آناتومی یک اِمکان؛
کارگاه «معماریِ شهر»| چهارراه ولیعصر
ANATOMY OF A POSSIBILITY
Architecture of the City Workshop|ValiAsr Crossroad

مشاوران عالی: گیتی اعتماد، احمد سعیدنیا، اسکندر مختاری
@guitietemad
@eskandarmokhtari_t
@ahmad.saeidnia
مدرسان و کیوریتورهای کارگاه معماریِ شهر: بهزاد اتابکی، پرشیا قره‌گوزلو
@parshia.qaregozloo
@behzadatabaki
همکار آموزشی: الناز جهان‌آرای

سخنرانان در طول دوره: فرامرز پارسی، حسن مطلبی‌پور، لیلا سلیمی، رویا رجایی
هنرمندان سخنران ۶ دی‌ماه: مهدی افروز منش، پانته‌آ رحمانی، کامبیز صبری

@kambizsabri
@hassanmotallebipour
@faramarz.parsi2
@mehdi.afroozmanesh
@pantea_rahmani
@royarajaei
برگزارکننده: مؤسسه تهران، مطالعات کلانشهر
@tehran_institute
با همکاری: مجموعه فرهنگی، تاریخی سعدآباد، موزه هنرهای زیبا
@saadabadpalace
@fine_art_museum
حامی مالی: شرکت آوانداد
@avandad

◾️مخاطبین کارگاه: دانشجویان سال سوم و چهارم، فارغ‌التحصیلان کارشناسی، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد و دکترای معماری، طراحی شهری و هنر (با گرایش طراحی فضا و شهر)
◾️پیش‌نیاز: آشنایی به یکی از نرم‌افزارهای ترسیمی سه‌بعدی و یکی از نرم‌افزارهای گرافیکی
به همراه داشتن لپ‌تاپ شخصی ضروری است.

◾️تاریخ‌های کلیدی:

آخرین مهلت ثبت‌نام: ۴ دی ماه
برگزاری کارگاه فشرده: ۵ الی ۱۳ دی ماه
ساعت: ۱۰ الی ۱۶
مکان برگزاری: مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد، موزه هنرهای زیبا
▪️سه جلسه کرکسیون تا تاریخ ۲۵ دی (تاریخ‌های دقیق در طول دوره و با توجه به پیشرفت پروژه با شرکت‌کنندگان کارگاه هماهنگ خواهد شد)

تحویل نهایی: ۲۷ دی ماه
داوری تحلیلی و نهایی: ۴ بهمن ماه
همایش نهایی، نمایشگاه و تقدیر از آثار: ۱۱ بهمن ماه

◾️پس از پایان دوره و ارائه نهایی، طرح‌ها در یک فرایند داوری تحلیلی و نهایی قرار خواهند گرفت و توسط داورانِ مدعوِ خارج از کارگاه، به یک طرح مبلغ سیصد میلیون ریال اهدا می‌گردد و از دو پروژه تقدیر ویژه خواهند شد. تمام آثار تائید شده‌ی مرحله داوری، در همایش نهایی که در مکان موزه هنرهای زیبای مجموعه سعدآباد برگزار خواهد شد؛ به نمایش در خواهند آمد.

◾️هزینه دوره ثبت نام زودهنگام تا ۲۹ آذر ماه:
۵.۸۰۰.۰۰۰ تومان
◾️هزینه دوره ثبت نام دیرهنگام تا ۴ دی ماه: ۶.۸۰۰.۰۰۰ تومان

نحوه ثبت نام:
ارسال ایمیل درخواست شرکت در کارگاه به آدرس زیر:
[email protected]

*🖊بیانیه‌ای در ارتباط با تغییر پایتخت
🍀مؤسسه تهران ، مطالعات کلانشهر
◾️نجات تهران ، تغییر پایتخت
موضوع نجات تهران و تغییر پایتخت هرچند گاه مورد بحث و جدل قرار میگیرد. هم از طرف مسئولین و مدیران شهری و دولت و هم از سوی حرفه مندان و متخصصین در زمینه های مختلف .
حال باید دید دلیل اصلی این پدیده ناشی از چیست ؟
بنظر میرسدکه مسائل تهران ازدهه ها قبل و بخصوص در حال حاضر بسیار پیچیده ، وسیع و گاه غیر قابل حل است که عده ای نجات این کلانشهر را تنها در تغییر پایتخت میدانند. اما اگر بخواهیم دقیق تر به آن بنگریم شاید این کار در واقع پاک کردن صورت مسئله و انحراف از یافتن راه حل های هر چند مشکل و ظاهرا دست نیافتنی برای تهران است .
تجارب جهانی نیز در اغلب موارد حاکی از آنستکه تغییر پایتخت مشکلات پایتخت قبلی را چندان برطرف نکرده است وگاه شهری دیگر با مشکلاتی جدید بوجود آورده است.بخصوص آنکه در مورد تهران پیشنهادات جدید ساختن شهری بسیار دور از تهران ودر سواحل جنوبی است که این پرسش هارا مطرح میسازد.
▪ آیا این شهر میتواند برای همه ملت ایران قابل دسترسی باشد ؟
▪ هزینه ساخت آن در شرایط کنونی چگونه تامین می گردد؟
▪ با توجه به موارد مشابه در ایران (مثلا ساختن شهرهای جدید ) چه مدت زمانی برای این طرح و اجرای آن لازم است ودر این مدت با مشکلات تهران چگونه برخورد خواهد شد؟
▪ بفرض انجام این کار چه میزان جمعیت و بدنبال آن مشکلات تهران کاهش می یابد ؟
و...........
به زعم ما و توجه به تجارب جهانی و شرایط کشور ایران ،تغییر پایتخت نه تنها مشکلات تهران را حل نخواهد کرد بلکه با انتقال بودجه ای کلان برای این کار از کارهای عمرانی و اقداماتی که می توان برای حل مشکلات تهران انجام داد ،کاسته خواهد شد .
از این رو با توجه به دلیل اصلی مشکلات تهران که تمرکز بیش از حد همه امور (اقتصادی ، اجتماعی ،فرهنگی ،نظیر صنایع ،خدمات مختلف بخش دولتی و خصوصی و....) در این کلانشهر است پیشنهاد می نماید :
🔻در وهله اول بخش دولتی در حد امکان از تمرکز در تهران کاسته و اختیارات لازم و خدمات ضروری به نحو مطلوبی برای همه استانها و شهرستانها فراهم گردد.
با فراهم آوردن زمینه های خدمات و نیازها که توسط بخش خصوصی ارائه می گردد در استانها از هجوم به تهران جلوگیری شود.
🔻*مهاجرت عمده به تهران به خاطر نبود اشتغال کافی در نقاط دیگر است بنابراین با انجام موارد فوق و همه عواملی که زمینه های اشتغال زائی رادر مناطق به وجود می آورند (دربخش صنعت و خدمات و کشاورزی )از این مهاجرت کاسته  و امکان مهاجرت معکوس راایجاد کرد.

گیتی اعتماد - آذر ۱۴۰۳
#نجات_پایتخت
#نجات_تهران
#تهران
#مؤسسه_تهران_مطالعات_کلانشهر
#شهر_پایدار

از نظر کارشناسی اگر میل به خدمت در محله امامزاده یحیی دارید به همان دفاتر تسهیل‌گری باید بازگشت.
این دفاتر زمانی با مردم زندگی می‌کردند و می‌کنند و تسکینی بر درد و رنج مردم‌اند. افق دفاتر تسهیلگری بلندمدت است. مشارکت با مردم محلی و نهادهای مسئول و انجمن های مردم‌نهاد تنها راه نجات بافت تاریخی است. تهران بدون بافت تاریخی هیچ حرفی برای گفتن ندارد. دست طمع‌ورزان را از شهر و بافت تاریخی آن باید کوتاه کرد.
اسکندر مختاری
۱۴۰۳/۰۸/۲۵

@tehran_institute

#مؤسسه_تهران_مطالعات_کلانشهر
#حفاظت_از_بافت_تاریخی
#امامزاده_یحیی

زمین‌خواری در بافت تاریخی
این‌بار در محله امامزاده یحیی
🖋اسکندر مختاری
۱۴۰۳/۰۸/۲۵

زمانی‌که بقاع متبرکه و اوقاف در اختیار وزارت معارف قرار گرفته بود تصرفات زیادی در املاک موقوفات صورت گرفت ولی بیشتر این تصرفات به سود منافع عمومی بود. از جمله اینکه با ممنوع کردن دفن اموات در گورستانهای مجاور آثار تاریخی، به تدریج زمین این گورستانها برای ساخت مدارس اختصاص یافت. از جمله در تهران، بخش عمده‌ای از گورستان امامزاده زید در بازار به ساخت هنرستان حافظ اختصاص  و در امامزاده یحیی در محله عودلاجان دو مدرسه و یک مرکز بهداشتی در محل گورستان قدیم ساختند. اما در امامزاده یحیی کار به همین جا ختم نشد بلکه به بهانه فرسودگی بنای خشتی در سال 1318دستور به تخریب و تسطیح آن دادند. داد اهالی فرهنگ در آمد که این چه کار غلطی است؟ امامزاده یحیی از اعقاب امام زین العابدین (ع) است و مردم به او اعتقاد دارند . نباید اینطور می شد...تا اینکه اعتراضات موثر افتاد  و در سال 1320در زمان وزارت عیسی صدیق بر وزارت فرهنگ ، برای تمکین نظر اهل فرهنگ و معتمدین محلی و طلاب و روحانیون دستوربه بازسازی مجدد بقعه امامزاده یحیی داده شد و اداره کل عتیقات مامور به انجام این کار گردید . در آن زمان آندره گدار فرانسوی رئیس اداره کل بود و محمدتقی مصطفوی از برجستگان حوزه عتیقات. این دو با کمک معماران تهرانی همان طرح ساختمان خشتی اولیه را که شامل یک بنای هشت وجهی با گنبد رُک بود، اینبار با مصالح آجری و با پوشش کاشی‌کاری معرق ، بازسازی کردند. اینکار به جهت تسلط دست اندرکاران به معماری ایرانی طوری به اجرا در آمد که گویا همان اثر تاریخی قرن ششم و هفتم که پابرجا مانده است. بدین ترتیب اثری کامل و بی نقص دوباره در محله جان گرفت و امامزاده یحیی، امامزاده یحیی ماند تا گواهی باشد برهویت تهران و اصالت محله امامزاده یحیی.
حال که در اثر غفلت همه ما ( دولت، شهرداری، کارشناسان ، مردم و شهروندان تهرانی ) محله عودلاجان و همینطور محله امامزاده یحیی رو به تخریب و انهدام رفته و رونق سکونت ندارد و عده‌ای از سر ناچاری در آن زیست می‌کنند، هر از چند گاهی عده‌ای به بهانه رونق دادن به محله طمع در زمین ارزان قیمت آن می کنند و شهرداری را ترغیب می کنند به سرمایه‌گذاری. سرمایه گذاری مدیریتی و اقتصادی. بهانه این طمع‌ورزی هم توسل به امامزاده یحیی و توسعه آن است.
طراحان توسعه از آنجائیکه امامزاده یحیی در قلب بافت و دور از خیابان قرار دارد مجبورند به شبکه معابر دست ببرند و اگر شبکه معابر تعریض شود، پارکینگ می‌خواهد پس یک پارکینگ طبقاتی هم باید ساخت. از آنجائیکه زمین محل استقرار امامزاده کوچک است، پس مدارسی که در اطراف امامزاده قرار دارند هم باید تخریب شوند و همینطور دامنه تخریب به بیش از 150 پلاک همجوار امامزاده خواهد رفت. این ها مجموعه اقدامات دامنه داری است که در ذهن آقایان می‌چرخد. طرح بسیار پرخرج است ولی قبر در مرکز شهر بسیار گران. هر چقدر هزینه طرح باشد، فروش قبر هزینه را تامین خواهد کرد. غافل از اینکه هر گونه طرح بزرگ مقیاسی در محدوده محلات بافت تاریخی جز ویرانی به بار نخواهد آورد. نمونه آن طرح محله برازجان است که چند صد پلاک تملک و تصرف و تخریب شد و در نهایت یک سرزمین سوخته بر جای آن در محله عودلاجان نشست که حدود 10دهکتار وسعت دارد. یا طرح یک هکتاری محله سیروس که سالهاست یک ناکجا آباد در دل محله چاله‌میدان ساخته است.
از نظر کارشناسی باید گفت بیابان سازی بس است. از یک سوراخ نباید چندبار گزیده شد. هنوز مدارس واقع در محدوده طرح فعالند. شواهدی از شور زندگی  در محله دیده می‌شود. به کمک مردم ساکن بروید مشکلات آنها را حل کنید. خدمات محله را افزایش دهید. مانع تردد پرسرعت در معابر شوید. به سرمایه‌گذارانی که قصد احیا خانه‌ای را دارند کمک و حمایت کنید. توسعه امامزاده را با تخریب محقق نکنید. بلکه در حد نیاز پلاک آزاد مجاور را برای رفع نیازها ضمیمه وضع موجود کنید. حال که میراث فرهنگی نسبت به بازسازی گنبد زیبای امامزاده همت گماشته، شما نیز به سمت اقدامات مرمتی گام بردارید. اگر شهرداری تهران قصد کمک دارد، به نگه داشت مجموعه رسیدگی کند. برای مرمت مجموعه همت گمارد. یک لحظه تصور کنید که طرح مورد نظر شما اجرا شده ، اتوموبیل ها از خیابان 15 خرداد و خیابان ری می آیند به پارکینگ مورد نظر شما و سیلی از جمعیت را با خود می آورند. آنوقت تکلیف زندگی محله چیست؟ یک لحظه تصور کنید که قرار است متوفیان از این به بعد در محله تشییع شوند و آمد و رفت وابستگان در این محیط تنگ و ترش برقرار شود ببینید چه بلایی بر سر زندگی مردم در محله خواهد آمد . فکر کنید خانه خودتان اینجاست این چه ظلمی است که بر ساکنین خواهد رفت؟ پرهیز کنید از ظلم به شهر و شهروند.
بقیه متن👇

توسعه اقتدارگرا در برابر توسعه پایدار،
بیانیه مؤسسه تهران، مطالعات کلانشهر در ارتباط با طرح توسعه دانشگاه تهران

آیا می توان به بهانه توسعه، بخشی از شهر قدیم را صاف کرد و دوباره ساخت. این‌گونه طرح‌های توسعه اقتدارگرا در داخل شهری که به مروز زمان شکل گرفته با نادیده گرفتن حقوق شهروندی همراه است و شهروندانی که از قبل در شهر سکنی گرفته‌اند را مجبور می کند به زور و فشار از حق شهروندی خود بگذرند. چرا که کسی می خواهد اراده خود را به شهر تحمیل کند و این حق را برای خود قائل است که جایگزین دیگری بشود. با مصادیق این نوع نگاه و رویکرد که مخرب شهر قدیم هستند در طرح توسعه حرم شاهچراغ (ع) یا طرح توسعه حرم حضرت رضا (ع) که 350 هکتار بافت شهری را در برگرفت و بر جای آن ساختمان‌های دیگری روئیدند، آشنایی داریم. طرح امام‌زاده جعفر یزد نیز از این جنس است. این طرح به تدریج بخشی از بافت تاریخی شهرکهن یزد را در بر گرفت. از این مثال‌ها بسیار می‌توان گفت، اما در تمامی این طرح‌ها، دانشگاه و دانشگاهیان منفعتی نداشته و آن را مغایر با رویکردهای متعارف توسعه شهری و مخالف حقوق شهروندی می دانستند. ولی پدیده جدید این است که دانشگاه‌ها نیز به این رویکردهای مخرب شهر پیوسته‌اند. این بار بهانه تخریب، توسعه دانشگاه تهران و دستاورد آن تغییر و تحمیل عناصر ناهمخوان به شهر است. طرح‌های توسعه دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شریف و دانشگاه تهران که مادر دانشگاههای ایران است و در زمره نخستین مراکز آموزش معماری و شهرسازی کشور به حساب می آید از همین جنس است. از اتفاق روزگار است که در دانشگاهی که درس حفاظت از معماری و شهر تاریخی می دهند، طرح توسعه‌ای در دستور کار قرار گرفته است که 30 هکتار از اراضی پیرامون دانشگاه را در بر دارد. این 30 هکتار بخشی از بافت ارزشمند شهر تهران در دوران معاصر است و هویت شهر معاصر و ارزش‌های معماری و شهرسازی آن به تصویر می کشد. نسل حاضر و نسل‌های گذشته از آن خاطره دارند و هنوز هویت شهری تهران معاصر به آن وابسته است. مگر می‌توان در بافت ارزشمند شهر، نظام شهرسازی موجود را نادیده انگاشت؟ اگر دانشگاه قصد توسعه دارد، می تواند مانند تجربیات دیگر دانشگاههای تهران در همان دانه بندی موجود استقرار یابد، مانند آنچه در مورد دانشکده محیط زیست یا دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران هم اکنون جاری است و در برخی از ساختمانهای اطراف دانشگاه این مراکز آموزشی فعال هستند. اما شواهد نشان می دهد طرح توسعه دانشگاه تهران با تخریب گسترده دانه بندی بافت شهری ارزشمند معاصر همراه است. حال بعد از گذشت دو دهه با خرید تدریجی خانه ها و اماکن و تخریب و تسطیح آن، بافت شهری اطراف دانشگاه تهران به خصوص در شمال و غرب آن همانند یک سرزمین سوخته شده است و در میان زمین‌هایی که هنوز خریداری نشده‌اند یک شهر بعد از بمباران را در ذهن تداعی می‌کند.
باید یادآور شد همین محدوده توسعه مورد نظر در سال 1383 از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان حریم ثبتی دانشگاه تهران منظور شده است و ضمن مشخص شدن ساختمان‌های واجد ارزش در آن (حدود 150 اثر)، ضوابط ساخت و ساز در مابقی املاک با حفظ حریم ارتفاعی و با حفظ دانه بندی موجود قطعات تصویب شده است. این طرح هنوز به قوت خود باقی است و اطراف دانشگاه در محدوده حریم مصوب میراث فرهنگی باقی مانده است. از این رو وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شورایعالی شهرسازی و معماری ایران بارها با این طرح مخالفت کرده‌اند. اما علیرغم مخالفت‌ها این طرح همانند سایر طرح‌های توسعه اقتصاد محور آهسته آهسته به پیش می رود.
امروز بافت شهری ارزشمند معاصر شهر تهران در با کیفیت‌ترین بخش آن در حال تغییر، تخریب و دگرگونی است، متأسفانه این بار باید با دانشگاه تهران مخالفت کرد. از دانشکده‌های معماری و شهرسازی دانشگاه تهران و از جامعه حرفه‌ای معماران و شهرسازان، از شورایعالی شهرسازی و معماری ایران و از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری می توان انتظار داشت که با این تخریب گسترده در بافت ارزشمند شهری معاصر تهران همراه نشوند و خواستار توقف آن گردند. گرچه این تخریب گسترده توسط دانشگاه تهران در حال وقوع است اما جامعه حرفه‌ای نباید در مقابل آن سکوت کند و به نظر می رسد این بار دانشگاه تهران نیازمند آموزش است.
موسسه تهران ،مطالعات کلانشهر

بیانیه مؤسسه تهران، مطالعات کلانشهر در خصوص ساخت و سازهای غیر‌قانونی و مداخله در فضاهای عمومی و سبز تهران
به کجا میرویم ؟
کلانشهر تهران در سالهای اخیر دچار مشکلات عدیده ای گردیده است. دیگر شهری نیست که شهردار سئول روزی آرزو می‌کرد که شهر او همانند تهران گردد. دیگر شهری نیست که اغلب ایرانیان آرزوی آمدن به آن شهر و زندگی در آن را داشته باشند، بلکه بسیاری از ساکنین تهران اگر امکان ترک این شهر را بدست آورند یا به شهرهای دیگر و یا خارج از کشور مهاجرت میکنند.
به قولی اگر کسی بتواند تهران را برای زندگی در مکان بهتری ترک کند اما از این فرصت استفاده نکند باید به سلامت فکری او شک کرد!
با این وجود بسیاری مانده‌اند، به امید اقدامی برای اصلاح و قابل زندگی کردن این شهر که از بسیاری جهات (طبیعی، جغرافیایی‌، تاریخی و...) دوست داشتنی و مورد علاقه آنها است. اما اقدامات اخیر بعضی از نهادها به‌خصوص شهرداری که مسئولیت اصلی مدیریت و ساماندهی این بزرگترین کلانشهر خاورمیانه و یکی از بزرگترین شهرهای دنیا را بر عهده دارد با هیچ معیار مدیریتی، برنامه ریزی و ساماندهی شهری قابل توجیه نیست . اقداماتی که نه تنها نهادهای حرفه ای به آن اعتراض کرده‌اند بلکه شورایعالی شهرسازی و معماری نیز در مواردی آنها را مغایر با مصوبات آن شورا و طرحهای توسعه این شهر دانسته است.
مهمترین آنها را می توان به گونه زیر برشمرد:
?تغییرات ناخوشایند در فضاهای عمومی شهری که هم اکنون نیز ناکافی و نامناسب می باشد. (نمونه محوطه‌ی تئاتر شهر، میدان ولیعصر، میدان انقلاب و غیره)
?تغییر کاربری فضاهای سبز محدود شهر. (نمونه پارک لاله ،پارک قیطریه و غیره)
?تجاوز به محدوده ارتفاع بالای 1800 متر، ایجاد خسارت و بی توجهی به جایگاه خطیر دامنه‌های کوه البرز در حفظ و پایداری زیست‌بوم کلانشهر تهران از طریق ساخت و سازهای نامناسب و خطرناک
?صدور مجوز غیرقانونی برای هتل ولنجک به ارتفاع 200 متر علی‌رغم مخالفت شورایعالی شهرسازی معماری در حریم گسل و تراز بیش از 1800 متر
?صدور مجوز ساختمانهای بلند مرتبه در مکانهای نامناسب شهر از جمله محور خیابان انقلاب، بلوار کشاورز، حریم دانشگاه تهران و بسیاری از معابر زیر 10 متر در شمال شهر تهران
?تبدیل تعدادی از بناهای واجد ارزش  به ساختمانهای بلند مرتبه.
?خشکاندن درختان کهنسال در پارک‌ها و فضاهای سبز شهری در اثر عدم مراقبت لازم. (نمونه پارک چیتگر)?صدور مجوز بلند مرتبه ها با زیرزمین‌های عمیق که موجب انحراف یا از بین رفتن قنات‌های شهر گردیده است. (نمونه کاخ سعد آباد، اطلس مال و خیابان ولیعصر و ...)

**این موارد نمونه‌هائی از موارد متعدد این اقدامات در سراسر تهران است . مصرانه از مدیریت شهر تهران و نهادهای مسئول دیگر میخواهیم تا فرصت باقی است از این گونه اقدامات جلوگیری و به اصلاح آنچه در این اواخر در شهر صورت گرفته و نمونه های آن ذکر شده بپردازند. به امید روزی که تهران به فضائی مطلوب برای زیستن شهروندان آن و دیگر هموطنان گردد.

مؤسسه تهران، مطالعات کلانشهر**#مؤسسه_تهران#حق_به_شهر#فضای_عمومی#فضای_سبز#قطع_درختان