1. روحانی کردنِ حسّانیّت نام‌اش عشق است: این کار پیروزیِ بزرگ بر مسیحیّت است [که حسّانیّت را خوار می‌دارد]. پیروزیِ دیگر کاري ست که ما می‌کنیم، یعنی روحانی کردنِ دشمنی. و این از درکِ ژرفِ ارزشِ دشمن داشتن بر می‌آید: کوتاه سخن، این یعنی کردنِ کار و کمر بستن…

1. کساني وسایلي همچون اخته‌گری و ریشه کن کردن را در نبرد با یک شور برمی‌گزینند که سست‌اراده‌تر و تبهگن‌تر از آن اند که بتوانند بر شورها حدّ بگذارند؛ کساني با چنان طبع‌هایي که، به زبانِ مَجاز (و بی‌مجاز)، به یکي از آن دِیر هایِ بسیار سختگیر نیاز دارند، به یک…

اخلاق همچون ضدّ طبیعت ۱ شورها[۱] همگی نخست [در آغازِ تاریخ] دوراني دارند که در آن مایه‌یِ نگون‌بختی اند و بس، و قربانیانِ خود را با سنگینیِ حماقتِ خود فرو می‌کشند _و دوراني سپس‌تر، بسیار سپس‌تر، که در آن با روح ازدواج می‌کنند و خود را «روحانی» می‌کنند. در…

اخلاق همچون ضدّ طبیعت
۱
شورها[۱] همگی نخست [در آغازِ تاریخ] دوراني دارند که در آن مایه‌یِ نگون‌بختی اند و بس، و قربانیانِ خود را با سنگینیِ حماقتِ خود فرو می‌کشند _و دوراني سپس‌تر، بسیار سپس‌تر، که در آن با روح ازدواج می‌کنند و خود را «روحانی» می‌کنند. در آن روزگارنِ نخستین آدمی به سببِ حماقتِ شورها به جنگ با آن‌ها برمی‌خاست و کمر به نابودی‌شان می‌بست _تمامیِ هیولاهایِ دیرینه‌یِ اخلاق در این باره هم‌زبان اند که «شورها را باید کُشت.»[۲] نامدارترین دستور در این باره در عهدِ جدید یافت می‌شود، در آن «موعظه بر فرازِ کوه» که، ناگفته نماند، در آن به هیچ‌چیز از بلندی نگریسته نشده است. در آن، برایِ مثال، به عنوانِ درسِ عمل در بابِ مسائلِ جنسی گفته شده است: «اگر چشم‌ات تو را لغزاند، آن را برکَن»[۳] امّا چه خوب است که هیچ مسیحی‌اي از این دستور پی‌روی نمی‌کند. امروزه به نظرِ ما نابود کردنِ شورها و هوس‌ها تنها برایِ پرهیز از حماقت‌ها و پی‌آمدهایِ ناخوشِ حماقت‌هاشان، خود نهایتِ حماقت است. [بنابر این روش،] کارِ دندان‌پزشکي که دندان را می‌کِشد تا دیگر درد نکند، هیچ جایِ حیرت ندارد... از سویِ دیگر، انصاف باید داد و اقرار باید کرد که بر آن خاکي که مسیحیّت از آن برروییده است، جایي برایِ تصوّرِ «روحانی کردنِ شورها» نمی‌بود. زیرا کلیسایِ نخستین، چنان‌که همه می‌دانند، به هواداری از «مسکینانِ در روح»[۴] با «خردوَرزان» می‌ستیزید: چگونه ‌می‌شد از آن جنگي خردمندانه با شورها چشم داشت؟ _کلیسا با شورها با ریشه‌کن کردنِ‌شان می‌جنگد، با ریشه کن کردن به هر معنایي: روش‌اش، «درمان»اش، اخته‌گری ست. هرگز نمی‌پرسد که «یک هوس را چه گونه می‌توان روحانی و زیبا و خدایی کرد؟» _انضباط بخشیدن‌اش همیشه ریشه‌کن کردن است (ریشه‌کن کن کردنِ حسّانیّت[۵]، غرور، سروری‌خواهی، ثروت‌خواهی، انتقام‌خواهی).امّا، ریشه‌کن کردنِ شورها یعنی ریشه‌کن کردنِ زندگی: عملِ کلیسا دشمنی با زندگی است...

1. Passionen/passions
2. il faut tuer les passions
3. «موعظه بر فرازِ کوه» عنواني ست برایِ وعظِ معروفِ مسیح که در بابِ پنجمِ «انجیل متّا» آمده است. آیه‌ی اصلی در ترجمه‌یِ فارسیِ انجیل این است: «اگر چشمِ راست‌ات تو را بلغزاند قطع‌اش کن و از خود دور انداز، زیرا بهتر آن است که عضوي از اعضایت تباه گردد از آن‌که تمام بدن‌ات در جهنّم افکنده شود.»
   ۴.عبارتِ دیگري ست از «موعظه بر فرازِ کوه»: «خوشا به حالِ مسکینانِ در روح، زیرا ملکوتِ آسمان از آنِ ایشان است.» انجیل متّا ۵: ۳.
4. Sinnlichkeit/sensuality
   این مفهوم در انگلیسی و آلمانی (از Sinn/sense = حس)، بر مبنایِ آموزه‌هایِ مسیحی، به معنایِ گرایش به عالمِ حس و مادّه (عالمِ حسّانیّت) و پی‌روی از خواهش‌های شهوانی و جسمانی ست در برابر Geistlichkeit/spirituality (روحانیّت). برایِ آن‌که رابطه‌یِ این مفهوم با «حس» بر جا مانده باشد، در این ترجمه و ترجمه‌یِ کتابِ تبارشناسیِ اخلاق، «حسّانیّت» را در برابرِ آن به کار برده‌ام که می‌باید مفهومِ شهوانیّت و نفسانیّت را در آن همواره در نظر داشت.

فریدریش نیچه، غروبِ بت‌ها

1. «جهانِ حقیقی» _ایده‌اي که نه دیگر به کار می‌آید و نه دیگر وظیفه‌آفرین است _ایدها‌ي بی‌هوده، بی‌کاره؛ در نتیجه، ایده‌اي رد شده: باید از شرّ_اش رها شد! (روزِ روشن؛ چاشتگاه؛ بازگشتِ عقلِ سلیم[۱] و سرزندگی؛ سرخیِ شرم بر گونه‌یِ افلاطون، وَلوَله‌یِ تمامیِ جان‌هایِ…

1. جهانِ حقیقی ___دست‌نیافتنی ست؟ پس هیچ راهي به آن نیست. و از آن‌جا که دست‌نیافتنی ست، شناختنی هم نیست. در نتیجه، نه آرام‌بخش است، نه رهایی‌بخش، نه وظیفه‌آفرین: چیزِ ناشناخته چه‌گونه وظیفه آفرین تواند بود؟... (هوایِ گرگ-و-میش. نخستین خمیازه‌یِ عقل. خروس‌خوانِ…

1. جهانِ حقیقی نه دست‌یافتنی ست، نه اثبات‌پذیر، نه نویددادنی؛ امّا اندیشیدن به آن به خودیِ خود مایه‌یِ آرامش است، وظیفه است، دستور[۱] است. (خورشیدِ کهن همچنان در زمینه است، امّا از ورایِ مِه و شک؛ ایده بَرین[۲] شده است، رنگ پریده، نوردیک[۳]، کونیگسبرگی.[۴]…

1. جهانِ حقیقی اکنون دست‌نیافتنی‌ست، امّا نویدِ دست‌یابی به آن را به فرزانگان و پرهیزگاران و فضیلتمندان (به «گناه‌کارانِ توبه‌کار») داده‌اند. (پیشرفتِ ایده: ایده‌اي تردستانه‌تر، موذیانه‌تر، درنیافتنی‌تر ___می‌شود زن[۱]، می‌شود مسیحی...) ۱. نیچه این‌جا نیز…

چه گونه «جهانِ حقیقی» افسانه از کار درآمد داستانِ یک خطا ۱ ۱. جهانِ حقیقی دست یافتنی ست برایِ مرد فرزانه، مردِ پرهیزگار، مردِ بافضیلت ___همان است که در آن به سر می‌برد: او همان است. (کهن ترین صورتِ [این] ایده؛ ایده‌اي کم-و-بیش زیرکانه، ساده، باورپذیر.…

**چه گونه «جهانِ حقیقی» افسانه از کار درآمد

داستانِ یک خطا

۱
۱.** جهانِ حقیقی دست یافتنی ست برایِ مرد فرزانه، مردِ پرهیزگار، مردِ بافضیلت ___همان است که در آن به سر می‌برد: او همان است.
(کهن ترین صورتِ [این] ایده؛ ایده‌اي کم-و-بیش زیرکانه، ساده، باورپذیر. بازنویسِ گزاره: «منِ افلاطون حقیقت ام».)

فریدریش نیچه، غروبِ بت‌ها