आरोग्य विभाग गट-ड जाहिरात प्रसिद्ध
जॉईन @ https://t.me/mahaparikshagov

आरोग्य भरती गट क जाहिरात👆

लिंग स्टिरियोटाइपवर एससी हँडबुक

भारताचे सरन्यायाधीश (CJI) यांनी एक हँडबुक जारी केले आहे, ज्यामध्ये लिंग स्टिरियोटाइप दुरुस्त केल्या आहेत आणि न्यायिक निर्णय घेताना आणि लेखनात हानिकारक लिंग स्टिरियोटाइप, विशेषत: महिलांबद्दलचा वापर कसा टाळावा याबद्दल मार्गदर्शन केले आहे.

लिंग स्टिरियोटाइपशी लढा देण्यासाठी हँडबुकबद्दल

हँडबुकचे उद्दिष्ट न्यायाधीशांना आणि कायदेशीर समुदायाला महिलांबद्दलच्या रूढीवादी कल्पना ओळखण्यात, समजून घेण्यास आणि त्यांच्याशी लढण्यासाठी मदत करणे हे आहे.
यात लिंग-अन्यायकारक अटींचा शब्दकोष आहे आणि पर्यायी शब्द किंवा वाक्ये सुचवतात जी याचिका तसेच आदेश आणि निर्णय तयार करताना वापरली जाऊ शकतात. उदाहरणार्थ, “मोहक,” “वेश्या” किंवा “सैल नैतिकतेची स्त्री” यासारख्या संज्ञा वापरण्याऐवजी, हँडबुक सुचवते की “स्त्री” ही संज्ञा वापरली जावी. हँडबुक स्त्रियांबद्दलच्या सामान्य रूढींची ओळख करून देते, ज्यापैकी अनेकांचा पूर्वी न्यायालयांनी वापर केला आहे आणि ते का चुकीचे आहेत आणि ते कायद्याच्या वापराचा कसा विपर्यास करू शकतात हे दाखवते.

स्टिरियोटाइप काय आहेत?
स्टिरियोटाइपची व्याख्या "एखादी व्यक्ती किंवा एखादी गोष्ट कशी आहे याबद्दल लोकांकडे असलेली एक निश्चित कल्पना, विशेषत: चुकीची कल्पना" अशी केली जाते.
स्टिरियोटाइप सामान्यत: व्यक्तींच्या गटाच्या सदस्यत्वाच्या आधारे त्यांच्या विरोधात धरले जातात. ते असे गृहितक किंवा विश्वास आहेत की विशिष्ट सामाजिक गटातील व्यक्तींमध्ये विशिष्ट वैशिष्ट्ये किंवा वैशिष्ट्ये आहेत. स्टिरियोटाइप इतर लोकांप्रती एखाद्याचे विचार आणि कृती प्रभावित करतात. सूक्ष्म-स्तरावर, स्टिरियोटाइपमुळे कार्यस्थळे, शैक्षणिक संस्था आणि सार्वजनिक ठिकाणी बहिष्कार आणि भेदभाव होतो. उदाहरणार्थ, पुरुष आणि महिला कर्मचारी एकाच पदाचे असले तरीही, एखाद्या महिला कर्मचाऱ्याला ऑफिस-इव्हेंट आयोजित करणे किंवा स्टेशनरी खरेदी करणे यासारखी प्रशासकीय कर्तव्ये सोपवली जाऊ शकतात, तर पुरुष कर्मचाऱ्यांना अशा कामांमधून सूट दिली जाते.

जेंडर स्टिरिओटाइपिंगचा महिलांवर होणारे परिणाम:
लिंग स्टिरियोटाइप मुलींना दर्जेदार शिक्षण मिळवण्यात अडथळा म्हणून काम करतात. उदाहरणार्थ, घरगुती आणि कौटुंबिक क्षेत्रापुरते मर्यादित असलेल्या स्त्रियांच्या भूमिकेबद्दलचे रूढीवादी विचार मुलींच्या दर्जेदार शिक्षणाच्या समान प्रवेशाच्या सर्व अडथळ्यांना अधोरेखित करतात. महिलांना अनेकदा समाजातील उच्च पदावरून मागे ठेवले जाते. शिक्षण, रोजगार आणि मजुरी यांमधील सततची लैंगिक तफावत काही अंशी लिंग स्टिरियोटाइपिंगमुळे आहे.

स्टिरियोटाइपचा न्यायिक निर्णय घेण्यावर कसा परिणाम होतो?
स्टिरियोटाइप न्यायिक निर्णयांच्या निष्पक्षता आणि बौद्धिक कठोरतेवर परिणाम करतात. ते न्यायाधीशांना कायद्याच्या आवश्यकतांकडे दुर्लक्ष करण्यास किंवा बायपास करण्यास प्रवृत्त करतात किंवा विशिष्ट व्यक्ती किंवा गटांच्या संबंधात कायद्याचा वापर विकृत करतात. न्यायमूर्ती कायदेशीररित्या योग्य निकालांवर पोहोचले तरीही, तर्क किंवा भाषेचा वापर जे लिंग स्टिरियोटाइपला प्रोत्साहन देते ते न्यायालयासमोरील व्यक्तींची अद्वितीय वैशिष्ट्ये, स्वायत्तता आणि प्रतिष्ठा कमी करते. स्टिरियोटाइप वापरणे ‘कायद्यांचे समान संरक्षण’ या घटनात्मक तत्त्वाच्या विरुद्ध आहे, जे सुचविते की कायदा प्रत्येक व्यक्तीसाठी समान आणि निःपक्षपातीपणे लागू झाला पाहिजे, मग त्यांचे सदस्यत्व कोणत्याही गटात किंवा श्रेणीचे असो.

लिंग स्टिरियोटाइपचे विविध प्रकार कोणते आहेत?
लिंग स्टिरियोटाइप म्हणजे विशिष्ट लिंगाच्या व्यक्तींच्या वैशिष्ट्यांबद्दल किंवा त्यांनी ज्या भूमिका केल्या पाहिजेत त्याबद्दलची गृहितके. हे सहसा पुरुष आणि स्त्रिया यांच्यात असणारी भिन्न वैशिष्ट्ये आणि त्यांच्याकडून अपेक्षित असलेल्या भूमिकांबद्दलच्या गृहितकांमध्ये दिसून येते.

सर्वात सामान्य प्रकारचे लिंग स्टिरियोटाइप जे स्त्रियांशी संबंधित आहेत:

अ) स्त्रियांच्या तथाकथित "अंतरभूत वैशिष्ट्यांवर" आधारित स्टिरियोटाइप पुरुष आणि स्त्रियांच्या वैशिष्ट्यांबद्दल गृहीत धरले जातात जे प्रत्येक गटासाठी "अंतर्हित" असल्याचे मानले जाते. या गृहितकांचा विस्तार त्यांच्या भावनिक, शारीरिक आणि संज्ञानात्मक क्षमतेपर्यंत होतो. उदाहरणार्थ, स्त्रिया जास्त भावनिक, अतार्किक आणि निर्णय घेऊ शकत नाहीत असा सामान्यतः धारण केलेला स्टिरियोटाइप आहे. वास्तविकता असली तरी, एखाद्या व्यक्तीचे लिंग तर्कसंगत विचार करण्याची क्षमता निर्धारित किंवा प्रभावित करत नाही

व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस, मांस खाणारा जीवाणू म्हणजे काय?

व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस हा एक दुर्मिळ मांस खाणारा जीवाणू आहे ज्यामुळे नेक्रोटाइझिंग फॅसिटायटिस होऊ शकतो - एक गंभीर संसर्ग ज्यामध्ये उघड्या जखमेभोवतीचे मांस मरते. युनायटेड स्टेट्सच्या पूर्व किनार्‍यावर, वाढत्या तापमानामुळे व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस आणि संबंधित संसर्गाच्या उपस्थितीत वाढ झाली आहे, सध्या सुरू असलेल्या कोविड-19 साथीच्या रोगाचा जागतिक प्रभाव कायम आहे, तरीही व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस बॅक्टेरिया नावाची एक नवीन चिंता उद्भवली आहे. जरी काही प्रकरणे समोर आली असली तरी, या घातक जीवाणूबद्दल युनायटेड स्टेट्समध्ये एक चिंताजनक इशारा देण्यात आला आहे. या विशिष्ट जीवाणूमध्ये संक्रमित व्यक्तींचे मांस खाण्याची अस्वस्थ क्षमता आहे, ज्यामुळे आतापर्यंत तीन मृत्यूची नोंद झाली आहे. या मृत्यूंबरोबरच, असंख्य नवीन प्रकरणे ओळखली गेली आहेत

हा जिवाणू संसर्ग कसा पसरतो?
तज्ञ व्हिब्रिओ व्हल्निफिकसच्या उत्पत्तीचा शोध घेत आहेत. लॅटिन मुळे "व्हिब्रिओ" ला "कंपन करणे" म्हणून परिभाषित करतात, तर "व्हल्निफिकस" म्हणजे "जखमे करणे." कमी शिजवलेले अन्न खाल्ल्याने तुम्हाला Vibrio vulnificus ची लागण होऊ शकते. शिवाय, पोहताना तुम्हाला खुली जखम झाल्यास, या जीवाणूची तुमची संवेदनशीलता वाढते. अमेरिकन मेडिकल असोसिएशनच्या जर्नलनुसार, दूषित अन्न आणि खुल्या जखमांमुळे संसर्ग होतो, न्यू यॉर्क पोस्टनुसार, मे ते ऑक्टोबर दरम्यान उच्च प्रसार नोंदवला जातो.

सामान्य लक्षणे काय आहेत?
आरोग्य व्यावसायिक व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस संसर्गास अत्यंत धोकादायक मानतात. लक्षणे दिसू लागल्यावर त्वरित उपचार करणे अत्यावश्यक आहे. अंदाजे पाचपैकी एक रुग्ण या संसर्गाला बळी पडतो. खुल्या जखमांमधून झपाट्याने पसरत, त्याला "मांस खाणारे जीवाणू" असे नाव मिळाले आहे. लक्षणांमध्ये जुलाब, उलट्या, ताप आणि थरथरणे यांचा समावेश होतो, जो संसर्गानंतर सुमारे 24 तासांनी प्रकट होतो आणि सुमारे तीन दिवस टिकतो.

त्याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?
Vibrio vulnificus संसर्ग अनेक रुग्णांमध्ये रोग प्रतिकारशक्ती कमकुवत करू शकता. रक्त तपासणी, जखमेचे नमुने किंवा स्टूलचे नमुने निदानासाठी वापरले जातात. हायड्रेशन महत्त्वपूर्ण आहे आणि प्रतिजैविक सामान्यत: प्रशासित केले जातात. 2020, 2021 आणि 2022 मध्ये संसर्गाची पूर्वीची उदाहरणे नोंदवली गेली होती.

जिवाणू संसर्ग रोखणे:
न्यूयॉर्कमधील व्हिब्रिओ व्हल्निफिकस बॅक्टेरियाच्या प्रकरणांच्या तपासादरम्यान, खबरदारीच्या उपायांवर जोर देण्यात आला आहे. शिफारशींमध्ये खुल्या जखमांसह पोहणे टाळणे, पूर्णपणे शिजवलेले अन्न खाणे आणि कच्चे किंवा कमी शिजवलेले पदार्थ टाळणे यांचा समावेश आहे. बहुतेक प्रकरणे उन्हाळ्यात तापमान वाढीदरम्यान दिसून येतात.

कावेरी पाणी वाटपाचा वाद

कावेरी पाण्याचा वाद पुन्हा एकदा केंद्रस्थानी आला आहे, कारण तामिळनाडूने आपल्या जलाशयातील पाण्यातून 24,000 घनफूट प्रतिसेकंद (क्युसेक) कर्नाटकने सोडण्यात हस्तक्षेप करण्यासाठी भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाकडे दाद मागितली आहे. कावेरी जल विवाद न्यायाधिकरण (CWDT) च्या फेब्रुवारी 2007 च्या अंतिम निवाड्यानुसार सप्टेंबर 2023 साठी निर्धारित केलेले 36.76 TMC (हजार दशलक्ष घनफूट) सोडण्याची खात्री करण्यासाठी कर्नाटकला निर्देश द्यावेत, असे तामिळनाडूने कोर्टाला सांगितले. 2018.

तामिळनाडूने सर्वोच्च न्यायालयात अपील कशामुळे केले?

तमिळनाडूचे एससीला अपील:
कर्नाटकने पूर्वी मान्य केलेल्या पाणी सोडण्याच्या प्रमाणांचे पालन करण्यास नकार दिल्याने हा मुद्दा उद्भवला. तामिळनाडू निर्धारित 15 दिवसांच्या कालावधीसाठी 10,000 क्युसेक पाणी सोडण्याची वकिली करत आहे. दुसरीकडे, कर्नाटकाने त्याच 15 दिवसांच्या कालावधीसाठी 8,000 क्युसेक पाणी सोडण्याची सूचना केली आहे.

कर्नाटकचे स्पष्टीकरण:
उगम बिंदू कोडागुसह कावेरी पाणलोटात पाऊस कमी झाल्यामुळे कर्नाटकने आवक कमी झाल्याचा उल्लेख केला आहे. कर्नाटकाने कोडागुमध्ये जून ते ऑगस्ट या कालावधीत ४४% पावसाची तूट हायलाइट केली आहे. कर्नाटकाने तामिळनाडूची संकट-सामायिकरण फॉर्म्युला मागणी नाकारली आहे.

तात्पर्य:
तामिळनाडूचे शेतकरी कर्नाटकच्या प्रतिसादाची वाट पाहत आहेत, कारण मेत्तूर जलाशयात फक्त 20 टीएमसी साठा आहे, जे दहा दिवस टिकते. गुंतागुंतीचा वाद सोडवण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयाचे महत्त्व आहे. समान पाणी व्यवस्थापन आणि संघर्ष निवारणासाठी सहयोगी उपाय महत्त्वाचे आहेत.

कावेरीचे पाणी कसे वाटले जाते?
काळजीपूर्वक तयार केलेले मासिक वेळापत्रक कावेरी खोऱ्यातील दोन नदीपात्र राज्ये कर्नाटक आणि तामिळनाडू यांच्यातील पाण्याचे वितरण नियंत्रित करते. "सामान्य" जलवर्षात, कर्नाटकाने जून ते मे या कालावधीत तामिळनाडूला १७७.२५ टीएमसी (हजार दशलक्ष घनफूट) पाणी सोडणे बंधनकारक आहे. या वार्षिक कोट्यामध्ये जून ते सप्टेंबर या पावसाळ्यात वाटप केलेल्या 123.14 TMC चा समावेश होतो. जेव्हा पाऊस अपेक्षेपेक्षा कमी पडतो तेव्हा चालू असलेल्या नैऋत्य मोसमी पावसात अनेकदा वाद निर्माण होतात.

कावेरी नदी वाद
कावेरी नदी (कावेरी):
ती तमिळमध्ये 'पोन्नी' म्हणून ओळखली जाते आणि दक्षिण भारतातील एक पवित्र नदी आहे.
हे नैऋत्य कर्नाटक राज्यातील पश्चिम घाटाच्या ब्रह्मगिरी टेकडीवर उगवते, कर्नाटक आणि तामिळनाडू राज्यांमधून आग्नेय दिशेने वाहते आणि पाँडेचेरी मार्गे बंगालच्या उपसागरात मोठ्या धबधब्यांच्या मालिकेत पूर्व घाट उतरते.

डाव्या किनारी उपनद्या: अर्कावती, हेमावती, शिमसा आणि हरंगी.
उजव्या किनारी उपनद्या: लक्ष्मणतीर्थ, सुवर्णवती, नोयल, भवानी, काबिनी आणि अमरावती.

वाद:
ही नदी कर्नाटकात उगम पावल्यामुळे, केरळमधून येणाऱ्या प्रमुख उपनद्यांसह तामिळनाडूमधून वाहते आणि पाँडिचेरीमार्गे बंगालच्या उपसागरात वाहून जाते म्हणून वादात ३ राज्ये आणि एक केंद्रशासित प्रदेश समाविष्ट आहे. वादाची उत्पत्ती 150 वर्षे जुनी आहे आणि 1892 आणि 1924 मध्ये तत्कालीन मद्रास प्रेसीडेंसी आणि म्हैसूर यांच्यात झालेल्या लवादाच्या दोन करारांपासून आहे. कोणत्याही बांधकाम क्रियाकलापांसाठी वरच्या नदीपात्राच्या राज्याने खालच्या नदीच्या प्रदेशाची संमती घेणे आवश्यक आहे हे तत्त्व त्यात समाविष्ट आहे. कावेरी नदीवरील जलाशय. कर्नाटक आणि तामिळनाडू यांच्यातील कावेरी पाण्याचा वाद 1974 मध्ये सुरू झाला जेव्हा कर्नाटकने तामिळनाडूच्या संमतीशिवाय पाणी वळवण्यास सुरुवात केली. अनेक वर्षांनी, या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी 1990 मध्ये कावेरी जल विवाद न्यायाधिकरण (CWDT) ची स्थापना करण्यात आली. CWDT ला 2007 मध्ये अंतिम आदेशापर्यंत पोहोचण्यासाठी 17 वर्षे लागली, ज्यात चार नदीपात्रातील राज्यांमध्ये कावेरीचे पाणी वाटपाची रूपरेषा होती. संकटाच्या काळात, प्रमाणानुसार पाणी वाटप केले जाईल. CWDT ने फेब्रुवारी 2007 मध्ये आपला अंतिम निर्णय जारी केला, कावेरी खोऱ्यातील चार राज्यांमध्ये पाण्याचे वाटप नमूद केले, सामान्य वर्षात एकूण 740 TMC ची उपलब्धता लक्षात घेऊन. चार राज्यांमधील पाण्याचे वाटप खालीलप्रमाणे आहे: तामिळनाडू - 404.25 TMC, कर्नाटक - 284.75 TMC, केरळ - 30 TMC, आणि पुद्दुचेरी - 7 TMC. 2018 मध्ये, सर्वोच्च न्यायालयाने कावेरीला राष्ट्रीय संपत्ती म्हणून घोषित केले आणि CWDT द्वारे निर्धारित पाणी वाटप व्यवस्थेचे मोठ्या प्रमाणात समर्थन केले. तसेच केंद्राला कावेरी व्यवस्थापन योजना सूचित करण्याचे निर्देश दिले. केंद्र सरकारने जून 2018 मध्ये ‘कावेरी जल व्यवस्थापन योजना’ अधिसूचित केली, ‘कावेरी जल व्यवस्थापन प्राधिकरण’ आणि ‘कावेरी जल नियमन समिती’ स्थापन केली.

🛑 स्पर्धा परीक्षा संबंधित दररोजच्या घडामोडींचा परिक्षाभिमुख आढावा.
आजच्या चालू घडामोडी थोडक्यात आढावा.

(31 मे 2023)

https://youtube.com/live/jqWZAYxhBcM?feature=share7

(1जून 2023)

https://youtube.com/live/21MKvKhhth8?feature=share7

पाहण्यासाठी वरील👆 लिंक ला क्लिक करा.
♦ स्पर्धा परीक्षा संबंधित दररोजच्या घडामोडींचा परिक्षाभिमुख आढावा.

♦ दररोज चे चालू घडामोडी अपडेट पाहण्यासाठी
My Pocket study App ला Like करा, Share करा, Subscribe करा.