قانون عفاف و حجاب چطور به دولت اجازه می‌دهد که مخالفان حجاب اجباری را به صورت قانونی سرکوب کند؟

🔸با وجود اعتراضات گسترده فعالان مدنی، قانون جنجالی «عفاف و حجاب»، قرار است به زودی به مرحله اجرا برسد. متن نهایی این قانون که ماه‌ها بین مجلس و شورای نگهبان در رفت و آمد بود، روز شنبه در ۷۴ ماده و پنج فصل منتشر شد. تصویب #قانون_عفاف_و_حجاب علاوه بر نقض حقوق زنان، می‌تواند به دولت این اختیار را بدهد که به صورت قانونی مخالفان حجاب اجباری را سرکوب کند.

🔸در ماده ۳۷ این قانون مشخصا گفته شده «هر شخصی با همکاری دولت‌ها، شبکه‌ها، رسانه‌ها، گروه‌ها یا سازمان‌های خارجی یا معاند یا اشخاص معاند مرتبط با آنها و یا به صورت سازمان یافته مرتکب ترویج یا تبلیغ برهنگی، بی‌عفتی، کشف حجاب یا بدپوششی گردد به حبس درجه چهار و جزای نقدی درجه سه محکوم می‌شود.» براساس این ماده، هرگونه حرکت جمعی و مطالبه‌گری گروهی توسط فعالان حقوق زنان برای مبارزه با حجاب اجباری جرم سازمان‌یافته تلقی می‌شود. این قانون هیچ تمایزی میان اعتراضات خشونت‌آمیز و اعتراضات مدنی قائل نیست و هرگونه عمل جمعی علیه حجاب اجباری را غیرقانونی می‌داند.

🔸در تبصره ۱ این ماده آمده است «در صورتی که گروه سازمان یافته اغفال شده باشد مجازات حبس موضوع این ماده تا سه درجه قابل تخفیف است.» این تبصره به‌وضوح سعی دارد نشان دهد که زنان فاقد توانایی تفکر مستقل و آگاه هستند و مطالبات آنها برای «حق انتخاب پوشش» تحت تاثیر نیروهای خارجی، تبلیغات معاندانه یا گمراهی جمعی قرار دارد. حکومت با استفاده از چنین ادبیاتی تلاش دارد به سرکوب مطالبات زنان در این زمینه مشروعیت ببخشد:

۱. تلقی ناآگاهی و فقدان اراده مستقل برای زنان: در حکومت‌های مردسالار و پدرسالار، این نوع قوانین تلاش می‌کنند تا زنان و معترضان را فاقد توانایی تفکر مستقل و آگاهی معرفی کنند. به‌عبارتی، مشارکت آنان در یک حرکت اجتماعی به‌عنوان یک «خطای ناشی از اغفال» تلقی می‌شود، نه تصمیمی آگاهانه برای مطالبه حقوق. این نگرش، حق انتخاب و آگاهی زنان را به‌طور سیستماتیک انکار می‌کند.

۲. استفاده از مفهوم اغفال برای حفظ سلطه: حکومت‌های اقتدارگرا اغلب از مفاهیم مانند «اغفال» برای کنترل اجتماعی استفاده می‌کنند. این استراتژی دو هدف دارد:

🔸کاهش مشروعیت جنبش‌های اعتراضی از طریق نشان دادن آنها به‌عنوان حرکت‌های ناشی از گمراهی.

🔸توجیه برخوردهای شدید امنیتی و قضایی با این جنبش‌ها، با این ادعا که افراد معترض تحت تاثیر نیروهای خارجی یا ناآگاهی عمل کرده‌اند.

۳. نفی استقلال جنبش‌های زنان: با استفاده از برچسب «اغفال»، دولت تلاش می‌کند تا ماهیت واقعی جنبش‌های مدنی در خصوص حق انتخاب پوشش را که بر پایه آگاهی و استقلال فکری زنان بنا شده است، تحریف کند.

🔸طبق تبصره ۴ این قانون اگر کسی فایل صوتی، فیلم، عکس یا محتوایی که به موضوعات خاصی مثل کشف حجاب یا بد پوششی مربوط است را برای افراد، گروه‌ها یا رسانه‌های خارج از کشور ارسال کند به مجازات زندان و جریمه نقدی محکوم می‌شود. چنین رویکردی با هدف جلوگیری از انعکاس اعتراضات صورت می‌گیرد و به حکومت اجازه می‌دهند که جلوی جریان آزاد اطلاعات را بگیرد و فعالان حقوق زنان را سرکوب کند.

۱. سرکوب جریان آزاد اطلاعات: بسیاری از اعتراضات زنان در سال‌های اخیر، مانند جنبش‌های «چهارشنبه‌های سفید» یا «دختران خیابان انقلاب»، از بسترهای آنلاین برای انتشار محتوا استفاده کرده‌اند. زنان در این جنبش‌ها همچنین با ارسال تصاویر و ویدئوهای اعتراضی به رسانه‌های خارج از کشور تلاش داشتند صدای خود را به جامعه برسانند. این تبصره دقیقا این نوع فعالیت‌ها را هدف قرار داده و فعالانی که دست به چنین اقدامی بزنند را در چارچوب ارتباط با دشمنان تفسیر می‌کند.

۲. ممانعت از دور زدن سانسور داخلی: رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور طی سال‌های اخیر در نبود رسانه‌های آزاد در داخل ایران، به بستری برای انتشار مطالب و تصاویر اعتراضی تبدیل شده‌اند. این رسانه‌ها صدای معترضان را به گوش عموم مردم داخل ایران می‌رسانند، جایی که رسانه‌های داخلی تحت کنترل شدید حکومت قرار دارند.

۳. ترس از همکاری بین‌المللی: قانون‌گذار با این تبصره سعی دارد هر نوع تلاش برای جلب حمایت یا همبستگی جهانی را غیرقانونی جلوه دهد، زیرا این حمایت‌ها می‌توانند فشار بین‌المللی بر حکومت وارد کرده و به مشروعیت اعتراضات داخلی کمک کنند.

#زنان
#حق_اعتراض

چگونه جنش‌های دانشجویی به عامل تغییر بدل می‌شوند؟

🔸جنبش‌های دانشجویی در تاریخ معاصر همواره به‌عنوان یکی از عوامل مهم تغییرات اجتماعی و سیاسی مطرح بوده‌اند. از اعتصابات دهه ۱۹۶۰ میلادی در ایالات متحده گرفته تا اعتراضات دانشجویان ایران، این جنبش‌ها غالبا در نقش «شورشگر» ظاهر شده‌اند: نیرویی که با فریاد اعتراض، ناعدالتی‌ها را به چالش می‌کشد. اما آیا شورشگری برای ایجاد تغییر کافی است؟ بر اساس نظریه بیل مویر درباره نقش‌های چهارگانه جنبش‌های اجتماعی، یک جنبش برای دستیابی به تغییرات پایدار باید فراتر از شورشگری حرکت کرده و نقش «کارگزار یا عامل تغییر» را بپذیرد. این گزارش به بررسی چگونگی این گذار در جنبش‌های دانشجویی می‌پردازد.

نقش شورشگر: نه گفتن با صدای بلند

🔸در مرحله اول، #جنبش‌های_دانشجویی اغلب با روحیه شورشگرانه ظهور می‌کنند. این نقش با تمرکز بر افشای بی‌عدالتی و جلب توجه عمومی شناخته می‌شود. دانشجویان در این مرحله با برگزاری اعتراضات، تجمع‌ها و فعالیت‌های رسانه‌ای، به مقابله با وضع موجود می‌پردازند. مثال‌های برجسته‌ای از این رویکرد عبارتند از:

🔸اعتصابات و اعتراضات خیابانی: دانشجویان با اشغال ساختمان‌ها، راهپیمایی‌ها و #اعتصابات، توجه عمومی و رسانه‌ها را به مشکلات آموزشی، سیاسی یا اجتماعی جلب می‌کنند.

🔸برهم زدن نظم موجود: هدف اصلی شورشگران، ایجاد حس فوریت و ضرورت تغییر است. از این رو، تاکتیک‌های آن‌ها گاه تهاجمی و پرتنش به نظر می‌رسند.

🔸با این حال، نقش شورشگر محدودیت‌های خاص خود را دارد. اعتراض به تنهایی نمی‌تواند ساختارهای اجتماعی را تغییر دهد یا راه‌حل‌های جایگزین ارائه کند. برای پیشبرد اهداف جنبش، مرحله بعدی ضروری است.

چالش‌های گذار: از شورشگری به کارگزاری

🔸گذار از نقش شورشگر به نقش کارگزار، نقطه‌ای حساس و چالش‌برانگیز برای هر جنبشی، از جمله جنبش‌های دانشجویی، است. این گذار نیازمند تغییر در استراتژی، اهداف و #سازمان‌دهی است و برنامه‌ای روشن برای ایجاد تغییر است. بر اساس نظریه بیل مویر، کارگزاران باید:

🔸ساختارها و اهداف روشنی ایجاد کنند: به جای اعتراضات پراکنده، بر تدوین برنامه‌های عملی متمرکز شوند.

🔸توجه به نتایج پایدار: کارگزاران به جای برهم زدن وضع موجود، باید بر ایجاد تغییرات قانونی، نهادی و پایدار تمرکز کنند.

🔸جنبش‌های دانشجویی اغلب با دشواری‌هایی در این گذار مواجه‌اند. نبود تجربه کافی در مذاکره، وابستگی به روحیه اعتراضی و عدم دسترسی به منابع و حمایت‌های مالی از جمله این چالش‌ها هستند.

نقش کارگزار: عمل‌گرایی در تغییر

🔸نقش کارگزار، مرحله‌ای است که در آن جنبش به بلوغ می‌رسد. دانشجویان در این مرحله نه تنها اعتراض می‌کنند، بلکه به صورت سازمان‌یافته و راهبردی برای تحقق تغییرات اجتماعی تلاش می‌کنند. اقدامات کارگزاران معمولاً شامل موارد زیر است:

🔸ایجاد شبکه‌های ارتباطی گسترده: گروه‌های دانشجویی باید با سایر گروه‌های مدنی، نخبگان سیاسی ارتباط برقرار کنند تا بتوانند تاثیر خود را افزایش دهند.

🔸مذاکره و لابی‌گری: گروه‌های دانشجویی باید برای اجرای اصلاحات مدنظر با سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران مذاکره کنند.

🔸تدوین اهداف و برنامه‌های مشخص: در نقش کارگزار، داشتن یک نقشه راه روشن و اهداف قابل دستیابی برای حرکت به سمت تغییرات پایدار ضروری است.

🔸حفظ حمایت عمومی: مشارکت عمومی و اعتماد مردم به جنبش، حتی در مرحله کارگزاری نیز اهمیت دارد. برای این منظور، جنبش‌ها باید به شفافیت و پاسخ‌گویی خود ادامه دهند.

🔸مثال‌هایی از موفقیت جنبش‌های دانشجویی در این نقش، تجربه دانشجویان شیلی در سال ۲۰۱۱ است. آن‌ها پس از اعتراض به نابرابری آموزشی، با ارائه طرح‌های جامع برای اصلاحات آموزشی توانستند دولت را به مذاکره وادار کنند.

🔸بنابراین جنبش‌های دانشجویی برای دستیابی به نتایج مطلوب باید از محدودیت‌های شورشگری عبور کرده و به نقش کارگزاری برسند. این گذار نیازمند ترکیب شور و هیجان جوانی با برنامه‌ریزی و عمل‌گرایی است. بیل مویر با نظریه خود نشان می‌دهد که هر نقش، بخشی از پازل تغییر است، اما موفقیت در گرو همکاری و تعامل میان نقش‌ها و تمرکز بر اهداف بلندمدت است.

#دانشجو
#مطالبه‌گری

۱۶ آذر، روز دانشجو؛ نگاهی به تاریخ پرفراز و نشیب جنبشی که همچنان ایستاده است

🔸جنبش دانشجویی ایران که از دهه ۱۳۲۰ با گسترش فعالیت‌های سیاسی در دانشگاه‌ها شکل گرفت، در سال ۱۳۳۲ و پس از کشته شدن سه دانشجو در اعتراض به سیاست‌های حکومت وقت وارد مرحله‌ای تازه شد. این رویداد، که بعدها به نام روز دانشجو شناخته شد، جنبش دانشجویی را به یکی از نیروهای تأثیرگذار #سیاسی و #اجتماعی تبدیل کرد.

🔸در دهه‌های بعد، دانشگاه‌ها به مرکز شکل‌گیری جریان‌های مختلف سیاسی تبدیل شدند و #دانشجویان با برگزاری اعتراضات، انتشار نشریات و فعالیت در داخل و خارج از کشور (مانند کنفدراسیون دانشجویان ایرانی)، به تقویت جریان‌های مخالف حکومت کمک کردند و مسیر را برای وقوع انقلاب ۱۳۵۷ هموار ساختند.

🔸پس از انقلاب ۱۳۵۷، این جنبش وارد دوره‌ای تازه شد. آرمان‌های آن تغییر کرد و با وجود چهار دهه سرکوب سیستماتیک، همچنان به‌عنوان نیرویی تأثیرگذار در مسیر آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی شناخته می‌شود. امروز، #۱۶_آذر، فرصتی برای مرور چهار دهه جنبش دانشجویی در ایران پس از انقلاب است.

دهه ۱۳۶۰: سرکوب، کنترل و آغاز انقلاب فرهنگی

🔸پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، دانشگاه‌ها به‌سرعت تحت کنترل نیروهای انقلابی درآمدند و سال ۱۳۵۹، انقلاب فرهنگی با هدف حذف اندیشه‌های غیراسلامی از محیط دانشگاهی آغاز شد که به تعطیلی دانشگاه‌ها، پاکسازی گسترده استادان و دانشجویان و تغییر ساختار آموزشی کشور انجامید. در دهه ۱۳۶۰، دانشگاه‌ها عملاً از هرگونه فعالیت سیاسی مستقل تهی شدند و جنبش دانشجویی به دوران رکود نسبی وارد شد. در این دهه تنها دفتر تحکیم وحدت که پس از انقلاب از گرد هم آمدن انجمن‌های اسلامی شکل گرفته بود، فعال بود. 

دهه ۱۳۷۰: بازگشت به صحنه و اعتراضات گسترده

🔸پس از پایان جنگ ایران و عراق، دانشگاه‌ها دوباره به مرکز فعالیت‌های سیاسی تبدیل شدند. واقعه ۱۸ تیر ۱۳۷۸، نقطه عطفی برای جنبش دانشجویی پس از انقلاب بود، جنبشی که با هدفی تازه و درک متفاوتی از آزادی شکل گرفت. #اعتراضات به توقیف روزنامه «سلام» و تغییر قانون مطبوعات به درگیری‌های گسترده در دانشگاه تهران و حمله به خوابگاه دانشجویان انجامید و بار دیگر دانشجویان را به صحنه سیاسی بازگرداند. در این دوران، دفتر تحکیم وحدت نیز به دو جناح اصلاح‌طلب و اصول‌گرا تقسیم شد.

دهه ۱۳۸۰: جنبش سبز و پیوند با خواسته‌های عمومی

🔸انتخابات ۱۳۸۸ و اعتراضات پس از اعلام نتایج آن، دانشگاه‌ها را بار دیگر به کانون تحولات سیاسی تبدیل کرد. دانشجویان نقشی محوری در جنبش سبز داشتند و دانشگاه‌های تهران، شریف و آزاد به مراکز اصلی تجمعات تبدیل شدند. شعار «رأی من کجاست؟» بازتاب‌دهنده خواسته‌های عمومی جامعه برای #شفافیت، #عدالت و تغییر بود. این دوران جنبش دانشجویی را بار دیگر پس از ده سال به جامعه پیوند زد و از خواسته‌های صنفی فراتر برد.

دهه ۱۳۹۰: از اعتراضات صنفی تا نقش در اعتراضات ملی

🔸از سال ۹۲ تا ۹۶ جنبش دانشجویی که پس از اعتراضات ۸۸ به شدت سرکوب شده بود، بیشتر به فعالیت‌های صنفی مشغول شد اما اعتراضات دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸، که در واکنش به شرایط اقتصادی و افزایش قیمت سوخت رخ داد، بار دیگر دانشجویان را با مطالبات عمومی جامعه پیوند زد و میل آزادی‌خواهی را در میان آن‌ها شعله‌ور کرد. همچنین سرنگونی هواپیمای اوکراینی در دی ۱۳۹۸ و کشته‌شدن ۱۷۶ سرنشین آن، به اعتراضات گسترده‌ای در دانشگاه‌های سراسر کشور منجر شد و حتی مردم دیگر نیز روبروی دانشگاه امیرکبیر به دانشجویان برای اعتراض پیوستند. 

خیزش ۱۴۰۱ و رهبری جنبش آزادی‌خواهی

🔸در سال ۱۴۰۱، با خیزش «زن، زندگی، آزادی»، جنبش دانشجویی ایران با حضوری پررنگ‌تر، #مطالبات سیاسی و آزادی‌خواهانه‌اش را با قدرت بیشتری دنبال کرد. بیش از ۱۴۰ دانشگاه در سراسر کشور به صحنه اعتراضات تبدیل شدند. اخراج بیش از ۶۰ استاد، بازداشت صدها دانشجو و تلاش برای اعمال #تفکیک_جنسیتی، بخشی از فشارهای حکومت بر دانشجویان بود. بااین‌حال، این جنبش با مقاومت گسترده دانشجویان و اتحاد آن‌ها با سایر اقشار جامعه، وارد مرحله جدیدی از آزادی‌خواهی شد.

🔸جنبش دانشجویی ایران پس از انقلاب همواره پرچم‌دار عدالت‌خواهی و آزادی‌طلبی بوده و با وجود دهه‌ها سرکوب و فشار، هرگز خاموش نشده و به‌عنوان وجدان بیدار جامعه و نیرویی قدرتمند برای تغییر باقی مانده است. دانشگاه‌ها سنگرهای مقاومت و آزادی‌خواهی‌اند و دانشجویان، به‌عنوان #روشنفکران پیشرو، در صف اول تلاش برای آینده‌ای روشن‌تر و عادلانه‌تر ایستاده‌اند.

#اصل۲۰
#روز_دانشجو