♻️ کدام رویکرد اخلاقی را در زندگی برگزینیم؟

✍️ زهره سعیدی

?لازمه زندگی در جامعه مدنی اتخاذ رویکردی اخلاقی در زندگی است. فلاسفه و اندیشمندان رویکردهای اخلاقی متفاوتی را مطرح کرده‌اند که هر کس بسته به جهان‌بینی و شیوه تفکری که در زندگی برگزیده است می‌تواند زندگی خود را بر اساس یکی از این رویکردهای اخلاقی تنظیم کند یا تلفیقی از رویکردهای مختلف را برگزیند. برای آشنایی با رویکردهای اخلاقی مختلف به مهمترین آنها اشاره می‌شود.

?اخلاق مراقبت

?این رویکرد به وابستگی متقابل و روابط مراقبتی که افراد را به یکدیگر متصل می‌کند، اولویت می‌دهد و برای احساسات اخلاقی مانند هم‌دلی و دغدغه مشترک ارزش قائل است. اخلاق مراقبت عملی را از نظر اخلاقی جایز و حتی خوب به شمار می‌آ‌ورد که نشان‌دهنده مراقبت از سوی فاعلش باشد و عملی را از نظر اخلاقی، اشتباه یا بد محسوب می‌کند که نشان‌دهنده سهل‌انگاری یا بدخواهی نسبت به دیگران باشد.

?فرد اخلاقی در این رویکرد پیشرفت دیگری را در پیوند با احساس بهروزی خود می‌داند و به نیاز دیگری واکنش مثبت نشان می‌دهد، واکنش مثبتی که هدایتگر رشد و بالندگی اوست.

?اخلاق مراقبت، نظریه‌ای است که در دهه‌های اخیر توجه بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان را به خود جلب کرده است. اگرچه ریشه‌های این نظریه را می‌توان در فلسفه‌های مختلف و اندیشه‌های پیشین یافت، اما به طور رسمی و با رویکردی مشخص توسط کارول گلیگان، روان‌شناس آمریکایی، مطرح شد.
وی در پژوهش‌های خود متوجه شد که زنان و مردان در مواجهه با مسائل اخلاقی، اغلب رویکردهای متفاوتی دارند. در حالی که مردان بیشتر بر اساس اصول کلی و عدالت تصمیم می‌گیرند، زنان بیشتر به روابط بین‌فردی و مراقبت از دیگران توجه می‌کنند. گلیگان این تفاوت را به عنوان دو صدای متفاوت در اخلاق توصیف کرد و به اهمیت شناخت و درک هر دو صدا تأکید کرد.

?برای نزدیک شدن به اخلاق مراقبت راهکارهایی پیشنهاد شده است.

1️⃣ سعی کنید احساسات خود و دیگران را درک کنید و به آن‌ها اهمیت دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا بهتر نیازهای آن‌ها را درک کنید.
2️⃣ برای درک احساسات دیگران سعی کنید خود را به جای دیگران بگذارید و از دیدگاه آن‌ها به مسائل نگاه کنید.
3️⃣ روابط خود را با خانواده، دوستان و همکاران تقویت کنید. وقت بیشتری را برای ارتباط با آن‌ها بگذارید و به حرف‌هایشان گوش دهید.
4️⃣ با کمک به دیگران، حمایت از سازمان‌های خیریه و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی به افراد نیازمند و به ایجاد یک جامعه بهتر کمک کنید.

1403/07/28

https://t.me/TeachingCriticalThinking

♻️ کدام رویکرد اخلاقی را در زندگی برگزینیم؟

✍️ زهره سعیدی

?لازمه زندگی در جامعه مدنی اتخاذ رویکردی اخلاقی در زندگی است. فلاسفه و اندیشمندان رویکردهای اخلاقی متفاوتی را مطرح کرده‌اند که هر کس بسته به جهان‌بینی و شیوه تفکری که در زندگی برگزیده است می‌تواند زندگی خود را بر اساس یکی از این رویکردهای اخلاقی تنظیم کند یا تلفیقی از رویکردهای مختلف را برگزیند. برای آشنایی با رویکردهای اخلاقی مختلف به مهمترین آنها اشاره می‌شود.

?اخلاق وظیفه‌گرا

?اخلاق وظیفه‌گرا، عملی را اخلاقی می‌داند که از روی وظیفه انجام شود. در این رویکرد اگر کاری را به دلیل ترس از مجازات یا امید به پاداش انجام دهیم، فاقد ارزشِ اخلاقی است.

?اخلاق وظیفه‌گرا دو اصل بنیادی دارد. بر اساس اصل اول، انجام یک عمل زمانی اخلاقی است که بتوان آن عمل را در مورد همگان به اجرا گذاشت و به قانون عمومی تبدیل کرد. بر اساس اصل دوم هر انسانی، به خاطر استعداد انسانیت، دارای ارزش ذاتی و مستحق احترام است.

?این نظریه را اولین بار ایمانوئل کانت (فیلسوف آلمانی) مطرح و معرفی کرد. بر مبنای دیدگاه کانت عمل اخلاقی عملی است که برآمده از احساس وظیفه نسبت به قانون اخلاقی باشد. از نظر وی قانون اخلاقی مطلق است و ضرورت دارد که تمام افراد صرفنظر از منافع و خواسته‌هایشان به آن عمل کنند. وظیفه برای کانت، یک دستور اخلاقی است که از عقل عملی ما نشأت می‌گیرد. وظیفه ما را ملزم می‌کند که کار درست را انجام دهیم، حتی اگر انجام آن کار برای ما دشوار یا ناخوشایند باشد.

?به عنوان مثال، فرض کنید شما شاهد دزدی از یک فروشگاه هستید. از نظر اخلاق وظیفه‌گرا، شما باید به پلیس اطلاع دهید، صرف نظر از اینکه این کار برای شما هزینه داشته باشد یا خیر. چرا؟ زیرا اگر همه مردم در چنین شرایطی سکوت کنند، جامعه نظم خود را از دست خواهد داد.

?برای نزدیک شدن به اخلاق وظیفه‌گرا راهکارهایی پیشنهاد شده است:

1️⃣پیش از انجام هر کاری، به انگیزه خود بیندیشید. آیا کاری را به دلیل وظیفه و احساس مسئولیت انجام می‌دهید، یا به دنبال نتیجه‌ای خاص هستید؟
2️⃣پیش از انجام هر کاری، از خود بپرسید: اگر همه افراد در چنین شرایطی همین کار را انجام دهند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا این وضعیت مطلوب است؟
3️⃣همواره به حقوق و کرامت انسانی دیگران (فارغ از نژاد، ملیت، دین) احترام بگذارید و آن‌ها را به عنوان موجوداتی با ارزش در نظر بگیرید.

1403/07/14

https://t.me/TeachingCriticalThinking