Ахсынньы 19 күнүгэр сарсыарда Ил Дархан Айсен Сергеевич Николаев Саха Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай Мунньаҕар – Ил Түмэҥҥэ Туһаайан этиитин оҥордо, онтон киэһэ Арассыыйа Президена Владимир Владимирович Путин үгэс буолбут быһа эфирыгар түмүктэрин билиһиннэрдэ, суруналыыстары уонна дойду олохтоохторун долгутар ыйытыктарыгар хоруйдаата. Бүгүн ыйыллыбыт, биһигиттэн инникитин болҕомтону эрэйэр хайысхаларга тус бэйэм санаабын үллэстиэхпин баҕарабын.

Таатта улууһугар тыа хаһаайыстыбата сүрүн дьарык буолар. Айсен Сергеевич олохтоох тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарыы кээмэйин улаатыннарыы наадатын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Ону сэргэ эһиилгиттэн улуустар, муниципальнай тэриллиилэр дьаһалталара тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыы политикатын бэйэлэрэ быһаарыахтара. Саха сирин баһылыга биһиэхэ 15 хайысханан государственнай боломуочуйалары биэрэрин, субвенция кээмэйин улаатыннарбыттарын эттэ. Бу биһиэхэ улахан эппиэтинэс буолар.

Ону таһынан Айсен Сергеевич 2030 сылга дылы туристическай сүүрүүнү 700 тыһыынча киһиэхэ диэри улаатыннарар соругун эттэ. Бу биһиги улууспутугар урбааны сайыннарарга ону тэҥэ ураты культурнай уонна айылҕа ресурсаларын харыстааһыҥҥа көмөлөһөр дьоһуннаах көҕүлээһин буолар. Биһиги улууспутугар туризмы сайыннарар усулуобуйалар бааллар, ол курдук, музейдар, культура пааматынньыктара, айылҕаҕа сынньанарга дьикти сирдэр арааһа бааллара кистэлэҥ буолбатах.

Быйылгы Ил Дархан Туһаайан этиитигэр сүрүн таарыллыбыт хайысха - анал байыаннай дьайыы буолла. Анал байыаннай дьайыы тиэмпэтэ, туруга, кыттыылаахтара кэпсэтиигэ элбэхтэ таарылыннылар. Ол курдук, Айсен Сергеевич 2025 сылы Аҕа дойду көмүскээччитин сылынан эппитин олуһун диэн долгуйа, астына иһиттим.

Итиэннэ Ил Дархан дохуоту улаатыннарыыга, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэннэри өйөөһүҥҥэ, демографияҕа, олорор дьиэни тутууга, Улуу Кыайыы 80 сылын таһымнаахтык бэлиэтээһиҥҥэ уо.д.а. хайысхаларга болҕомтотун уурда.

Арассыыйа Президена Владимир Владимирович Путин, буоларын курдук, туох баар боппуруостарга барытыгар сиһилии, толору эппиэтээтэ. Демография, экономика, инфляция, уо.д.а. боппуруостарга, билиҥҥи буола турар политическай быһыыга-майгыга, СВО-ҕа дьон мунчаарар ыйытыктарыгар чуолкай хоруйдары биэрдэ. Владимир Владимирович тыа хаһаайыстыбата Россия экономикатын биир тутаах салааларыттан биирдэстэрэ буоларын бэлиэтээтэ, тыа сиригэр кадр тиийбэтин боппуруоһугар хоруйдаан, тыа сиригэр социальнай боппуруостар баалларын, сүрүннээн — дохуот таһымын үрдэтии наадалааҕын бэлиэтээтэ.

«Россия - сүүнэ улахан дойду. Ол эрээри бу территория эрэ буолбакка, бу история, культура уонна биһиги үгэстэрбит. Ол эрээри, саамай кылаабынайа – дьон. Мин Россияҕа бэйэм дьиэ кэргэммэр курдук сыһыаннаһабын», - диэн Владимир Владимирович ис сүрэҕиттэн билиннэ. Бу кылгас этии - биһиги президеммыт дойдуга сыһыанын көрдөрөр. Маннык лидердаах биһиги инникибитигэр бигэ эрэллэхпит.

Бүгүн айылҕаттан айдарыылаах тимир ууһа, норуот маастара, бөлүһүөк, Таатта улууһун, Саха Өрөспүүбүлүкэтин бочуоттаах олохтооҕо, ытык кырдьаҕаспыт Борис Федорович Неустроев-Мандар Уус төрөөбүт күнэ.
Ытыктыыр киһибитин бүгүҥҥү үөрүүлээх күнүнэн ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин!

Ытыктабыллаах Борис Федорович! Эн норуоппут култууратын, духуобунай баайын сайыннарыыга, историябытын үйэтитиигэ киллэрбит кылааккар биһиги бары сүгүрүйэбит. Бу күн эйиэхэ баҕа санаа бастыҥын, ыра санаа ырааһын аныыбыт. Оҕолоруҥ, сиэннэриҥ, аймах-билэ дьонуҥ амарах сыһыанынан арыалланан, үөрүү-көтүү үктэллэнэн, ырыа-тойук аргыстанан, чэгиэн туруктанаргар, дьоллоох олохтоноргор баҕарабыт!

Бугүн биһиги күн курдук саныыр дьоммутугар - төрөппүттэрбитигэр эҕэрдэ тылларын аныыбыт. Таатта улууһун салалтатын уонна тус бэйэм ааппыттан эһигини барыгытын Россияҕа Аҕалар уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр бэлиэтэнэр Ийэлэр күннэринэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин!

Күндү ийэлэр! Эһиги дьиэ кэргэн эргийэр киинэ буолаҕыт, дьиэ кэргэҥҥитин көмүскүүгүт, араҥаччылыыгыт, тапталынан угуттуугут, сайдарга көҕүлүүгүт. Эһиги тапталгыт кынаттыыр, олоххо тирэх буолар, инникигэ эрэли биэрэр.

Ийэ күнэ - ийэҕэ дириҥ ытыктабылы, тапталы биллэрии күнэ эрэ буолбакка, эһиги уопсастыбаҕа улахан оруолгутун бэлиэтээһин буолар. Дьоллоох ийэ дьоллоох олоҕу түстүүр. Саха норуота уйгута улаатарын, чэчирии сайдарын туһугар хас биирдии ийэ дьоллоох буоларын туһугар кыһаллыах тустаахпыт.

Күндү аҕалар! Аҕа – көмүскээччи, Аҕа - бигэ тирэх, Аҕа - үтүө сүбэһит, Аҕа – иллээх дьиэ кэргэн тутааҕа. Кини оҕо олоҕо сатабыллаах, майгыта кытаанах, тулуурдаах улаатарыгар тус холобур буолар.

Аҕа ыарахан түгэннэргэ үтүө сүбэтинэн өйүүр, саҥа саҕахтары арыйарга, саҥа чыпчааллары дабайарга көмөлөһөр суолталаах. Аҕа оҕолоругар хорсун санааны, дойдуга тапталы уонна бэриниилээх буолууну, тулалыыр эйгэтигэр, айылҕаҕа, үгэстэргэ ытыктабылы иҥэрэр. 

Эһиэхэ уонна чугас дьоҥҥутугар чэгиэн-чэбдик туругу, энчирээбэт эрчими, этэҥҥэ буолууну, дьолу-соргуну баҕарабын!