تحلیل‌گران امنیتی و ارزیابی‌های استخباراتی می‌گویند که القاعده از آنجایی که اکنون رهبری آن در ایران با اکثریت شیعه مستقر است و وابستگان آن در آفریقا نفوذ زیادی دارند، از ایدیولوژی اصلی و ریشه‌هایش در افغانستان دور می‌شود.

با از دست دادن نفوذ القاعده در مراکز سنتی خود در افغانستان و خاورمیانه، شاخه های افراطی افریقایی آن فعال و در حال گسترش هستند، پیوند جغرافیایی این گروه را تغییر می دهند و فرصت طلبی اساسی آن را نشان می دهند.

برجسته‌ترین شاخه‌های این گروه در افریقا، الشباب و جماعت نصرت‌الاسلام والمسلمین (جی ان آی ام) مستقر در سومالیا هستند که از بی‌ثباتی سیاسی و نارضایتی‌های محلی برای ایجاد حضور در ساحل بهره‌برداری کرده‌اند.

وابستگان افریقایی القاعده با افزایش خودمختاری از رهبری مرکزی این گروه در ایران، جایی که سیف العدل رهبر عملی در آنجا مستقر است، فعالیت می کنند.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13wg1

با فروپاشی پایگاه قدرت تاریخی القاعده در افغانستان، کاهش حمایت از این گروه در خاورمیانه، و کشته شدن رهبران آن یکی پس از دیگری، این گروه افراطی برای بقا و مشروعیت به دنبال وابستگان افریقایی خود است.

بر اساس گزارش های اطلاعاتی ایالات متحده که در ماه سنبله ۱۴۰۲ خورشیدی منتشر شد، این گروه در افغانستان، جایی که اکنون «کمتر از ۱۲ عضو اصلی دارد و در نقطه پایین تاریخی» فعالیت می کند، تلاش کرده است تا حضور خود را حفظ کند.

طبق تحلیلی که در واشنگتن پست منتشر شده است، این حالت جزئیات از دست دادن رهبری، انسجام، تعهد درجه و یک محیط محلی سازگار توسط گروه را نشان می دهد و به عنوان «جنازهء ای برای القاعده» وانمود می شود.

در این گزارش آمده است که حضور این گروه در افغانستان در حال حاضر بیشتر شبیه «یک خانه سالمندان برای اشخاص مسن القاعده» است تا یک پایگاه عملیاتی.

خلای رهبری این گروه را بیشتر تضعیف کرده است.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13w7d

در حالیکه جماعت نصرت الاسلام والمسلمین (جی ان آی ام) شاخهء آفریقایی القاعده، به حکومت وحشیانهء خود در سراسر ساحل ادامه می دهد، علمای دینی علیه خیانت بنیادین آن به اصول اسلامی صحبت می کنند.

مولوی محمد الدین مؤحد، عالم دینی مقیم هرات، به سلام تایمز گفت، «اسلام دین معتدل است و افراط گرایی در آن جایی ندارد،»

او گفت، «برای دهه ها، القاعده خود را به عنوان مدافع اسلام معرفی کرده است، با این حال از طریق گروه هایی مانند جی ان آی ام، بزرگترین خیانت ها را علیه دین انجام داده است،»

جی ان آی ام در قسمت هایی از مالی، بورکینافاسو و نیجر فعالیت می‌کند و به سمت جنوب در بخش‌هایی از بنین، توگو، ساحل عاج و گانا گسترش یافته است.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13vf0

تحلیلگران گفتند که ترور اخیر یکی از رهبران حزب سیاسی محلی در پاکستان نگرانی ها را در مورد گسترش عملیات شاخه خراسان داعش در افغانستان و پاکستان تشدید کرده است.

صوفی حمید، منشی عمومی محلی جماعت اسلامی به تاریخ ۲۴ عقرب در منطقه باجور ایالت خیبر پختونخوا، در نزدیکی مرز با افغانستان کشته شد.

ای اف پی گزارش داد که شاخهء خراسان داعش در بیانیه ای در تلگرام مسئولیت این ترور را بر عهده گرفت و حمید را «مقام حزب سیاسی مرتد» خواند.

این ترور بخشی از کمپاین تشدید خشونت شاخهء خراسان داعش در منطقه است.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13opf

شاخهء خراسان داعش به تاریخ ۳ قوس مسئولیت حمله مرگبار بر ذاکرین در زیارتگاه صوفیان در ولایت بغلان را بر عهده گرفت.

عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخلهء افغانستان، به تاریخ ۲ قوس به ای اف پی گفت که یک مرد مسلح بتاریخ ۱ قوس در زیارتگاهی در منطقه دورافتاده ولسوالی نهرین به سوی صوفیان «که در مراسم هفتگی جمع شده بودند، تیراندازی کرد و ۱۰ نفر را کشت.

یکی از ساکنان محلی که می گوید برخی از قربانیان را می شناسد، گفت که نمازگزاران همان شب در زیارت سید پاشا آغا تجمع کرده بودند.

او به شرط فاش نشدن نامش به ای اف پی گفت، «آنها نعت صوفیانه را شروع کرده بودند که مردی به سوی ده ها ذاکر تیراندازی کرد،»
http://afghanistan.asia-news.com/r/13ogz

دورهء ترور القاعده در افغانستان تلفات ویرانگر غیرنظامیان، نقض حقوق بشر و آزار و اذیت مذهبی را برجای گذاشته است و کارشناسان اکنون هشدار می دهند که این گروه در حال بازسازی ظرفیت خود برای حملات گسترده است.

القاعده در سال ۱۳۶۷خورشیدی در بحبوحه جنگ شوروی-افغان تأسیس شد، جنگی که جنگجویانی را جذب کرد و بعدا آنها هسته اصلی آن را تشکیل دادند. حضور آن باعث جذب افراط گرایان از چندین کشور شد و افغانستان و پاکستان را به عنوان مراکز تروریسم جهانی معرفی کرد.

حمزه بلوچ، تحلیلگر امور نظامی مستقر در نیمروز، به سلام تایمز گفت، «اگر گروه های افراطی مانند القاعده در طول تهاجم شوروی وارد افغانستان نمی شدند، این کشور هرگز در چنگال افراط گرایی و خشونت نمی افتاد،»

به گفتهء تحلیلگران، این گروه تاکتیک هایی مانند بمب گذاری های انتحاری را معرفی کرد که از روش های جنگ متعارف استفاده شده توسط گروه های قبلی در منطقه تفاوت داشت.

به گفتهء مرکز جهانی مسئولیت حفاظت، ایدیولوژی افراطی القاعده موجب نقض گسترده حقوق بشر در سراسر افغانستان، به ویژه حملات سیستماتیک علیه اقلیت های قومی و مذهبی شده است.
http://afghanistan.asia-news.com/r/13o3k