گزارش صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران
@developoliteco
با نزدیک شدن به پایان سال جاری و شواهد به‌وقوع پیوسته از اقتصاد ایران، صندوق بین‌المللی پول در گزارش ماه اکتبر خود، پیش‌بینی از رشد اقتصاد ایران را مورد بازنگری قرار داده است. در حالی که در پیش‌بینی گذشته، رشد اقتصاد ایران منفی ۶ درصد برآورد شده بود، در پیش‌بینی ماه جاری این عدد، منفی ۹.۵ درصد برآورد شده است و در صورت تحقق، این بدترین عملکرد اقتصاد ایران از سال ۱۳۶۳ است.
اما خبر خوب آنکه در سال ۲۰۲۰ رشد اقتصاد ایران صفر برآورده شده؛ بدین معنا که تمام شوک‌های حاصل از تحریم‌ها در سال جاری تخلیه و از سال آینده ترمیم‌ بخش‌های مختلف آغاز می‌شود. صندوق بین‌المللی پول گواه این مدعا را امتیاز بالای ۵۰ شاخص PMI عنوان کرده است. در این گزارش آمده است که ثبات در بازار ارز در ماه‌های گذشته از مهم‌ترین عوامل ترمیم در بخش‌های تولیدی ایران بوده است.
@developoliteco
همچنین در ماه گذشته رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده پس از اعمال مجدد تحریم‌ها، به کمترین مقدار رشد خود در ۱۸ ماه گذشته رسیده است.
در این گزارش آمده است، دستیابی بورس تهران به بالاترین رشد شاخص بورس در جهان در سال گذشته، نشان می‌دهد، بنگاه‌های تولیدی در ایران توانسته‌اند راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها، نگه‌داشتن سطح اشتغال و عرضه محصولات خود پیدا کنند.
در گزارش مذکور پیش‌بینی شده صادرات غیرنفتی در سال جاری به ۴۰ میلیارد دلار برسد و با تلاش دولت و بخش خصوصی در تجارت منطقه‌ای، این اولین سال در تاریخ مدرن ایران خواهد بود که عدد صادرات غیرنفتی از صادرات نفتی فراتر رفته است.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد:
@developoliteco

نگاهی به وضعیت بازار مسکن در ایران
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
براساس داده‌های منتشر شده در طرح جامع مسکن، بین سال‌های ۸۴ تا ۹۴ تنها ۸ درصد از عرضه مسکن مربوط به خانه‌های زیر پنجاه متر بوده درحالی که ۲۹ درصد خانه‌های معامله شده (یعنی تقاضای موثر) مربوط به مسکن زیر پنجاه متر بوده است. از طرف دیگر در حالی که ۶۴ درصد عرضه، مربوط به مسکنِ بالای صد متر بوده، تنها ۳۲ درصد تقاضای مسکن، مربوط به این بازه بوده است.
صرف نظر از اینکه این آمار چگونه به‌دست آمده و منبع آن کجا بوده (نگارنده منبع برای بررسی این آمار پیدا نکرده است) و اعداد اعلام شده چقدر دقیق هستند، اما به‌طور شهودی و از یافته‌های میدانی می‌توان دریافت، تقاضا برای مسکن با متراژ کم در سال‌های اخیر روبه افزایش بوده و عمده‌ترین دلیل آن افزایش طلاق، افزایش سن ازدواج، رشد خانواده‌های تک‌نفره، کاهش قدرت خرید و ... بوده است و از طرف دیگر ساخت مسکن با متراژ پایین برای سازندگان به صرفه نیست. بنابراین مکانیسم بازار و صد البته قوانین موجود (مانند عوارض کسری پارکینگ) در به تعادل رساندن عرضه و تقاضا با شکست مواجه شده و عدم تطابق میان الگوی عرضه و تقاضا بعید است با مکانیسم‌های طبیعی بازار به سرعت به تعادل رسد؛ هر چند که مکانیسم بازار رو به اصلاح است. گواه این مدعا رشد بیشتر قیمت در خانه‌هایی با متراژ کمتر است.
از طرف دیگر رشد خانه‌های خالی در سال‌های اخیر را از این منظر می‌توان ردگیری کرد. هر چند تعریف دقیقی از خانه خالی در ایران وجود ندارد و آمارهای آن قابل اتکا نیست اما به‌طور شهودی می‌توان دریافت بسیاری از خانه‌ها در سطح شهر خالی از سکنه است و بخشی از دلایل آن را در عدم انطباق الگوی عرضه و تقاضا باید جستجو کرد.
@developoliteco
راه حل چیست؟!
در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی گویا به هیچ‌وجه مسئولیتی در قبال رگولاتوری بخش مسکن ندارد و مسئولان آن عملا خود را به خواب زده‌اند. شهرداری نیز هرگاه تقاضایی برای صدور پروانه داشته باشد، به‌علت مشکلات مالی که دارد به‌راحتی اقدام به صدور پروانه می‌کند. تنها سیاست اتخاذ شده در این بین مربوط به بانک مسکن است که هفته گذشته حداکثر قدمت ساختمان‌های مشمول سقف تسهیلات از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن را از ۲۰ سال به ۲۵ سال افزایش داد. می‌توان گفت این سیاست در راستای تحریک تقاضا و تقویت قدرت خرید، اتخاذ شده، اما به هیچ‌وجه مشکلات بنیادین بازار مسکن را حل نخواهد کرد.
راه حل بنیادین سیاست‌های تشویقی برای تحریک ساخت و ساز مسکن با متراژ پایین است، جایی که تقاضاهای بی‌پاسخ بسیاری وجود دارد و صد البته ارتقای روش‌های تأمین مالی بخش مسکن.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد:
@developoliteco

رکود در بخش مسکن و پیش‌تازی بورس
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
براساس جدیدترین گزارش منتشرشده، تعداد معاملات مسکن با ثبت ۲۷۸۷ معامله در تهران، رکورد تاریخی دیگری در شهریورماه سال جاری به ثبت رسید. همان‌طور که در پست‌های قبل پیش‌بینی شده بود، قیمت مسکن همچنان روند نزولی خود را ادامه می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که در مردادماه ۲ درصد و در شهریورماه ۳ درصد قیمت مسکن در شهر تهران کاهش یافته است و تعداد معاملات مسکن در شش ماهه نخست سال جاری، نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته ۵۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
در مورد چرایی ثبت رکورد تاریخی در معاملات مسکن باید نگاهی به بازدهی بازار‌های رقیب داشت، جایی‌که بازار بورس اوراق بهادار در طی شش ماه نخست سال جاری ۷۲ درصد رشد داشته که ۳۲ درصد آن مربوط به سه ماه گذشته است.
اجازه دهید بازدهی بازارهای رقیب را به‌گونه دیگری محاسبه کنیم.
اگر شخصی در یک سال اخیر ۱۰۰ دلار در بورس، سکه و مسکن سرمایه‌گذاری می‌کرد، چقدر بازدهی دریافت می‌کرد؟! بورس ۱۱۴ درصد، مسکن ۷۳ درصد و سکه ۳ درصد. اگر همین محاسبه را برای سه ماه اخیر انجام دهیم، بورس ۵۶ درصد، مسکن ۱۲ درصد و سکه ۲ درصد.
بنابراین با توجه به منفی شدن رشد قیمت اسمی مسکن و بازدهی کمتر نسبت به بازار بورس، خریداران مسکن ترجیح می‌دهند در شرایط کنونی، ارزش پس‌اندازهای خود را در بورس تقویت کنند و با گذشت زمان و تداوم کاهش ارزش مسکن، تصمیم به خرید مسکن را به تعویق بیاندازند.
بنابراین پیش‌بینی می‌شود، مادامی که چشم‌انداز بورس در سال جاری مثبت باشد، کاهش قیمت مسکن در سال جاری، تداوم خواهد یافت.
نکته حائز اهمیت این است که با افزایش قیمت مسکن، قدرت خرید کاهش یافته و نسبت وام به قیمت مسکن به زیر ده درصد کاهش یافته و تا کنون هیچ اقدامی برای افزایش وام مسکن انجام نشده است. استفاده از اهرم وام (leverage) برای خرید مسکن، می‌تواند پتانسیل‌های افزایش بازدهی در بخش مسکن ایجاد کند و سرمایه‌گذاری در این بخش را جذاب کند.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد:
@developoliteco

نقدینگی به کجا می‌رود؟
نگاهی به آخرین آمار منتشره بانک مرکزی
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
براساس آخرین آمار منتشر شده از بانک مرکزی حجم نقدینگی به ۱۹۷۹ هزار میلیارد تومان رسیده است که از این مقدار ۱۵.۷٪ سهم پول و ۸۴.۳٪ سهم شبه پول بوده است. سهم پول از سال ۱۳۷۳ تا سال ۱۳۹۶ همواره یک مسیر نزولی را طی کرده و مقدار آن از ۴۹.۲٪ به ۱۲.۷٪ کاهش یافته است. اما از ابتدای سال ۱۳۹۷ سهم پول مجددا روند صعودی را در پیش گرفته و مقدار آن تا اسفندماه سال مذکور به ۱۵.۱٪ رسیده است.
تحلیل سهم پول و شبه پول، از آن جهت مهم است که پول جز سیال نقدینگی بوده و افزایش سهم آن در کنار رشد نقدینگی، توضیح‌دهنده اندازه تورم خواهد بود. در سال ۱۳۹۷ در حالی که کل انباره نقدینگی کشور ۲۳٪ رشد داشته، پول به میزان ۴۷٪ و شبه پول به اندازه ۲۰٪ رشد داشته‌اند.
همچنین در سه ماهه نخست سال رشد نقدینگی، پول و شبه پول به‌ترتیب ۵٪، ۹٪ و ۴٪ بوده است که نشان‌دهنده تداوم وضعیت تورمی در سه ماهه ابتدای سال جاری بوده است. نگاهی به داده‌های مرکز آمار از تورم ماهانه نیز گویای این موضوع است. اما نکته قابل ملاحظه این است که در مرداد ماه سال جاری تورم ماهانه به ۰.۶٪ رسیده است که مقدار آن چیزی در حدود تورم ماهانه در زمان‌هاییست که کشور تورم تک‌رقمی داشته، با این تفاوت که این‌بار در بسیاری از زیرگروه‌ها تورم منفی مشاهده شده است که ماهیتا پایدار نیست. بنابراین باید انتظار داشت در ماه‌های آینده تورم مجددا افزایش یابد اما مقدار آن کمتر از سال گذشته خواهد بود.
نکته قابل ملاحظه دیگر در گزارش بانک مرکزی، ضریب فزاینده پایه پولی‌ست که رقم آن از ۳.۵ در سال ۱۳۸۷ به ۷.۲ در سه ماهه ابتدای سال جاری رسیده است. طی ده سال گذشته متوسط رشد سالانه پایه پولی برابر ۱۶.۶٪ بوده و بسیار نزدیک به متوسط تورم ۱۶.۵٪ رشد کرده است؛ بدین معنی که رشد پایه پولی حقیقی تقریبا صفر بوده است. اما متوسط سالانه رشد نقدینگی معادل ۲۵٪ بوده است. بنابراین رشد نقدینگی در سال‌های گذشته عملا از ناحیه فرآیند خلق پول صورت گرفته و بانک‌های تجاری مسئول خلق آن بوده‌اند. در سال‌های گذشته به‌علت وجود بحران بانکی، تقاضای سپرده بیش از عرضه آن افزایش یافته و به‌همین دلیل بانک‌ها با وجود کاهش تورم در سال‌های اخیر، نرخ‌های بهره را افزایش دادند. در واقع با این کار هم حجم سپرده‌ها افزایش یافت و هم نرخ بهره‌ای که به این سپرده‌ها تعلق می‌گرفت افزایش پیدا کرد و همین امر باعث افزایش حجم نقدینگی در سال‌های گذشته شد که همچنان هم این روند ادامه دارد.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد:
@developoliteco

تعمیق رکود در بخش مسکن
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
بازار مسکن شهر تهران که پس از تیر ماه سال جاری با ثبت ۴۷۹۰ معامله، رکورد کمترین تعداد معامله را در تاریخ مسکن شهر تهران شکسته بود، این‌بار در مردادماه سال جاری با ثبت ۳۲۹۰ معامله باز هم رکورد جدیدی را ثبت کرد. حدود سه ماه پیش، پیش‌بینی کرده بودیم که قیمت مسکن در سال جاری با رشد منفی مواجه خواهد شد. در ماه گذشته اولین نشانه‌ها از منفی شدن رشد قیمت مسکن نمایان شد و سطح قیمت مسکن ۲.۴ درصد کاهش یافت. با وجود این کاهش، قیمت از ابتدای سال جاری حدود ۱۸ درصد رشد داشته که با توجه به رکود عمیق بازار، پیش‌بینی می‌شود تورم منفی همچنان تداوم داشته باشد و رشد قیمت مسکن در انتهای سال نیز منفی شود.
با منفی شدن رشد قیمت مسکن انتظار می‌رود تعداد معاملات نیز همچنان در سطح پایین باقی بماند؛ چراکه از یکسو خریدارن مسکن، انتظار دارند در آینده قیمت‌ها بیشتر کاهش یابد و با توجه به بازدهی بازارهای رقیب مانند بورس، سعی می‌کنند ارزش دارایی‌های خود را افزایش دهند و از سوی دیگر عرضه‌کنندگان مسکن در قیمت‌های جاری حاضر به عرضه مسکن نیستند.
اساسا در بازار مسکن هنگامی که رشد قیمت‌ها آغاز می‌شود، عاملان اقتصادی نسبت به آینده قیمت‌ها بیش از حد خوشبین می‌شوند. بنابراین در یک دوره قیمت‌ها بیش از حد بالا می‌رود. پس از گذشت زمان عاملان اقتصادی نسبت به وضعیت فاندامنتال‌ها، درک روشن‌تری پیدا می‌کنند و به مرور حباب تخلیه می‌شود (برخلاف بازار سرمایه که حباب به یکباره تخیله می‌شود، در بازار مسکن حباب به کندی تخلیه می‌شود). در ادبیات اقتصادی اصطلاحی تحت عنوان «سیگنال نویزی» وجود دارد که به زبان ساده می‌گوید بخشی از سیگنال‌هایی که عاملان اقتصادی دریافت می‌کنند براساس اطلاعات درست است و فاندامنتال‌های اقتصادی را برای همیشه تغییر می‌دهد (شوک ساختاری) و بخش دیگر آن براساس اطلاعات غلط است و اثری گذرا بر فاندمنتال‌های اقتصادی دارد (شوک‌های نویزی) و پس از مدتی اثر این شوک تخلیه می‌شود. در واقع بازار مسکن در حال حاضر در فاز تخلیه اثر شوک نویزی است.
پیش‌بینی می‌شود بازار مسکن در سال آینده رشد مثبت را تجربه کند اما رشد آن مقداری کمتر از تورم عمومی قیمت‌ها باشد. از همین‌رو انتظار داریم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه مسکن کاهش یابد.
در روزهای گذشته خبر طرح اقدام ملی تولید ۱۱۰ هزار واحد مسکونی با دستور رییس جمهور شنیده شده است. احتمالا مسئولان وزارت راه و شهرسازی با پیش‌بینی غیرقابل توجیه بودن ساخت مسکن توسط بخش خصوصی و برای پاسخ به تقاضای بازار دست به چنین اقدامی زده‌اند. هنوز منابع مورد نیاز برای اجرای چنین طرحی اعلام نشده، اما با توجه به پیش‌بینی کسری بودجه دولت در سال جاری (عمدتا به‌علت بیش برآورد درآمدهای نفتی در بودجه) به‌نظر می‌رسد تصمیم معقولی نباشد. بهتر بود دولت با افزایش وام مسکن اقدام به تحریک عرضه و تقاضای مسکن می‌کرد؛ چرا که با توجه به جهش قیمت‌ها، نسبت وام به ارزش مسکن به زیر ۱۰ درصد رسیده است. به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی عاجل‌ترین تصمیم، بازنگری در نظام تأمین مالی بخش مسکن باشد.
کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد
@developoliteco

از مجموع جمعیت فعال فارغ‌التحصیل دانشگاهی کشور ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر معادل ۸۱.۷ درصد شاغل و یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر معادل ۱۸.۳ درصد بیکار هستند.
نرخ بیکاری جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل در دانشگاه‌ها ۱۸.۳ درصد است.
آمار ۸ سال گذشته نشان می‌دهد که در طول این سال‌ها ۴۸۹ هزار و ۱۳۰ نفر به جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل اضافه شده (سالانه ۶۱ هزار و ۱۴۱ نفر) است.
@developoliteco

عمیق‌‌ترین رکود در پررونق‌ترین ماه سال
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
در حالی که معمولا تیر ماه، آمار تعداد معاملات مسکن به بیشترین مقدار خود می‌رسد، اما تیرماه سال ۱۳۹۸، با ثبت تعداد ۴۷۹۰ معامله، رکورد کمترین تعداد معامله در تاریخ مسکن شهر تهران را به نام خود ثبت کرد.
در پست هفته گذشته، پیش‌بینی کردیم قیمت مسکن کاهش خواهد یافت، اما جدیدترین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد در تیرماه، قیمت مسکن ۰.۴ درصد افزایش یافته است و این دقیقا همان دلیلی‌ست که تعداد معاملات راه کاهش داده است؛ چراکه تعادل بازار، در قیمتی پایین‌تر حاصل می‌شود، اما فروشندگان نسبت به کاهش قیمت همچنان مقاومت نشان می‌دهند. هر چند که در ۱۲ منطقه از تهران رشد قیمت منفی بوده، اما همچنان ۱۰ منطقه رشد مثبت داشته‌اند که باعث شده در مجموع، رشد قیمت در شهر تهران مثبت باشد.
نکته حائز اهمیت این است که به جز منطقه یک، که مسکن بیشتر در آن به‌علت سوداگری معامله می‌شود، سایر مناطقی که رشد قیمت در آن مثبت بوده، مناطقی بوده‌اند که قیمت آن پایین‌تر از حد متوسط بوده است.
همچنین در حالی که تمامی مناطق تهران، رشد منفی در تعداد معامله را تجربه کرده‌اند، مناطق ۱۳ و ۶ با کاهش به‌ترتیب ۳۸ و ۳۳ درصد در تعداد معامله، بیشترین رکود را به نام خود به ثبت رسانده‌اند.
انتظار می‌رود در ماه‌های آینده، روند کاهشی قیمت به سایر مناطق تهران سرایت کند و در نهایت در سال جاری رشد قیمت در کل شهر تهران منفی شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود، هر چند رشد قیمت مسکن در سال آینده مثبت خواهد بود اما مقدار آن پایین‌تر از تورم باشد.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد
@developoliteco

در بهار ۹۸، از میان ۳۱ استان کشور، در ۷ استان کردستان، چهارمحال بختیاری، لرستان، خوزستان، سیستان بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد و گلستان علاوه بر نرخ بالای بیکاری، نرخ تورم نیز در سطحی بالاتر از متوسط کل کشور قرار داشته است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به خردادماه کل کشور،
حدود ۳۷.۶ درصد و نرخ بیکاری در بهار همین سال نیز حدود ۱۰.۸ درصد برآورد شده است. بالا بودن توام نرخ تورم و نرخ بیکاری از شواهد بروز رکود تورمی در اقتصاد کشور است.
ماخذ: گزارش اتاق بازرگانی
کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد
@developoliteco

نگاهی به تحولات بازار مسکن
✍مهدی رادمهر
@developoliteco
تعداد معاملات مسکن در تهران در سه ماهه سال جاری نسبت به سه ماهه سال گذشته ۴۵ درصد کاهش یافته و تنها در ماه خرداد با ثبت رکورد تاریخی ۵۹۸۶ معامله نسبت به مشابه سال قبل ۶۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
عوامل متعددی در این کاهش نقش داشته‌اند. در ادامه به برخی از نکات قابل توجه در بازار مسکن پرداخته خواهد شد.

?️افزایش ۱۰۴ درصدی قیمت مسکن در خرداد سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل و کاهش قدرت خرید خانوار و همچنین کاهش نسبت وام مسکن به ارزش مسکن از ۱۶ درصد در سال ۱۳۹۷ به ۸ درصد در سال ۱۳۹۸ باعث شده تا تعداد معاملات مسکن به پایین‌ترین رکورد تاریخی خود دست یابد. گفتنی‌ست نسبت وام به ارزش مسکن در آمریکا حدود ۹۰ درصد است.
?️هنگامی که قیمت مسکن رو به افزایش می‌گذارد، معمولاً افراد نسبت به آینده قیمت مسکن، بیش از حد خوش‌بین می‌شوند. ورود سوداگران در هنگام شروع افزایش قیمت، بر سرعت و اندازه جهش قیمت تأثیر می‌گذارد و در نتیجه قیمت‌ها بیش از مقدار فاندامنتال رشد می‌کنند. بنابراین در دوره بعد، زمان تعدیل قیمت آغاز می‌شود و قیمت‌ها تمایل به کاهش پیدا می‌کنند. بررسی داده‌های تاریخی بازار مسکن در تهران نشان می‌دهد، هنگامی که قیمت‌ها به یکباره جهش می‌یابند، در سال بعد از آن رشد قیمت اسمی، منفی می‌شود. اما در سال‌هایی که رشد قیمت بیش از مقدار فاندامنتال، به آرامی رخ داده، تعدیل قیمت، نه از قیمت اسمی، بلکه از قیمت‌های واقعی (رشدی کمتر از تورم عمومی) صورت می‌پذیرد. هنگامی که قیمت‌ها تمایل به کاهش پیدا می‌کنند، میان قیمت پیشنهادی خریداران و فروشندگان اختلاف ایجاد می‌شود. یعنی خریداران اعتقاد دارند، قیمت مسکن منصفانه نیست و باید تعدیل شود و از طرفی فروشندگان با مشاهده قیمت فروش خانه‌های اطراف خود در ماه‌های گذشته و انتظارات شکل‌گرفته نسبت به تداوم افزایش قیمت‌ها، تمایل به فروش مسکن زیر قیمت، ندارند و همچنان فکر می‌کنند قیمت‌ها روبه افزایش است و بر فروش مسکن با قیمت‌های بالاتر پافشاری می‌کنند و همین عدم انطباق میان قیمت پیشنهادی خریداران و فروشندگان باعث کاهش تعداد معاملات می‌شود.
?️در این میان نقش انتظارات نیز بسیار مهم است. در روزهای اخیر کاهش قیمت دلار و سکه، این انتظار را در ذهن خریداران مسکن ایجاد کرده که حالا نوبت مسکن است که قیمتش اصلاح شود. بنابراین خریداران مسکن انتظار دارند در آینده نزدیک، قیمت مسکن کاهش یابد و یا حداقل رشد آن بسیار کمتر از تورم باشد. بنابراین آن‌ها ترجیح می‌دهند در حال حاضر، پس‌اندازهای خود را به بازارهای دیگر مانند بورس ببرند و ارزش دارایی‌های خود را افزایش دهند و در زمان مناسب اقدام به خرید مسکن کنند.
@developoliteco
?️در این میان، عامل نگران‌کننده، افزایش هزینه ساخت است. هر چند آمار دقیقی از افزایش هزینه‌های ساخت تاکنون منتشر نشده، اما به‌نظر می‌رسد افزایش هزینه ساخت حداقل به میزان رشد قیمت مسکن بوده است. اگر این موضوع صحت داشته باشد، باید انتظار داشت بازار مسکن به رکودی عمیق فرو رود؛ چرا که سازندگان مسکن به زودی در می‌یابند روند قیمت‌های آتی به‌گونه‌ایست که دیگر ساخت مسکن توجیح ندارد. بنابراین باید انتظار داشت در نتیجه چنین رخدادی، درآمدهای شهرداری به‌شدت تحت تأثیر رکود پیش‌رو قرار گیرد.
?️معمولاً پایان دوره افزایش قیمت‌های مسکن، زمان افزایش وام مسکن است. بنابراین اگر چنین اتفاقی رقم بخورد، می‌تواند تا حدی رکود پیش‌رو را بهبود دهد. اما رصد اخبار در چند ماه گذشته نشان می‌دهد تنها اقدام مسئولان وزارت راه و شهرسازی به چند مصاحبه خلاصه می‌شود و در مقابل تلاطم‌های اخیر در بازار مسکن، بسیار منفعلانه عمل کرده‌اند و بعید به‌نظر می‌رسد به‌زودی اقدامی جدی در این حوزه انجام دهند.
?️در مجموع انتظار می‌رود در سال جاری قیمت اسمی مسکن کاهش یابد و سال آینده نیز هر چند رشد مثبت را تجربه می‌کند، اما مقدار آن کمتر از تورم عمومی قیمت‌ها باشد. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در بخش مسکن در سال جاری و سال آینده نیز کاهش چشمگیر داشته باشد.

کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد
@developoliteco

همراهان عزیز
از امروز کانال توسعه؛ سیاست و اقتصاد فعالیت مجدد خود را آغاز می‌کند.
از اینکه با ما همراه هستید، متشکریم.