«اورا بکش، گناهش برمن»

في شرح المقاماتِ لإبنِ عبدِ المؤمنِ: جاء رجلٌ إلیٰ علیِّ بن أبي طالب « رضیَ اللهُ عنه» فقال: إنَّ إمرأتي کلّما غشیتُها تقولُ لي: قتلتَني قتلتَني، فقال له: أقتُلْها وعَلَیَّ إثمُها¹.

«ترجمه»

درشرح مقاماتی که ابن عبدالمؤمن نگاشته، آمده است که: مردی به پیش حضرت علیّ بن ابی طالب { علیه السّلام} آمد و گفت: مرا زنی است که چون با وی گِرد می آیم می گوید: مرا کشتی، مرا کشتی، حضرت فرمود: اورا بکش وگناهش به گردنِ من.
____
1_از نسخهٔ خطّی کتاب نواضر الأیک في نوادر النّیک ،تألیف امام جلال الدّین عبدالرّحمن سیوطی.

???@hazliatvahajviat

«حکایت»

طلبه ای زنِ یائسه را مُتعه¹ کرد، همان که برای التذاذ وتمتّع دخول کرد فوراٌ خارج کردو بیرون آورد. زن یائسه جهت پرسید که علّتِ دخول به آن عجله و خروجِ فوری چه بود؟ طلبه گفت: پس از دخول فکر کردم فضای این حجره هم از فرجِ تو تنگ تر است و هم گرم تر ، به آن جهت از جماع صرفِ نظر کردم.²

__
1_همان عقد انقطاعی است به اصطلاح امروز صیغه کردن.
2_جنگ نظم ونثر، تألیف میرزا آقا دبیر الإسلام، نسخهٔ خطّی کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی به شمارهٔ۹۶۹۱،برگ ۹

???@hazliatvahajviat

« اندر هجوِ یوسف نامی»

روزی که پدر نامِ تورا یوسف کرد
گویا به چراغِ خویشتن او پف کرد

مادر چو بدید صورتِ نحسِ تورا
خم گشت و به سوراخِ کُسِ خود تُف کرد¹

___
1_جنگ اشعارفارسی، گردآوری سدید السّلطنه ، نسخهٔ خطّی کتابخانهٔ دانشگاه تهران به شمارهٔ ۹۳۹۸، صفحهٔ ۱۶

???@hazliatvahajviat

«طبّ جالینوس»

مِن کلام سعدی

طبّ جالینوس باشد کیر در کون تو برد
طبع صفراوی بود لیمو درآن باید فشرد

???@hazliatvahajviat

«جلق زدن »

من کلام سعدی

ای خواجه اگر باخرد و تمکینی
جز جلق زدن کارِ دگر نگزینی

چه خوشتر از این بود که در وقتِ جماع
تا خایه فرو بری سرش می بینی

???@hazliatvahajviat

«از احوال جالینوس»

وَ کانَ بجالینوسَ أُبنةٌ، فناکَهُ غلامٌ خلفَ حائطٍ، فطارَتْ دُجاجةٌ ففَزِعَ الغلامُ وَ عَدا ، فقالَ جالینوسُ: دَعني وَ الدُّجاجَ فَلأفنیتُهُ ، فما زالَ یَصِفُهُ لِلْمَرضیٰ حتّیٰ قَطَعَ أصلَهُ و صارَ طَعاماً لِلْمَرضیٰ إلیٰ یومِ التَّنادِ.¹

«ترجمه از ملّامحمّد صالح روغنی قزوینی»

جالینوس اُبنه داشت. روزی گوانی در پشت دیواری اورا وطی می کرد. ناگهان مرغی بر روی دیوار پرید و جوان ترسید و فرار کرد. جالینوس گفت: مرا با مرغ واگذار که من نسل اورا بر می کنم. به مطبّ آمد و ازآن به بعد برای بیماران وصف مرغ می نمود و آنان را به خوردن آن تشویق می کرد تا نسل مرغ درآن شهر بر افتاد و تا روز قیامت خوراک بیماران شد.²

_
1_محاضَراتُ الأدباء و محاوَراتُ الشّعراء والبلغاء ،تألیف أبي القاسم حسین بن محمّد الرّاغب الإصفهاني ،الطّبعة الأولی ، قم ، انتشارات المکتبة الحیدریّة ، ۱۴۱۶ه‍ ق، ۱۳۷۴ه‍ ش ،الجلد الثّالث ،صفحة۲۵۳
2_نوادر ترجمهٔ کتاب محاضَراتُ الأدباء و محاوَراتُ الشّعراء والبلغاء ، ترجمه و تألیف محمّد صالح بن محمّدباقر قزوینی ،به اهتمام احمد مجاهد، چاپ اوّل ،  تهران ، انتشارات سروش، ۱۳۷۱ ه‍ ش ، صفحهٔ ۲۶۹

???@hazliatvahajviat

«فرد في الهزل»

گفتم ای دلبرا کجا بنهم
گفت: خیرُ الأمورِ أوسطُها

???@hazliatvahajviat

«تواضع»

فرد ترکی

تواضُع¹ رَسمِنی کیرمدن اورگن
که اوچ یاشینده بیر اوغلانه قالخار²

«ترجمه»

رسمِ فروتنی را از آلتِ من یاد گیر ،که برای یک پسر سه ساله به پا می خیزد .[ در ضمن اشارتی لطیف به بزرگی آلت هم دارد که برای خردسالی به پا می خیزد]

____
1_تعارف هم نوشته ،و هردو به یک طریقی صحیح است.
2_از این بیت معلوم می شود که از همه کس و همه چیز می توان چیزی فرا گرفت آری:

ما زهر صاحب دلی یک شمّه کار آموختیم
خنده از گل، گریه از ابرِ بهار آموختیم

???@hazliatvahajviat

«گفتگوی کودکان»

رَأتْ صبیّةٌ صبیّاً کشفَ لها عَن أیرِه، فقالتْ: مَنْ طَوَّقهُ؟ قال: أبي.
قالتْ: فَمَن خَرِقَهُ؟ قال: أبي.
قالتْ: فَمَن عَرِقَهُ؟ قال: أبي.
فکشَفتْ عَنْ حِرِها وقالتْ: لعنَ اللهُ أبي مازادَ علیٰ أنْ شَقَّهُ و تَرَکهُ.¹

«ترجمهٔ حکایت»

دخترکی، پسرکی را دید که آلتش را برای وی گشوده بود ، وی را گفت: چه کسی آن را گِرد ساخته؟ پسرک گفت: پدرم. باز گفت: که آن را سوراخ کرده؟ گفت: پدرم ،باز گفت: که آن را دراز و ریشه دار کرده ؟ گفت: پدرم . دخترک فرجش را گشود و گفت: خدای پدرم را لعنت کند که کاری نکرده جز آنکه آن را شکافته و رها کرده است.
____
1_محاضَراتُ الأدباء و محاوَراتُ الشّعراء والبلغاء ،تألیف أبي القاسم حسین بن محمّد الرّاغب الإصفهاني ،الطّبعة الأولی ، قم ، انتشارات المکتبة الحیدریّة ، ۱۴۱۶ه‍ ق، ۱۳۷۴ه‍ ش ،الجلد الثّالث ،صفحة ۲۶۱

???@hazliatvahajviat

فائدهٔ موز

قالَتْ إمرأةٌ لِساحقةٍ: ما في الدّنیا أطیبُ من الموزِ، قالتْ: صدقتِ و لکنّهُ یَنفَخُ الجَنبَیْنِ ، تَعني الحبلَ.¹

«ترجمه»

زنی به زنی مساحقه گر گفت: در دنیا چیزی نیکوتر از موز نیست . گفت: راست گفتی ولی باعث می شود که پهلوها باد کند . مرادِ زن آبستنی بود.

____
1_محاضَراتُ الأدباء و محاوَراتُ الشّعراء والبلغاء ،تألیف أبي القاسم حسین بن محمّد الرّاغب الإصفهاني ،الطّبعة الأولی ، قم ، انتشارات المکتبة الحیدریّة ، ۱۴۱۶ه‍ ق، ۱۳۷۴ه‍ ش ،الجلد الثّالث ،صفحة ۲۷۳

???@hazliatvahajviat