نشست آغازبه‌کار تألیف و تدوین جلد دوم «دانشنامۀ حقوق ایران»

♦️دبا: نشست آغازبه‌کار تألیف و تدوین جلد دوم دانشنامۀ حقوق ایران با حضور کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مصطفی محقق داماد، مدیر بخش حقوق مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و سرویراستار علمی دانشنامۀ حقوق ایران، به‌همراه تنی‌چند از اعضای شورای عالی علمی این دانشنامه هم‌چون سیدعلی آل‌داود، صفر بیگ‌زاده، سیدمحمد قاری‌سیدفاطمی و هم‌چنین الهام افسریان، دستیار بخش حقوق این مرکز و مصطفی نوراللهی برگزار شد.

?در این جلسه، مداخل جلد دوم دانشنامۀ حقوق ایران و انتخاب مؤلفان متخصص در عناوین مربوطه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

?جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران»، یک‌شنبه ٢۵ شهریور سال جاری در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی رونمایی شد.

?علاقه‌مندان برای تهیۀ جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران» که در ۶۶٠ صفحه، با شمارگان هزار نسخه و به‌بهای یک‌‌میلیون و ٣۵۰هزار تومان منتشر شده است، می‌توانند از راه‌های زیر اقدام کنند:

?مراجعۀ حضوری به فروشگاهِ انتشارات مرکز به نشانی تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج، شمارۀ ۲۱۰

?مراجعه به فروشگاه اینترنتی انتشارات مرکز به نشانی store.cgie.org.ir  

?تماس با انتشارات مرکز با شمارۀ تلفن‌های ۰۲۱۲۲۲۹۷۶۷۷ و ٠٩١٢٣٩٣١٨٣۶
@cgie_org_ir

جامعِ عتیقِ طهران

♦️دبا: چهاردهم مهر به «روز تهران» نام گرفته است.

♦️به‌همین‌انگیزه، در پی، بخش آغازین مدخل «تِهْران، جامِع» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی را که اختصاص به مسجد جامع تهران دارد و فرینوش همتی نوشته است، می‌خوانید.

?«تهران درگذشته قریه‌ای بزرگ و پر رونق در شمال ری باستان بود که در تقاطع شاه‌راههای اصلی شرقی ـ غربی (قزوین به ‎خراسان و طبرستان)، و راه شمالی ـ جنوبی ری به طجرشت (تجریش) قرارداشت. این وضع ‎جغرافیایی به ‎آن ‎مرکزیت بخشیده، و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار کرده بود؛ ازاین‎رو امکان ساختمان مسجد جامع و به ‎تبع آن شکل‌گیری بازار را در پیرامون آن فراهم می‌ساخت.

?از تاریخ بنای این جامع، آگاهی دقیقی نداریم، ولی تردیدی نیست که دست‌کم در سدۀ ۹ق/ ۱۵م دایر بوده است. بر اساس نوشتۀ اعتمادالسلطنه جامع عتیق تهران، یک‎مرتبه بنا نشده، بلکه‎ به‎تدریج ساخته و تکمیل شده است.

?جامع عتیق تهران طی یک سدۀ گذشته جدا از جایگاه مذهبی، پایگاه اصلی وقایع سیاسی و انقلابی ایران بوده است. از جملۀ پر اهمیت‌ترین آنها، اجتماع علما و پیوستن مردم به آنان در اعتراض به سوء رفتار وزیرمختار روسیه، ژنرال گریبایدوف بود که به قتل وی و چند تن از اتباعش در ۱۲۴۴ق انجامید. طی مبارزات انقلاب مشروطیت نیز در پی درگیریهای مردمی در جمادی‌الاول ۱۳۲۴ علما و مردم ضمن تحصن در این مسجد، خواستار تأسیس «عدالت‌خانه» شدند؛ همچنین نخستین قیام‎ سیاسی تهران که منجر به نهضت ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و وقایع پس از آن شد، از جامع عتیق تهران آغاز گردید. اکنون نیز این مسجد بزرگ‌ترین پایگاه مراسم اعتکاف مردم است.

?پژوهشهای باستان‌شناختی که تا کنون در محل مسجد صورت گرفته، و داده‌های آن حاکی از وجود لایه‌های زیستی سده‌های ۴-۷ق/ ۱۰-۱۳م در زیرِ بنای کنونی، و استفاده از مصالح آنها از جمله آجرهای سدۀ ۴ق در بخشهایی از ساختمان است. با توجه به سنت مسلمانان در ایران که در بازسازی و نوسازی مساجد، محل آن را تغییر نمی‌دادند و از مصالح و تزیینات آن استفاده ‎می‎کردند، می‌توان ‎گفت‎ که‎ بنای‎ کنونی ‎جامع ‎تهران احتمالاً در محل مسجد اولیۀ کهنی بر پا شده، و طی سده‌ها تغییراتی اساسی یافته است و ازاین‌رو دارای نقشۀ مشخص مساجد نیست.

?ساختمان کنونی با وسعتی حدود ۰۰۰‘۵ مـ‍ ۲، دارای یک صحن و ۶ شبستان در ۳ جبهۀ جنوبی، شرقی‎ و شمالی، و تأسیساتی چون کتابخانه، وضوخانه، و دکانهای وقفی است.»

?متن کامل این نوشتار را در صفحاتِ ۵٩۶ تا ۵٩٨ از جلد شانزدهمِ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و هم‌چنین پیوند آن در تارنمای مرکز بخوانید:
https://www.cgie.org.ir/fa/article/224529/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9
@cgie_org_ir

@cgie_org_ir

برگزاری پاس‌داشت روز شعر و ادب فارسی در «خانۀ کتاب دِبا»

♦️دبا: آیین پاس‌داشت روز شعر و ادب فارسی، با هم‌کاری فردوسی‌سرای ایران، بعدازظهر سه‌شنبه، ٢٧ شهریور در «خانۀ کتاب دِبا» (کتاب‌فروشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) با حضور جمعی از اعضای شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی هم‌چون احمد مسجدجامعی، عنایت‌الله مجیدی، علی بهرامیان، علی همدانی و مریم صادقی برگزار شد.

?در ابتدای این برنامه، «اصغر دادبه»، مدیر بخش ادبیات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی سخن گفت.

?او با ذکر این نکته که باید جوانان بدانند جز آستان ایران پناهی نداریم، اظهار کرد: گفتۀ حافظ شیرازی که «عدو چو تیغ کِشد، من سپر بیندازم/ که تیغِ ما به جز از ناله‌ای و آهی نیست// مباش در پی آزار و هر چه خواهی کن/ که در شریعتِ ما غیر از این گناهی نیست» نشان از صلح‌طلبی مردم ایران و این همان مکتب اخلاقی ماست.

♦️این ادیب پیش‌کسوت در ادامه گفت: می‌کوشم به این پرسش پاسخ دهم که زبان و ادب فارسی چه هنری دارد و برای ما چه می‌کند؛ نخست آن‌که فرهنگ می‌سازد. این مهم را از نظر دور ندارید که تمدن جوانب عینی زیست ماست اما فرهنگ جوانب اخلاقی و رفتاری و نظری و خرد و اخلاق و آموزش است و ازهمین‌رو جهان امروز گرفتار تمدن بی‌فرهنگ است که اگر فرهنگ بود این همه انسان کشته نمی‌شد که به استناد سعدی شیرازی: «علم آدمیت است و جوانمردی و ادب/ ور نی ددی به صورتِ انسان مصوَّری.»
پس نخستین اثر و تأثیر ادبیات فارسی، فرهنگ‌سازی است و حذف آنها از کتب درسی خیانت است که به قول فردوسی توسی: «ز دانا بپرسید پس دادگر/ که فرهنگ بهتر بود یا گهر// چنین داد پاسخ بدو رهنمون/ که فرهنگ باشد ز گوهر فزون// که فرهنگ آرایش جان بود/ ز گوهر سخن گفتن آسان بود.»

?این عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی افزود: کار دوم ادبیات ما هویت‌سازی، چه فردی و ملی است. هویت ملی مثل ماده‌ای است که مبهم است و ادب ملی با چنین پشتوانه‌ای مثل صورتی است که بر آن عارض می‌شود. زبان ملی مهم است و حمله‌هایی که به زبان ما می‌شود به‌همین‌سبب است چنان‌که شهاب‌الدین سهروردی که جان بر سر راه ایران نهاد گفت اصل اشیا همان صورت است پس اهل هویت ملی زبان ملی است.

?سپس «امیر صادقی»، مدیر فردوسی‌سرای ایران شاهنامه‌خوانی کرد و «رامین گلستانی» به اجرای آیین ضرب زورخانه‌ای پرداخت.
@cgie_org_ir