نگرش به روش
«نگرشی فلسفی به روش مطالعهٔ امر قدسی با نظر به آسیب‌ها»
پیش‌نشست همایش آیین‌های مذهبی
۱۴۰۳/۱۰/۴

فهرست:

از آغاز تا دقیقهٔ ۴:۰۷ مقدمه و طرح مسئله

از ۴:۰۸ توضیح «امر قدسی»

از ۱۲:۰۱ توضیح «مطالعهٔ امر قدسی»

از ۱۷:۴۹ مروری بر سیر روش‌های عقل‌محور و تجربه‌محور در تحقیق

از ۴۸:۲۵ آرا و آثار معاصران دربارهٔ روش‌ها و بایسته‌های تحقیق

از ۱:۰۱:۴۷ مروری بر نسبت میان امر قدسی و مظاهرش مثل آیین

از ۱:۰۳:۰۴ لزوم پاسخگوبودنِ محقق امر قدسی دربارهٔ روشش

از ۱:۱۰:۰۵ با روش‌های موجود سراغ بررسی امر قدسی و عرفانی رفتن

از ۱:۱۵:۴۷ علوم اجتماعی صرفا به آیین و مظاهر می‌پردازد و کاری با امر قدسی ندارد

از ۱:۲۰:۵۶ کدام روش‌ها صریحا یا تلویحا مدعی بررسی امر قدسی و مظاهرش هستند؟ تا کجا؟

از ۱:۲۴:۳۶ لزوم تعیین موضع دربارهٔ نسبت میان امر قدسی با مظاهرش مثل آیین

از ۱:۳۰:۳۲ سخن اهل عرفان دربارهٔ لزوم تجربهٔ معنوی برای شناخت و مطالعهٔ امر‌ قدسی و مظاهرش

از ۱:۳۷:۵۶ خلاقیت برای کشف یا ساخت روش تحقیقی که از دل موضوع برآید

از ۱:۴۲:۰۱ نظری به سخن دکتر مازیار دربارهٔ نسبت مظاهر هنری و فرهنگی با حکمت معنوی

t.me/pooyanijat

۱۸مین پیش‌نشستِ همایش آیین‌های مذهبی
سه‌شنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ ساعت ۱۵
لینک:
https://vc.isu.ac.ir/ch/hst

اطلاعیه را فروارد نکردم تا توضیحی بنویسم.
در دنیای امروز، «روش» نه فقط به اندازهٔ «موضوع» و «نتیجه» بلکه گاهی بیش از آن‌ها اهمیت دارد. «روش» در علوم تجربی با همهٔ کشاکش‌ها و اختلافات، وضع روشن‌تری دارد نسبت به علوم انسانی و همین‌طور در علوم انسانی، وضع روشن‌تری دارد نسبت به علوم متافیزیکی؛ به طور خاص فلسفه و عرفان.
«امر قدسی» خاص‌تر و زیرمجموعهٔ امر‌ متافیزیکی است؛ بخشی از امر متافیزیکی قابل بررسی و بیان با مفاهیم و زبان است اما امر قدسی آن جنبهٔ رازگونگی است که معمولا در قالب شخصی و غیرمفهومی، درک و تجربه می‌شود و شالودهٔ بین‌الاذهانی ندارد. آیا می‌توان آن را مفهومی و بین‌الاذهانی کرد؟ آیا فقط با زبان و مفاهیم استعاری و نمادین قابل بیان است یا به زبان روتین هم درمی‌آید؟ می‌تواند موضوع مطالعه و تحقیق باشد؟ اگر بله، با چه روشی؟ (شاملِ ۱. روش گردآوری، ۲. روش تبیین و داوری و ۳. روش بیان) اما اگر نه خودش بلکه آثار و نمودهایش مثل آیین قابل بررسی است، با چه چالش‌هایی روبروییم؟ 
@pooyanijat

بخارای زمستانی منتشر شد

یکصد و شصت و پنجمین شمارۀ بخارا (آذر و دی ۱۴۰۳) با تصویری از استاد اکبر ثبوت بر روی جلد در ۴۴۸ صفحه منتشر شد و از صبح یکشنبه بیست و پنجم آذرماه ۱۴۰۳ در کتابفروشی‌ها و دکه‌های روزنامه‌فروشی در دسترس است.

نویسندگان این شماره:
محمدرضا شفیعی کدکنی ـ نصرالله پورجوادی ـ ژاله آموزگار ـ حسن انوری ـ سیدمصطفی محقق داماد ـ سجّاد آیدنلو ـ بهاءالدّین خرّمشاهی ـ تورج دریایی ـ سیما سلطانی ـ میلاد عظیمی ـ عبدالحسین آذرنگ ـ رسول رئیس‌جعفری ـ‌ سعید پورعظیمی ـ‌ محمود آموزگار ـ رکسانا صادق‌زاده ـ اردوبادی ـ‌ سمیه لطفی ـ‌ بهرام گرامی ـ مسعود میرشاهی ـ‌ محمود درگاهی ـ مسعود حسینی‌پور ـ دکتر سیدرضا ابوتراب ـ مسعود عرفانیان ـ مسعود جعفری جزی ـ نظام‌الدین زاهدی ـ ساجده سلیمی ـ‌ سهیلا ایمان‌خواه ـ‌ شهاب دهباشی

بخش جشن‌نامۀ استاد اکبر ثبوت با نوشته‌هایی از:
غلامحسین ابراهیمی دینانی ـ پویان پروین اردبیلی ـ اسماعیل باغستانی ـ محسن معینی ـ شهرام صحرایی ـ محسن دریابیگی ـ محمودرضا اسفندیار ـ رضا رضازاده لنگرودی ـ رضا مرادزاده

با هم مروری می‌کنیم بر مطالب این شماره:

عبورِ گندم از زمستان/ محمدرضا شفیعی کدکنی   

بزرگترین وظایف هر ایرانی/ نصرالله پورجوادی   

ایران باستان
خانواده در ایران باستان/ ژاله آموزگار   

فرهنگ ایران
تساهل/ حسن انوری   

سعدی‌پژوهی
پرتو قرآن در کلمات سعدی (۱۷)/ سیدمصطفی محقق داماد   

شاهنامه‌پژوهی
نگارندۀ برشده گوهر است/ سجّاد آیدنلو   

کوته‌گویه (۲۲)/ بهاءالدّین خرّمشاهی   

جغد در ایران باستان
جغد در سنت زردشتی/ تورج دریایی/ سیما سلطانی   

آویزه‌ها (۶۵)/ میلاد عظیمی   

فرهنگ
در متن و حاشیۀ فرهنگ (۳۰)/ عبدالحسین آذرنگ   

جشن‌نامۀ استاد اکبر ثبوت
شرحی کوتاه از زندگی استاد ثبوت/ علی دهباشی   
سالشمار زندگی استاد اکبر ثبوت   
کتابشناسی آثار اکبر ثبوت   
کلام سکوت/ غلامحسین ابراهیمی دینانی   
استاد ثبوت و فلسفه/ پویان پروین اردبیلی   
حبّذا هند حبّذا شیراز/ اسماعیل باغستانی   
بحثی دربارۀ کتاب «حسن بصری»/ محسن معینی   
جایگاه رفیع استاد ثبوت/ شهرام صحرایی   
نُمودِ ثُبوت/ محسن دریابیگی   
نگاهی به مدخل «بودا»‌ نوشتۀ استاد اکبر ثبوت/ محمودرضا اسفندیار   
جنبش ابوسعید گناوه‌ای/ رضا رضازاده لنگرودی   
مروری بر زندگی و زمانۀ صالح دینگ بائوچن/ رضا مرادزاده   

حکایت‌های باستانی (۲۰)/ رسول رئیس‌جعفری   

ادبیات معاصر
شاعر لحظه‌های مهیبِ جدال/ سعید پورعظیمی   

در حواشی کتاب در ایران (۴۲)/ محمود آموزگار   

گفت‌وگو
گفت‌وگو با کیوکو ناکاجیما، نویسندۀ ژاپنی/ رکسانا صادق‌زاده ـ اردوبادی
گفت‌وگو با پروفسور مایکل بری/ سمیه لطفی   

پژوهش ادبی
رقیب/ بهرام گرامی   

یاد یار مهربان (۱۹)/ مسعود میرشاهی   

دیدگاه
سعدی در سیاست/ محمود درگاهی   

ورارود و یاران مهربان (۲۹)/ مسعود حسینی‌پور   

طبیبانه (۱)/ دکتر سیدرضا ابوتراب   

تاجیکستان
کتاب‌ها و نشریاتی از تاجیکستان (۳۶)/ مسعود عرفانیان   

معرفی کتاب
ابعاد قدسی زبان فارسی/ مسعود جعفری جزی   
نامه‌هایی ارزشمند از دو ادیب برومند/ نظام‌الدین زاهدی   
عصیان علیه قرن صنعتی/ ساجده سلیمی   
خلاف زمان/ سهیلا ایمان‌خواه   
کشتی فیلسوفان/ شهاب دهباشی   

یاد و یادبود
درگذشت علی‌اکبر یزدانسپاس، از ناشران قدیم تهران/ مسعود عرفانیان

?خوب است یا بد که زبان فارسی در حال تغییر است؟ نسل‌های جدید از فهم متن‌های ادبی دورتر می‌شوند یا خیر؟

? سال‌هاست بحث‌های پردامنه‌ای میان ادیبان و ویراستاران از سویی و زبان‌شناسان از سوی دیگر در جریان است که آیا باید جلوی تغییرات زبان را گرفت یا محدود کرد یا کاملا آزاد گذاشت و بحث برابریابی و واژه‌سازی و گرته‌برداری و... هم در همین زمینه مطرح می‌شود.

امروز در گروهی از دوستان واژه‌اندیش و واژه‌پژوه دیدم باری دیگر، این بحث در گرفته و داغ است، مطلب زیر را آنجا نوشتم که هرچند سرسری و کوتاه است اما به گمانم سرنخ‌های خوبی در آن مطرح شده، اینجا هم قرار می‌دهم:

?دوستان خوبم سلام

? سال‌ها پیش که مرگ دریاچهٔ ارومیه سر زبان‌ها افتاده بود، تلویزیون برنامه‌ای زنده منتشر کرد با حضور چند متخصص ازجمله مرحوم دکتر کردوانی، ایشان باسوادترین فرد جمع و تنها فردی بود که می‌گفت کار از کار گذشته، صفحات زیرزمینی دریاچه جابجا شده و هر تلاشی بیهوده خواهد بود. از این دریاچه بگذرید و وقت و انرژی‌تان را روی جاهایی بگذارید که امکان نجات دارد. دست‌آخر هم همان شد که ایشان گفت، الان هم گاهی‌ موقت آب می‌بندند به ریش دریاچهٔ ارومیه و باز خشک می‌شود.

? چند سال بعد، گفتگویی با مرحوم دکتر باطنی زبان‌شناس را دیدم، این‌بار موضوع زبان فارسی بود و ایشان مثل دکتر کردوانی حرف می‌زد. گفت اگر شما دغدغه‌تان این است که روزی می‌آید که ایرانی فارسی‌زبان شعر سعدی و حافظ را می‌خواند و نمی‌فهمد، این قطعا خواهد شد. هر کار کنید خواهد شد؛ چه خوب چه بد، خواهد شد. وقتی این حرف را از ایشان شنیدم زورم گرفت، ولی به مرور زمان فهمیدم‌ بهتر است رئالیست باشم تا ایدئالیست.

? امروز فکر می‌کنم جای اینکه وقت و انرژی بیهوده بگذاریم که چرا چنین اتفاقی  در حال وقوع است، آیا خوب است یا بد، چطور جلویش را بگیریم و... بهتر است وقت و انرژی را تلف نکنیم، خودمان را به لحاظ ذهنی در بدترین وضعیت قرار دهیم و فکر کنیم الان هیچ فارسی‌زبان نسل جدید نمی‌تواند بدون کتاب لغت و شرح، شعر سعدی و حافظ و مولانا را بفهمد و به دنبال این باشیم که چه محصولات ادبی تولید کنیم که چنین فردی بتواند آسان و کارامد و لذت‌مندانه، با منابع ادبی فارسی ارتباط بگیرد و بفهمد.

? الان می‌نشینیم غصه می‌خوریم، بحث می‌کنیم، سعی می‌کنیم این اتفاق حتمی را عقب بیندازیم، وقتی اتفاق افتاد، باز یک مدت می‌نشینیم به ریشه‌یابی و فغان و افسوس، بعد که کار از کار گذشت، فرصت ابتکار عمل از دست رفت، تازه در وقت اضافه واقعیت را می‌پذیریم و تازه می‌نشینیم که خب حالا با این نسل از ایرانی فارسی‌زبان چه کنیم و چه واسطه‌ای بیافرینیم تا ارتباطش با منابع غنی این زبان برقرار بشود و بماند.

? فکر می‌کنم هنوز طرفین بحث‌های مربوط به این زمینه براساس پذیرش حتمی‌بودن و قطعی‌بودنِ این ماجرا پیش نمی‌روند و این مسیر، باعث اتلاف وقت و انرژی می‌شود.

? برابرگزینی هم با این‌همه عرض و طول و هزینه، در بهترین و بهینه‌ترین حالت، واقعه را عقب می‌اندازد. اگر هم خوب باشد؛ ۱. به عنوان یک ابزار مکمل و کمکی خوب است؛ ۲. برابرسازی را باید مترجمان و نویسندگان پرمخاطب به صورت طبیعی در آثارشان انجام دهند و جا بیفتد، نه آنکه یک سازمان نامقبول به صورت دستوری عمل کند.

? اما تلاش‌های اصلی برای تولید محصولاتی جهت ارتباط مخاطبی که منابع ادبی را نمی‌فهمد، باید خیلی هوشمندانه‌تر، خلاقانه‌تر و به دست افراد توانمند صورت بگیرد.

? بهترین تلاشی که من تا حالا دیدم که آن‌هم البته انگشت‌شمار است و چون اولین تلاش‌ها بوده جای نقد بسیار دارد، آثاری است که تلاش کرده در متنی طنز، با وادادنِ بخشی از واژگان، ساختارهای دستوری جمله و تعبیرها و ترکیب‌ها را حفظ کند. یعنی لحن و ساخت جملات، کهن اما واژگان امروزی در آن به کار گرفته شده و البته نمونه‌های مسخره بسیار دارد اما دو نمونهٔ قابل اعتنا که الان به ذهنم‌ می‌آید این‌هاست:

1. دیپلمات‌نامه، یوسفعلی میرشکاک، نشر نیستان
2. نئوگلستان، پدرام ابراهیمی، نشر چشمه

? اما حتی این‌ها هم برای صاف‌کردن جاده خوب است تا کارهای اساسی‌تر، رندانه‌تر، خلاقانه‌تر و مؤثرتر رخ بدهد و این کارها حتما باید از فرم کتاب و مقاله خارج شود، برود در زمین همان زبان جدید، آغاز به کار کند مثل توییتر و... و حتی با استفاده از هوش مصنوعی که اخیرا می‌رود که گندش را درآورند

? به این نکته توجه کنید که سید حسن حسینی به عنوان یک شاعر کلاسیک یا نیمه‌کلاسیک، در اواخر عمرش وبلاگ ساخته بود و در آن هایکو می‌نوشت و منتشر می‌کرد یعنی هم فرم انتشار و هم‌ فرم زبانش را با زبان نسل جدیدی که مصادف بود با اواخر عمر او، تنظیم می‌کرد حتی در حد تلاشی آغازین ‌و اندک

https://t.me/pooyanijat

در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ که تازه از یک ماه درگیری با کرونا نجات پیدا کرده بودم، این کانال را ساختم و اولین چیزی که در آن گذاشتم اجرای چهارمضراب ماهور با سه‌تار استاد محمدرضا لطفی بود و امروز چه فرخنده‌صبحی است که همین قطعه را با سه‌تارِ استاد سعید هرمزی و ضربِ استاد تهرانی شنیدم که در مجلسی خصوصی در منزل ابتهاج (سایه) نازنین و با حضور مهین جهانبگلو، شهریار، نادرپور، مشیری و... در سال ۱۳۴۶ ضبط شده است.

این قطعه، ساختهٔ درویش‌خان است؛ نابغهٔ تار و سه‌تار و موسیقی سنتی ایران. یکی از بهترین شاگردان او در سه‌تار، استاد هرمزی است که در این فایل می‌نوازد. استاد لطفی نیز در سه‌تار، شاگرد استاد هرمزی بود. روح همه‌شان شاد

هم‌اکنون که این فایل را در کانال گذاشتم و برای چندمین‌بار گوش می‌کنم، در صبح تابستانیِ تهران، بارانِ ریز و کوتاه و لطیفی هم باریدن گرفت؛ مطلب و مطلوب کامل شد.

پالایش میکس و مسترینگ مجتبی نیازی
منبع: 
@hasan_kasai

@pooyanijat