Внутристрановая ценность в приоритете: на 34,4% выросла сумма договоров, заключенных с отечественными товаропроизводителями

📎 Правительством в текущем году принят ряд мер по поддержке отечественных товаропроизводителей с акцентом на дальнейшее укрупнение предприятий и выпуск продукции с высокой добавленной стоимостью. Одной из таких мер является ограничение доступа иностранных потенциальных поставщиков к участию в государственных закупках и закупках квазигосударственных компаний товаров, работ и услуг. Перечень в т.г. расширен более чем в 3 раза — до 4 536 наименований. В результате этого только за 9 месяцев 2024 года объем закупа товаров, работ и услуг субъектами мониторинга составил 21,2 трлн тенге, в том числе внутристрановая ценность достигла 11 трлн тенге или 51,8%.

• За 11 месяцев года сумма договоров, заключенных с отечественными товаропроизводителями, выросла на 34,4% и составила 372,9 млрд тенге. По офтейк-контрактам объемы выросли в 14 раз, до 134 млрд тенге. Между недропользователями по твердым полезным ископаемым и ОТП заключено 248 долгосрочных договоров на общую сумму 111,1 млрд тенге и 42 офтейк-контракта на 27,8 млрд тенге. Для сравнения: за аналогичный период 2023 года было заключено 35 долгосрочных договоров на 47,5 млрд тенге и 10 офтейк-контрактов на общую сумму 4,8 млрд тенге. Индикатор по доле внутристрановой ценности в закупках работ и услуг недропользователей по твердым полезным ископаемым по итогам 2024 года определен на уровне 81%; в планах на 2025 год довести его до 82%.

• Кроме того, в текущем году утверждены новые Правила осуществления государственных закупок. В Правилах, согласно Закону «О государственных закупках» от 1 июля 2024 г., опыт работы будет учитываться по договорам, выполненным в рамках государственных закупок, и иным договорам, сведения о которых содержатся в информационных системах государственных органов. Субподрядчики должны подтверждать соответствие квалификационным требованиям документами по опыту на выполняемые ими виды работ, услуг. Законодательные изменения касаются сроков проведения конкурса и подачи заявок. Срок подачи сокращен с 15 до 5 рабочих дней.

⚡️Правила вводятся в действие с 1 января 2025 года.

Елішілік құндылық – басым бағытта: отандық тауар өндірушілерімен жасалған шарттар сомасы 34,4%-ға өсті

📎Үкімет осы жылы кәсіпорындарды одан әрі ірілендіруге және қосылған құны жоғары өнім шығаруға баса назар аудара отырып, отандық тауар өндірушілерді қолдау жөнінде бірқатар шаралар қабылдады. Осындай шаралардың бірі шетелдік әлеуетті өнім берушілердің тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алуға және квазимемлекеттік компанияларды сатып алуға қатысуына қол жеткізуін шектеу болып саналады. Биыл тізбе 3 еседен астамға – 4 536 атауға дейін кеңейтілді. Нәтижесінде, тек 2024 жылдың 9 айында мониторинг субъектілерінің тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу көлемі 21,2 трлн теңгені құрады, оның ішінде елішілік құндылығы 11 трлн теңгеге немесе 51,8%-ға жетті.

• Жылдың 11 айында отандық тауар өндірушілермен жасалған шарттардың сомасы 34,4%-ға өсіп, 372,9 млрд теңгені құрады. Офтейк-келісімшарттар бойынша көлемі 14 есеге, 134 млрд теңгеге дейін өсті. Қатты пайдалы қазбалар мен ОТӨ бойынша жер қойнауын пайдаланушылар арасында жалпы сомасы 111,1 млрд теңгеге 248 ұзақ мерзімді шарт және 27,8 млрд теңгеге 42 офтейк-келісімшарт жасалды. Салыстыру үшін: 2023 жылдың сәйкес кезеңінде 47,5 млрд теңгеге 35 ұзақ мерзімді шарт және 4,8 млрд теңгеге 10 офтейк-келісімшарт жасалған болатын. 2024 жылдың қорытындысы бойынша қатты пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың жұмыстары мен қызметтерін сатып алудағы елішілік құндылық үлесі бойынша индикатор 81% деңгейінде айқындалды; 2025 жылға арналған жоспарда оны 82%-ға дейін жеткізу көзделген.

• Сонымен қатар биыл мемлекеттік сатып алуды жүзеге асырудың жаңа қағидалары бекітілді. 2024 жылғы 1 шілдедегі «Мемлекеттік сатып алу туралы» Заңға сәйкес, Қағидаларда жұмыс тәжірибесі мемлекеттік сатып алу аясында орындалған шарттар бойынша және мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінде мәліметтері бар басқа да шарттар бойынша есепке алынады. Тапсырысты орындаушы қосалқы мердігерлер атқаратын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер бойынша біліктілік талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттарды ұсынуы тиіс. Заңнамалық өзгерістер конкурсты өткізу мерзімдері мен өтінімдерді беру рәсімдерін қамтиды. Өтінім беру мерзімі 15 жұмыс күнінен 5 жұмыс күніне дейін қысқартылды.

⚡️Ережелер 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Атом электр станцияларын тиімді басқаруға және оларға техникалық қызмет көрсетуге қабілетті кадр бар ма Қазақстанда? Осы жайлы ойланып көрдік пе?! Оларды дайындайтын оқу орындарының жағдайы қалай деген сауал көлбеңдейді. Бір жобаны ойға алғасын оны жан-жақты саралау керек қой. Ізденіп көрдім мен де.

2023-2024 оқу жылына атом өнеркәсібіне 5246 грант бөлінген, оның ішінде уран өнеркәсібі мамандықтары да бар.
«Ядролық физика», «Ядролық энергетикаға арналған материалдар», «Ядролық физика және ядролық энергетика» мамандықтары бойынша ағымдағы оқу жылында студенттер саны 2535 адамды құрайды. 2011-2023 жылдар аралығында жоғарыда аталған мамандықтар бойынша бітірушілер саны 1649 адамды құрапты.

Қазіргі уақытта Ұлттық ядролық орталық атом саласына кадрлар даярлау мәселесіне үлкен көңіл бөлініп жатыр екен. Қолданыстағы келісімдер мен меморандумдар аясында кадрлар даярлау саласында Шәкәрім атындағы университет, С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Д.Серікбаев атындағы ШҚТУ, Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ, Назарбаев университеті және басқа да қазақстандық ЖОО-мен ынтымақтастық жүргізілген.

Қазақстанда атом энергетика саласын дербес дамытуға бағытталған екі ірі ғылыми ұйым бар: бірі - Курчатов қаласындағы ҚР Ұлттық ядролық орталығы, екіншісі Алматы қаласындағы Ядролық физика институты.
Бұл институттар атом электр станциясын құру процесін ғылыми-техникалық қамтамасыз ету рөлін атқарады, ал қызметкерлері МАГАТЭ
сарапшылар құрамына кіреді екен.

Әрине, менің мақсатым-журналист ретінде мәселенің тереңіне үңілу. Ал дұрыс-бұрысын әр адам өзі шешеді.

Әділет Орынбасаров
Теректі аудандық “Теректі жаңалығы” газетінің редакторы, ақын

Сырымдықтар референдумға қатысуға ниетті

Қазақстанға атом электр станциясы қажеттігін Отандық мамандар мен халықаралық сарапшылар жарыса айтып жатыр.
Өйткені алдағы 10 жылда елімізде электр энергиясы тапшылығы туындауы мүмкін. Энергияның бұл түріне деген сұраныс жыл сайын 7-8 пайызға артып, жетіспеушілік байқалуда.
Осы тұста профессор, ғалымдар мен аталған сала мамандары елімізде қауіпсіз 3-ші деңгейдегі реакторларды салуды ұсынып отыр. Бүгінгі таңда атом электр станцияларын әлемнің 32 елі пайдаланады. Атом электр станциясы бой көтерсе, еліміздегі электр қуаты тапшылығы мәселесі алдағы 100 жылға шешімін табады деуде жас ғалымдар.
Мемлекет басшысының бастамасын ардагерлер түгелдей қолдап, референдумға қатысуға ниетті.

Мүсірбек АЙТАШЕВ, Сырым аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы

Владимир Новозенко, директор Аксайского филиала РГП «Институт ядерной физики»:
- Я являюсь сторонником строительства атомной электростанции в Казахстане, безусловно. Тот вопрос, что Казахстану нужна энергия, вопросов никаких уже не вызывает. Потребление энергии растет где-то по 3% в год. По итогам прошлого года Казахстан закупил энергию у своих соседей на 100 млрд тенге. Это большие суммы, и они будут только расти. Нам нужно энергетику свою развивать. Сейчас у нас 70% генерации осуществляется на угольных электростанциях. Если посчитать еще станции на газе и нефти, это 85% тепловой генерации. Но дело в том, что Казахстан взял на себя обязательство прийти к углеродной нейтральности к 60-му году. А тепловые станции грязные. То есть они выбрасывают в окружающую среду огромное количество парниковых газов. Я уже не говорю о том, что образуются сотни тысяч тонн отходов. Поэтому вводить в строй тепловые мощности нежелательно. Их нужно как раз будет со временем выводить из эксплуатации.
Нам надо ориентироваться на зеленую энергетику. Что это? Гидроэлектростанции. Но в Казахстане нет столько гидроресурсов, чтобы восполнить наши потребности за счет ГЭС. Возобновляемые источники энергии (ВИЭ). Это очень хороший вариант. На самом деле он сейчас в тренде. ВИЭ развиваются, в том числе и у нас в Казахстане. Но есть большая проблема - ненадежность. Они очень сильно зависят от погодных условий и не могут обеспечить бесперебойную подачу энергии. ВИЭ относятся к так называемым маневренным мощностям. Они хороши для прохождения пиков потребления, где-то в каких-то регионах добавить энергии в общую энергосистему. А нам нужна базовая генерация. И тут только один вариант остается. Атомная электростанция, - подчеркивает Владимир Александрович.
- Что касается персонала, - продолжая, указывает директор филиала института. - В Казахстане шесть вузов именно занимается подготовкой специалистов по таким направлениям. На бакалавриате, магистратуре и докторантуре обучается порядка 9000 человек. Из них 250 по направлениям ядерная физика, ядерная энергетика, материалы для ядерной энергетики. Поэтому говорить о том, что у нас нет специалистов не совсем корректно. Для работы на АЭС требуется персонал в 2000 человек, из них почти 400 специалистов по ядерно-физическому профилю для атомной отрасли. Я думаю, мы способны подготовить такое количество персонала для работы на нашей станции.

Жыл сайын қыркүйек айында шаһарымызда «Қала күні» мерекесі дәстүрлі түрде аталып өтеді. Биыл да Оралда қала күніне орай бірқатар мерекелік іс-шара жоспарланған. Бұл күндері қала тұрғындары мен қонақтары мерекелік концерттер, жәрмеңкелер мен спорттық іс-шараларды тамашалай алады.

17-23 қыркүйек күндері «Орал» спорт клубында қала әкімінің жүлдесіне арналған волейболдан дәстүрлі «Достық-Дружба» қалааралық турнирі өтеді.

20 қыркүйек сағат 9.00-де «Атамекен» өнер ордасында «Uralsk Green Forum» экологиялық форумы ұйымдастырылады. Сол күні қала аумағында жаңа бульвар мен абаттандырылған аулалардың ашылу салтанаты өтеді.

«Қала күнінің» басты шаралары 21 қыркүйекке жоспарланған.

Шаралар легі 21 қыркүйек күні сағат 11.00-де Д.Нұрпейісова көшесі бойындағы орталық арбатта қолөнер және гүлдер көрмесімен бастау алады. Аталған арбатта сол күні жергілікті азық-түлік тауарларын өндірушілерінің көрмесі де ұйымдастырылады.

21 қыркүйек күні сағат 16.00-де «Атамекен» өнер ордасында дәстүрлі «Орал опера - 2024» классикалық музыка кеші көрермен назарына ұсынылады.

Ал кешкі сағат 20.00-де Тұңғыш Президент алаңында «Туған қалам – Орал» атты мерекелік гала-концерт өтеді. Мерекелік концертте Adam, Балжан Бидаш және Qarakesek секілді танымал әншілер өнер көрсетеді.

22 қыркүйек күні сағат 10.00-де Зашаған кенті «Құс фабрикасы» ауданындағы Бортау атшабар алаңында «Жайық жүйрігі - 2024» атты бәйге түрлерінен Батыс Қазақстан облысының ашық чемпионаты басталады.

Құрметті қала тұрғындары мен қонақтары, баршаңызды «Қала күні» мерекесін бірге тойлауға шақырамыз!?

#орал #қалакүні

Табылгали Сапаров
Общественный государственный деятель
Мы старшее поколение помним, что такое дефицит электроэнергии. Это и отключение, то есть поочередно отключали целые населенные пункты на определенное время. И все вокруг во тьме, в быту перебивались свечками, керасиновами лампами. А вот на производстве чтобы не срывались дойки, доярки доили 30-40 голов коров в ручную, в то же время охладители молока не работали, поэтому приходилось спасаться методами старшего поколения, а именно путем хранения продукции в погребах сохраняя температурный режим.

От инкубирования яиц птиц пришлось вовсе отказаться. Еще сложнее провести санации и операции в таких условиях. Сегодня мы живем в иное время, не ощущаем дефицита электричества. Не ошибусь, если отмечу, что мы зависим от потребляемой электроэнергии, так же, как от потребления питьевой воды и продуктов питания.
Этого мы испытывеам при аварийных отключениях, особенно если на длительный срок в быту. А что твориться на производстве? В той же отрасли здравохранения, даже представить становиться жутко.

А теперь о заглянем в будущее: при дальнейшем развитий промышленного, сельскохозяйственного производства, при экологических требовании сокращения выбросов в атмосферу углекислого газа и перевода транспортных средств на электротягу (развитие производства и содержания электромобилей), да и в быту, приведет к многократному возрастанию потребления электроэнергии.

Об этом высказывался Президент нашей страны К. Токаев в своем Послании народу Казахстана 2 сентября текущего года: «С учетом нарастания глобального энергодефицита мы остро нуждаемся в надежных и экологически чистых источниках энергии. Этот вид генерации способен в значительной степени удовлетворить быстро растущие потребности инашей экономики. Мы должны думать о будущем, участвывая долгосрочные национальные интересы и специфику нашей страны».

Общество развивается от простого к сложному. Это закон диалектики. Источиники энергии сначало дрова, затем уголь, потом газ а теперь атомная энергия. Это тоже закономерность развития человечество.