#گلستان_خوانی

?بخشی از جلسۀ سوم دورۀ گلستان‌خوانی که در کانال «مهر و داد» در حال برگزاری است.

?تصویر زمینه بخشی از حکایت چهارم «گلستان سعدی» با عنوان «طایفۀ دزدان و جوانی از ایشان» است، برگرفته از نسخه‌ای منسوب به محمود مذهِّب، بخارا، قرن شانزدهم میلادی.

#گلستان_سعدی
#سعدی_شاعر_زندگی
#مهرداد_عباسی

@Mhrodad

#گلستان_خوانی

▪️داوری اخلاقی در گلستان سعدی
دربارۀ حکایت «طایفۀ دزدان و جوانی از ایشان»

?حکایت‌های گلستان سعدی را باید یک‌به‌یک خواند و در هر کدام باید جداگانه اندیشید. هر حکایت گلستان درسی است در نحوۀ سلوک فردی و آداب اجتماعی و اشارتی است به مهارت‌های زندگی، به‌شکلی که گاه پیچیده‌ترین مسئله‌های اخلاقی و روان‌شناختی در قالب حکایتی کوتاه و عبارتی ساده برای خواننده روایت می‌شود. در همین چند حکایت آغازینِ باب اول گلستان هم سخن از مقایسۀ دروغ مصلحت‌آمیز و راست فتنه‌انگیز است و هم قیاس ابله فربه و لاغر دانا، و هم تأکید بر بلای حسد و رنج حسود.

? در حکایت چهارم اما اوج داستان بحثی است داغ بر سر اعدام نوجوانی از طایفۀ دزدان، که آیا او را هم باید با سایر دزدان کشت یا باید به او فرصت داد و از خونش درگذشت. دو طرفِ این بحث جذاب و مهم در حکایت سعدی وزیر و پادشاه‌اند: وزیر معتقد به بخشودن نوجوان است چون «امیدوار است که به عشرت صالحان تربیت پذیرد و خوی خردمندان گیرد»، و پادشاه قائل به کشتن نوجوان است چراکه «تربیت نااهل را چون گردکان بر گنبد است» و «عاقبت گرگ‌زاده گرگ شود». در ادامه، پادشاه ـ به‌رغم میل باطنی ـ خواستۀ وزیر را می‌پذیرد، اما در پایان داستان پیش‌بینی پادشاه درست از آب درمی‌آید: نوجوان بعد از دو سال تربیت، پس از کشتن وزیر و دو پسرش، به شغل راه‌زنی بازمی‌گردد!

?حکایت سعدی، به‌تعبیر امروزی، پایان‌باز نیست؛ سعدی در این حکایت به‌وضوح با رأی پادشاه هم‌داستان است و گویا می‌خواهد بگوید درگذشتن از خون نوجوان دزد کار درستی نبوده است. با این حال، روایت این داستان و طرح این مسئلۀ حساس اخلاقی و حقوقی با زبان شیوا و کلام رسای سعدی فی‌نفسه موضوعی ارزش‌مند و درخور درنگ است، صرف‌نظر از این‌که با داوری اخلاقی و اجتماعی راوی داستان موافق باشیم یا نباشیم.

? مهرداد عباسی
۱۳ دی ۰۳

#گلستان_سعدی
#سعدی_شاعر_زندگی
#مهرداد_عباسی

@Mhrodad

نسخۀ سبک‌تر ?

▪️قصه‌های بایبل در تفاسیر فارسی قرآن
متن‌خوانی و تحلیل داستان داود و بتشبع

?دورۀ آنلاین، شروع از ششم آبان
    هفت جلسه، یکشنبه‌ها شش بعدازظهر

?ثبت‌نام و برگزاری در پلتفرم هنرستان

@drmehrdadabbasi

سفری به دنیای روایتهای فارسی-اسلامی از قصه‌های عبری-یهودی با دکتر مهرداد عباسی.
ثبت‌نام در
https://honarestan.org/courses/52
هنرستان؛ آموزش برای همگان
@honarestanorg

▪️متن‌خوانی و تحلیل تفاسیر کهن فارسی

?مدتی است به بازخوانی و بازاندیشی در متون کهن ادبی-‌دینیِ فارسی روی آورده‌ام که خود بخشی از پروژۀ بزرگ‌ترِ «تاریخ تحولات دین و اندیشۀ دینی در ایران» است. گمانم در سال‌های آینده ـ اگر عمری باقی باشد ـ با چیزی شبیه یا نزدیک به «اسلام ایرانی» و «سنت فارسی-اسلامی» یا به‌تعبیر تازه‌ساختۀ خودم «اسلام فارسی» باید بیشتر کلنجار بروم. «اسلام فارسی» در نظر من یعنی «اسلام» آن‌گونه که در متون «فارسی» بازتاب یافته و عمدتاً از دورۀ سامانیان به این سو تلقی و عرضه شده است. این تلقی از اسلام را در متون گوناگون ادبی، تاریخی، فقهی، تفسیری، کلامی، فلسفی و عرفانی به زبان فارسی در دوره‌ای بیش از هزارساله می‌توان دید. «اسلام فارسی» در سده‌های میانه بیشتر مکاتب حنفی و شافعی از اسلام سنی را نمایندگی می‌کرده و از اوایل دورۀ مدرن به بعد یعنی عصر صفوی و بعدها در دورۀ قاجار و پهلوی عمدتاً نماینده و نمایانندۀ اسلام شیعی بوده است.

?در ادامۀ دوره‌های متن‌خوانی‌ام ـ که پیش‌تر عموماً به متون تألیف‌شده در سنت عربی-اسلامی اختصاص داشتند ـ این بار و در پی دعوت محمود فرجامی عزیز، دوست گرامی اروپانشین، دوره‌ای آنلاین برای ارائه در «پلتفرم آموزشی هنرستان» طراحی کردم با محوریت متن‌خوانی آثار کهن تفسیری فارسی. عنوان دوره «قصه‌های بایبل در تفاسیر فارسی قرآن» است که در آن به متن‌خوانی و تحلیل داستان «داود و بتشبع»، یکی از دراماتیک‌ترین قصه‌های پیامبران، در یازده تفسیر فارسی از دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازم. در این دوره، ضمن بیان مقدماتی دربارۀ روایت‌ این داستان جذاب در سنت یهودی و اسلامی و متون قصص‌الانبیاء، به متن‌خوانی و تحلیل تفاسیری چون ترجمۀ تفسیر طبری، تفسیر سورآبادی، تفسیر ابوالفتوح رازی، تفسیر میبدی، مواهب علیّه، و منهج الصادقین ذیل آن خواهم پرداخت. هدف از ارائۀ این دوره علاوه بر توجه‌‌دادن به اهمیت متون کهن فارسی در شناخت جهان‌نگری ایرانی، نشان‌دادن این نکته است که تعامل تاریخ و ادبیات و الاهیات چگونه به شکل‌دهی روایت‌های مختلف فارسی-اسلامی از این داستان یهودی انجامیده است.

?دوره در هفت جلسه برگزار می‌شود و نخستین جلسۀ آن یکشنبه ششم آبان خواهد بود. مخاطبان این دوره افراد علاقه‌مند به آشنایی و فهم متون کهن ادبی‌ـ‌دینیِ فارسی و نیز دوست‌داران بحث‌های مرتبط با تحولات اندیشۀ دینی در ایرانِ سده‌های میانه‌اند. سایر توضیحات و جزئیات در وبسایت هنرستان در دسترس است.

?برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام از این‌جا وارد شوید.

#هنرستان #دورۀ_آموزشی
#متن_خوانی #تفاسیر_فارسی
#اسلام_فارسی #سنت_فارسی_اسلامی

@drmehrdadabbasi