اا═?════════════════════╔
درس‌گفتارهای اقتصادِ سیاسیِ آبِ ایران؛
اا════════════════════?═╚

?جلسه اول(۱۵ تیر ۱۴۰۳)-مقدماتی درباره تحولات نهادی و ارتباط آنها با مسأله آب در جهان
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب (به زودی)

*?جلسه دوم(۲۲ تیر)-نگاهی به روند تحولات نهادی در نظام ارضی و مديريت آب در ايران*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه سوم(۲۹ تیر)- اقتصاد كشاورزی و مسأله آب در ايران*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه چهارم(۵ مرداد)-پرسشهایی بنيادين پيرامون پژوهشهای دولتی از منظر اقتصاد سياسی آب*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه پنجم(۱۲ مرداد)-نهاد دولت و اقتصاد سیاسی آب در ایران*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه ششم(۱۹ مرداد)-تحولات نهادی و بحران در نظام مالکیت آب در ایران معاصر*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه هفتم(۲۶ مرداد)-اقتصاد آب در ایران از دریچه مکاتب اقتصاد سیاسی*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

*?جلسه هشتم(۹ شهریور)-ارزیابی برخی اقدامات مراکز پژوهشی شاخص مرتبط با بخش آب در ایران*
صوتی در شنوتو | تصویری در یوتیوب

#کارگاه_آموزشی
#اقتصاد_سیاسی_آب

? @Bar_Madar3_Ab

❗️اطلاعیه مهم

قابل توجه آن دسته از همکاران گرامی که اقدام به کپی و انتشار مطالب کانال تلگرام پویش در کانال‌های تلگرامی شخصی یا عمومی می‌کنند:

انتظار می‌رود اخلاق حرفه‌ای در انتشار محتوا رعایت شود. چنانچه محتوای کانال «بر مدار آب» را بازنشر می‌کنید (کلی یا جزئی)، شایسته است آدرس کانال تلگرام پویش در انتهای مطلب درج گردد.

با سپاس
دبیرخانه پویش

««اندیشه سیاسی و تحولات نهادی در مدیریت آبِ ایران»» ▪️▫️▪️▫️▪️▫️ کارگاه آموزشی - ۲ ▪️▫️▪️▫️▪️▫️ ➖معرفی کارگاه ▪️درک پیچیدگی‌های مدیریت آبِ ایران مستلزم کَند و کاو در اندیشه‌های سیاسی و مبانی نظری آن است. تحولات نهادی طی یکصدسال در مدیریت آبِ ایران مانند…

««اندیشه سیاسی و تحولات نهادی در مدیریت آبِ ایران»»
▪️▫️▪️▫️▪️*▫️ کارگاه آموزشی - ۲ ▪️*▫️*▪️*▫️▪️▫️

*➖معرفی کارگاه
▪️*درک پیچیدگی‌های مدیریت آبِ ایران مستلزم کَند و کاو در اندیشه‌های سیاسی و مبانی نظری آن است. تحولات نهادی طی یکصدسال در مدیریت آبِ ایران مانند تشکیل بنگاه مستقل آبیاری، سازمان آب و برق خوزستان، وزارت نیرو و سازمان‌های آب شهری، انجام اصلاحات ارضی و قانون ملی‌شدن آبها، قانون توزیع عادلانه آب، برنامه‌های مطالعاتی جامع آب کشور، و حتی طرح تعادل‌بخشی آبهای زیرزمینی یا پروژه‌های بزرگ انتقال آب بین‌حوضه‌ای عمیقاً با ایدئولوژی‌های سیاسی، دینامیک قدرت و ساختارهای حکمرانی در هم‌تنیده است.

▪️اندیشه سیاسی پنجره‌ای است که از طریق آن می‌توانیم انگیزه‌های پشت صحنه سیاست‌ها و تصمیمات مختلف مدیریت آب را درک کنیم. هر نوع نگرش سیاسی، خواه ریشه در لیبرالیسم، سوسیالیسم، تمامیت‌خواهی، محافظه‌کاری یا ایدئولوژی‌های دیگر داشته باشد، رویکرد حکمرانی آب را شکل می‌دهد. برای نمونه، دیدگاه‌های لیبرال ممکن است بر خصوصی‌سازی و ساز و کارهای بازار تأکید کنند، در حالی که ایدئولوژی‌های سوسیالیستی ممکن است مالکیت عمومی و توزیع عادلانه را در اولویت قرار دهند.

▪️در این کارگاه در تلاش خواهیم بود تا با کاوش در مبانی نظری اندیشه‌های سیاسی و کیفیت انعکاس آنها در سپهر سیاسی_اجتماعی ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز، بتوانیم اصول هدایت‌کننده کردار مدیریت آبِِ ایران را شناسایی کنیم. برای مثال شناخت بنیان‌های نظری و فلسفی مکاتب گوناگون سیاسی به مفاهیمی چون حقوق مالکیت، مشارکت، خصوصی‌سازی، عدالت اجتماعی و پایداری محیط‌زیست که در کانون بحث‌های سیاست‌گذاری مرتبط با مدیریت آبِ ایران قرار دارند، از این جمله به شمار می‌روند. این کارگاه این امکان را به ما خواهد داد تا با تحلیل اندیشه‌های سیاسی رایج در سپهر سیاست‌ورزی یکصد سال اخیر در ایران، هنجارهای رایج را زیر سئوال ببریم، ساختارهای ریشه‌دار قدرت را به چالش بکشیم و از سیاست‌های فراگیرتر و اثربخش‌تر برای مدیریت آب دفاع کنیم.

ℹ️ اطلاعات برگزاری کارگاه

?‍? استاد کارگاه : آقای شهرام اتفاق، «نویسنده و پژوهشگر اقتصاد سیاسی محیط‌زیست»
? آغاز دوره : ۱۵ تیرماه
⏳طول دوره : ۱۶ ساعت (۸ جلسه هفتگی ۲ساعته)
⏰روز و ساعت برگزاری: جمعه‌ها ساعت ۱۶ لغایت ۱۸
? مکان برگزاری: Skyroom
?ظرفیت کارگاه : ۲۵ نفر
?هزینه ثبت‌نام : ۲۵۰ هزار تومان (دانشجویان ارشد و دکترا با ارایه کارت دانشجویی می‌توانند از تخفیف ۵۰ درصدی برخوردار شوند.)
®نحوه ثبت‌نام : ارسال پیام به دبیرخانه پویش

*? بخشی از آثار پژوهشی آقای اتفاق
➖ اقتصاد سیاسی محیط زیست، ۲ جلدی، انتشارات پژواک کیوان، ۱۳۹۸
➖ طبقه و محیط زیست، انتشارات آماره، ۱۴۰۰
➖ محیط زیست: سرمایه‌داری یا سوسیالیسم؟ انتشارات آماره، ۱۴۰۰
➖* تغییر اقلیم و اقتصاد بازار، انتشارات آماره، ۱۴۰۱

❗️پانوشت: هزینه دریافت شده صرفا برای اجاره اتاق در Skyroom و امور ضبط و پشتیبانی برنامه صرف می‌شود و برگزارکننده و مدرس دوره، انتفاعی از این مبلغ نخواهند داشت.

#کارگاه_آموزشی
#اندیشه_سیاسی
#سیاست_آب

? @Bar_Madar3_Ab

? دومین کتاب از مجموعه دانش کاربردی آب زیرزمینی منتشر شد.

▪️▪️مدیریت آب زیرزمینی؛ سیاست‌ها و ابزارها▪️▪️

مدیریت آب زیرزمینی جایگاه محوری در تلاش‌ها برای تضمین امنیت آبی و پایداری محیط‌زیستی دارد. ضرورت دستیابی به توازن در برهم کنش پیچیده میان فعالیت‌های انسانی و پایداری منابع آب زیرزمینی طراحی و پیاده‌سازی سیاست‌ها و تدابیر مناسب و مبتنی بر واقعیت‌ها و ظرفیت‌ها را به موضوعی مهم تبدیل ساخته است. کتاب حاضر با هدف طرح سازمان‌یافته‌تر مسائل آب زیرزمینی بر پایه نگرش‌های نوین و معرفی ابزارها و سیاست‌های گوناگون در مدیریت آب زیرزمینی و چالش‌های پیاده‌سازی و آشناسازی جامعه آب کشور و دیگر مخاطبان و علاقه‌مندان با ادبیات مدیریت آب زیرزمینی تدوین یافته است.

✍ تحقیق و ترجمه: حمید پشتوان

? انتشارات: بنیان زمین، اسفند ۱۴۰۲

?برای تهیـه کتـاب با شـماره تلفن ۸۸۳۰۴۳۱۴ - ۰۲۱ و یـا آیــدی تلگــرام ۰۹۲۱۷۸۵۸۲۷۱ در ارتبــاط باشــید.

#حمید_پشتوان
#آب_زیرزمینی
#معرفی_کتاب

? @Bar_Madar3_Ab

?? آثار منتشره از پویش «بر مدار آب» ۱۴۰۲ - ۱۳۹۹ ?**

همراهان گرامی؛

پویش فکری «بَر مَدارِ آب» در مدت سه سال از آغاز فعالیت خود، در تلاش بوده است به تبيين دقيق زوایا و پرسش‌های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و معرفتی در موضوع آب بپردازد. طی این مدت، پویش با همکاری نهادها و پژوهشگران داخلی و بین‌المللی برگزاری ۱۷ رویداد علمی در قالب وبینار، کارگاه آموزشی و پروژه پژوهشی را به سرانجام رسانده است که نتایج آن در قالب پادکست، ویدئوکلیپ، گزارش سیاستی، یادداشت ژورنالیستی و مقاله علمی بین‌المللی منتشر شده است.
با به اشتراک گذاشتن فهرست آثار منتشر شده توسط پویش، می‌توانید به تداوم این اقدام داوطلبانه و دانش‌بنیان کمک شایانی نمایید. امیدواری هست که با کمک و همراهی بیش از پیش شما بتوانیم گامی به سوی نهادینه کردن دانشِ سیاستِ آبِ در ایران برداریم.**

*? پادکست*

1⃣ جایگاه حکمرانی محلی در مدیریت آب / محمدحسین عمادی

2⃣ ضرورت داشتن نگرش اخلاقی به موضوعات توسعه / محمود مسائلی

3⃣ فهم تاریخی از موضوع «آب» در ایران / پروانه پورشریعتی

4⃣ حقوق آب؛ تکثر و یکپارچگی در رویکردی اخلاقی / محمود مسائلی

5⃣ نگاهی انسان‌شناختی به حقوق آب در ایران/ شیرین نائف

6⃣ تغییر اقلیم و ابعاد بازاندیشی در نظام مدیریت آب در ایران / امیر آقاکوچک

7⃣ توانمندسازی جوامع محلی در حکمرانی محلی آب / محمدحسین عمادی

8⃣ بحران آب و همکاری‌های منطقه‌ای در آسیای غربی / الکس وطن‌خواه

9⃣ نگاهی تاریخی به سیاست آب در آسیای غربی/ پروانه پورشریعتی

? اثربخشی ابزارهای اقتصادی در مدیریت منابع آب / مهدی نعمتی

1⃣1⃣ نگاهی تاریخی به مفهوم عدالت آبی در ایران / مجید لباف خانیکی

2⃣1⃣ بررسی مناقشه آب در حوزه آبریز هیرمند/هلمند از منظر حقوق بین‌الملل آبهای فرامرزی / فرناز شیرانی - داود رضایی - احسان صالحیان - محمدرضا شهبازبگیان

? با واژه‌ها (ویدئوکلیپ)

1⃣ حکمرانی محلی بر اساس روایتی از محمدحسین عمادی

2⃣ توسعه اخلاقی بر اساس روایتی از محمود مسائلی

3⃣ گفتمان آب بر اساس روایتی از نعمت‌الله فاضلی

4⃣ تکثر فرهنگی در مدیریت آب بر اساس روایتی از محمود مسائلی

? گفتمان آب (یادداشت سیاستی)

1⃣ حکمرانی محلی و مدیریت آب

2⃣ اخلاقیات به‌مثابه آیین‌های رفتاری

3⃣ گفتمان اجتماعی آب

4⃣ تکثرگرایی در حقوق آب

5⃣ شهرنشینی و مسأله آب در ایران

? کارگاه آموزشی

1⃣ زبان تخصصی مدیریت و سیاستگذاری آب

2⃣ مدرسه آنلاین تابستانه محیط زیست و حقوق بشر: نگاهی بر برخی ابعاد بی‌عدالتی آبی در ایران

*? یادداشت کوتاه*

1⃣ جنبش فرهنگی «زن_زندگی_آزادی» و ارتباط آن با هویت فرهنگی ایرانیان از منظر قانون‌گذاری

2⃣ بنگاه آبلوله بیرجند، تجربه‌ای موفق از حکمرانی محلی در مدیریت نوین آبِ شهری

3⃣ توجه به سنت‌های اجتماعی-حقوقی: زیربنای تحقق کارآمدی در مدیریت آب

? معرفی آثار بین‌المللی

1⃣ تکامل تاریخی ایده‌ها درباره چرخه آب

2⃣ افول ایرانشهر: آبیاری و محیط‌زیست در تاریخ خاورمیانه

3⃣ اهمیت چهارچوب حقوق سنتی در تنظیم قواعد حقوق آب زیرزمینی در ایران (حمایت شده از سوی پویش)

? گزارش روز (روزنامه پیام ما)

1⃣ حل مساله کم‌آبی نیازمند سازگاری سنت و مدرنیته

2⃣ برای پیامدهای تغییر اقلیم برنامه ملی نداریم

3⃣ نقش باستانی آب در خاورمیانه

4⃣ امنیت آبی خاورمیانه در مخاطره

#فهرست_مطالب
#عملکرد

? @Bar_Madar3_Ab

*?توجه به سنت‌های اجتماعی-حقوقی؛ زیربنای تحقق كارآمدی در مدیریت آب*

✍? سیداحمد حسینی - پژوهشگر حقوق و سیاست آب

▪️ پرده اول : با پیش‌بینی وضعیت کم‌بارشی در سال آبی پیش‌رو، از هم‌اکنون رسانه‌های جمعی از مردم درخواست مشارکت برای کاهش مصرف آب را شروع کردند. از سویی در سرزمینی زندگی می‌کنیم که در حدود ۵۵% آب مورد نیاز در سالهای نرمال از منابع آب زیرزمینی برداشت شده است، با این حال با بحران شدید ناترازی در منابع آب زیرزمینی مواجه هستیم، و از پیامدهای آشکار این بحران می‌توان به فرونشست زمین اشاره کرد که مدام در رسانه‌ها برجسته می‌شود. حال در سال‌های کم‌بارش مانند امسال، انتظار می‌رود که فشار بر برداشت از این منابع راهبردی بیشتر خواهد شد.

▪️پرده دوم : در حدود دو دهه طرح ملی با عنوان "تعادل‌بخشی آبهای زیرزمینی" در وزارت نیرو در جریان است. این طرح با تخصیص میلیاردها تومان بودجه و صرف هزاران ساعت از سوی كارگزاران دولتی و کارشناسان مرتبط پی‌ريزی شده است. هدف این طرح توسعه مشارکت مردم برای بهبود وضعیت کمی و کیفی آبهای زیرزمینی و حل بحران ناترازی در منابع آب زیرزمینی بوده است. حال سوال این است چرا علی‌رغم تعریف انبوهی از قوانین، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و استانداردها و پیاده‌سازی بروکراتیکِ آن از سوی نهادهای رسمی مانند وزارت نیرو یا جهاد کشاورزی، مشکل ناترازی در منابع آبهای زیرزمینی حل نشده است؟ چرا مشارکتِ مردم که پشتوانه اصلی تحقق اهداف چنین پروژه‌هایی است پس از دو دهه هنوز صورت نگرفته است؟

▪️ در مدیریت نوین آب، از منظر مطالعات اجتماعی باید به مفهوم بنیادین institutions توجه جدی شود. institutions که از آنها تحت عنوان "سنت‌های اجتماعی-حقوقی" بایستی یاد کرد (مثل وقف، مالکیت و ...) در متون آکادمیک فارسی تحت عنوان «نهاد» و «نهادگرایی» برگردان شده است؛ که البته با تعریف مصطلح از نهاد/سازمان‌ در متون فارسی کاملا متفاوت هست.

▪️ در چارچوب منطق و عقلانیت انتقادی که منبعث از مکتب فلسفی امانوئل کانت است، نهادها یا به بیان دقیق‌تر "سنت‌های اجتماعی-حقوقی" بروندادی از برایند کنشگری انسان‌ها در طول زمان هستند که هدف آنها کمک به سازگاری انسان با مجموعه تحولات محیطی_انسانی و بهبود وضعیت زندگی انسان‌ها است. در نتیجه باید به این نكته توجه جدی داشت كه سنت‌های اجتماعی-حقوقی هم‌راستا با تحولات نظام معرفتی جوامع و کیفیت کنشگری انسان‌‌ها، تشکیل، تغییر و یا حتّا حذف می‌‌شوند.

▪️ فهم صحیح از "سنت‌های اجتماعی-حقوقی" پشتوانه قاعده‌گذاری‌های صحیح هنجاری (حقوقی) و ارزشی (اخلاقی) هم‌راستا با تحولات فناوری، اجتماعی و سياسی است. در واقع دلیل وجود مدیریت كارآمد آب در كشورهايی مانند كانادا، انگلستان، استرالیا يا كشورهای عضو اتحادیه اروپا فهم صحيح از سنت‌های اجتماعی-حقوقی خودشان به‌ويژه در مقیاس محلی است كه بر پایه آنها می‌توانند اقدام به اصلاح سنت‌های اجتماعی و متعاقباً قاعده‌گذاری‌های موفق و راهگشا ذیل آن‌ها برای تحولات پيش‌روی خودشان کنند.

▪️ در تکمیل کلام، مطالعات جهانی پژوهشگرانی مانند دکتر آرون وُلف در آسیای میانه و غربی گواه بر این موضوع هست كه عدم حل منازعات آبی ریشه در عدم انطباق سنت‌های اجتماعی-حقوقی (مانند سنت مالكيت) با تحولات به‌وقوع پيوسته يا پيش‌رو در یک منطقه دارد. بنابراین حل مسایل اجتماعی آب به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند خشکسالی‌ها را نیز در گروه فهم و شناخت صحیح از كاركرد "سنت‌های اجتماعی-حقوقی" آن کشور یا منطقه برمی‌شمارند. موفقیت منطقه یورو در عبور از بحران گاز در زمستان پارسال یا عبور از خشکسالی در تابستان گذشته تماماً برپایه کارکرد اثربخش "سنت‌های اجتماعی-حقوقی" در کلیه سطوح محلی، ملی و فراملی در آن قلمروی سیاسی تلقی می‌گردد.

▪️ با اين تفاسير می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که اگر در منطقه‌‌ای نظام‌های سنتی بهره‌برداری از آب سطحی یا زیرزمینی مانند کاریزها بدون منازعات جدی و به صورت پایدار در حال بهره‌برداری هستند، بايد اذعان كرد كه سنت‌های اجتماعی-حقوقی (به‌طور مثال سنت حقوق مالکیت) در آن منطقه تا حدود قابل قبولی توانسته‌اند مبتنی بر تحولات معرفتی در دوره معاصر به صورت عرفی بازتعریف گردند. موضوعی که نظام‌های سیاسی در ایران معاصر پس از مشروطه در مواجه با فهم سنت‌های اجتماعی-حقوقی و بازتعریف قانونی آن دچار اختلال جدی در سیاست‌گذاری‌های خود بوده‌اند. از مثال‌های موفق در موضوع انطباق عرفی سنت‌های اجتماعی-حقوقی با تحولات مدرن كه موجب مشارکت معنادار مردم در موضوع گردیده و در نتیجه آن، نظام بهره‌برداری آب در آن منطقه به صورت مستمر و پایدار شکل گرفته و ادامه یافته است، شرکت آبیاری مجن در استان سمنان و بنگاه آبلوله در شهر بيرجند هستند.

#تاریخ_آب
#مدیریت_آب
#مسأله_آب

?@Bar_Madar3_Ab