"سگ‌کُشی" (۱۳۷۹)، بهرام بیضایی.

گلرخ کمالی در هر ایستگاه و بر سرِ هر "چهارراه" با نمایندهٔ چیزی روبه‌رو می‌شود. این نمایندگان از دو قسم‌اند. یا تاریخ‌مصرف‌گذشته‌اند و سفله‌وار مجبور به عزیمت‌اند و یا تازه‌‌به‌دوران‌رسیده‌. بیش‌ترشان از دستهٔ دوم‌اند: بَزَک‌شده و پوشالی، شِمایی ناقص از آن‌چه مدعی‌اند. فصلِ مشترک هردوی‌شان همین نقصان است. آن‌که زمانه‌اش گذشته به‌صورت کمّی و آن‌که نوکیسه است هم کیفی. اگر در ایستگاه اول "منتسب" از سرِ نداری می‌بافد طناب داری، "حاجی‌نقدی" در حجرهٔ زواردررفته‌اش با آن چیدمانِ عاری از هرگونه زندگی‌ْ هم‌چون مالک جهان زیرین به‌نظر می‌رسد.

رشک‌برانگیز این‌که در جابه‌جایی میان ایستگاه‌ها، بیضایی از پس بازنماییِ نازیبایی‌‌ها -این لجن‌های اعماق فاضلاب- پاکیزه و مصون باقی می‌ماند. علت را می‌بایست در شناخت سرشارش جویید. برای نمونه، به سکانس معرفی "نایری" بنگرید. به دایره‌‌واژگانِ مملو از کلمات و عبارات بیگانه‌اش و ارتباط این‌ها با حرفه‌اش. بیضایی به‌زیبایی در اواخر دههٔ ۷۰، به قلب زشتیِ اکنون-دامن‌گیرِ ما می‌زند.

پ.ن: فکر نوشتن این‌ها از پس سخنان بیضایی و موحد در این‌جا و این‌جا پا گرفت.

چیزی نیست فقط باد می‌پیچه توی درخت و ماشین‌ها رد می‌شن.

مردم مفقودالاثرن، مردم ظاهر می‌شن، مردم احساساتم رو هدایت می‌کنن. وقتی غم دارم، تک‌تک‌شون ازم خوش‌بخت‌تر به‌ نظر می‌رسن و وقتی خوش‌حالم -مثل امروزـ تبدیل به دستهٔ هم‌سرایان می‌شن و همراهیم می‌کنن. حتی اونایی که سوار ماشینِ آتش‌نشانی و آمبولانس به‌سرعت می‌روندن و صدای آژیرشون جلب‌توجه می‌کرد انگار یه لبخندی به لب داشتن. فقط توی هم‌چین روزهاییه که می‌شه زیرلبی شعر خوند و شبیه شاعرها رفتار کرد. مثل سهرابِ کارمند وزارت کشاورزی که به ملخ‌هایی که محصول مردم رو می‌خوردن حق می‌داد، باور می‌کنم که حالِ همه خوبه و اصلاً چیز ناراحت‌کننده‌ای وجود نداره. انگار یه دیواری توی قلبم ساخته شده که سرپا نگه‌ام می‌داره و به قدم‌هام قوت می‌بخشه.

آفتابِ قشنگی دراومده. از ماشین‌های گذری فیلم می‌گیرم و بادِ خنک می‌خوره تو صورتم. زیر لب می‌خونم: «خشک آمد کشت‌گاهِ من، در جوار کشتِ هم‌سایه» تا از ذهنم نپره و وقتی رفتم خونه کامل‌شو پیدا کنم.

t.me/TheWeepingMeadow

و حالا، درست در همین لحظه، درست در همین‌جا:
1:46
I know it's over
And it never really began
But in my heart, it was so real
And you even spoke to me and said
If you're so funny
Then why are you on your own tonight?
And if you're so clever
Then why are you on your own tonight?
If you're so very entertaining
Then why are you on your own tonight?
If you're so very good looking
Why do you sleep alone tonight?
I know
'Cause tonight is just like any other night
That's why you're on your own tonight
With your triumphs and your charms

پی‌یر بیلارد: آیا از نظر شما آگراندیسمان هم، هم‌چون شمار زیادی از آثارتان، فیلمی بدبینانه است؟

آنتونیونی: نه، به‌هیچ‌وجه. زیرا عکاس در پایانِ کار چیزهای زیادی یاد می‌گیرد، از جمله بازی‌کردن با توپِ فرضی که البته دستاوردِ مهمی است.

پی‌یر بیلارد: بنابراین، آیا فکر می‌کنید تصمیمِ عکاس برای پیوستن به بازی و ازیاد‌بردنِ قتل، راه‌حلی فردی است؟ به‌نظرِ شما این واکنشْ همان روی‌کردِ جوانانِ امروز نسبت به مسائل نیست؟

آنتونیونی: حتماً همین‌طور است. دربارهٔ مسائلِ مربوط به جوانان زیاد صحبت می‌شود، امّا جوانان امروز معضل جامعه نیستند. روی‌کردِ آن‌ها نتیجهٔ یک سیرِ تکاملِ طبیعی است. ما، یعنی آدم‌هایی که فقط می‌توانیم جنگ به راه بیاندازیم و مردم را سلاخی کنیم، حق نداریم راجع‌به آن‌ها قضاوت کنیم. حتی نمی‌توانیم چیزی به آن‌ها یاد دهیم.

پی‌یر بیلارد: بعضی از آدم‌های بالای سی‌سال احساس می‌کنند نسلِ جوانِ امروز نسلی سرگشته و بی‌هدف است. نسلی که نه‌تنها تعهد و پای‌بندی را رها کرده، بل‌که درمورد هیپی‌ها می‌توان گفت حتی واقعیت را هم رها کرده‌اند. آیا با این بحث موافق‌اید؟

آنتونیونی: فکر نمی‌کنم آن‌ها به‌هیچ‌وجه سرگشته یا بی‌هدف باشند. من جامعه‌شناس یا روان‌شناس نیستم، امّا احساس می‌کنم آن‌ها به‌دنبالِ راهی جدید برای رسیدن به خوش‌بختی هستند. آن‌ها هم‌چنان پای‌بند و متعهدند، امّا به روشی متفاوت. روشی که به‌نظرِ من کاملاً درست است و با واقعیتِ امروز انطباق دارد. هیپی‌های آمریکایی درمقابلِ جنگ ویتنام و جانسون ایستاده‌اند. امّا آن‌ها با عشق به صلح به جنگ با جنگ‌افروزان می‌روند. علیه پلیس تظاهرات می‌کنند، امّا آن‌ها را در آغوش می‌گیرند و به سمت‌شان گل پرتاب می‌کنند. چه‌طور ممکن است بر سرِ دختری که به شما گل می‌دهد چماق بزنید؟ این رفتار هم شیوهٔ نوینی از اعتراض است. در مزرعه‌های اشتراکیِ کالیفرنیا هم نوعی سکون و آرامش وجود دارد. آن‌هم یک‌نوع اعتراض و یک‌نوع پای‌بندی و تعهد است. این شیوهٔ زندگی نشان می‌دهد که خشونت تنها راهِ دفاع از عقیده نیست. مسئلهٔ هیپی‌ها بسیار پیچیده است و من نمی‌توانم به‌درستی راجع‌به آن‌ها صحبت کنم، زیرا آن‌ها را به‌اندازهٔ کافی نمی‌شناسم.

پی‌یر بیلارد: برخی اوقات آن آرامشی که شما از آن صحبت می‌کنید تنها به مصرفِ موادِ توهم‌زا محدود می‌شود. آیا مصرفِ زیادِ موادِ مخدر برای شما هشداردهنده است؟

آنتونیونی: نه. بعضی از آدم‌ها نمی‌توانند توهم را تحمل کنند یا به آن واکنش منفی نشان می‌دهند. امّا آدم‌های دیگری هم هستند که این پدیده را بسیار خوب مدیریت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مسائلِ دنیای آینده، چگونگیِ گذراندنِ اوقاتِ فراغت و تفریح خواهد بود. چه‌طور باید این ساعت‌ها را پُر کرد؟ شاید دولت‌ها خود واردِ عمل شوند و موادِ مخدر را به‌صورتِ قانونی پخش کنند.

- «گفت‌وگو با آنتونیونی»، گردآوریِ برت کاردولو.
ترجمهٔ آرمان صالحی، انتشاراتِ شورآفرین.

گاهی فکر می‌کنم مشکل این موجودات فقط نوع دیکتاتوریه. یعنی اگر جمهوری اسلامی با عقایدشون سازگار باشه هیچ مشکلی باهاش ندارن. همون‌طور که مشکلی با اون برخورد پلیس نداشتن.