?ترجمه فارسی درآمد و فصل اول از کتاب
«متن و تفسیر: امام جعفر صادق و میراث او در فقه اسلامی»، سید حسین مدرسی طباطبایی، ویراست دوم، ترجمه گروهی این اثر به همت جمعی از مترجمان و ویراستاران و در ۱۳۰ صفحه به انجام رسیده است.

?اطلاعات کتابشناختی:
مدرسی، ح. (۱۴۰۲). متن و تفسیر: امام جعفر صادق و میراث فقه اسلامی (حامد علیا و دیگران، مترجم.). ویراست دوم. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات».

@inekas
@ahle_tamyz

?معرفی کتاب

?بخش آغازین درآمد کتاب:

▪️این کتاب می‌کوشد ماهیت و ویژگی‌های اصلی اندیشه‌های فقهی امام جعفر صادق، عالم و فقیه برجستۀ مدینه در نیمهٔ اول قرن دوم هجری را شناسایی کند.

▪️در دوران خلافت امویان که از سال ۴۱ تا ۱۳۲ هجری قمری بر جهان اسلام حکومت کردند، گرایش‌های مختلفی در تفسیر و استدلال فقهی عمدتاً در حجاز و عراق پدیدار شد.

▪️نسلی از فقیهان به‌کمک محافل شاگردان وفادارشان مجموعه‌ای از مناظره و مباحثه را با طرفداران مواضع رقیب شکل می‌دادند. این روندها به‌تدریج به مشخصه‌های فکری و سپس طی چند دهه به مکاتب فقهی محلی تبدیل شدند. برخی از این مکاتب محلی توانستند پیروانی فراتر از خاستگاه خود بیایند و به دیگر بخش‌های جهان اسلام گسترش یابند.
هریک از این مکاتب معمولاً به نام فقیهی برجسته در اوایل اسلام شناخته می‌شود که آغازگر، رهبر یا نمایندهٔ آن به شمار می‌آید. این مکاتب، کمک‌های ارزشمندی به جامعهٔ جوان مسلمان در [پیدایش و گسترشِ] نظرات فقهی‌اش کردند. اندک مکاتبی که از کوران حوادث زمانه گذر کردند، جوامع بزرگ پیروان خود را ساختند و تا دوران ما آگاهی‌بخشی به طرز تفکر فقهی مسلمانان را ادامه دادند.

▪️مکتبی که در پژوهش حاضر بر آن تأکید می‌شود، در اواخر دورهٔ خلافت امویان پدید آمده است. این مکتب به امام ابوعبدالله جعفر بن‌محمد الصادق فقیه مورد احترام اهل مدینه تعلّق داشت.
چنان‌که معاصران وی نیز می‌دانستند، او از شخصیت‌‌های بزرگوار خاندان پیامبر (اهل‌البیت) به شمار می‌رفت. از زمان حیات وی، مکتبش به مکتب جعفری معروف بود و پیروانش جعفری خوانده می‌شدند.

▪️این مکتب در طول زمان مانند دیگر مکاتب فقهی اسلامی، مکتبی تثبیت‌یافته گردید که نظریهٔ فقهی خاص خود و روش‌های تجزیه و تحلیل متمایز از دیگران را داراست. این مکتب مظهر سنّت زنده‌ای است که سیزده قرن استمرار یافته، هم‌اکنون بیش از دویست میلیون پیرو در سراسر جهان دارد و میراث آن در هزاران کتاب نگهداری می‌شود که فهرست بلندبالایی از نظریات متفکران اصیل فقهی را در بر دارد؛ به‌ویژه در دو حوزهٔ تفسیر متون فقهی و قراردادها، این سنت تا حدی گسترش یافته که در مقایسه با همتایانش در سنت‌های فقهی اسلامی یگانه است.

▪️در نیم‌قرن گذشته آثار پرشماری به زبان‌های گوناگون برای معرفی این مکتب، تاریخ، نظریات و محتوای آن پدید آمده است؛ از جمله یک تک‌نگاری به زبان انگلیسی که در سال ۱۹۸۴ از این نویسنده منتشر شد. اما همگی این آثار، بر مراحل بعدی مکتب، و شکل توسعه‌یافته و گسترش‌یافته‌اش متمرکز شده است.

▪️هدف پژوهش حاضر به عنوان تألیفی در زمینهٔ تاریخ اندیشه این است که چگونگی آغاز این مکتب را نشان دهد و پیشینه‌ای ترسیم کند که آن را بازنماید.

فهرست تفصیلی محتوای کتاب:

درآمد

فصل ۱: ابعادی از زندگانی امام

1. پدر وی: امام باقر
2. زندگی شخصی
3. مواضع سیاسی
4. در جایگاه یک فقیه
5. حلقهٔ شاگردان
6. ردّ فرقه‌گرایی
7. دربارۀ جعل حدیث
8. دیدگاه‌ها دربارۀ سنن دینی

فصل ۲: مکتب فقهی امام

1. علی: پدر میراثِ فقهی اهل‌بیتِ پیامبر
2. منابع بنیادین: قرآن به‌مثابه متن و معیار و سنّت پیامبر
3. شیوۀ تفسیر قرآن
4. تفسیر خارج از چارچوب متن به‌مثابهٔ اقدامی مخاطره‌آمیز
5. استنتاج‌های فقهی
6. قواعد و اصول فقهی: اصل اباحه| اصل طهارت| اصل استصحاب| اصل نفی حرج | اصل نفی ضرر| آثار مترتّب بر جهل/ برائت و احتیاط | اثر عذر/ بیماری و ناتوانی | آثار مترتّب بر رضایت و عدم رضایت | تعهّدات محدود به زمان | قانون به‌رسمیت‌شناختن ازدواج غیرمسلمانان | آثار روابط نامشروع | قاعدهٔ شروط |قاعدهٔ ضَمان | اختیارات حاکم | قاعدهٔ سوق‌المسلمین | قاعدهٔ جبران خسارت | قاعدهٔ فراغ | شریعت و معنویت | شریعت و نمادگرایی | تعریف واژگان و تطبیق بر مصداق

فصل ۳: مسائل خاص فقهی این مکتب

1. تودۀ مردم در مقابل گروهی خاص/ مخالفت با باورهای رایج
2. تقیه: رازداری محتاطانه
3. متعه/ ازدواج موقت
4. سه‌طلاقه‌کردن
5. سایر موضوعات مرتبط با زندگی خصوصی
6. مسح بر کفش در وضو
7. بلندخواندن بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم در نماز
8. سایر مسائل نماز: اذان | جمع بین دو نماز
9. سهام مازاد بر دارایی (مسألة العول)
10. سه بزرگتر از چهار: یک پارادوکس ریاضیاتی

فصل ۴: گزیده‌ای از پاسخ‌ها در مسائل و ابواب فقهی مختلف

1. نمونه‌هایی از پاسخ‌های امام محمد باقر به پرسش‌های فقهی
2. نمونه‌هایی از پاسخ‌های امام جعفر صادق به پرسش‌های فقهی در باب طهارت، نماز، زکات، حج، جهاد، قراردادها، نذر و عهد، هدیه، آزادی برده، ازدواج، طلاق، قضاوت، حدود و قصاص و ارث.

?حسین مدرسی طباطبایی
ترجمهٔ علیرضا دهقانی

@inekas
@ahle_tamyz

?کتابی ساختگی درباره امام صادق ▪️کتابی در ارتباط با زندگی امام صادق به زبان فارسی با عنوان "امام صادق مغز متفکر جهان شیعه" منتشر شده که مترجم در مقدمه آن مدعی است که این کتاب محصول مطالعات بیست وپنج نفر از دانشمندان اروپا وآمریکا در مرکز اسلامی استراسسبورگ…

?هرمنوتیک: روش‌های گوناگون برای فهمیدن متن

▪️مانفرد اومینگ، استاد دانشگاه هایدلبرگ آلمان، و معاون رئیس دانشکدۀ مطالعات یهودی این دانشگاه است. حوزۀ اصلی فعالیت علمی او مطالعات تاریخ بنی‌اسرائیل، مزامیر، باستان‌شناسی بایبل و گفت‌وگوی مسیحیت و یهودیت است. از او کتاب‌های متعددی در همین موضوعات منتشرشده و از نویسندگان دانشنامۀ آنلاین «دین در گذشته و امروز» است. وی همچنین پروژه‌هایی را در حوزۀ برداشت بنیادگرایانه از بایبل، مسئلۀ خشونت در سنت بایبلی، تفسیر کتاب ایوب، حفاری‌های باستان‌شناختی در منطقۀ عزیقه، که بر اساس روایت دینی محل جنگ داود و جالوت بوده، در دانشگاه هایدلبرگ هدایت می‌کند.

▪️یکی از آثار اومینگ که در اصل به آلمانی نوشته شده و اکنون ترجمۀ فارسی آن را در اختیار داریم، درآمدی بر هرمنوتیک بایبلی معاصر است (ترجمۀ نسیم حسنی، انتشارات طرح نو، ١۴۰٢) که در آن، چنان‌که از نامش پیداست، به سنت هرمنوتیک با تمرکز بر بایبل، کتاب مقدس مسیحیان، می‌پردازد. کتاب با مقدمۀ مؤلف بر ترجمۀ فارسی آغاز می‌شود و پس از آن مترجم نیز مقدمه‌ای دربارۀ وضعیت هرمنوتیک و مباحث مرتبط با آن در نوشته‌های ایرانیان در دو _ سه دهۀ اخیر نگاشته است.

▪️اومینگ کتاب خود را بر اساس یک طبقه‌بندی منطقی تنظیم کرده است، با این توضیح که هرمنوتیک تلاش برای فهم متن است و هر فهمی چهار عامل دارد: مؤلف، خواننده، متن، موضوع. هر یک از مکاتب هرمنوتیکی در رویکرد خود به متن تمرکز خود را بر یکی از این چهار عامل نهاده‌اند.

▪️روش‌هایی که تمرکز خود را مؤلف نهاده‌اند روش تاریخی ـ انتقادی، جامعه‌شناسی تاریخی (مارکس و انگلس)، روان‌شناسی تاریخی (یاسپرس)، باستان‌شناسی جدید هستند که مدعای اصلی آنها این است که برای فهم متن باید به بکوشیم که وارد جهان ذهنی مؤلف شویم و وضعیت تاریخی یا روانی وی در حین نوشتن متن را دریابیم.

▪️روش‌هایی که بر متن و جهان متن مرکزند یعنی متن را یک جهان مستقل از مؤلف و شرایط روانی و ذهنی وی و امری خودبنیاد می‌دانند و با ابزارهای نقد ادبی سراغ فهم متن می‌روند؛ این ابزارها روان‌شناسی ساختارگرا، نقد ادبی جدید (اوئرباخ)، تفسیر قانونی متن مقدس و تفسیر به‌مثابۀ کنش گفتاری (هایدگر) هستند.

▪️سومین روش که در آن بر خواننده و دریافت‌کنندۀ متن تمرکز می‌شود و احوالات وی نکتۀ اصلی در فهم متن دانسته می‌شود؛ تفسیر تاریخی (گادامر، اکو)، تفسیر روان‌شناختی (فروید، یونگ)، تفسیر نمادین، درام بایبل (اجرای داستان‌های بایبل در قالب نمایش و رفتن در دل نقش‌ها برای فهمیدن بهتر متن با الهام‌گرفتن از فلسفۀ بازی گادامر)، تفسیر رهایی‌بخش، و تفسیر فمینیستی همگی تلاش‌هایی برای فهم متن با تمرکز بر حالات خواننده و دریافت‌کنندۀ آن هستند.

▪️گروه چهارم روش‌هایی هستند که بر موضوع و واقعیتی فراتر از متن تمرکز دارند که شامل تفسیر عقیدتی، تفسیر بنیادگرایانه، تفسیر وجودی (هایدگر) می‌شود.

▪️نویسنده تک‌تک این روش‌ها را به صورت تطبیقی و با آوردن مثالی از نحوۀ تفسیر یک پاره از متن بایبل در آن روش تبیین کرده و نقاط ضعف و قوت هر یک را نیز برشمرده است.
وی در پیش‌درآمدی بر کتاب نیز با نگاهی تاریخی روند تحولات نظریات مربوط به فهم و هرمنوتیک را از دورۀ افلاطون و ارسطو تا دورۀ معاصر بیان کرده است. آخرین صاحب‌نظری که در این بررسی تاریخی به نظریاتش پرداخته شده ژان فرانسوا لیوتار (درگذشتۀ ١٩٩٨) است. یعنی این کتاب را می‌توان چکیدۀ نظریات هرمنوتیکی در قرن بیستم دانست.

▪️اومینگ در سخن پایانی خود به این نتیجه می‌رسد که برای هرچه بهتر فهمیدن بایبل یا هر کتاب مقدسی و بلکه هر متنی بررسی آن به روش‌های گوناگون هرمنوتیکی بصیرت ما را دربارۀ آن عمیق‌تر می‌کند و باعث می‌شود که ابعاد گوناگون متن را بفهمیم و نباید هیچ یک از روش‌ها را تنها روش فهم متن به شمار آوریم. «هر تلاشی برای گرد هم آوردن همۀ خوانندگان متن زیر چتر یک روش‌شناسی هنجاری خاص محکوم به شکست است» و همیشه باید از تکثر روش‌ها استقبال کرد.

▪️استفادۀ نویسنده از زبانی عمومی و خودداری‌اش از زیاده‌گویی در کنار عرضۀ نسبتاً بی‌طرفانۀ نظریات و ارائۀ مثال تطبیقی از متن بایبل و سپس ارزیابی نقاط قوت و ضعف هر نظریه و همچنین طبقه‌بندی دقیق مطالب آن باعث تدوین یک کتاب مفید و کاربردی شده که افزون بر مفید بودن برای خوانندۀ عمومی، مناسب تبدیل شدن به یک متن درسی دانشگاهی است.

?احسان موسوی خلخالی

@ahle_tamyz

?تاریخ جهان اسلام: از خاستگاه‌های آن تا ظهور مدرنیته

به کوشش: مرضیه گودرزی

▪️همانطور که از اسم کتاب بر می‌آید، محتوای آن را به طور خلاصه می‌توان تاریخچه‌ای فراگیر از جهان اسلام از زمان پیامبر اسلام تا تولد عصر جدید قلمداد کرد.
این کتاب رویدادها، شخصیت‌ها، درگیری‌ها و همگرایی‌های عمده‌ای را که تاریخ جهان اسلام را شکل داده‌اند، به طور مفصل تشریح می‌کند. محتوای کتاب برای خوانندگان سفری را از مبدأ اسلام تا آستانۀ قرن نوزدهم پایه‌ریزی کرده و پایان داستان را تا به زمان حاضر ادامه می‌دهد. بنابراین کوک تاریخچۀ وسیعی از یک تمدن را ارائه می‌دهد که هم به دلیل وحدت و هم تکثر آن قابل توجه است.

▪️این کتاب پس از نمایش صحنۀ خاورمیانه در دوران باستان متأخر، ظهور اسلام را به عنوان یک رویداد "قوی سیاه" به تصویر می‌کشد. این امر با ظهور خیره‌کنندۀ خلافت اسلامی بر پایۀ پرورش تمدنی جدید ادامه می‌یابد. سپس به تاریخ‌های تمام مناطق اصلی جهان اسلام می‌پردازد و گزارشی گسترده از تحولات کلیدی نظامی، سیاسی و فرهنگی‌ای ارائه می‌دهد که با گسترش اسلام به سمت شرق و غرب رخ داده است.
در عین حال، کتاب روایتگر نقل‌های متعددی از منابع دست اول است و بدین وسیله صداهای مختلف بسیار الهام‌بخشی از گذشتۀ مسلمانان را به خوانندگان می‌رساند.

?فهرست محتوای کتاب

بخش اول: ظهور جهان اسلام▪️فصل ۱ با هدف بررسی وضعیت خاورمیانه در اواخر دوران باستان، به جنگ‌های داخلی عربستان، فرهنگ قبیله‌ای و بت‌پرستی در شبه جزیره، امپراتوری‌های بیزانس و ایران و روابط آن‌ها با عربستان می‌پردازد.

فصل ۲ با تمرکز بر روی پیامبر اسلام، از طرفی به رسالت او، شخصیت‌اش به عنوان احیاگر دین ابراهیمی و جانشین موسی و عیسی پرداخته و از طرف دیگر حکومت او، پیمان مدینه و دیگر مسائل سیاسی مرتبط را بحث می‌کند.

فصل ۳ به مسألۀ خلافت از قرن اول تا سوم هجری و دیگر مسائل بعد از رحلت پیامبر می‌پردازد، مسائلی چون جانشینی پیامبر، فتوحات، اولین جنگ‌ داخلی، سلسله و حکومت اموی، دشمنان مسلمان و غیرمسلمان، بنی‌امیه، عباسیان و ... همچنین به مسائلی پیرامون ارتباط شبه‌جزیرۀ عربستان با شمال آفریقا، مصر و ایران و در نهایت شکل‌گیری و توسعهٔ تمدن اسلامی.

در فصل ۴ به فروپاشی خلافت در غرب پرداخته می‌شود و غرب جهان اسلام در قرن سوم، شورش بربرها، ظهور فاطمیان و عواقب آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در فصل ۵ و ۶ نیز به ترتیب، فروپاشی خلافت در شرق جهان اسلام (ایران) و مرکز جهان اسلام (حکومت مرکزی عباسیان) بحث شده است.

بخش دوم: جهان اسلام از قرن پنجم تا دوازدهم
▪️این قسمت به تاریخ اقوام مختلف در منطقۀ جغرافیایی خاورمیانه و حوالی آن می‌پردازد که شامل این زیربخش‌هاست: ترک‌ها، مغول‌ها و اسلام در استپ‌ها | ایران و آسیای مرکزی | ترک‌ها در غرب خاورمیانه | امپراتوری عثمانی | هند | اقیانوس هند | آفریقا | اعراب

بخش سوم: خاتمه

▪️این قسمت به جهان اسلام و غرب (مرز غربی مدیترانه و اروپای غربی) می‌پردازد و در نهایت می‌خواهد به این سوال پاسخ دهد که از سال ۱۸۰۰ در حوزه‌های جمعیتی، قلمرو، ارتباطات، اقتصاد، جامعه، ایالت و غیره چه چیزی تغییر کرده است؟ همچنین در انتها دربارهٔ نگرش مسلمانان به اروپای مسیحی صحبت می‌کند.

نقشه‌ها

▪️از مزایای این کتاب، فراهم آوردن ۲۸ نقشهٔ تاریخی است که هدف از آن‌ها، نمایش حداکثر تعداد ممکن شهرها و مکان‌های مرتبط با حوادث تاریخ اسلام بر روی نقشه با جداسازی مرزها است.
دریافت نقشه‌های کتاب

?معرفی نویسنده

▪️مایکل کوک استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های او شامل "ادیان باستانی، سیاست مدرن"، "تاریخ مختصر نژاد بشر"، "امر به معروف و نهی از منکر" و "قرآن: مقدمه‌ای بسیار کوتاه" است.

▪️کتاب «تاریخ جهان اسلام» در حقیقت حاصل تدریس درس «مقدمه‌ای بر خاورمیانه» در دانشگاه پرینستون در سالیان متمادی است. کوک در بخش تقدیر کتاب در این رابطه می‌نویسد: «نسل‌های متعددی از دانشجویان کارشناسی که دوره‌های من را می‌گذراندند، مرا وادار کرده‌اند که به‌منظور ارائهٔ تاریخ اسلام به شیوه‌ای مناسب و قابل فهم، به طور گسترده بخوانم و شجاعانه فکر کنم.» همچنین کوک متواضعانه در پیشگفتار کتاب می‌نویسد: «کار یک مورخ فهمیدنی کردن گذشته برای امروز است، و هرچند من تلاش کرده‌ام [در این کتاب] این کار را تا حد ممکن به صورت عینی به انجام رسانم، اما بدون تردید، چگونگی نگرش من به گذشته، از ارزش‌هایی که من امروزه به آن‌ها باور دارم، رنگ گرفته‌اند.»

دریافت فایل کتاب
@inekas
@ahle_tamyz

در تفسیر آزادی نیز می گوید:

▪️«آزادی هر ملت که اساس مشروطیت مبتنی بر آن است، عبارت است از عدم  مقهوریتشان در تحت تحکمات  خودسرانه‌ی سلطنت (حکومت) و بی‌مانعی در احقاق حقوق مشروعه‌ی ملیّه و رقــّیت مقابل آن هم عبارت از همین مقهوریت مذکوره و فاقد هر چیز بودن در مقابل دولت است.»
(مجله‌ی حکمت، صفر ١٣٢٨هجری، ص۵)

▪️با وجود انتقادات گسترده‌ی متشرعان به آزادی‌خواهان و روزنامه‌های هوادار مشروطه، از جمله صوراسرافیل، آخوند خراسانی به دلیل اعتقاد راسخی که به آزادی اندیشه و بیان و قلم و اجتماعات داشت، سیه‌کاری‌های محمدعلی شاه در تخریب مجلس و تعطیل جراید و مجامع و قتل روزنامه‌نویسان و آزادی‌خواهان را با نفرت یاد می‌کرد و از سرنوشت غم انگیز آزادی‌خواهانی مانند مدیر صوراسرافیل  که خنجر در دلش کردند، چنین گزارش داد:
«جراید را بالتمام، از انتشار ممنوع داشت و مدیران جراید را سربرید و شکم درید ... جمعیت‌ها را از اجتماع منع ساخت ... هر کس اسم حرّیت بر زبان
آورد زبانش قطع کرد ... تمام حسّیات ملت را باطل نموده و به درجه‌ی محو رسانیده که نه پارلمنت دارد نه جراید. نه محافل و اموال و نفوس، از تطاولات دلبخواهانه‌ی او ایمن است.»
(حیات الاسلام، از تلگراف آخوند به سران دولتها، ص۵۵)

▪️در نامه ای که برای اعضای انجمن ایرانیان در لندن فرستاد، ضمن ابراز نگرانی از اقدامات وحشیانه‌ی حکومت مستبد در ایران، اظهار خوشوقتی کرد که ایشان «اوقات خود را صرف ترقی و آزادی نوع می‌نمایند.»
[زیرا] «معلوم است که حقوق بشریّت، این گونه اعانت و انتصار را بر تربیت یافتگان عالم بشریت واجب می‌کند:
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار 
دگر عضوها را نماند قرار»
(پیام بهارستان، دوره‌ی ٢، س١، ش٣، ص۵٨)
@akbarsobout
@ahle_tamyz

?قتل فریدون زرتشتی و غوغای مشروعه‌خواهان

▪️چگونه است که وقتی چند جانی را به دلیل جرایمی از جمله قتل یک زرتشتی و سرقت اموال او و مجروح کردن زنش و غیره و غیره مجازات کردند، آقایان فریادشان بلند شد که آی عزت اسلام را پامال کفر کردید؛ و این را مستمسکی برای حمله به مشروطه گرفتند. ولی همین آقایان، چهار پنج سال قبل که هزاران مسلمان بی گناه ایرانی - از تاجر و کارگر و غیره به دست دشمنان اسلام در باکو قتل‌عام شدند، هیچ اقدام جدی برای مقابله با آن فجایع نکردند؛ و حتی به حکومت ایران فشار نیاوردند که به حمایت از آن بیچارگان، با مقامات جنایت پیشه روسی دست کم گفت و گویی بکند و اعتراضی به آنان بنماید؟

▪️چنان که چند ماه قبل هم سواران و پاسداران روس، بی هیچ موجب و دلیلی، در طی چند حمله به نواحی مرزی آذربایجان، نزدیک هشتاد تن - و شاید بیشتر- از روستاییان بی پناه مسلمان را به قتل رساندند؛ و پس از تاراج و کشتار، گمرک خانه را با قریب پانصد خانه به آتش کشیدند و سوزاندند؛ و چندین ده را ویران کردند؛ و حکومت ما هم تا مدتی مانع می شد که این فجایع برملا شود؛ تا خبر به بعضی از وکلای مجلس رسید؛ و آنها موضوع را در مجلس مطرح کردند و وزرا را احضار کردند؛ و در مورد آن حوادث توضیح خواستند؛ و آنها هم به عنوان مهم‌ترین اقدام خود در این مورد، گفتند که داریم با سفارت روس مذاکره می کنیم. و این در حالی بود که روس‌ها، کشته شدن سه مهاجم روسی در آن ماجراها را مستمسک قرار داده و سپاه خود را به لب مرز ایران آورده و حکومت ایران را در تنگنا گذاشته بودند که ۲۰۰۰۰ منات خسارت به آنها بدهد؛ و کسانی را که متهم به قتل آن مهاجمان بودند دستگیر و تسلیم آنها کند تا به قتل برسانند.

▪️آری، در مقابل هیچ یک از این فجایع، ندیدیم که مدعیان دفاع از مشروعه، کوچک‌ترین واکنش جدی نشان بدهند. گویی که مجموع این تبهکاری‌ها، حتی به اندازه شلاق خوردن و حبس یا تبعید چند آدم‌کش راهزن، اهمیت نداشته؛ و مستلزم وهن شريعت غرا و هتک حرمت اسلام و مسلمین در مقابل کفار نبوده. نه برای دفاع از امت مرحومه در برابر دولت کفر اقدامی کردند؛ و نه حکومت استبدادي محمد علی میرزا را که به عقیده ایشان همان حکومت مشروعه است واداشتند که از اتکا و سرسپردگی خود به روس‌های مهاجم بکاهد؛ و نه آیه «ولن يجعل الله للكافرين على المؤمنين سبيلا» و آیه «لا يتخذ المؤمنون الكافرين اولياء من دون المؤمنين» را برایش خواندند؛ نه آیه «یا ایها الذين آمنوا لاتتخذوا الكافرين اولياء من دون المؤمنين اتريدون أن تجعلو الله عليكم سلطانة مبينا» و آیه «یا ایها الذين آمنوا لاتتخذوا اليهود و النصارى اولياءه» را.

?دیدگاه‌های آخوند خراسانی و شاگردانش، اکبر ثبوت، نشر نو، صفحه ١٣٢
کتاب تاکنون مجوز چاپ نگرفته است.

@ahle_tamyz