دوره مجازی (آنلاین و آفلاین)
اسپینوزا، مرگ و ادبیات
چهار جلسه
شروع دوره: ۲۵ دی ماه
ساعت: ۱۹
ارائه: عنایت چرزیانی

عزیزانی که تمایل دارند در دوره حضور داشته باشند پیام بگذارند:
@enayatcharziani
.

شعر، یک قدرت است.

نیمایوشیج

پیش‌شرط بنیادی جامعه‌ی بورژوایی این است که کارْ مستقیماً ارزش مبادله‌ای، پول، تولید کند؛ و پول هم به همین‌سان، مستقیماً کارْ و از این‌رو، کارگر را بخرد؛ البته فقط مادام که او خودش فعالیت‌اش را به ازای پولش بفروشد. بنابراین، کار مزدبگیری از یک سو، و سرمایه از سوی دیگر، فقط شکل‌های متفاوت ارزشِ مبادله‌ای توسعه‌یافته و پولْ به‌منزله‌ی تجسم آنند. به این ترتیب، پول مستقیماً و هم‌هنگام، هم امر مشترک واقعی است، مادام که ماده‌ی عام بقای همگان است، و هم محصول اشتراکی همگان. اما چنان که دیدیم، در پول، امر مشترک نیز انتزاع مضح، یک چیز بیرونیِ محض، یک چیز تصادفی برای فرد، و هم‌هنگام فقط وسیله‌ای برای ارضای او به عنوان فرد منزوی است. جامعه‌ی باستانی حاکی از رابطه‌ی کاملاً متفاوت فرد با جماعت بود. بنابراین، این جامعه به‌واسطه‌ی توسعه‌ی پول در سومین تعین خود تکه‌تکه شد. هر تولیدی عینیت‌یافتگی فرد است. اما در پول (ارزش مبادله‌ای) عینیت‌یافتگی فرد همان عینیت‌یافتگی خودش در سرشت طبیعی‌اش نیست، بلکه عینیت‌یافتگی خودش در یک تعین (رابطه‌ی) اجتماعی است که هم‌زمان‌ نسبت به او بیرونی است.

مارکس، گروندریسه، ص ۱۶۲
ترجمه کمال خسروی و حسن مرتضوی

این دوره از سه‌شنبه، ۱۵ آبان، شروع می‌شود.

دهقانان روس با وجود تفاوت‌های فرهنگی، اخلاقی، شغلی و ایدئولوژیک، در سال ۱۹۱۷ به نبرد کارگران پتروگراد و مسکو می‌پیوندند، زیرا احساس می‌کنند که سرنوشت‌شان یکی است؛ طبقه پیش از آن‌که‌ متعلَقِ اراده‌ای آگاهانه شود، به طور انضمامی زیسته می‌شود. امر اجتماعی در اصل به صورت عین و در حالت سوم‌شخص وجود ندارد. مورخ و فیلسوف جویای تعریفی عینی از طبقه یا ملت‌اند: آیا اساس ملت زبان مشترک است یا دریافت‌های مشترک از زندگی؟ آیا اساس طبقه سطح درآمد است یا موقعیت شخص در مدار تولید؟ روشن است که به واقع هیچ یک از این معیارها به ما امکان نمی‌دهند که تشخیص دهیم آیا فلان فرد به ملتی یا به طبقه‌ای تعلق دارد یا نه. در همه‌ی انقلاب‌ها مرفهینی هستند که به طبقه‌ی انقلابی می‌پیوندند و ستمدیدگانی نیز هستند که به مرفهین وفادار می‌مانند. و هر ملتی خائنان خودش را دارد. این از آن روست که ملت یا طبقه نه امور محتومی هستند که فرد را از بیرون منقاد خویش کنند و نه ارزش‌هایی که او از درون وضع کند، بلکه انحایی از اگزیستانس با یکدیگرند که فرد را فرامی‌خوانند. در دوران آرامش ملت و طبقه به صورت محرک‌هایی وجود دارند که تنها پاسخ‌هایی گیج و گنگ و پریشان به آنها می‌دهم؛ آنها به صورت نهفته‌اند. وضعیت انقلابی یا وضعیت خطر ملی، روابط پیشاآگاهانه با طبقه و ملت را که تا آن زمان صرفاً زیست می‌شده‌اند به موضع‌گیری آگاهانه بدل می‌کند. التزام نهان به عیان در‌می‌آید اما به گونه‌ای پیش از تصمیم بر خودش نمودار می‌شود.

پدیدارشناسی ادراک
مرلوپونتی

از گودالی که بمب‌های سنگرشکن حفر می‌کنند
عمیق‌تر است مغاکی که
در خواهش‌ها و میل تو حفر کرده‌اند
تو! ای تو! که قساوت را می‌بینی و
می‌خندی!

از شعر کودکان غزه
ع. چ

جهانْ عینی نیست که من قانون تقویم آن‌ را در اختیار داشته باشم؛ جهان محیط طبیعی و میدان همه‌ی اندیشه‌های من و ادراکات صریح من است. حقیقتْ صرفا در ضمیر انسان سکنا ندارد؛ دقیق‌تر بگویم: چیزی به نام ضمیر انسان وجود ندارد؛ انسان به جهان است، و در جهان است که خودش را می‌شناسد. وقتی از جزمیت فهم متعارف یا جزمیت علم به سوی خود باز می‌گردم، منبعی از حقیقت درونی را نمی‌یابم، بلکه سوژه‌ای می‌یابم سراپا وقف جهان.

موریس مرلوپونتی
پدیدارشناسی ادراک
مسعود علیا