اعتبارسنجی حدیث عنوان بصری

سید جمال حسینی
علی عادل زاده

چکیده
حدیث عنوان بصری در سده‌های اخیر شهرت یافته و در عرفان و اخلاق مورد توجّه قرار گرفته است. این حدیث نخستین بار در قرن ششم هجری قمری در مشکاة الأنوار علی بن حسن طبرسی و سپس در آثار شهید اول و شهید ثانی به صورت مرسل روایت شده است. عنوان بصری به کلّی، ناشناس است و حتّی نام‌گذاری به «عنوان» در تاریخ عرب و اسلام، نادر است. در متن روایت عنوان بصری، عناصرِ تاریخی اندکی دیده می‌شود؛ با این وجود، همین اطلاعات اندک نیز با دانسته‌های تاریخی مانند طبقه، محل زندگی و جایگاه امام صادق ع سازگار نیست. برخی فقراتِ حدیث، در منابع متقدّم‌تر به افراد دیگری نسبت داده شده است. وجود اصطلاحات متأخّر، استناد به روایتی نبوی که در بوم حدیثی مدینه شناخته‌شده نبوده است، وجود الفاظ، اصطلاحات، مضامین و قالب‌های صوفیانه از دیگر مشکلاتی است که اصالتِ حدیث را تضعیف می‌کند. با نظر به مجموع شواهد سندی و متنی، اعتبار حدیث و صدور آن از امام صادق ع قابل دفاع نیست و به احتمال زیاد ریشه در فضایی صوفیانه دارد.

@Gholow2

فرمایش استاد سید محمد جواد شبیری زنجانی درباره حدیث عنوان بصری

https://t.me/gholow2/2370

@Gholow2

☀️چپ و راست را رها کن☀️

قال الامام الرضا علیه السلام: ..يا ابْنَ‏ أَبِي‏ مَحْمُودٍ؛ إِذَا أَخَذَ النَّاسُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَالْزَمْ طَرِيقَتَنَا فَإِنَّهُ مَنْ لَزِمَنَا لَزِمْنَاهُ وَ مَنْ فَارَقَنَا فَارَقْنَاهُ إِنَّ أَدْنَى مَا يَخْرُجُ بِهِ الرَّجُلُ مِنَ الْإِيمَانِ أَنْ يَقُولَ لِلْحَصَاةِ هَذِهِ نَوَاةٌ ثُمَّ يَدِينَ بِذَلِكَ وَ يَبْرَأَ مِمَّنْ خَالَفَهُ يَا ابْنَ‏ أَبِي‏ مَحْمُودٍ احْفَظْ مَا حَدَّثْتُكَ بِهِ فَقَدْ جَمَعْتُ لَكَ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ...
?عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏1، ص: 304

حضرت امام على بن موسى الرضا صلوات الله علیهما فرمودند:  اي‌ پسر ابي‌ محمود! هرگاه‌ مردم‌ به‌ راست‌ و چپ‌ گراييدند، تو راه‌ ما را رها نكن‌، پس‌ هر كه‌ همراه‌ ما شود، ما همراه‌ او خواهيم‌ بود و هر كه‌ از ما جدا شود، ما نيز او را رها خواهيم‌ كرد.
و بدان؛كمترين‌ چيزي‌ كه‌ انسانی را از دایرۀايمان‌ خارج‌ مي‌كند اين‌ است‌ كه سنگ ریزه ای را گرفته و بگوید این هسته‌ خرما است و سپس‌ باور کند و به آن اعتقاد نمايد و از هركه‌ مخالف‌ او بود، بيزاري‌ جويد(کنایه از اشتباه گرفتن خلفای ظالم با امامِ حقیقی)
اي‌ فرزند ابي‌ محمود! آنچه‌ را ‌ به‌ تو گفتم‌، به‌ خاطر بسپار كه‌ خير دنيا و آخرت‌ در اين‌ سفارش‌ برایت جمع‌ کردم.

#امام_رضا_علیه_السلام
#ولایت

✅در محضر ثقلین✅
@darmahzaretheghlain

☀️نه چپ و نه راست!!!☀️

قال الامام الرضا علیه السلام: ..يا ابْنَ‏ أَبِي‏ مَحْمُودٍ؛ إِذَا أَخَذَ النَّاسُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَالْزَمْ طَرِيقَتَنَا فَإِنَّهُ مَنْ لَزِمَنَا لَزِمْنَاهُ وَ مَنْ فَارَقَنَا فَارَقْنَاهُ إِنَّ أَدْنَى مَا يَخْرُجُ بِهِ الرَّجُلُ مِنَ الْإِيمَانِ أَنْ يَقُولَ لِلْحَصَاةِ هَذِهِ نَوَاةٌ ثُمَّ يَدِينَ بِذَلِكَ وَ يَبْرَأَ مِمَّنْ خَالَفَهُ يَا ابْنَ‏ أَبِي‏ مَحْمُودٍ احْفَظْ مَا حَدَّثْتُكَ بِهِ فَقَدْ جَمَعْتُ لَكَ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ...
?عيون أخبار الرضا  ج‏1، ص 304
?بشارة المصطفى النص       221   
?وسائل الشيعة       ج‏27       128

حضرت امام على بن موسى الرضا صلوات الله علیهما فرمودند:
اي‌ پسر ابي‌ محمود!
هرگاه‌ مردم‌ به‌ راست‌ و چپ‌ گراييدند، تو راه‌ ما را رها نكن‌، پس‌ هر كه‌ همراه‌ ما شود، ما همراه‌ او خواهيم‌ بود و هر كه‌ از ما جدا شود، ما نيز او را رها خواهيم‌ كرد.
و بدان؛كمترين‌ چيزي‌ كه‌ انسانی را از دایرۀايمان‌ خارج‌ مي‌كند اين‌ است‌ كه سنگ ریزه ای را گرفته و بگوید این هسته‌ خرما است و سپس‌ باور کند و به آن اعتقاد نمايد و از هركه‌ مخالف‌ او بود، بيزاري‌ جويد(کنایه از اشتباه گرفتن خلفای ظالم با امامِ حقیقی)
اي‌ فرزند ابي‌ محمود! آنچه‌ را ‌ به‌ تو گفتم‌، به‌ خاطر بسپار كه‌ خير دنيا و آخرت‌ در اين‌ سفارش‌ برایت جمع‌ کردم.

#امام_رضا_علیه_السلام
#ولایت

✅در محضر ثقلین✅
@darmahzaretheghlain

☀️نام امام رضا را با احترام ببریم☀️

حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيٍّ الْبَصْرِيُّ الْمُعَدِّلُ قَالَ: رَأَى رَجُلٌ مِنَ الصَّالِحِينَ فِيمَا يَرَى النَّائِمُ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ أَزُورُ مِنْ أَوْلَادِكَ ؟ فَقَالَ ص إِنَّ مِنْ أَوْلَادِي مَنْ أَتَانِي مَسْمُوماً وَ إِنَّ مِنْ أَوْلَادِي مَنْ أَتَانِي مَقْتُولًا قَالَ فَقُلْتُ لَهُ فَمَنْ أَزُورُ مِنْهُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَعَ تَشَتُّتِ مَشَاهِدِهِمْ أَوْ قَالَ أَمَاكِنِهِمْ ؟ قَالَ مَنْ هُوَ أَقْرَبُ مِنْكَ يَعْنِي بِالْمُجَاوَرَةِ وَ هُوَ مَدْفُونٌ بِأَرْضِ الْغُرْبَةِ قَالَ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ تَعْنِي الرِّضَا؟ فَقَالَ ص قُلْ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ قُلْ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ ثَلَاثاً.
?عيون أخبار ج‏2  ص 281      
?إثبات الهداة ج‏4  ص 348      
?بحار الأنوار  ج‏49  ص  329      

شیخ صدوق نقل کرده است که مردى از صالحان، پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را در خواب ديد و از آن حضرت پرسيد يا رسول اللَّه، قبر كداميك از فرزندان تو را زيارت كنم؟
رسول خدا فرمودند: برخی از فرزندانم را با زهر مسموم کرده اند و برخی را با شمشير به شهادت رسانده اند.
عرض كردم: ای رسول خدا، با دور بودن حرمها و مشاهد مشرفه از یکدیگر، کدام یک را زیارت کنم؟
رسول خدا فرمودند: كسى را زيارت كن كه به تو نزديكتر است و تو با آن مجاورى. او همان است که در زمين غربت به خاك سپرده شده است.
عرض كردم: يا رسول اللَّه، منظور شما رضا است؟
رسول خدا فرمودند: (وقتی نام امام رضا را میبری با احترام نام او را یاد کن و) بگو صلّى اللَّه عليه، بگو صلّى اللَّه عليه، بگو صلّى اللَّه عليه.(دورود خداوند بر او)

#امام_رضا_علیه_السلام
#خواب_و_رویا
#زیارت_قبور_معصومین
#مقتل_مأثور

✅در محضر ثقلین✅
@darmahzaretheghlain

☀️اگر مردم می دانستند ....☀️

عنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِيِّ قَالَ: سمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا علیه السلام يَقُولُ: رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا فَقُلْتُ لَهُ وَ كَيْفَ يُحْيِي أَمْرَكُمْ قَالَ يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ‏ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا
?عيون أخبار الرضا  ج‏1 ص 307
?معاني الأخبار  ص  180

حضرت امام رضا علیه السلام فرمودند:خداوند رحمت کند کسی که امر ما را زنده کند ،عرض کردم چگونه امر شما زنده میشود ؟ فرمودند: اینکه علوم ما را بیاموزد و به دیگر مردم هم یاد بدهد که اگر مردم زیبایی های کلام ما را بدانند از ما تبعیت می کردند.

#تبعیت
#امام_رضا_علیه_السلام 
#احیاء_امر
#طلب_علم
#تبلیغ
#علوم_حدیث

✅در محضر ثقلین✅
@darmahzaretheghlain

☀️بشارت تورات به پیامبر و علم امام رضا علیه السلام به تورات☀️

فَقَالَ لَهُ الرِّضَا ع هَلْ تُنْكِرُ أَنَ‏ التَّوْرَاةَ تَقُولُ لَكُمْ جَاءَ النُّورُ مِنْ قِبَلِ طُورِ سَيْنَاءَ وَ أَضَاءَ لَنَا مِنْ جَبَلِ سَاعِيرَ وَ اسْتَعْلَنَ عَلَيْنَا مِنْ جَبَلِ فَارَانَ قَالَ رَأْسُ الْجَالُوتِ أَعْرِفُ هَذِهِ الْكَلِمَاتِ وَ مَا أَعْرِفُ تَفْسِيرَهَا قَالَ الرِّضَا ع أَنَا أُخْبِرُكَ بِهِ أَمَّا قَوْلُهُ جَاءَ النُّورُ مِنْ قِبَلِ طُورِ سَيْنَاءَ فَذَلِكَ وَحْيُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى الَّذِي أَنْزَلَهُ عَلَى مُوسَى ع عَلَى جَبَلِ طُورِ سَيْنَاءَ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ أَضَاءَ لَنَا مِنْ جَبَلِ سَاعِيرَ فَهُوَ الْجَبَلُ الَّذِي أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ع وَ هُوَ عَلَيْهِ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ اسْتَعْلَنَ عَلَيْنَا مِنْ جَبَلِ فَارَانَ فَذَاكَ جَبَلٌ مِنْ جِبَالِ مَكَّةَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَهَا يَوْمٌ 
?التوحيد (للصدوق) ص  427    
?عيون أخبار الرضا ج‏1 ص 165      
?مناقب ابن شهر اشوب   ج‏4  ص 353      

امام رضا علیه السلام به بزرگ یهودیان فرمود: آیا انکار می کنی که تورات به شما می گوید: «نور از جانب طور سیناء آمد و از کوه ساعیر برای ما روشن شد و از کوه فاران بر ما آشکار گشت» ؟ بزرگ یهودیان گفت: بله قبول دارم و این کلمات را می شناسم اما تفسیرش را نمی دانم. امام رضا علیه السلام فرمود: من تو را از آن خبر می دهم. اما این که فرمود: «نور از جانب طور سیناء آمد» همان وحیی است که خدا در طور سیناء بر موسی علیه السلام نازل کرد. و اما این که فرمود: «و از کوه ساعیر برای ما روشن شد» همان کوهی است که خداوند در آن به عیسی بن مریم ع وحی نمود و اما این که فرمود: «و از کوه فاران بر ما آشکار شد» مراد کوهی از کوههای مکّه است که تا مکّه یک روز فاصله دارد. [و مقصود وحی خداوند به رسول اکرم صلی الله علیه و آله است و بدانكه تورات تحريف شده ي شما هم دعوت به پيامبر ما مي كند.]
با اینکه هزاران سال از زمان حضرت موسی می گذر و بیش از ده قرن هم از زمان امام زضا علیه اسلام می گذرد اما باز با برسی متن تورات امروزی سخنی را که امام رضا بدان استناد کردند می شود یافت:
⛅️تورات موجود:
خداوند از کوه سينا آمد، او از کوه سعير طلوع کرد و از کوه فاران درخشيد.
?کتاب عهد عتیق، سِفر تثنیة، فصل 33

?معنای سعیر: ساعیر: نام قدیم ناصره  بیت المقدس.
?فرهنگ دهخدا

⛅️معنای فاران: در تورات بارها تصریح شده که بیابان «فاران» همان بیابان عرب است؛ مانند:
سپس خدا چشمان هاجر را گشود و او چاه آبی در مقابل خود ديد. پس به طرف چاه رفته ، مشک را پر از آب کرد و به پسرش نوشانيد خدا با اسماعيل بود و او در بيابانِ فاران بزرگ شده ، در تيراندازی ماهر گشت.
?سفر پیدایش، فصل21

#پیامبر_اکرم
#امام_رضا_علیه_السلام
#علم_امام

✅در محضر ثقلین✅
@darmahzaretheghlain