‍ با سقوط اسد، زخم اختلافات ایدئولوژیک بین شورشیان سر باز کرده است
ائتلاف نامقدس

ترجمه: محمد حسین باقی

در دسامبر ۲۰۲۴، گروهی از شورشیان به رهبری «هیئت تحریر الشام» (HTS) بشار اسد را سرنگون و یک دولت موقت برقرار کردند. اکنون کشورهای خارجی در تلاش‌اند تا رهبران دوفاکتوی سوریه را به‌سوی یک حکومت فراگیرِ عاری از انتقام‌جویی‌های فرقه‌ای و دور از اَشکال افراطی اسلام‌گرایانه هدایت کنند. رهبر «هیئت تحریر الشام» و رئیس‌جمهور انتقالی سوریه یعنی «احمد الشرع» (که پیش‌ازاین به نام «ابو محمد الجولانی» معروف بود) آشکارا از این نگرش پشتیبانی کرده است. اما بسیاری از ناظران نسبت به وعده‌های او برای تقسیم قدرت بدبین‌اند زیرا «هیئت تحریر الشام» به‌عنوان زیرشاخه‌ای از القاعده کار خود را آغاز کرد و از سوی بسیاری از کشورهای غربی به‌عنوان یک سازمان تروریستی دسته‌بندی‌شده است.
«نفیسه حمید»، دانشمند علوم شناختی و محقق مرکز کینگز کالج لندن، «نیلز مالوک»، دانشمند علوم رفتاری در مدرسه‌ی اقتصادی لندن، «برادریک مکدونالد»، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد و «رهاف آلدوغلو» مدرس دانشگاه لنکستر در مقاله‌ی ۳۱ ژانویه در «فارن افرز» نوشتند، کمک به سوریه برای شکستن چرخه‌ی خشونت و سرکوب مستلزم درکی از این مسئله است که چگونه اعضای «هیئت تحریر الشام» و دیگر شورشیان این نزاع را درک کرده و چه چیزی به آن‌ها انگیزه می‌دهد. ما با صدها نفر از مبارزان شورشی سابق و فعال در سوریه – از جمله اعضای «هیئت تحریر الشام» - در ماه‌های منتهی به حمله‌ای که اسد را سرنگون کرد مصاحبه و نظرخواهی کردیم. یافته‌های ما نشان می‌دهد که برای بازیگران خارجی که به دنبال نفوذ بر گروه‌های شورشی هستند، برخی ابزارهای دیپلماتیک ممکن است نتیجه‌ی عکس داشته باشد. به‌ویژه، زمانی که دولت‌های خارجی مشوق‌های اقتصادی سنتی را به این گروه‌ها ارائه می‌کنند، می‌تواند ناخواسته مشروعیت رهبران عمل‌گرا را تضعیف کند. کشورهای خارجی که می‌خواهند سوریه‌ای امن و فراگیر را ببینند، به‌جای تأثیرگذاری بر دمشق از طریق سرمایه‌گذاری یا معاملات تجاری، بهتر است از ژست‌های دیپلماتیک نمادین و ارائه‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی بی‌قیدوشرط استفاده کنند. بدون کمک خارجی یا با نوع نادرستی از کمک‌های خارجی، سوریه به‌احتمال‌زیاد به جنگ داخلی بازخواهد گشت یا زیر نگین یک مستبد دیگر قرار خواهد گرفت.
آدرس صفحات مجازی من:
t.me/MHBaghi
@baghiabuzar
https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/

‍ سقوط حکومت اسد در سوریه، رقابت بازیگران را از دمشق به آفریقا منتقل کرده است
بازی قدرت در مدیترانه

ترجمه: محمد حسین باقی

مقدمه
روسیه تا اوایل دسامبر 2024 از پایگاه هوایی خود در سوریه برای حمله به مخالفان رژیم اسد در سوریه استفاده می‌کرد. اما اکنون‌که رژیم اسد سرنگون‌شده، روسیه اعلام کرده که مایل است پایگاه‌های دریایی و هوایی خود را در سوریه حفظ کند. اگرچه مشخص نیست که آیا روسیه قادر به انجام این کار است یا خیر اما برخی گزارش‌ها حاکی از این است که روسیه برخی تجهیزات خود را از پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی حمیمیم خارج کرده است. بااین‌حال، روسیه تمایل خود را برای حفظ پایگاه‌های خود در سوریه اعلام کرده است. «مارک کاتز»، استاد بازنشسته در دانشکده‌ی سیاست و دولت دانشگاه جرج میسون، می‌گوید، قابل‌درک است که روسیه بخواهد این پایگاه‌ها را حفظ کند. پایگاه هوایی روسیه در سوریه بر اساس گزارش‌ها نقش مهمی در حمایت از «سپاه آفریقا»ی مسکو (گروه واگنر) در چندین کشور آفریقایی ایفا می‌کند. این پایگاه به روسیه کمک می‌کند تا حضور خود را در دریای مدیترانه حفظ کند. روسیه نمی‌تواند به‌راحتی از دریای سیاه به دریای مدیترانه دسترسی پیدا کند، زیرا ترکیه محدودیت‌هایی برای عبور کشتی‌های جنگی بین دو دریا وضع کرده است؛ محدودیت‌هایی که آنکارا پس از تهاجم مسکو به اوکراین در سال 2022 اعمال کرد. کاتز بر این باور است که از دست دادن پایگاه‌های روسیه برای ولادیمیر پوتین تحقیرآمیز خواهد بود.

پی‌نوشت: منتشرشده در ۱۳ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در هفته‌نامه‌ی «تجارت فردا».
آدرس صفحات مجازی من:
t.me/MHBaghi
@baghiabuzar
https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/

‍ جهت‌گیری سیاست خارجی امریکا در دولت دوم ترامپ با ابهام مواجه‌ است
بازگشتِ ملی گرایی
ترامپ میراث بَرَنده و نماینده‌ی عصر جدیدی در تاریخ امریکاست

مایکل برنز و ون جکسون
منبع: فارن افرز
ترجمه: محمدحسین باقی

مانند سال ۲۰۱۶، ریاست جمهوری دونالد ترامپ، مفسران داخل و خارج از واشنگتن را بر آن داشت تا در مورد جهت‌گیری سیاست خارجی ایالات‌متحده به تأمل بنشینند. پرسش‌ها درباره‌ی نحوه برخورد ترامپ با چین و روسیه و همچنین هند و قدرت‌های نوظهور در جنوب جهانی بسیار زیاد است. سیاست خارجی ایالات‌متحده به سمت دوره‌ای از عدم قطعیت یا ابهام پیش می‌رود، حتا اگر دوره‌ی اول ترامپ یک نقطه‌ی کانونی واضح برای چگونگی مدیریت نقش ایالات‌متحده در جهان در سال‌های آینده باشد. بازگشت ترامپ به کاخ سفید جایگاه او را در تاریخ به‌عنوان یک چهره‌ی تحول‌آفرین تثبیت می‌کند. رؤسای جمهوری مانند «فرانکلین روزولت» و «رونالد ریگان» هر کدام «دوران» متمایز تاریخ ایالات‌متحده را شکل دادند. آن‌ها نقش دولت را در زندگی آمریکایی‌ها بازتعریف کرده و سیاست خارجی ایالات‌متحده را به شیوه‌های پایدار بازسازی کردند. ریاست جمهوری روزولت، که نظمی چندجانبه به رهبری ایالات‌متحده را به وجود آورد، منادی طلوع «قرن آمریکایی» بود. ریگان به دنبال به حداکثر رساندن قدرت نظامی و اقتصادی ایالات‌متحده بود. عصر او عصر «صلح از طریق قدرت» بود. دولت‌های پسا جنگ سرد بین این دو دیدگاه در نوسان بوده‌ و اغلب عناصر هر دو را به کار گرفته‌اند. ترامپ بقایای این دوران را به ارث می‌برد، اما او همچنین نماینده‌ی دوران جدیدی است: عصر ناسیونالیسم.
آدرس صفحات مجازی من:
t.me/MHBaghi
@baghiabuzar
https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/

https://donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-4124194

https://donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-4122983

محمد حسین باقی

• کتاب «جاده‌ی جدید امپراتور: چین و پروژه‌ی قرن» نوشته ی «جاناتان. ای. هیلمان» با ترجمه ی اینجانب روانه ی بازار نشر شد. این کتاب از سوی انتشارات «دنیای اقتصاد» منتشر و با قیمت 450 هزار تومان عرضه شده است.
• کتاب به‌صورت پاورقی در ۱۱۷ بخش از ۵ تیرماه ۱۴۰۰ تا ۱۴ آذرماه ۱۴۰۰ در روزنامه‌ی دنیای اقتصاد منتشر و 23 آبان ماه 1403 وارد بازار کتاب شد.
• این کتاب به تفصیل در مورد «ابتکار کمربند و جاده» (BRI) سخن می گوید. بسیاری بر این باورند که اهمیت «ابتکار کمربند و جاده»ی رئیس‌جمهور چین «شی جین پینگ» به حدی است که صاحب‌نظران چینی آن را «نوع جدیدی از جهانی‌سازی» یا «جهانی‌سازی فراگیر» می‌نامند.
• این ابتکار در پاییز ۲۰۱۳ اعلام شد و هدفش سرمایه‌گذاری گسترده بر روی پروژه‌های زیرساختی در مسیر کشورهای «کمربند و جاده» است. این ابتکار ۹۰۰ میلیارد دلاری با هدف «ترویج توسعه‌ی اقتصادی» و «ارتباط بین منطقه‌ای» میان کشورهای درحال‌توسعه شکل گرفت. در این ابتکار، چین به‌طور خاص ۶۵ کشور را به‌عنوان هدف سرمایه‌گذاری زیرساختی تعیین کرده است.
• برخی این ابتکار را نمادی از «قدرت نرم» چین می دانند و برخی دیگرهم پا فراتر گذاشته و تحولات اقتصادی چین را در قالب «امپریالیسم چینی» تحلیل می‌کنند.
• این کتاب معتقد است که ایده‌ی «ابتکار کمربند و جاده» همانا «وابسته سازی» است. نویسنده معتقد است اگر در دو قرن گذشته این غرب بود که بخش‌هایی از چین را با سیاست «اجاره‌ی ۹۹ ساله» در کنترل خود داشت اما اکنون این چین است که همان رویکرد را در قالبی نوین که همان «ابتکار کمربند و جاده» است در پیش‌گرفته است.
• با مطالعه‌ی این کتاب به ماهیت این طرح و اقدامات چینی‌ها در مسیر این ابتکار پی خواهید برد. نویسنده به‌دقت و از جنبه‌های گوناگون اهداف این پروژه را شرح داده است.

‍ جنگ و صلح در خاورمیانه به چه چیز بستگی دارد؟
افق ابهام

محمد حسین باقی
طی یک سال و اندی که از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (برابر با ۱۵ مهرماه ۱۴۰۲) می‌گذرد، چهره‌ی خاورمیانه بسیار تغییر کرده است. در این مدت اتفاقاتی در این منطقه رخ‌داده که حتا تصور آن پیش از ۷ اکتبر مشکل بود. در مخیله‌ی کسی نمی‌گنجید که حمله‌ی ۷ اکتبر رقم بخورد و نیروهای حماس از زمین و هوا وارد قلمرو اسرائیل شوند؛ آن‌هم قلمروی که به‌شدت کنترل می‌شد. در مخیله‌ی کسی نمی‌گنجید که اسرائیل این‌گونه کمر به قتل غزه و ساکنانش ببندد به‌گونه‌ای که سازمان ملل اعلام کند که بازسازی این منطقه ۳۵۰ سال طول می‌کشد یا برخی دیگر از «آخرالزمان غزه» سخن بگویند. در مخیله‌ی کسی نمی‌گنجید که فرماندهان سیاسی و نظامی ارشد و میدانی حماس و همچنین رده‌های ارشد فرماندهی حزب‌الله لبنان یکی‌یکی ترور شوند و در نهایت از خط قرمز که ترور سید حسن نصرالله (دبیرکل حزب‌الله) بود هم عبور شود. اما همه‌ی این‌ها رخ داد. در اینجا می‌کوشم روایتی دیگر از آنچه در این منطقه‌ی پرآشوب می‌گذرد ارائه دهم.

• این گزارش شنبه ۱۹ آبان ماه ۱۴۰۳ در هفته‌نامه‌ی «تجارت فردا» منتشر شد.
  آدرس صفحات مجازی من:
  t.me/MHBaghi
  @baghiabuzar
  https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/

زمینه‌های بحران خاورمیانه
فاجعه‌نگاری قرارداد سایکس- پیکو

✅محمدحسین باقی طی مقاله‌ای به موضوع مهم سایکس-پیکو از منظر تاریخی پرداخته و این پرسش را که ، آیا بحران‌های خاورمیانه ریشه در فروپاشی عثمانی دارد؟
چکیده مقاله:

?طی یک سال و اندی که از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (برابر با ۱۵ مهرماه ۱۴۰۲) می‌گذرد، چهره خاورمیانه بسیار تغییر کرده است و اتفاقاتی در این منطقه رخ‌ داده که حتی تصور آن پیش از ۷ اکتبر مشکل بود.

?با یک جست‌وجوی ساده در گوگل درخواهید یافت که عباراتی مانند «جنگ آخرالزمان» یا «نبردهای آخرالزمانی» و عبارات مشابه که بسیاری مصداق آن را «غزه» (کشتار و نسل‌کشی، گرسنگی و تشنگی دادن به انسان‌ها، در دسترس نبودن دارو و تجهیزات اولیه بشری و...) می‌بینند فراوان است.

?اسرائیل از روایات ملی‌گرایانه و مذهبی برای مشروعیت بخشیدن به تجاوزات خود استفاده می‌کند و اقدامات خود را برای امنیت و حفظ ملت یهود ضروری می‌داند.

?در همین حال، دیگر نیروها این مناقشه را «جنگ مقدس علیه نیروهای اهریمنی» می‌دانند.

?اما چرا مشکل همواره در منطقه‌ای است که به‌اصطلاح «خاورمیانه» نامیده می‌شود؟ ریشه بحران‌ها در خاورمیانه به کجا برمی‌گردد؟ «ریموند هینه بوش» بر این باور است که مشکل خاورمیانه برخاسته از ساختار ژئوپولیتیک این منطقه است.

?برخلاف مناطقی که حول یک مرکز قدرتمند (برای مثال، آسیای شرقی با مرکزیت چین) سازمان‌دهی و تشکیل یافته‌اند، منطقه خاورمیانه حول یک مرکز چندپاره متشکل از دولت‌های سرزمینی ضعیف و بعضاً پیشامدرن تشکیل شده است.

?با پایان جنگ جهانی اول (۱۹۱۸) بر اساس توافق‌نامه «سایکس-پیکو» امپراتوری عثمانی تجزیه شد.

?تجزیه «مرد بیمار اروپا» البته بدون پیش‌زمینه نبود. با این‌ حال، فلسطین در زمره سرزمین‌هایی بود که سرنوشتی متفاوت یافت. این سرزمین همچون لبنان، سوریه، عربستان و... به دولت (اگرچه مسئله «دولت» هم امری است محل پرسش) دست نیافت بلکه تا سال ۱۹۴۸ تحت قیمومیت انگلستان قرار گرفت.

?به دنبال این توافق‌نامه، سرزمین‌های عربی از سیر طبیعی خود خارج شدند و از دل مرز‌کشی‌های استعماری صورت نوینی یافتند.

?با گذشت بیش از یک قرن از توافق‌نامه «سایکس-پیکو» اما این توافق‌نامه همچنان در ذهن و ضمیر اعراب زنده است، برخی این توافق‌نامه را سرمنشأ تمام بحران‌ها در خاورمیانه می‌دانند.

?دکتر رحمن قهرمان‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل، بر این باور است که خاورمیانه‌ای که بعد از جنگ جهانی اول و با فروپاشی عثمانی شکل گرفت، از ابتدا یک منطقه ضعیف و آسیب‌دیده در برابر مداخلات خارجی بود و دولت‌های ضعیف و شکننده هم در آن زیاد بودند؛ دولت‌هایی که بعضاً فاقد هویت‌های ملی قوی بودند مانند عراق، سوریه، لبنان و حتی لیبی.

?قهرمان‌پور بر این باور است که این منطقه در تحولات بین‌المللی و رقابت قدرت‌های بزرگ و تغییرات نظام بین‌الملل آسیب‌پذیر بوده است.

?با این توصیف، بیایید به رویکرد «هینه بوش» بازگردیم. او معتقد است که خاورمیانه در مقام صادرکننده کالا (به‌ویژه نفت) در دل تقسیم ‌کار جهانی قرار گرفته و برحسب نظریه والرشتاین در زمره مناطق «پیرامون» در برابر «مرکز» (قدرت‌های غربی) قرار گرفت.

?یکی از نقاط عطف در خاورمیانه «توافق ابراهیم» در سال ۲۰۲۰ بود که میان اسرائیل با امارات و بحرین منعقد شد و سپس مراکش و سودان هم به آن اضافه شدند و می‌رفت که عربستان را هم دربر بگیرد.

?اعراب طی دهه‌های گذشته کم‌وبیش با اسرائیل ارتباطات پنهانی داشتند، اما این ارتباطات با این توافق شکل علنی به خود گرفت.

?شاید به همین دلیل است که برخی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌ فارس و مشخصاً عربستان و امارات درصدد این هستند که خود را از تحولات منطقه کنار بکشند و آسیب‌پذیری خود را در برابر بحران‌ها و بی‌ثباتی‌های منطقه‌ای کاهش دهند.

?به نظر می‌رسد بارقه‌های امید زیادی نسبت به تقویت منطقه و ظهور نوعی منطقه‌گرایی معطوف به توسعه اقتصادی دیده نمی‌شود.

منبع: تجارت فردا، شماره ۵۶۷

*✅ *کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد*?***@den_ir

‍ آمریکایی‌های عرب‌تبار برای رای به ترامپ هجوم آوردند
شوک میشیگان به دموکرات‌ها
دنیای اقتصاد-ترجمه: محمد حسین باقی: «سامره لقمان» می‌خواهد در صورت شکست کامالا هریس، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ایالات متحده، در برابر رقیب جمهوری‌خواه خود، دونالد ترامپ، آمریکایی‌های عرب مقصر شناخته شوند. لقمان گفت که برای مدت طولانی، دموکرات‌ها رای اعراب را مسلم می‌دانستند اما زمان آن فرا رسیده که بهای جنگ اسرائیل با حمایت ایالات متحده علیه غزه و لبنان را بپردازند. لقمان در دفترش در حومه دیترویت به الجزیره گفت: «روز بعد از انتخابات اگر هریس شکست بخورد حاضر می شوم و می گویم: این [شکست] به خاطر این جامعه [عرب] است، به خاطر غزه و به خاطر نسل کشی ای است که شما بازنده اش بودید».
آدرس صفحات مجازی من:
t.me/MHBaghi
@baghiabuzar
https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/

‍ اپیزود دوم: توافق ابراهیم و دلیل نزدیکی اسرائیل به ایران
آنچه در زیر می‌آید «اپیزودهای» دیگر مقاله‌ی «چرا غزه چنین شد؟» است. تأکید می‌کنم آن مقاله و آنچه در زیر می‌آید پیش‌ازاین در جاهای دیگر از جمله «دنیای اقتصاد» و «تجارت فردا» نوشته‌شده و اکنون به مناسبت تحولات فعلی در منطقه با «سازمان‌دهی بهتری» ارائه می‌شود. به دلیل محدودیت در فضای رسانه‌ای، ترجیح دادم این نوشته‌ی یکدست در اینجا منتشر شود.

محمد حسین باقی

خاورمیانه از روزگار باستان تا امروز اهمیت داشته است. خاورمیانه هم قطب انرژی و تجارت در جهان است و هم بخش بزرگی از اقتصاد جهان به نفت این منطقه وابسته است. به تعبیر برخی اندیشمندان «برخی از آنچه خوب یا بد است در این منطقه از جهان قرار گرفته است». به‌این‌ترتیب، این منطقه هم‌زمان هم مرکز تناقضات بوده و هم مرکز نزاع‌ها. امروز نیز چنین است. بیشترین جنگ‌ها در تاریخ یک قرن اخیر در همین منطقه رخ داده است.
تردیدی نیست که پیش‌بینی تحولات خاورمیانه دشوار است. اما یکی از نقاط عطف در خاورمیانه «توافق ابراهیم» در سال ۲۰۲۰ بود که بین اسرائیل با امارات و بحرین منعقد شد و سپس مراکش و سودان هم به آن اضافه شدند و می‌رفت که عربستان را هم در بربگیرد. اعراب که طی سال‌های گذشته کم‌وبیش با اسرائیل ارتباطات پنهانی داشتند، اما این ارتباطات با این توافق شکل علنی به خود گرفت.
آدرس صفحات مجازی من:
t.me/MHBaghi
@baghiabuzar
https://www.linkedin.com/in/mohammad-hossein-baghi-901657169/