С 1 по 8 ноября 2024 года в девятый раз проходит Всероссийская просветительская акция «Большой этнографический диктант», в рамках которой жители Чеченской Республики смогут оценить свои знания истории, культуры и традиций народов, проживающих в Российской Федерации.Диктант проводится в канун Дня народного Единства по инициативе Федерального агентства по делам национальностей и при поддержке Министерства образования и науки Чеченской Республики. Сегодня на уникальной офлайн площадке в Национальной библиотеке Чеченской Республики имени Абузара Айдамирова прошел Этно Диктант. В нем приняли участие около 100 человек, это сотрудники ГКУ «Институт чеченского языка», Национальной библиотеки Чеченской Республики, студенты Чеченского Государственного педагогического университета и жители г. Грозного. Диктант на уникальной площадке написал и Помощник Главы Чеченской Республики, председатель Совета при Главе ЧР по развитию гражданского общества и правам человека Тимур Алиев вместе с директором ГКУ «Институт чеченского языка», доктором филологических наук, профессором Мусой Овхадовым. С каждым годом Акция привлекает все больше участников. В 2023 году свой уровень этнографической грамотности проверили 3 455 148 человек из 89 регионов Российской Федерации и 228 зарубежных стран. В Чеченской Республике Акцию в прошлом году поддержали более 80 тысяч участников.Традиционно Акция пройдет в офлайн и онлайн форматах. Онлайн–участники смогут ответить на вопросы с 1 по 8 ноября на официальном сайте www.miretno.ru, выбрав вкладку «Пройти Диктант». Задания Диктанта состоят из 20 общефедеральных вопросов для участников до 16 лет и 30 — для участников от 16 лет, включающих в себя 20 вопросов общефедеральной части и 10 уникальных для каждого субъекта России,Общая сумма баллов за Диктант — 100, максимальное время выполнения заданий — 45 минут. Сертификат участника онлайн формата с указанием результатов будет доступен сразу после прохождения Диктанта в электронном виде. Сертификат участника офлайн формата выдается по усмотрению организатора площадки.

Тахана, лахьанан беттан хьалхарчу дийнахь, Нохчийн меттан институтехь йуьхьанцарчу классийн хьехархошна леринчу курсийн проектехула биначу белхан жамlдаран де дара.
Хьехархойн говзалла лакхайаккхаран центран белхахошца цхьаьна курсашкахь дакъалецира НР Дешар кхиоран институтан ЦНППМ-н нохчийн меттан региональни методисташа а.
«Ненан (нохчийн) меттан а, литературин а урокашкахь йешаран корматалла кхоллар» цlе йолчу программехула ладогlархошна девзира:
🔸йешаран говзалла кхолларан бакъонан баххаш: ФПДС, КДП, предметашкахь концепцеш
🔸нохчийн меттан урокашкахь функциональни /йешаран/ говзалла кхоллар а, кхетош-кхиоран элементаш а
🔸блочно-модульни урок а, дешаран материал харжаран принципаш а, критереш а
🔸маьlнин йешар кхиоран технологи а, цуьнан стратегеш а.
Цул сов, практикин декъехь гайта йиш хилира йешаран стратегех пайдаэцарца хlоттийна Гайсултанов lумаран «Ярагlи» цlе йолу 3 классана лерина урок а.
Дала тlаьхье беркате йойла!

Эсаран беттан ткъе итталгlачу дийнахь Нохчийн меттан институтехь йуьхьанцарчу классийн хьехархошна лерина лекцеш а, практически белхаш а дlабаьхьира.
«Ненан (нохчийн) меттан а, литературин а урокашкахь йешаран корматалла кхоллар» цlе йолчу программехула ладогlархошна девзира:
🔸3-чу классехь Гайсултанов lумаран «Ярагlи» дийцар довзуьйтуш дlахlоттийна урок
🔸маьlнин йешар кхиоран технологи а, цуьнан стратегеш а.
Дала тlаьхье беркате йойла!

Хьаьттан беттан 5-чохь дуьйна Нохчийн меттан институтехь дlайолийна «Орфографин керла бакъонаш: теори, практика, хьехаран методика» цlе йолу хьехархойн говзалла лакхайаккхаран курсаш. Иза лерина йу йуккъерчу йукъардешаран ишколийн нохчийн меттан а, литературин а хьехархошна.
Кху карарчу баттахь керлачу программица йуьхьанцарчу классийн нохчийн меттан хьехархошна лерина курсаш а йу дlайахьа лерина.
Дала тlаьхье беркате йойла!

Нохчийн Республикин дешаран а, Ӏилманан а министерствон омрица хӀутосург баттахь йукъардешаран хьукматийн 4 классашкахь дӀахьош бу Йерригроссин талламан белхан (ВПР) кепехь нохчийн меттан Регионан талламан болх (РТБ). И болх дӀабахьарехь оьшу талламан лараран коьчалш а, маххадоран критереш а, иштта методикин хьехамаш а хӀиттийна Нохчийн меттан институтан дешаран-методикин кхачойаран центро.

Нохчийн меттан Регионан талламан болх шина декъах лаьтта:

– 1-чу декъо чулоцу 3 тӀедиллар (диктант а, йазйинчу текста тӀехь           2 тӀедиллар а);

– 2-чу декъо чулоцу 12 тӀедиллар, царна йукъадогӀу талламан лараран коьчал тӀехь йешарна леринчу текстана 9 тӀедиллар а.

Тахана, хӀутосург беттан 16-чу дийнахь, Нохчийн Республикин йукъардешаран хьукматийн 4 классийн дешархоша кхочушдира Регионан талламан белхан 1-ра дакъа.

Билгалдаккха деза, нохчийн меттан Регионан талламан болх кхочушбан безаро жоьпалла совдоккху хьехархойн а, дешархойн а, ткъа иштта дайн-нанойн а.

Ровно 21 год назад в ходе Референдума, инициированного Героем России Ахмат-Хаджи Кадыровым (Дала г1азот къобалдойла цуьнан!), был принят Основной закон Чеченской Республики. Он стал отправной точкой огромной работы по ее возрождению.
Весь чеченский народ проголосовал за единство с Россией, созидание и счастливое будущее подрастающего поколения.
Это решение определило не только судьбу республики, Северного Кавказа, но и России в целом, явилось доказательством единства многонационального народа большой страны.
Сегодня наша республика динамично развивается и уверенно идет вперед. В этом несомненная заслуга Главы региона, Героя России Рамзана Ахматовича Кадырова, его команды и всего трудолюбивого чеченского народа.
Желаю дальнейшего процветания, благополучия и новых достижений на благо Республики!
Дала т1аьхье беркате йойла вайн!

2024-чу шеран бекарг беттан 19-чу дийнахь Нохчийн меттан институтан дешаран-методикин центран Ӏилманан белхалоша Гуьмсан муниципальни кӀоштан дешаран отделан методикица кхачойаран кабинетан говзанчашца цхьаьна Ойсхара гӀалин № 1 йолчу йуккъерчу ишколехь дӀайаьхьира «Нохчийн меттан пачхьалкхан коьртачу экзаменна кечамбаран дикалла а, йешаран тӀегӀанан дикалла а лакхайаккхар, меттан функцин говзалла кхоллар» цӀе йолу семинар-практикум.
Нохчийн меттан, литературин хьехархочо Дудулаева Мохьмадан Мадината 8-чу классехь дӀайаьхьра «Цхьанатайпанара а, цхьанатайпанара боцу а къастамаш» цӀе йолу урок.
Нохчийн меттан литературин хьехьархочо Арцуева Бекин Луизас 9-чу классехь дӀайаьхьра «Хамидов Ӏабдул-Хьамидан «Лийрбоцурш» пьеса» цӀе йолу урок.
Семинаран декъашхоша лаккхара мах хадийра хьехархоша дешархошца цхьаьна къахьоьгуш биначу мехалчу белхийн. Хьехархоша дӀайаьхьначу урокашкахь къаьсттана къоначу семинаран декъашхошна схьаэца, шайн балха тӀехь пайдаэца дуккха а хӀума дара. Урокаш вайзаманан урокан лехамашца йогӀуш а, методикин агӀор нийса а хӀиттийна йара.
Хьехархоша деллачу хаттарша жоьпаш а луш, ишколан куьйгалхошна а, хьехархошна а баркалла а аьлла, семинар йерзийра методикица кхачойаран кабинетан методиста Салманиева Султанан Индирас а, Нохчийн меттан институтан дешаран-методикин центран куьйгалхочо Абдуразаков ИбрехӀиман Шертбека а.