاری از هم‌نسلانم، چه در دایره ملی-مذهبی و چه خارج از آن، به‌ویژه در دانشگاه یک تکیه‌گاه به حساب می‌آمد. به همین دلیل خاطره‌ای را در خصوص این موضوع بازمی‌گویم.
✅ حدود سال 1365 بود که با چند نفر از دانشجویان رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران آشنا شدم. نام‌های آشنایی چون علیرضا رجایی، احمد زیدآبادی، محمدجواد کاشی و احمد خالقی. این دوستان جدید از شاگردان دکتر رئیس طوسی و مثل من از علاقه‌مندان به جماعت ملی- مذهبی بودند. در پی صحبتی با آقای احمد خالقی فکر کردیم که نیاز است به‌طور جمعی و منظم وارد مباحثی جدی شویم. بر این اساس با این دوستان دانشجو، به‌علاوه دو نفر دیگر، آقای احمد تابنده که با او پیش از این دوستان آ شنا شده بودم و نیز هم‌دانشکده‌ای و دوست قدیمی‌ام ناصر هاشمی، دور هم نشستیم و به این تصمیم رسیدیم با حضور چهره‌های شناخته‌شده ملی-مذهبی در مورد مسائل مهم جامعه ایران جلساتی منظم برگزار کنیم و گفت‌وگوهایی داشته باشیم. من بعید می‌دانستیم بزرگان ملی-مذهبی این جمع را که اعضایش نام و نشانی نداشتند جدی بگیرند، اما شاگردان دکتر رئیس‌طوسی که با او آشنایی بیشتری از من داشتند و نیز آقای تابنده که ایشان را از پیش از انقلاب در زمان تحصیلش در انگلیس می‌شناخت معتقد بودند ایشان حتماً ما را جدی خواهد گرفت و تکیه‌گاهی قابل اعتماد خواهد بود.
✅بله. دکتر رئیس طوسی منزل خود را در اختیار ما گذاشت و در کنار ما ایستاد و از دیگران دعوت کرد در این جلسات منظم شرکت کنند. به این ترتیب برخی، چون آقایان یوسفی اشکوری، محمد بسته‌نگار، تقی شامخی، حسین رفیعی به‌طور دائم به این جلسات پیوستند و بزرگانی چون آقایان پیمان، سحابی، یزدی، محمدی گرگانی و بسیاری دیگر به‌صورت موردی در این جلسات شرکت کردند. این جلسات تا بیش از دو دهه از برگزاری اولین جلسه ادامه یافت و مباحث مهمی در آن طرح شد و الهام‌بخش کنش‌هایی راهگشا بود.

🎯برای اشتراک نشریه با ما تماس بگیرید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.

@cheshmandaz_iran

?ردپای سوء مدیریت در ناترازی صنعت برق
?گفت‌وگو با سید هاشم اورعی

✅ناترازی انرژی الکتریکی مسئله‌ای نیست که یک‌شبه ایجاد شده باشد، بلکه حاصل چند دهه بی‌برنامگی و بی‌توجهی و ضعف مدیریت است. اگر وضعیت فعلی برقمان را در نظر بگیریم، ۹۳ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های ماست. در تابستان سال جاری در اوج مصرف، تقریباً ۶۳ هزار مگاوات توانستیم تحویل شبکه بدهیم؛ یعنی تقریباً بیش از یک‌سوم از ظرفیت نیروگاهی ما در عمل میوه نمی‌دهد؛ البته این زیاد غیرعادی نیست. منظورم این است که نباید صفر باشد، ولی متأسفانه مشکلات مملکت ما زیاد است و دلایل عدیده دارد. ریشه ناترازی ما این است که در سال‌های متمادی و متوالی نرخ رشد تقاضای برق بیشتر از نرخ رشد تولید بوده است. آمار می‌گوید در سال‌های گذشته، متوسط رشد تقاضای ما حداقل حدود ۶ درصد بوده است، آن هم در شرایطی که رشد اقتصادی ما قابل توجه نیست. سال گذشته رشد تولید ما ۷/۱ بود؛ یعنی رشد تولید ما کمتر از یک‌سوم رشد تقاضا بوده است. وقتی که تقاضای شما بیشتر از تولید شما باشد فقط صحبت سر این است که کی به ناترازی می‌رسیم.

✅ما یک معاونتی در وزارت نیرو تحت عنوان معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی داریم. حداقل کارش این است که باید این‌ها را به مسئولان، دولت، مجلس و حتی به مردم گزارش می‌دادند که آقا داریم به این طرف می‌رویم. نگفتن این به نظرم بی‌صداقتی است. این ناترازی به دو علت اتفاق افتاده است. در وهله اول ظرفیت تولید را به اندازه تقاضا افزایش ندادیم؛ و بعد هر سال عمر تجهیزات ما بیشتر و بیشتر شده است. ۳ درصد نیروگاه‌های کشور عمری بالای ۴۰ سال دارند و ۱۵ درصد آن‌ها عمری بین ۳۰ تا ۴۰ سال دارند؛ یعنی عمر ۱۸ درصد از ظرفیت تولید ما (نزدیک یک‌پنجم کل ظرفیت تولید) بالای سی سال است. تکنولوژی سی چهل سال پیش آن هم با نگهداری نامناسب ما با تکنولوژی روز اصلاً قابل مقایسه نیست. ما نیروگاه‌هایی داریم که راندمان آن‌ها ۲۰ درصد است، ولی هنوز دارند کار می‌کنند، چون در قسمت تولید سرمایه‌گذاری نکردیم. در قسمت انتقال تا ده سال پیش خیال ما از بابت انتقال راحت بود. الآن مسئولان برق می‌گویند ما در انتقال برق هم محدودیت داریم. در قسمت توزیع هم که بدتر از همه جاست. می‌گویند ۱۲ درصد تلفات توزیع داریم، ولی من معتقدم چیزی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است. بعضی استان‌ها مثل خوزستان هم بالای ۲۰ درصد است، ولی اگر بخواهم عدد واقعی بدهم، حول و حوش ۱۸ درصد است؛ به‌عبارت دیگر وضعیت برق امروز کشور ماحصل حداقل دو دهه بی‌توجهی و ضعف مدیریت است.

✅در سال ۱۳۶۴، ۳۵ درصد از کل برق کشور از گاز بوده است. این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۸۶ درصد رسیده است. اگر به آمار دنیا نگاه کنیم، می‌بینیم مثلاً آن زمان ۲۳ درصد بوده است و حالا ۳۰ درصد شده است؛ یعنی ما بدون اینکه کوچک‌ترین عقلانیتی به خرج بدهیم آمدیم تمام تخم‌مرغ‌های برقمان را در سبد گاز گذاشتیم. من معتقدم در حال حاضر آمار حدود ۹۰ درصد است. به‌عبارت دیگر آمدیم در سبدی تخم‌مرغ گذاشتیم که حالا فهمیدیم سبد سوراخ است و تخم‌مرغ افتاده و شکسته است. چرا؟ چون الآن گاز نداریم. این هم از امنیت انرژی ما. اگر به برق‌آبی نگاه کنیم می‌بینیم در سال ۱۳۶۴ مثلاً حدود ۲۵ درصد از برقمان را از برق‌آبی‌ها می‌گرفتیم، الآن به ۹ درصد رسیده است، چون آب آن را نداریم. پشت سدهای ما چیزی نیست، اصلاً انگار که رها بوده است. بدتر از آن، این است که الآن هم داریم همان کار را می‌کنیم. الآن معاونت برق وزارت نیرو و توانیر تمام همّ و غمّشان این است که در تابستان برای زمان پیک چه کار بکنند. امروز هم هیچ‌کس به فکر پنج سال دیگر نیست. ما باید قبول کنیم این است که راه‌حل مشکل ناترازی برق نه در کوتاه‌مدت ممکن است و نه بدون درد.

✅اقتصاد برق نه‌تنها یکی از عوامل است، بلکه مهم‌ترین عامل است. مشکل اینجاست که دولت محترم ما (نه‌تنها این دولت) سال‌هاست برق را از یک کالای تجاری به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده است، درصورتی‌که اصلاً برق هم مثل سیب‌زمینی است، مثل بقیه کالاهای دیگر است. دولت یک زمانی برای اینکه محبوبیت بخرد، برای جلوگیری از عدم مشروعیت، از افزایش و واقعی شدن قیمت برق جلوگیری می‌کرد. مادامی که قیمت برق این‌طور باشد، اصلاحی در کار نخواهد بود. عددها خیلی پایین است. اصلاً محال است چیزی به نام بهینه‌سازی پا بگیرد. وقتی بهینه‌سازی مطرح می‌شود و معنی پیدا می‌کند که کالایی که بخواهید بهینه مصرف کنید ارزش داشته باشد. مادامی که قبض برق خانه من ماهی ۵۰ هزار تومان است اصلاً اهمیتی به برق نمی‌دهم. لامپ خانه‌ام روشن است، بگذار باشد، چه اشکالی دارد، ۵۰ هزار تومان پولی نیست.

منبع: چشم‌انداز ایران شماره ۱۴۸

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس https://B2n.ir/t7268p مراجعه کنید.

@cheshmandaz_iran

✅با سلام و احترام

✅به اطلاع مشترکین گرامی می‌رسانیم با پیگیری‌های مسئولین محترم پست مشکل ارسال نشریات حل شد.
با تشکر از آقای فخرآور، معاون اجرایی پست استان تهران و همکاران ایشان آقایان پیروی، حبیبی و نظیری.

?توطئه خونین ایالات‌متحده و اسرائیل
?گفت‌وگوی جان میرشایمر با WAR ECHO ZONE/ برگردان: شبنم کاظمی

✅به نظر من شکی در این نیست که ایالات‌متحده نقش کلیدی در علل اساسی بحران سوریه ایفا کرده است. به نظر می‌رسد تحریم‌ها و کنترل ایالات‌متحده بر میادین نفتی مهم شرق سوریه، واقعاً ارتش سوریه را تضعیف و فتح آن را برای شورشیان آسان کرد. در زمینه تسلیحات و آموزش و حمایت از شورشیانی که بر کشور غلبه کرده‌اند سخت است بگوییم که در مقایسه با کاری که ترک‌ها و اسرائیلی‌ها انجام دادند، ما دقیقاً چه کار کردیم، اما شکی نیست که ما هم نقش کلیدی داشتیم؛ بنابراین به نظر من در تحلیل نهایی، ایالات‌متحده اگر کلیدی‌ترین بازیگر در سقوط اسد نباشد، بدون شک یکی از بازیگران کلیدی بوده است.

✅گروه‌های مختلف داخل دولت، مانند سیا و البته خود کاخ سفید، همگی به‌شدت مشتاق برکناری اسد بودند و تقریباً حاضر بودند هر کاری برای رسیدن به این هدف انجام دهند. راستش را بخواهید درک نمی‌کنم وقتی مشخص نبود چه کسی جای اسد را می‌گیرد و عواقب برکناری او چه خواهد بود، چرا این‌قدر متعهد بودند که او را برکنار کنند؟

✅کاری که سیا سعی می‌کند انجام دهد این است که این موارد را مخفی نگه دارد و اعلام نکند که چه اتفاقی دارد می‌افتد. مشکل این است که با وجود پلتفرم‌هایی مانند برنامه شما و انواع دیگر پلتفرم‌ها، این روزها مخفی نگه داشتن این مسائل زیاد آسان نیست؛ بنابراین به نظر می‌رسد ما عمیقاً ریاکاری کرده‌ایم و درواقع همین‌طور است، اما چنین مسائلی در سیاست بین‌الملل زیاد اتفاق می‌افتد. بعد از جنگ جهانی دوم را به یاد بیاورید. زمانی که ما تغییر موضع دادیم و دشمنان شوروی را به متحدان آلمانی‌ها تبدیل کردیم. با همه نوع نازی دست ‌به ‌یکی کردیم. فکر می‌کردیم آن‌ها شوروی و ارتش سرخ را خوب می‌شناسند و می‌توانند خدمات مهمی برای ما انجام دهند؛ بنابراین حاضر بودیم برای همکاری با نازی‌های سابق هر کاری بکنیم، چون فکر می‌کردیم این کار به ما کمک می‌کند تا شوروی را در اوایل جنگ سرد مهار کنیم.

✅فکر می‌کنم در سطح بسیار عمومی، قبلاً شرایط طوری بود که آژانس‌های اطلاعاتی می‌توانستند به هر طریقی که شده قسر در بروند و مردم مدت‌ها چیزی نفهمند. فقط کافی است درباره مورد اسرائیل فکر کنید. اسرائیلی‌ها قبل از ظهور رسانه‌های جایگزین، قبل از ظهور اینترنت و توئیتر توانستند از خیلی چیزها قسر در بروند، اما امروز و اینجا، دیگر هیچ فرد اسرائیلی نمی‌تواند کاری را مخفیانه انجام دهد. همه چیز بلافاصله فاش می‌شود. همین امر درباره بسیاری از تخلف‌های سیا هم صدق می‌کند. در دنیای مدرن، واقعاً سخت است که مثل گذشته در پشت صحنه یا در تاریکی کاری را انجام داد.

✅ اسرائیل می‌تواند به‌نوعی با آن‌ها سازش و مصالحه کند، چون اگر اسرائیل ظرفیت‌های نظامی‌شان را نابود کند آن‌ها می‌فهمند. می‌توانند در آینده ظرفیت‌های نظامی آن‌ها را نابود کرده و انواع آسیب‌ها را به آن‌ها وارد کنند؛ بنابراین به نظر من اسرائیل در این برهه از زمان باید سعی کند هر طور شده به مصالحه‌ای با جهادی‌ها برسد، سرزمینی در جنوب سوریه تصرف نکند و همچنین ظرفیت‌های نظامی جهادی‌ها را نابود نکند. ممکن است این عجیب به نظر برسد، اما اگر من در حال حاضر جای آن‌ها بودم، این کار را می‌کردم. می‌دانید؟ آخرین چیزی که اسرائیلی‌ها به آن نیاز دارند یک درگیری دیگر است. به نظر من درگیری در جنوب سوریه و مقابله با جهادی‌هایی که از رفتار اسرائیل عصبانی هستند چیزی نیست که اسرائیلی‌ها در حال حاضر به آن نیاز داشته باشند.

✅باید تأکید کنم روس‌ها واقعاً می‌خواستند از اسد حمایت کنند. آن‌ها او را به این دلیل که نمی‌خواستند کمکش کنند تنها نگذاشتند. روس‌ها به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند به اسد کمک کنند، چون ارتش سوریه به ‌قدری ضعیف شده بود که هیچ شانسی برای پیروزی در میدان نبرد نداشت؛ بنابراین آن‌ها نمی‌توانستند به اسد کمک کنند، نه اینکه نخواهند. درباره کل مسئله اهمیت پایگاه‌های دریایی روسیه در سوریه و اینکه حضور روس‌ها در سوریه چقدر مهم است، باید بگویم که چندان مهم نیست. فکر می‌کنم در یک دنیای ایده‌آل، روس‌ها دوست دارند نفوذ زیادی در سوریه داشته باشند و در خاورمیانه تأثیرگذار باشند، اما در تحلیل نهایی، این چندان مهم نیست. خاورمیانه در حال حاضر نوعی نمایش جانبی است. روس‌ها تا گردن در باتلاق اوکراین و به‌طور کلی در اروپا غرق شده‌اند و نمی‌خواهند با تمرکز بر خاورمیانه از آن جنگ منحرف شوند.

تاریخ انتشار: ۱۲ دسامبر ۲۰۲۴- ۲۲ آذر ۱۴۰۳

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس yun.ir/oisxad مراجعه کنید.

@cheshmandaz_iran

?در باب یک ناترازی فراموش‌شده
✍️لطف‌الله میثمی

مشترکین محترم نشریه چشم‌انداز ایران
با پوزش از تأخیر رخ‌داده در ارسال نشریه، به اطلاع می‌رسانیم بیش از دو هفته است نشریه در اداره پست در صف ارسال است، اما به دلیل مشکل خرابی دستگاه نقش تمبر هنوز ارسال نشده است. بر اساس پیگیری‌های ما، ظاهراً در تهران فقط یک دستگاه نقش تمبر وجود دارد که در یکی از شعبات پست مرکز تهران است. حسب شنیده‌های ما یکی از قطعات این دستگاه خراب شده است و به دلیل مشکلات واردات –تحریم؟!- امکان جایگزینی آن وجود ندارد. ناگزیر دست به دامان دانش بومی شده‌اند و یکی از صنعتگران وطنی در خیابان قزوین تهران قول تعمیر آن قطعه را داده است که هنوز انجام نشده است.
روی سخن ما اکنون نه با متصدی دستگاه نقش تمبر، نه با مسئول مربوطه ایشان در اداره پست مرکز، نه با رئیس کل پست، نه با وزیر محترم ارتباطات و نه با دیگر مسئولین است. خطاب ما به آن صنعتگر محترم در خیابان قزوین است که ظاهراً نه‌فقط کار ما که رفع گرفتاری بسیاری از نشریات در گرو همت ایشان است. خداوند به بازوان پرتوانشان قوت دهد.
از مسئولین محترم می‌خواهیم افزون بر توجه به ناترازی‌های مختلف ازجمله ناترازی برق و آب و گاز و گازوئیل و بنزین و هوای سالم و دیگر ناترازی‌ها، به ناترازی پست هم توجه کنند.

?موازی‌کاری عامل ضربه‌پذیری
?مسئله نفوذ امنیتی در گفت‌وگو با سعید حجاریان

✅اوایل دهه ۱۳۶۰ و زمان تأسیس وزارت اطلاعات نظرات متفاوت و متضادی مطرح بود و طرح ما این بود که تشکیلات یکپارچه اطلاعات به‌صورت وزارت دربیاید؛ یعنی تابع نظرات مجلس شود و در مقابل نمایندگان مردم پاسخگو باشد. زمانی که نمایندگان مجلس بتوانند در مورد کارکرد و رویکرد وزارتخانه تحقیق و تفحص کنند و رفتارش را کنترل کنند به روش‌های غیرقانونی و غیراصولی کشیده نخواهد شد.

✅افزایش کیفیت کار اطلاعاتی که موجد امنیت پایدار و پیشگیری از تهدید است چند رکن دارد که یکی از آن‌ها نظارت‌پذیری و پاسخگویی است؛ البته این رکن ناظر باید خود برآمده از انتخاباتی رقابتی و دموکراتیک باشد. یکی دیگر از این ارکان یکپارچگی سیستمی است، دیگری آموزش است؛ البته مؤلفه‌های دیگری هم مطرح است که شاید لزوماً به بحث ما مربوط نباشد.

✅در بحث‌های مربوط به تحلیل انقلاب، به تأسی از ماکس وبر می‌شود گفت هر چه از لحظه انقلاب به پیش آمده‌ایم، نیروی کاریزما روال‌مند شده است. به موازات همین روند چسب ایدئولوژی هم تا حد زیادی از خاصیت افتاده است؛ یعنی نیروی انسانی دیگر انرژی و وابستگی‌اش را صرفاً از منبع ایدئولوژی نمی‌گیرد و اصطلاحاً چندمنبعی شده است. این افراد چندمنبعی از نقطه‌ای ذهن مقایسه‌گر هم پیدا می‌کنند. مگر حقوق یک سپاهی یا یک کارمند امنیتی چقدر است؟ اگر سفری به قبرس و ترکیه برود و آنجا به او بگویند ۵ هزار دلار می‌دهیم، ممکن است حساب و کتاب کند و سریعاً پاسخ منفی ندهد. این البته مختص به همه مشاغل است و نه لزوماً کارهای امنیتی. توجه کنید در بعضی مناطق محرومیت و فقر  و نابرابری زیاد است، افراد از وضعیت خودشان دلخور و ناراحت‌اند، بنابراین طبیعی است که چنین افرادی با پیشنهاد پول زیاد بلغزند و همکاری کنند، حتی جمعیت‌های تبلیغی دینی و مذهبی هم از این خلأ توسعه‌نیافتگی و بی‌عدالتی بهره می‌برند، چه رسد به سازمان‌های اطلاعاتی. به این‌ها باید یک نکته مهم را اضافه کرد و آن جذب‌های بی‌ضابطه نیروی انسانی است. اگر توجه کنید، واژه Inteligence دو معنا دارد: اول معنای اطلاعات می‌دهد؛ و دیگری معنای هوش؛ یعنی می‌توان گفت نبرد دستگاه‌های اطلاعاتی نبرد هوش‌هاست.

✅واقعیت این است که هر کشوری در کنار ارگان‌های امنیتی و اطلاعاتی یک بخش ضد اطلاعات دارد که کار ضد جاسوسی انجام می‌دهد. لازم نیست نتانیاهو بگوید گروه تشکیل دادیم. همیشه چنین تشکیلاتی وجود داشته است. چند سال پیش هم یکی از وزرای بازنشسته اسرائیل را به جرم جاسوسی برای ایران دستگیر، محاکمه و مجازات کردند؛ البته او وزیر کلیدی نبود که اطلاعات خاصی داشته باشد، ولی نفس این مسئله مهم است؛ یعنی آن‌ها مثل همه کشورها در برابر جاسوسی و نفوذ دیگران در سیستم خودشان حساسیت داشته‌اند. مربوط به این روزها و این سال‌ها نیست. نسبت دادن این کارها به ایران یک شو تبلیغاتی است. ترور ترامپ یک نوع بازیگوشی بود، اما ترامپ از آن برای تحریک افکار عمومی استفاده کرد. حمله حماس هم مشخص است که کار خود آن گروه بود. آن‌ها از طرق مختلفی غیر از ایران هم حمایت مالی می‌شوند. روشن است که آن‌ها طرفدار سید قطب و اخوان المسلمین هستند و با ایران زاویه فکری دارند.

✅یکی از عواملی که ضربه‌پذیری ما را بالا می‌برد، موازی‌کاری است. مراجع ضد جاسوسی ما دو تا شده و این اشتباه بزرگی است. در زمان شاه که ساواک و شهربانی و در سطحی ضد اطلاعات ارتش فعال بودند، کمیته مشترک ضدخرابکاری را برای چه درست کردند؟ برای اینکه در خیابان همدیگر را نکشند. قبل از آن تیم‌های تعقیب و  مراقبت، نیروی همدیگر را به اشتباه دشمن فرض کرده بودند و چند بار با  هم درگیر شدند. بعد آمدند این کمیته مشترک را درست کردند که موازی‌کاری نشود و همه هماهنگ عمل کنند. تازه جلوگیری از کشته شدن یکی از عوامل بود، گاهی پیش می‌آمد شهربانی و ساواک هرکدام روی بخشی از پرونده متهم کار می‌کردند و متهم از خلأ موجود استفاده می‌کرد. این تجربیات حرفه‌ای نادیده گرفته شده است. نکته دیگر این است که بخش ضد جاسوسی آموزش می‌خواهد و نیاز به کسب مهارت و تجربه کافی دارد.

منبع: چشم‌انداز ایران شماره ۱۴۸

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس https://B2n.ir/j96295 مراجعه کنید.

@cheshmandaz_iran

?کاش شاعران دیده می‌شدند
✍?مهدی فخرزاده

✅«آقای رئیس‌جمهور! عقل و واقعیت حکم نمی‌کند که دموکراسی در سوریه بعد از سقوط نظام شما ایجاد خواهد شد، اما عقل و واقعیت حکم نمی‌کند که وضعیت امنیتی و خشونت‌آمیز فعلی تداوم یابد».

✅این بخشی از نامه آدونیس خطاب به بشار اسد است. نامه‌ای که حدود یازده سال پیش نوشته شد. آدونیس شاعر، پژوهشگر و اسطوره‌شناس بزرگ سوری است که در رژیم اسد تبعید شد. او در دومین‌ماه از اعتراضات داخلی سوریه نامه‌ای به بشار اسد نوشت که واکنش‌های متفاوتی ایجاد کرد. آدونیس در آن نامه از بشار اسد خواست استعفا دهد و حکومتی جدید مبتنی بر حقوق انسانی ایجاد کند. آدونیس از آن پس گفت‌وگو‌های مختلفی داشت که در آن‌ها هم به نقد رژیم اسد و هم نقد مخالفان اسد پرداخته بود. از نظر آدونیس، همان‌طور که اسد می‌خواهد حکومت حزبی را بر سوریه حاکم کند، مخالفان اسد هم به دنبال تحقق حکومت‌های ایدئولوژیک با رویکردهای مختلف بودند. او از مخالفان اسد خواست که مبانی اندیشه خود را صریح و دقیق بیان کنند.

✅سومین جریانی که در سوریه نقش‌آفرینی داشت، قدرت‌های خارجی بودند. آدونیس با حضور خارجی و جنگ داخلی هم مخالف بود. او در گفت‌وگو با روزنامه گاردین بار دیگر مواضع خود درباره حضور خارجی را تکرار کرد: «مداخلات خارجی دیدیم چه کردند، آن‌ها عراق و لیبی را ویران کردند. کسانی که صحبت از مداخله نظامی برای حمایت از شهروندان می‌کنند، درحقیقت به دنبال سرپوشی برای رسیدن به طمع‌های استعماری‌شان هستند. … اگر غرب واقعاً بر دفاع از حقوق بشر پافشاری می‌کند و برای آن حرص می‌خورد باید قبل از هر چیز به دفاع از حقوق فلسطینی‌ها برخیزد. آن دسته از کشورهای عربی که حرف از مداخله خارجی می‌زنند به هیچ‌وجه خیرخواه و منطقی نیستند. چگونه می‌توانیم به دست کسانی که قبلاً ما را به استعمار گرفته بوده‌اند حکومت بسازیم؟ مگر ندیدیم امریکایی‌ها در عراق چگونه بر روی جنازه‌ عراقی‌ها قدم می‌زدند، آن‌ها همان کسانی هستند که ادعای آزادسازی جهان عرب را دارند و اکنون نیز می‌خواهند بر بازماندگانشان گند بزنند».

✅آدونیس در همین سال گفت‌وگویی با روزنامه «الرأی» کویت کرد و آنجا نقد جدی‌تری به مخالفان اسد کرد: «من تابه‌حال درباره جنبش‌های جدید جهان عرب سکوت کرده بودم چون در این جنبش‌ها نمی‌دیدم حرفی از جدایی حکومت سکولار یا حقوق زنان گفته شود. به نظر می‌رسد انقلابی‌ها سرگرم بازی سیاسی برای کسب قدرت هستند نه پرپایی یک جامعه مدنی». او در گفت‌وگوهای دیگر نیز تأکید کرد که انقلاب‌های عربی بیشتر دنبال احیای ارزش‌های گذشته هستند تا ارزش‌های مدرن. آدونیس در گفت‌وگو با السفیر لبنان باز هم به نقد مخالفان اسد و البته خود اسد پرداخت. او معتقد بود اسد باید استعفا دهد و خودش دست به تغییر بزند؛ زیرا در مقابل این رژیم، با انقلاب مردمی مواجه نیستیم، بلکه نیروهای خارجی و قدرت‌های بزرگ آنجا حضور دارند و هدفشان بیش از آنکه رژیم اسد باشد، خود کشور سوریه است. آدونیس می‌گوید ملتی که یک سوم آن مهاجرت کرده است، انقلابی نیست و فضای سوریه انقلابی نیست، در چنین شرایطی حضور قدرت‌های مسلح خارجی خطرناک است.

✅لحن نخستین نامه آدونیس به بشار اسد آن‌چنان دوستانه بود که بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند بشاراسد او را خواهد دید. دیداری که هیچ‌گاه رخ نداد. بشار به‌جای دیدار با روشنفکران وطنش که دلسوز سوریه بودند، با کسانی وارد مذاکره شد که تنها منافع خودشان را در گفت‌وگو با حکومت سوریه می‌جستند.

✅نه حافظ اسد، نه بشار اسد نخواستند با این سرمایه نمادین سوریه و جهان عرب و کسانی چون او دیدار داشته باشند. تنها ارتباط او با حکومت این بود که به جرم فعالیت سیاسی و عضویت در یک حزب غیر از حزب بعث، شش ماه زندان شد و پس از زندان به بیروت تبعید شد.

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس https://B2n.ir/e92943 مراجعه کنید.

@cheshmandaz_iran

▪️جناب آقای دکتر حبیب‌الله پیمان، سرکار خانم مینو مرتاضی

ضایعه درگذشت شادروان محمود پیمان را به شما تسلیت می‌گوییم. خداوند روح ایشان را قرین رحمت کند.
یادشان گرامی

لطف‌الله میثمی و همکاران نشریه چشم‌انداز ایران

@cheshmandaz_iran