⚠️ به بیماران تعرض نشود(؟!)
✍️ فرشاد غریب‌پور

"کامل‌ترین نوع بی‌عدالتی آن است که عادل به نظر برسیم، درحالی‌که عادل نیستیم." افلاطون

در نظام ناعادلانه درمانی ایران که بیمار را در جایگاه فرودست نسبت به درمانگر فرادست قرار می‌دهد و هر بلایی بر سر بیمار بیاورند مساله را به بهانه تخصصی بودن به نظام پزشکی که تحت اختیار خود پزشکان است ارجاع داده و جریمه‌ای حداقلی برای آن در نظر می‌گیرند، اگر اخباری مانند تعرض به بیماران به‌گوش نرسد عجیب نیست!؟ حتی در ماجرای مرگ چهره‌ای بین‌المللی چون کیارستمی نیز پزشکان همیشه‌طلبکار ایرانی بسیار محکم پشت هم ایستادند و پرونده را در نظام پزشکی در بین خودشان فیصله دادند. مقایسه کنید با دادگاه‌هایی که برای پزشکان خاطی در مرگ مایکل جکسون و متیو پری برگزار شده‌اند؛ هر دو در دادگاه عمومی و علنی و توسط قاضی غیرپزشک که ذی‌نفع نیست رسیدگی شده‌اند.

سیستم سلطه‌گر حوزه درمان که حتی خود را پاسخگوی مرگ انسان‌ها در صورت سهل‌انگاری درمانگر نیز نداند، بالطبع فرهنگی را ترویج می‌دهد که در چنین فضائی کادرهای درمانی اجازه هر نوع آسیب جسمانی، خشونت کلامی و فیزیکی یا جنسی به بیماران را به خود می‌دهند. چنین تعرضاتی بخشی از واقعیت و برونداد منطقی فرهنگ و سیستم مدیریت بهداشتی و بیمارستانی در ایران است که به‌جای کنترل مدرن عقلایی، همه چیز را به وجدان درمانگر واگذار کرده است. تا وقتی که رسیدگی به تخلفات در سیستم درمان در انحصار خود پزشکان و دیگر درمانگران است که در آن ذی‌نفع‌اند و به این بهانه که موضوعی تخصصی است و مانند آن بی سروصدا به نفع خود رای می‌دهند، رخ دادن چنین مواردی برای هرکدام از ما و اطرافیانمان نباید دور از انتظار باشد.

❌پانوشت:
🔴 بی‌بی‌سی خبری منتشر کرده که به کارکنان اورژانس هشدار داده‌اند که حق مصاحبه با رسانه‌ها ندارند.

🎺 رسانه، شمایید. لطفاً با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

✔️ عضویت سریع در کانال‌های شبکه‌جامعه‌شناسی (add list)

[ شبکه جامعه‌شناسی ✉️| واتساپ 📱|  رویدادنگار علوم انسانی 🗓 | کاریابی علوم اجتماعی 🤝 | ‌انگاره 🔍]

💡 تولید رضایت: چگونه کارگران در نظام سرمایه‌داری راضی می‌شوند؟
🔴گذری بر کتاب  «تولید رضایت» اثر  مایکل بوراووی

این کتاب،  کاوشی ژرف در چگونگی شکل‌گیری رضایت کارگران در بستر نظام سرمایه‌داری انحصاری است. نویسنده با بهره‌گیری از روش مردم‌نگاری و مطالعه مستقیم در دو کارخانه ماشین‌سازی آمریکایی، پدیده رضایت کارگران را نه به عنوان امری ذاتی، بلکه محصولی از ساختارها، روابط اجتماعی و فرهنگ کارگاهی معرفی می‌کند. او برای این کتاب ١٠ ماه به عنوان اپراتور ماشین در کارخانه کار کرده است.

بوراووی در مقدمه کتاب خود، به نقد رویکردهای جامعه‌شناسی صنعتی و نظریه‌های سازمانی که در آن زمان رایج بودند می‌پردازد. او استدلال می‌کند که این رویکردها غالباً از توجه به شرایط واقعی کار و روابط قدرت حاکم بر کارگاه غافل می‌مانند و به جای تحلیل ساختاری، بر عوامل حاشیه‌ای یا فردی تمرکز می‌کنند.
بوراووی با نقدی عمیق به رویکردهای جامعه‌شناسی صنعتی سنتی، که معمولاً بر عوامل بیرونی مانند روابط انسانی یا ویژگی‌های شخصیتی کارگران تمرکز دارند، به دنبال ارائه تبیینی مارکسیستی از تولید رضایت است. در نگاه او، فرآیند کار عرصه‌ای کلیدی برای درک مکانیسم‌های سلطه سرمایه‌داری است.

پرسش محوری کتاب این است: چگونه رضایت کارگران در محیط کار تولید می‌شود و چه سازوکارهایی در این فرآیند نقش دارند؟
بوراووی با الهام از اندیشه‌های آنتونیو #گرامشی، به دنبال کشف این مسئله است که چگونه هژمونی سرمایه‌داری در قلب کارخانه‌ها شکل می‌گیرد و چگونه کارگران به جای مقاومت، به نوعی با شرایط کار خود کنار می‌آیند و رضایت می‌دهند.

مطالعه بوراووی بر دو کارخانه ماشین‌سازی در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۷۰ متمرکز است. او با مقایسه این دو دوره، نشان می‌دهد که چگونه تغییرات در سازماندهی کار، سیستم‌های پاداش و روابط اجتماعی بر سطح و شکل رضایت کارگران تأثیر می‌گذارد.

مفهوم کلیدی کتاب، "Making Out" است که در آن کار به مجموعه‌ای از بازی‌های فردی تبدیل می‌شود. کارگران با هدف دریافت پاداش‌های تشویقی، درگیر رقابتی می‌شوند که در نهایت به پذیرش شرایط کار منجر می‌شود.

بوراووی نشان می‌دهد که ساختارهای کارخانه مانند سیستم‌های پاداش قطعه‌ای، بازار کار داخلی و روابط کارگر-سرپرست، نقشی اساسی در تولید رضایت دارند. سیستم پاداش، به کارگران این توهم را می‌دهد که موفقیت‌شان صرفاً به تلاش فردی بستگی دارد و آنها را از درک ماهیت استثمارگرانه نظام کار باز می‌دارد.
فرهنگ کارگاهی نیز در این میان سهمی مهم دارد. زبان، شوخی‌ها و تعاملات روزمره بر اساس منطق "درآوردن" شکل می‌گیرند و به بازتولید این فرهنگ کمک می‌کنند. واژگانی مانند "سود" و "سخت" نشان‌دهنده چگونگی تفسیر کارگران از شرایط کار در چارچوب این بازی است.

نتیجه‌گیری بوراووی آن است که مبارزات کارگران، به جای چالش با ساختار سرمایه‌داری، غالباً در چارچوب همین ساختارها محدود می‌مانند. آنها بیشتر درگیر رقابت‌های فردی و چانه‌زنی بر سر دستمزدها می‌شوند تا مقابله با اصل استثمار.

در نهایت، کتاب "تولید رضایت" نشان می‌دهد که رضایت کارگران نه پدیده‌ای طبیعی، بلکه محصولی از سازماندهی خاص فرآیند کار در نظام سرمایه‌داری است. این اثر کلاسیک، با رویکردی تجربی و تحلیلی، مکانیسم‌های پنهان سلطه سرمایه‌داری را آشکار می‌سازد و برای همه علاقه‌مندان به درک پویایی‌های کار و قدرت در جامعه، منبعی ارزشمند است.

🔗 دانلود نسخه انگلیسی کتاب (PDF)

🎺 رسانه، شمایید. لطفاً با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

✔️ عضویت سریع در کانال‌های شبکه‌جامعه‌شناسی (add list)

[ شبکه جامعه‌شناسی ✉️| واتساپ 📱|  رویدادنگار علوم انسانی 🗓 | کاریابی علوم اجتماعی 🤝 | ‌انگاره 🔍]

?بازماندگی از یادگیری: اهمیت پیش‌دبستانی در کاهش نابرابری آموزشی
✍ تلخیص: رضا امیدی

«بازماندگی از آموزش پیش‌دبستانی در ایران» عنوان نشستی است که اخیراً در مؤسسۀ رحمان برگزار شد. گزارش کاملی از این نشست به قلم الناز محمدی در شمارۀ ۱۴۰۳.۹.۱۴ روزنامۀ هم‌میهن (فاجعۀ غیردولتی‌شدن پیش‏‌دبستانی) منتشر شده است. بخش‌هایی از این گزارش را در ادامه می‌خوانید:

رضوان حکیم‌زاده (معاون وزارت آموزش‌وپرورش) در این نشست گفت: در چندسال گذشته نرخ پوشش پیش‌دبستانی خیلی کاهش پیدا کرده است... حذف کدهای پیش‌دبستانی مدارس دولتی و سپردن پیش‌دبستانی به بخش غیردولتی یک فاجعه بوده است. در آخرین سفری که به سیستان‌وبلوچستان داشتم درصد پوشش پیش‌دبستانی در این استان از ۸۶ درصد به ۱۶ درصد رسیده است.
فاطمه مقدسی (فعال مدنی و پژوهشگر حوزۀ سیاست‌گذاری آموزش) در بررسی فراز و فرودهای پیش‌دبستانی در ایران گفت: برای اولین‌بار در دهۀ ۱۳۵۰ این مسئله مطرح شد که توسعۀ پیش‌دبستانی کنار دبستان‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد و رایگان باشد. در طول سه سال، پوشش پیش‌دبستانی سه برابر شد و به ۲۶۰ هزار کودک رسید، یعنی حدود ۲۴ درصد نرخ پوشش... در دهۀ ۱۳۶۰ پیش‌دبستانی از حوزۀ دولت خارج شد و تعداد نوآموزان به ۷۷ هزار نفر رسید... در دهۀ ۱۳۷۰ پیش‌دبستانی اهمیت پیدا کرد اما از بُعد زبانی، یعنی مسئلۀ زبان تا همین الان هم تنها دریچۀ توسعۀ پیش‌دبستانی است و در مناطق دوزبانه مطرح می‌شود. در این دوره بعد از ۱۸ سال برمی‌گردیم به نقطۀ سال ۱۳۵۷، به ۲۵۷ هزارنفر... در دهۀ ۱۳۸۰ هم پیش‌دبستانی توسعه پیدا کرد؛ عمدتاً به این دلیل که جمعیت دانش‌آموزی رو به کاهش بود، و با مازاد شدن فضای آموزشی و معلمان دورۀ ابتدایی ظرفیت توسعۀ دورۀ پیش‌دبستانی فراهم شد... وزارت رفاه تغذیۀ روستامهدها را در سال ۱۳۸۵ شروع کرد و نزدیک به ۸ میلیارد تومان برای حمایت غذایی و مالی بودجه اختصاص داد. با این بودجه سه دهک جمعیتی می‌توانستند در روستاها مجانی در پیش‌دبستانی‌ها باشند و در شهرها با پرداخت ۵۰ درصد شهریه دورۀ پیش‌دبستانی را بگذرانند. این بودجه به‌مرور کم و در چهارسال گذشته به طور کامل حذف شد... در ابتدای دهۀ ۱۳۹۰ اتفاق فاجعه‌باری افتاد و دوباره نظام آموزشی تغییر کرد. وزیر وقت ایده‌اش این بود که در دوران اوان کودکی به رشد عاطفی نیاز داریم و خانواده می‌تواند به این رشد کودکان کمک کند... تغییر نظام آموزشی، بی‌برنامگی زیادی را در دورۀ ابتدایی ایجاد کرد و ۳۶۰ هزارکودکی که در پیش‌دبستانی‌ها‌ی دولتی مشغول تحصیل بودند، به ناگاه به بخش خصوصی سرریز شدند؛ یعنی در عرض دو سال تعداد نوآموزان پیش‌دبستانی دولتی به صفر رسید... در‌حال‌حاضر فقط ۴۷ درصد گروه سنی پنج ساله‌ها تحت پوشش پیش‌دبستانی هستند؛ ۸۲ درصد در مراکز کاملاً خصوصی و بقیه در مراکز مشارکتی.

در ادامۀ نشست فرحناز نژادغفوری (فعال مدنی) دربارۀ مشکلات یادگیری دانش‌آموزان می‌گوید: مدارس ما در مناطق دوزبانه عملکرد ضعیف‌تری دارند... چرا پایۀ اول در مناطق دوزبانه بیشترین مردودی را دارد؟ ما از بازماندگی از تحصیل می‌گوییم اما من می‌خواهم نام آن را بازماندگی از یادگیری بگذارم... براساس مطالعه‌ای در جزیرۀ قشم، چند چالش اساسی در روند یادگیری کودکان وجود دارد: از ۶۰ روستایی که در جزیرۀ قشم جود دارد، همۀ آن‌ها پیش‌دبستانی داشتند اما کتاب‌های بسیار کمی در دسترس کودکان بود و مربیان به کتابخوانی و بلندخوانی با کودک عادت نداشتند. آن را لازم نمی‌دانستند و دایرۀ واژگان کودکان بسیار محدود بود... برای بهبود شرایط یادگیری کودکان جزیره قشم در قالب فرهنگ و رسوم پیش رفتیم تا کتاب با این شیوه وارد زندگی کودکان شود... کتابخانه‌های کودک‌محور راه‌اندازی کردیم. با وجود این اقدامات احساس کردیم خانواده‌های کم‌برخوردار همچنان در همان وضعیت سابق مانده و این اختلاف طبقاتی بیشتر می‌شود.

سمانه گلاب (فعال مدنی) دربارۀ اهمیت آموزش پیش‌دبستانی در کاهش نابرابری در آغاز تحصیل گفت و توضیح داد که اجرای آن در کشورهای با درآمد پایین به‌شدت در مسیر یادگیری کودکان مؤثر است. وقتی از آموزش پیش از دبستان صحبت می‌کنیم، توجه‌مان به یک‌سال پیش از دبستان است اما این دوره عموماً به آموزش‌های سه تا شش سال قبل از ورود به مدرسه گفته می‌شود. آموزش‌های این دوره مبتنی بر بازی است و هدف آن، یادگیری‌های شناختی و فیزیکی است. آموزش پیش از دبستان کمک می‌کند که سال‌های طلایی رشد و یادگیری کودک از دست نرود. ۴۰ درصد یادگیری کودک قبل از چهارسالگی، ۳۰ درصد از چهار تا هشت سالگی، و ۳۰ درصد دیگر بعد از این دوره رخ می‌دهد... پیش‌دبستانی  بسیاری از کمبودهای آموزشی در خانواده را برطرف می‌کند؛ در غیر این صورت ورود نابرابری به مدرسه دارد و در این شرایط اعتمادبه‌نفس پایین‌تر، رشد نامتناسب‌تر، و درنتیجه ترک تحصیل زودهنگامی خواهد داشت.
@Socionet

با رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری؛
لزوم درج نام استاد راهنما به‌عنوان نویسنده مسئول مقاله ابطال شد.

توضیحات زیر از توییتر فرشاد اسماعیلی بخوانید:

بخشی از رای:
«مقاله علمی مستخرج از رساله، اثر حقوقی مستقلی است که پدیدآورنده آن دانشجو است و وی مالک فکری آن محسوب می‌شود و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت بر آن را برعهده دارد.»

در خصوص رای اخیر دیوان درباره "عدم لزوم درج نام استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله"، در یه رشته توئیت چندتا نکته مهم هم می‌گم و به یک رای دیگه مرتبط هم اشاره می‌کنم:

دفاع دانشگاه علامه رو بخونید‌ با خواندنش کامل به سُست بودن استدلال‌ها و مستندات پی می‌برید. اما دلایل ابطال این بخشنامه چیه:

"مطابق ماده ۸ آیین نامه دوره دکترا، مقاله مسـتخرج از پایان نامه توسط دانشجو نوشته شده و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت و راهنمایی جهت اصلاح آن را دارد."

"مطابق ماده ۱۳ آیین نامه دوره دکترا، دانشگاه در تدوین و تصویب شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکترا می باید اصول کلی و ضوابط اصلی دوره دکترا مندرج در آیین نامه یاد شده را رعایت کند. درج شرط نویسنده مسئول بودن استاد راهنما، توسعه دامنه شمـول حکم مندرج در ماده ۸ آیین نامه است."

ماده ۸ آیین نامه در مقام بیان نحوه دفاع از رساله دکترا و شرایط آن است و سکوت این ماده در خصوص این که چه کسی نویسنده مسئول باشد، متضمن جواز نویسنده مسئول بودن استاد راهنما نبوده و باید آن را در پرتو اصول کلی حقوق عمومی نظیر اصل عدم صلاحیت و اصل برابری و منع تبعیض تفسیر کرد."

چرا که اصل بر عدم صلاحیت استاد راهنما برای نویسنده مسئول بودن مقاله است و خلاف آن نیاز به تصریح دارد.
"مستنبط از ماده ۳ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ و اصلاحی ۱۳۸۹، مقاله علمی پژوهشی مستخرج از پایان نامه، اثر حقوقی مستقـلی است که پدید آورنده آن دانشجو است و مالک فکری آن محسـوب می شود و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت بر آن را دارد."

هیات عمومی دیوان عدالت اداری، به موجب دادنامه شماره ۸۳۹ مورخ ۱۳۹۸/۵/۱ این موضوع رو ابطال کرده بود ولی متأسفانه علی رغم رای دیوان مبتنی بر ابطال این تبصره، مجدداً دانشگاه علامه طباطبایی در شیوه نامه اجرایی جدید مصوب دی ماه ۱۳۹۷ در تبصره ۲ ماده ۱۸ عیناً همان تبصره را تکرار کرد.و علی رغم رای قبلی دیوان بر ابطال این موضوع مجدد مصوب کرد که: «تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تأیید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد.»

در شکایت جدید یک موضوع مهم دیگر هم اضافه شد که؛" تبصره۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دکتری تخصصی (برای ورودی های ۹۷ به بعد) دانشگاه علامه طباطبایی نمره‌های ردی درس های دانشجو در محاسبه میانگین نیمسال تحصیلی و میانگین کل منظور خواهد شد". و شاکی ابطال این را هم خواست.

هیات عمومی رای داد:"برمبنای تبصره ۲ ماده ۳۵ ناظر بر ماده ۳۰ آیین‌نامه ، ضمانت اجرای عدم کسب نمره ۱۴ به عنوان نمره قبولی هر درس در مقطع دکتری تخصصی، الزام به گذراندن مجدد درس مردودی است که ممکن است منجر به افزایش سنوات تحصیلی و به تبع آن محرومیت از حق دفاع از رساله دکتری شود."

"محاسبه نمره درس مردودی در مرحله ارزیابی جامع و نتیجتاً سلب حق دانشجو در ورود به مرحله ارزیابی جامع، تحمیل محرومیت و مجازات مضاعف بوده و ابطال می‌شود."

رای جدید هم تاکید بر اجرای قبلی کرد(نویسنده مسئول) هم مصوبه دیگری(نمره مردودی) را باطل کرد.

دسترسی به دادنامه‌، لایحه‌ها و دفاعیه‌ها

پی‌نوشت: دانشگاه علامه چقدر پیگیر بوده

? رسانه، شمایید. لطفاً با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

✔️ عضویت سریع در کانال‌های شبکه‌جامعه‌شناسی (add list)

[ شبکه جامعه‌شناسی ✉️| واتساپ ?| رویدادنگار علوم انسانی ? | کاریابی علوم اجتماعی ? | ‌انگاره ?]