🌏 طمع

طمع از رذائل اخلاقی است و به میل شدیدی اشاره دارد که فرد برای به دست آوردن چیزی از خود نشان می‌دهد. روان‌شناسانِ تکاملی رد پای این خصلت را در مغز باستانی ما پیدا کرده‌اند. به مدت صدها هزار سال، بشر با کمبود مواد غذایی روبرو بوده و غذا برای او حکم مرگ و زندگی را داشته است. بنابراین انسان اولیه با اندوختن کالری در بدن و انبار کردن مواد غذایی در غار، بقای خود و خانواده‌اش را تضمین می‌کرده است.
اما در دنیای مدرن، طمع دیگر ارتباطی به مواد غذایی و میزان درآمد افراد ندارد و با وزیر و وکیل شدن هم دست از سر انسان‌ها برنمی‌دارد. حتما شما هم پیرامون خود افرادی را می‌شناسید که علی‌رغم درآمد زیاد، گداصفت هستند و حریصانه از چند منبع غیرمشروع برای خود درآمدزایی می‌کنند و چشمشان هم سیر نمی‌شود.
آن‌چه بیش از همه، طمع را به یک عارضه‌ی بد اجتماعی تبدیل می‌کند این است که انضباط جامعه را به هم می‌ریزد. طمع‌کاران به راحتی در مقابل اربابان قدرت، سر خم می‌کنند؛ به دروغِ آن‌ها مهر تایید می‌زنند؛ به راحتی رنگ عوض می‌کنند و دروغ می‌گویند؛ ریاکاری و دزدی می‌کنند؛ وارد احزاب و گروه‌هایی می‌شوند که کوچک‌ترین اعتقادی به آرمان‌های آن ندارند؛ آگاهانه از باطل دفاع می‌کنند و وجدان خود را زیر پا می‌گذارند.
آن‌ها همه‌ی این کارها را می‌کنند به این خاطر که پسرشان از دندانپزشکی قبول شود؛ که دخترشان استخدام شود؛ که خودشان یک وام ۵۰۰ میلیارد تومانی بگیرند؛ که یک شرکت صادرات و واردات تاسیس کنند؛ که یک برج و هتل پنج‌ستاره بسازند. آن‌ها کسانی هستند که به خاطر منافع شخصی، اِبایی ندارند که کمر ۸۵ میلیون نفر ایرانی زیر بار تحریم و تورم خُرد شود تا از این آشفته‌بازار، سودی به جیب بزنند.
تصور کنید که اگر فقط این یک رذیلت اخلاقی از شخصیت برخی شهروندان حذف شود، شاهد چه تحولات مبارکی در سطح جامعه می‌شویم؟

✍ سیروس شکراللهی - ۱۴۰۳/۰۳/۲۳
t.me/shokrollahi_sirous

? دوست محتضر

فرض کنید یکی از دوستان نزدیک‌تان جواب آزمایش خود را پیش دکتر برده و دکتر به او گفته: "متاسفم، خبر بدی برای تو دارم". حتی دکتر برایش‌ وقت هم تعیین کرده است: "حداکثر یکسال".
ما به عنوان یک دوست، چگونه باید با او رفتار کنیم؟ جملات کلیشه‌ای نه‌تنها دردی را دوا نمی‌کند، بلکه اوضاع را خراب‌تر هم می‌کند. جمله‌ی معروف رواقیون که می‌گوید: "انسان از لحظه‌ی تولد به سوی مرگ پیش می‌رود" یا جمله‌ی اپیکور که گفته: "تا زمانی که من هستم مرگ نیست و زمانی که مرگ آمد، من نخواهم بود. پس ترس از مرگ چرا؟" یا جملات عامیانه مانند: "مرگ حق است"، یا "همه خواهیم مرد" و ... تمام این‌ها بی‌هوده است.
برای یک دوست صمیمی شاید کمی نوازش، گرفتن دستانش، بغل کردن و با هم گریه کردن مفید باشد. روانشناسان می‌گویند از آن‌جا که کلمات نمی‌توانند سنگینی آن جو را کاهش دهند یا احساسات شما را به او منتقل کنند، بهترین کار سکوت است؛ به مدت ۲۰ دقیقه با هم باشید ولی چیزی نگویید. هرگز نگویید: "می‌دانم چه می‌کشی" چونکه واقعا نمی‌دانید که او چه می‌کشد. از قضاوت و توصیه‌دهی خودداری نمایید. او را مسبب بیماری‌اش قلمداد نکنید. زیاد در مورد بیماری‌اش کنکاش نکنید، مگر این که خودش بخواهد توضیح دهد. اگر نیاز به دکتر، دارو و لوازم پزشکی دارد، برایش فراهم آورید. اگر کاری دارد، برایش انجام دهید؛ یک موسیقی ملایم، یا عطری که دوست دارد، یا یک آلبوم عکس، یا یک فیلم و یک کتاب مناسب برایش تهیه کنید. رمان‌های "وقتی نیچه گریست"، "درمان شوپنهاور" و "مامان و معنای زندگی" از "اروین یالوم" بهترین گزینه برای چنین شرایطی هستند. احترام و محبت بکنید ولی دلسوزی نه. به او نشان دهید که دوستش دارید و همچنان دوستش خواهید داشت و او را هرگز از یاد نخواهید برد. به نحوی به او منتقل کنید که چقدر برای اطرافیان عزیز است. اگر می‌خواهد گریه کند، بگذارید گریه کند و هر احساسی دارد، با شما در میان بگذارد. اگر باهم خاطرات خوشی دارید، آن را بازگو کنید ولی سعی نکنید با تعریف جوک و یا شوخی، فضا را عوض کنید. حالِ شما طبعا باید یاس و اندوه عمیق باشد و نیازی به نقش‌بازی کردن نیست. با متانت و وقار تا آخرین لحظه کنارش باشید.

✍ سیروس شکراللهی - ۱۴۰۲/۱۲/۱۸
t.me/shokrollahi_sirous