*روز جهانی زبان مادری(21 فوریه)

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به‌عنوان روز جهانی زبان مادری نام‌گذاری شده است. نام‌گذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به‌منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام‌شده است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زبان مادری و تأثیر مثبت آن در آموزش کودکان، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد. علت نام‌گذاری روز جهانی زبان مادری مربوط به حادثه سال ۱۹۵۲ می‌باشد که در این سال دانشجویان دانشگاه‌های شهر داکا- پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود- و دانشکده پزشکی آن تلاش زیادی جهت رسمی و ملی کردن زبان بنگالی به‌عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) کردند و تظاهرات مسالمت‌آمیزی در این شهر به راه انداختند که به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیراندازی کرده عده‌ای از آنها را کشت.
internationalmotherlanguageday

@jamiatdefaa

🔺مجازات تعیین‌شده برای آزار جنسی کودکان بازدارندگی لازم را ندارند/ آزار کودکان حبس دارد؟/کوتاهی بهزیستی در شناسایی کودکان آسیب‌دیده

مجید علیمردانی، وکیل پایه یک دادگستری:

🔹برخی مجازات تعیین‌شده برای آزار جنسی کودکان بازدارندگی لازم را ندارند. مثلا برای آزار جنسی غیرتماسی توسط محارم مجازات‌های درجه ۷؛ یعنی از ۹۱ روز تا ۶ ماه حبس، جزای نقدی، ۱۱ تا ۳۰ ضربه شلاق و محرومیت از حقوق اجتماعی منظور شده و برای سایر آزارهای جنسی مجازات درجه ۸ تعیین شده که در مجازات درجه ۸ اصلا حبس نداریم و مجرم صرفا با پرداخت جزای نقدی و شلاق تا ۱۰ ضربه مجازات می‌شود.

🔹درباره قضیه آزار دختربچه بوکانی که طی روزهای اخیر اتفاق افتاده، حلقه مفقوده‌ای وجود دارد و این است ‌که چرا در عمل با وجود تصویب قانون که بخشی از آن به شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات از کودکان و نوجوانان در معرض آسیب و شرایط مخاطره‌آمیز آن‌ها مربوط می‌شود، جمع‌آوری اطلاعات و شناسایی درست انجام نمی‌شود و در نهایت به آزار و فوت کودک منتج شده است./خبرآنلاین

@jamiatdefaa

عبید ملک‌رئیسی لک‌زایی مدیرکل نوسازی‌مدارس سیستان و بلوچستان:1500 کلاس درس در این استان هنوز سیستم سرمایش و گرمایش ندارند،سرانه فضای آموزشی استان همچنان پایین‌تر از میانگین کشوری قرار دارد.

@jamiatdefaa

*? روز جهانی حقوق بشر*

? مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ این روز را به نام روز جهانی حقوق بشر نامگذاری کرد. این روز سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر را گرامی می‌دارد.

?اعلامیه جهانی حقوق بشر، حقوق مسلمی را که هر کس به عنوان یک انسان مستحق آن است - صرف نظر از نژاد، رنگ، مذهب، جنسیت، زبان، عقاید سیاسی یا سایر عقاید، منشاء ملی یا اجتماعی، دارایی، تولد یا موقعیت‌های دیگر، تضمین می‌کند.

? حقوق بشر می‌تواند افراد و جوامع را برای ایجاد فردایی بهتر توانمند کند. با پذیرش و اعتماد به قدرت کامل حقوق بشر به عنوان راهی به سوی جهانی که خواهان آن هستیم، می‌توانیم صلح آمیزتر، برابرتر و پایدارتر شویم.

?موضوع روز جهانی حقوق بشر در سال ۲۰۲۴: «حقوق ما، آینده ما، همین حالا» می‌باشد.

?موضوع امسال فراخوانی است برای اذعان به اهمیت و ارتباط حقوق بشر در زندگی روزمره. مردمان جهان فرصتی دارند تا با صحبت در برابر سخنان نفرت‌انگیز، اصلاح و مقابله با اطلاعات نادرست، دیدگاه‌ها را تغییر دهند. به اعتقاد سازمان ملل، اکنون زمان بسیج کردن اقدام برای احیای مجدد یک جنبش جهانی برای حقوق بشر است.

? پیام دبیرکل در سال ۲۰۲۴

? آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در پیامی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر اعلام کرد در این روز ما با یک حقیقت تلخ روبرو هستیم: حقوق بشر مورد تجاوز قرار گرفته است. ده‌ها میلیون نفر در فقر، گرسنگی، سیستم‌های ضعیف بهداشتی و آموزشی که هنوز به طور کامل از همه‌گیری کووید-۱۹ بهبود نیافته‌اند، گرفتار شده‌اند.

?نابرابری‌های جهانی بیداد می‌کند. درگیری‌ها تشدید می‌شود. حقوق بین‌المللی عمداً نادیده گرفته می‌شود. اقتدارگرایی در حال بزرگ شدن است در حالی که فضای مدنی روزبه‌روزکوچک می‌شود.

? لفاظی‌های نفرت‌انگیز به تبعیض، تفرقه و خشونت آشکار دامن می‌زند.

? حقوق بشر اعم از اقتصادی، اجتماعی، مدنی، فرهنگی یا سیاسی قابل تقسیم شدن نیست. وقتی یک حق تضعیف می‌شود، حقوق دیگر هم ضعیف می‌شود. ما باید از همه حقوق و برای همیشه دفاع کنیم.

? برای بهبود تفرقه و ایجاد صلح، مقابله با بلای فقر و گرسنگی، تضمین مراقبت‌های بهداشتی و آموزش برای همه، پیشبرد عدالت و برابری برای زنان، دختران و اقلیت‌ها، دفاع از دموکراسی، آزادی مطبوعات و حقوق کارگران، ترویج حق داشتن محیطی امن، پاک، سالم و پایدار و دفاع از مدافعان حقوق بشر در حالی که آنها کار حیاتی خود را انجام می‌دهند باید گام برداشت.

?«پیمان آینده» که اخیراً به تصویب رسید، تعهد جهان را به اعلامیه جهانی حقوق بشر تقویت کرد. در این روز مهم، از همه حقوق بشر برای همه مردم محافظت، دفاع و پاسداری کنیم.

#روزجهانی
@jamiatdefaa

باهم، داوطلبانه، کنار کودکان ?

?چرا قلب آبی برای گرامی‌داشت روز جهانی داوطلب؟ متن را تا انتها بخوانید.

۵ام ماه دسامبر در سال ۱۹۸۵ از طرف مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان «روز بین‌المللی داوطلبی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی» نام‌گذاری شد. البته تنها در سال ۲۰۰۱ بود که این روز در تقویم رسمی سازمان ملل قرار گرفت. امروز بیشتر به عنوان روز جهانی داوطلب یا IVD از آن یاد می‌شود. این روز فرصتی برای سازمان‌هایی که از نیروهای داوطلب در فعالیت‌هایشان استفاده می‌کنند و همچنین افراد داوطلب است که کار داوطلبانه را ترویج کنند، از دولت‌ها  بخواهند که سهم داوطلبان در تحقق اهداف توسعه پایدار را در سطوح محلی، ملی، و بین‌المللی به رسمیت بشناسند و گرامی بدارند. 
بسیاری از سازمان‌های غیردولتی، غیرانتفاعی، سازمان‌های جامعه مدنی، نهادهای شهری، و همینطور بخش خصوصی روز جهانی داوطلب را گرامی می‌دارند. 

جالب است بدانید سازمان ملل از سال ۲۰۱۱ و به مناسبت ۱۰سالگی روز جهانی داوطلب هرساله کمپین و مطالبه‌ای را هم‌راستا با اهداف توسعه پایدار اجرا می‌کند و از ۸۰ کشوری که این روز را به رسمیت می‌شمارند خواهان همکاری در این کمپین است.

برای آموزش باکیفیت و همگانی، سلامت و بهداشت، حذف کار کودک، بازپس‌گیری حق کودکی، شادی و حق بر آینده‌ای شایسته برای تمامی کودکان سرزمینمان دست از تلاش داوطلبانه برنخواهیم داشت. 

روز جهانی داوطلب مبارک. ?

@jamiatdefaa

? جدیدترین تعریف سواد و نقش آن در تغییر معنادار زندگی انسانها

به تازگی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، تعریف جدیدی از باسوادی ارائه داده است.

شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید مفهوم سواد در قرن گذشته، تغییرات بسیاری کرده است و این چهارمین تعریف سواد است که توسط یونسکو به صورت رسمی اعلام می‌شود. به طور خلاصه و طبق این تعریف، باسواد کسی است که بتواند از خوانده‌ها و دانسته‌های خود تغییری در زندگی خود ایجاد کند.

با تعریف جدیدی که یونسکو ارایه داده باسوادی، توانایی «تغییر» (Change) است و باسواد کسی است که بتواند با آموخته‌هایش، تغییری در زندگی خود ایجاد کند.

در ادامه و بعد از مروری کوتاه بر تعاریف سواد از ابتدا تا امروز، نکاتی درباره ایجاد تغییر در زندگی بر اساس دانسته‌ها و راهکارهای دست‌یابی به این مهم، مطرح خواهیم کرد.

?اولین تعریف

توانایی خواندن و نوشتن، اولین تعریفی که از سواد در اوایل قرن بیستم ارائه شد، صرفا به توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری معطوف بود. طبق این تعریف، فردی با سواد محسوب می‌شد که توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری خود را داشته باشد.

?دومین تعریف

اضافه شدن یاد گرفتن رایانه و یک زبان خارجی،

در اواخر قرن بیستم، سازمان ملل تعریف دومی از سواد را ارائه کرد. در این تعریف جدید، علاوه بر توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری، توانایی استفاده از رایانه و دانستن یک زبان خارجی هم اضافه شد. بدین ترتیب به افرادی که توان خواندن و نوشتن، استفاده از رایانه و صحبت و درک مطلب به یک زبان خارجی را داشتند، باسواد گفته شد. قاعدتا طبق این تعریف بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاهی کشور ما بی‌سواد محسوب می‌شوند چون دانش زبان خارجی بیشتر افراد کم است.

?سومین تعریف

اضافه شدن ۱۲ نوع سواد:

سازمان ملل در دهه دوم قرن ۲۱، باز هم در مفهوم سواد تغییر ایجاد کرد. در این تعریف سوم کلا ماهیت سواد تغییر یافت. مهارت‌هایی اعلام شد که داشتن این توانایی‌ها و مهارت‌ها مصداق باسواد بودن قرار گرفت. بدین ترتیب شخصی که در یک رشته دانشگاهی موفق به دریافت مدرک دکترا می شود، حدود ۵ درصد با سواد است. این مهارت‌ها عبارت اند از:

۱- سواد عاطفی: توانایی برقراری روابط عاطفی با خانواده و دوستان

۲- سواد ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و دانستن آداب اجتماعی

۳- سواد مالی: توانایی مدیریت مالی خانواده، دانستن روش‌های پس‌انداز و توازن دخل و خرج

۴- سواد رسانه‌ای: این که فرد بداند کدام رسانه معتبر و کدام نامعتبر است

۵- سواد تربیتی: توانایی تربیت فرزندان به نحو شایسته

۶- سواد رایانه‌ای: دانستن مهارت‌های راهبری رایانه

۷- سواد سلامتی: دانستن اطلاعات مهم درباره تغذیه سالم و کنترل بیماری‌ها.

۸- سواد نژادی و قومی: شناخت نژادها و قومیت‌ها بر اساس احترام و تبعیض نگذاشتن.

۹- سواد بوم شناختی: دانستن راه‌های حفاظت از محیط زییست.
10- سواد تحلیلی: توانایی شناخت، ارزیابی و تحلیل نظریه‌های مختلف و ایجاد استدلال‌های منطقی بدون تعصب و پیش فرض.

۱۱- سواد انرژی: توانایی مدیریت مصرف انرژی.

۱۲- سواد علمی: علاوه بر سواد دانشگاهی، توانایی بحث یا حل و فصل مسائل با راهکارهای علمی و عقلانی مناسب.

از آن جا که با سواد بودن به یادگیری این مهارت‌ها وابسته شد، قاعدتا سیستم آموزشی کشورها هم باید متناسب با این مهارت‌ها تغییر رویه می‌داد که متاسفانه فعلا سیستم آموزشی کشور ما، هنوز هیچ تغییری در زمینه آموزش مهارت‌های فوق نکرده است.

?چهارمین ‌و جدیدترین تعریف

علم با عمل معنا می‌شود.

با این حال و به تازگی «یونسکو» یک بار دیگر در تعریف سواد تغییر ایجاد کرد. در این تعریف جدید، توانایی ایجاد تغییر، ملاک با سوادی قرار گرفته است، یعنی شخصی با سواد تلقی می‌شود که بتواند با استفاده از خوانده‌ها و آموخته‌های خود، تغییری در زندگی خود ایجاد کند. در واقع این تعریف مکمل تعریف قبلی است زیرا صرفا دانستن یک موضوع به معنای عمل به آن نیست. در صورتی که مهارت‌ها و دانش آموخته شده باعث ایجاد تغییر معنادار در زندگی شود، آن گاه می‌توان گفت این فرد، انسانی با سواد است.

چرا سوادمان باعث تغییر در زندگی‌مان نمی‌شود؟

هر یک از شهروندان باید با دغدغه بسیار به پاسخ این پرسش بیندیشند.

"آموزش حقوق بشر" با تاکید بر توانمند سازی مبتنی بر آگاهی و ارتقاء مطالبه گری شهروندان، می تواند در راستای ایجاد تغییر در جوامع بشری و تحقق وضعیت مطلوب"همه حقوق برای همه" موثر باشد.

@jamiatdefaa

@jamiatdefaa

در این میان شوق، علاقه و خلاقیت کودکان از اولین عناصر شخصیتی است که سرکوب شده و تقریبا ویژگی های فردی کودکان لجاظ نشده و تنها بر اساس برنامه از پیش تعیین شده؛ که عموما بی روح و خشک است، اعمال می شود.  
محتوای درسی عموما مغایر با سلایق کودکانه و بدور از خلاقیت و سرکوب کننده خلاقیت و خواست های کودکان است. این مفاهیم و موضوعات، بشدت وقت گیر و غیر استاندارد است. یعنی شامل اجزای امروزی و لازم برای باسوادی نیست و بیشتر به خدمت افکار و ایدئولوژی حاکم و بازتولید کننده و مبلغ نابرابری و تبعیض از نوع نژادی، جنسی، مذهبی و فرهنگی است.

در مقابل نگاه ما کاملا کودک محور و مشخص است:
آموزش رایگان و اجباری و با کیفیت برای همه کودکان، فارق از نژاد، جنسیت، ملیت، مذهب و غیره
آموزش حق همگانی، نه تنها از منظر دارا بودن و در دسترس داشتن و حق انتخاب آن؛ که هم از جهت کنترل و نظارت جامعه بر امر و جریان تحصیل و آموزش در سیستم آموزش و پرورش و جامعه
مطالبات آموزشی ما حداقل این موارد را شامل می شود:
بیمه و تأمین هزینه تحصیلی از جمله هزینه لوازم تحصیلی، پوشاک، رفت و آمد رایگان، درمان رایگان و شهریه (پول تو جیبی برای قطع وابستگی تحصیل به والدین)
تغییر پروسه آموزش و تبدیل آن به دوره های شاد و مفرح و آموزش همراه با بازی و تفریح در کنار همسالان
تغییر محتوای درسی و رساندن آن به استانداردها و تأمین امکانات لازم از جمله سخت افزار و دسترسی به جهان آزاد اطلاعات 
برسمیت شناختن حق کودک در انتخاب رشته و موضوعات درسی
برسمیت شناختن و تأمین امکانات لازم برای ترویج آموزش زبان و علوم به زبان مادری 
رفع تبعیضات جنسی، نژادی، مذهبی، فرهنگی در تمامی اجزاء آموزش (ساختار، مفاهیم و منابع و ...)
اعلام جرم علیه خشونت های جسمی و عاطفی علیه کودکان و ممنوعیت اعمال جرایم درسی و تنبیه
مشارکت کودکان در روند اجراء و تعیین مفاهیم آموزشی و دخالت دادن آنان از طریق شورای دانش آموزی
تأمین شرایط تحصیل و آموزش کودکان با بیماریهای خاص و دارای معلولیت ها و مشکلات فیزیکی و ذهنی  
مطالبات عمومی: چنانکه شاهدیم؛ پروسه سقوط سهمگین ارزش ریال و به تبع آن  پایین آمدن قدرت خرید و فاصله عمیق با خط فقر، بواسطه حقوق های چند برابر زیر خط  فقر، خانواده ها را به سمت نابودی کشانده است. تورم و گرانی ناشی از آن نه تنها آموزش و تحصیل، که بقاء اجتماعی خود و کودکان شان را به مخاطره انداخته است. در نتیجه برای جلوگیری از ریزش و ازهم گسیختگی حداقل پناه کودکان- چهار دیواری خانواده- لازم است مطالبات حداقلی و اقدامات زیر در دستور فوری قرار گیرد: 
همسان سازی حقوق کارگران، معلمان، پرستاران و دیگر اقشار مزدبگیر، بالای خط فقر-واقعی- جهت تأمین معیشت استاندارد و زندگی مرفع و انسانی
بیمه های تأمین خدمات اجتماعی و درمانی برای همه مزدبگیران تضمین یک زندگی استاندارد 
تحت پوشش بیمه تحصیلی قرار دادن همه کودکان، فوری و بدون قید و شرط 
برسمیت شناختن حقوق معلمان و دیگر اقشار برای اعتراض و ایجاد تشکل های مستقل و آزادی همه معلمان و فعالان سیاسی- اجتماعی
تعهد به اجرای پیمان نامه جهانی حقوق کودک و دیگر معاهدات بین المللی جهت حفظ امنیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زندگی ایمن در چهارچوب جغرافیای سیاسی ایران
برسمیت شناسی حقوق اقلیت های نژادی و مذهبی و تأمین امنیت و مقابله با تعرضات علیه آنان، بویژه مهاجران و پناهجویان افغانستانی
در کنار همه این موارد، برسمیت شناسی حق دخالت و نظارت مردم و جامعه در امور مربوط به زندگی خویش در چهارچوب اقتصادی، اجتماعی موجود و تضمین و تأمین بستر مناسب فعالیت در عرصه های موجود و رسمیت بخشیدن به سازمان های مردم نهاد؛ بعنوان نمایندگان و مدافعان حقوق عامه از فوری ترین و حیاتی ترین وظایف دولت ها و نمایندگان آنان است.
جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان
1 مهرماه 1403

کنوانسیون حقوق کودک مشتمل بر یک مقدمه و ۵۴ ماده در تاریخ اسفند ماه سال ۱۳۷۲ به صورت مشروط تصویب گردید
مشروط بر اینکه «مفاد آن در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی باشد یا قرار گیرد از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نباشد»
جالب اینجاست که شورای نگهبان ۶ ایراد کلی به این پیمان نامه گرفت که می‌توانست منجر به پذیرش آن با اعمال «حق شرط جزئی»  روی مفاد ایراد گرفته شده صورت پذیرد؛اما صحن مجلس پیمان نامه را با حق شرط کلی بر روی تمام مفاد آن تصویب نمود حق شرط کلی جمهوری اسلامی با اعتراض برخی کشورها مواجه شده است که آن را مغایر با روح کلی پیمان نامه و اهداف آن می‌دانند.

ایرادات شورای نگهبان شامل مفاد زیر است:
اول- بند یک ماده ۱۲

کشورهای عضو تضمین خواهند کرد که کودکی که قادر به شکل دادن به عقاید خود می‌باشد حق ابراز آزادانه این عقاید را در کلیه امور که به وی مربوط می‌شود داشته باشد و متناسب با سن و میزان رشد فکری کودک به نظرات وی اهمیت لازم داده شود.
دوم- بندهای یک و دو ماده ۱۳

۱- کودک باید حق آزادی بیان داشته باشد. حق مذکور شامل آزادی جستجو، دریافت و ارائه اطلاعات و عقاید از هر گونه‌است، بدون توجه به مرزها، به طور شفاهی، کتبی، چاپ شده، یا به شکل آثار هنری، و یا از طریق هر رسانه‌ای که کودک انتخاب کند.

۲- اعمال حق مذکور ممکن است منوط به برخی محدودیتها باشد، لیکن این محدودیتها باید تنها منحصر به مواردی باشد که در قانون تصریح شده و به یکی از دلایل زیر ضروری است:

‍            الف) برای رعایت حقوق و آبروی دیگران؛

‍            ب) برای حفظ امنیت ملی، نظم عمومی، بهداشت عمومی ‌یا اخلاق عمومی.

سوم- بندهای یک و سه ماده ۱۴

۱- کشورهای عضو حق آزادی اندیشه، عقیده و مذهب را برای کودک محترم خواهند شمرد.

۲.(ایراد گرفته نشده است) کشورهای عضو حقوق و تکالیف والدین، و برحسب مورد سرپرستان قانونی، را در هدایت کودک برای اعمال حقوق خود به روشی هماهنگ با تواناییهای بالنده وی محترم خواهند شمرد.

۳- آزادی آشکار ساختن مذهب یا اعتقادات تنها می‌تواند مشمول محدودیت‌هایی باشد که در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت، نظم، بهداشت و اخلاق عمومی‌ یا حقوق اساسی و آزادی‌های دیگران ضروری است.
چهارم- بند دو ماده ۱۵

۱- کشورهای عضو حقوق کودک را در مورد آزادی اجتماعات و شرکت در مجامع مسالمت‌آمیز به رسمیت می‌شناسند.( ایراد گرفته نشده است)

۲- به غیر از محدودیت‌هایی که در قانون تصریح شده و در یک جامعه دمکراتیک برای حفظ امنیت ملی یا عمومی، نظم عمومی، بهداشت عمومی، اخلاق عمومی و یا حمایت از حقوق و آزادیهای دیگران ضروری است، نباید هیچگونه محدودیتی در اعمال حقوق مذکور ایجاد گردد.

پنجم- بند یک ماده ۱۶

۱- در امور خصوصی، خانوادگی یا مکاتبات هیچ کودکی نباید مداخله خودسرانه یا غیرقانونی کرد یا به صورت غیرقانونی عزت و آبروی او را مورد تعرض قرار داد.

۲- ( ایراد گرفته نشده است) کودک حق برخورداری از حمایت قانون را در برابر اینگونه مداخلات و تعرضات دارد
ششم- بند «ت» قسمت اول ماده ۲۹
(سایر بندها ایراد گرفته نشده است)

۱- کشورهای عضو اتفاق نظر دارند که آموزش کودک باید در راستای اهداف زیر باشد:

الف) رشد شخصیت، استعدادها و تواناییهای جسمی و ذهنی کودک تا حد امکان؛

ب) افزایش احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی و اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد؛

پ) افزایش احترام به والدین کودک، هویت فرهنگی، زبان و ارزشهای کودک، به ارزشهای ملی کشوری که کودک در آن زندگی می‌کند و موطن اصلی او و به تمدنهای متفاوت با تمدنی که او بدان تعلق دارد؛

ت) آماده‌سازی کودک برای یک زندگی مسئولانه در جامعه‌ای آزاد و با روحیه تفاهم، صلح، مدارا، مساوات بین زن و مرد، و دوستی میان همه مردمان، گروههای قومی، ملی و مذهبی و افرادی که منشأ بومی‌ دارند؛

ث) افزایش احترام به محیط زیست طبیعی.

۲- هیچ بخشی از ماده حاضر یا ماده ۲۸ نباید به گونه‌ای تفسیر شود که مخل آزادی افراد و نهادها برای تأسیس و اداره مؤسسات آموزشی گردد، منوط به اینکه اصول مقرر در بند ۱ ماده حاضر و شرایط مربوط به منطبق بودن آموزش در این گونه مؤسسات با معیارهای حداقل که ممکن است توسط دولت تعیین شده باشد، همواره رعایت شوند.
@jamiatdefaa