پژوهش:
‌در دوره زمامداری اصولگرایان، معمولا تعطیل می‌شود؛
در دوره اصلاح‌طلبان به سخنرانی و نشست تقلیل می‌یابد.

در اولی، علوم غریبه رواج می‌یابد
و در دومی حرف‌های شیک، تهی و بی‌پشتوانه!

@SocialPolicy

⭕️ به‌سازی دولت رفاه- پل اسپیکر

🔺کتاب «چگونگی به‌سازی دولت رفاه: ایده‌هایی برای بهبود خدمات اجتماعی» نوشته پل اسپیکر، به باورهایی می‌پردازد که خود طی سال‌ها پژوهش و زیستن در حوزه سیاست اجتماعی به دست آورده است.

🔺اسپیکر خود هم‌زمان با همه‌گیری کرونا با مشکل سرطان خون مواجه شده و در جایگاه مخاطب سیاست‌های سلامت بریتانیا قرار گرفته است.

🔺اسپیکر در این فرآیند بیش از پیش نیاز به تقویت دولت رفاه و سیاست‌های رفاهی را حس کرده است.

🔺به زعم او ما به یک توافق اجتماعی جدید نیاز داریم تا با استفاده از حس وابستگی متقابل برآمده از همه‌گیری کووید، تعادلی میان «کرامت فردی» و «مسئولیت اجتماعی» ایجاد کنیم و به یک دولت رفاه قوی دست یابیم.

🔺اسپیکر برخی از تحلیل‌های مشهور منتقدان  دولت رفاه را روایت‌های‌گمراه‌کننده می‌داند و می‌کوشد تا تکیه‌گاه‌های تحلیلی در این زمینه را بازسازی کند.

🔺او بسیاری از توصیه‌های منتقدان دولت رفاه را هدف نقد خود قرار می‌دهد و با ذکر پیامدهای منفی این توصیه‌ها (بازاری‌سازی و خصوصی‌سازی، فردگرایی، ریاضت و هزینه‌کاهی، ...) چالش‌ها و ناکارآمدی‌های این بدیل‌های ضد رفاهی را آشکار می‌کند.

🔺اسپیکر کژکارکردهایی بخش خصوصی را در ارایه خدمات خاطرنشان می‌کند و حتی در نقد سیاست پرطرفدار هزینه‌کاهی (رترنچمنت) نیز بر این باور است که این سیاست اغلب به انتقال هزینه‌ها از بخش عمومی به افراد و خانواده‌ها منجر می‌شود و چنین امری نیز معمولا در بلندمدت هزینه‌های بیشتری برای جامعه به همراه دارد.

🔺اسپیکر در هر بخش، پیشنهادهایی مطرح می‌کند.‌ پیشنهادهای وی در مورد «هزینه‌های مرتبط با خدمات رفاهی» بر سه قسم است:

◀️ تاکید بر خدمات همگانی، که می‌تواند هزینه‌های اداری و پیچیدگی را در مقایسه با برنامه‌های مبتنی بر آزمون وسع کاهش دهد.

◀️ تاکید بر تأمین مالی پایدار، به نحوی که ثبات بلندمدت را تضمین کرده و از دستکاری‌های سیاسی جلوگیری کند. (اسپیکر اقلام جدیدی نیز برای دریافت مالیات معرفی می‌کند)

◀️ و در نهایت بر این نکته تاکید می‌کند که به جای تمرکز صرف بر «هزینه‌های دولتی» (در تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها) بهتر است «هزینه کل رفاه» که هم هزینه‌های عمومی و هم هزینه‌های خصوصی را در بر می‌گیرد، مورد تحلیل قرار گیرد.

کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
@SocialPolicy

⭕️درباره قانون پرمناقشه حجاب

🔺 ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که قوه قضائیه در سال 1402 برای ساماندهی به مسئله حجاب لایحه‌ای را به مجلس تقدیم می‌کند.
لایحه در مجلس بررسی می‌شود و به دلیل اشکالات متعددی که داشته است، به گفته نمایندگان، حدود 1500 پیشنهاد اصلاحی دریافت می‌کند.
👈این موضوع به خوبی نشان می‌داده که اولا لایحه مذکور پر از اشکال بوده و ثانیا در نحوه مواجهه با حجاب اختلاف نظر بسیاری حتی در همین مجلس حداقلی نیز وجود دارد.

🔺اما مجلس به جای بررسی صبورانه و سنجیده‌تر آن، به راهکار میانبری دست می‌زند: اصل 85 قانون اساسی!
براساس این اصل در شرایط خاص، نمایندگان می‌توانند اختیار وضع قانون را به کمیسیون‌های داخلی خود واگذار کنند؛ در این صورت، اجرای قانون به صورت آزمایشی خواهد بود.
در واقع در صورت استفاده از اصل 85 قانون اساسی، دیگر برای تصویب یک قانون نیازی به مطرح شدن در صحن علنی مجلس وجود ندارد؛ و تصویب در کمیسیون به معنای تصویب در مجلس خواهد بود.

🔺در برخی از اوقات که مجلس نگران افکار عمومی است از این روش استفاده می‌کند که خود به خود با نوعی عدم شفافیت در فرایند تدوین روبروست.

🔺برخی از نمایندگان، با این استدلال که امکان بررسی 1500 پیشنهاد در صحن وجود ندارد، بر استفاده از اصل 85 تاکید می‌ورزند و موفق می‌شوند اکثریت مجلس را با خود همراه کنند. این پیشنهاد در 22 مرداد 1402 با 175 رای موافق در برابر 49 رای مخالف به تصویب می‌رسد.

👈بدین ترتیب زمام امور در اختیار عده‌ای محدود یعنی اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس قرار می‌گیرد.

🔺اعضای کمیسیون مورد اشاره همراه با درصد آرای نمایندگان از «واجدان شرایط رای در حوزه انتخابیه» مذکور، همان زمان در پایگاه خبری «خبرآنلاین» منتشر می‌شود: موسی غضنفرآبادی (30 %)، محمدتقی نقدعلی (19 %)، حسن نوروزی (8 %)، سیدکاظم دلخوش اباتری (21 %)، هاجر چنارانی (12 %)، سیدمحمد موحد (40 %)، حسینعلی حاجی دلیگانی (33 %)، سیدمرتضی حسینی میانه (8 %)، عبدالرضا مصری (16 %)و مهدی باقری (4 %).

👈اگر اطلاعات خبرآنلاین دقیق باشد، کمیسیون مردانه با حضور تنها یک نماینده زن مشغول تصمیم‌گیری برای چند ده میلیون زن در کشور می‌شود.

🔺سرعت عمل این کمیسیون به حدی بالاست که از روز تصویب ارجاع به کمیسیون مذکور تا تصویب پیش‌نویس نهایی در این کمیسیون کمتر از یک ماه طول می‌کشد!

🔺جالب آنکه در همین مدت محدود، اعضای کمیسیون نه تنها لایحه ارسالی از قوه قضاییه را دگرگون می‌کنند بلکه  مرکز پژوهش‌های مجلس (با راهبری جلیل محبی) پیشنهاد جدیدی را به کمیسیون ارائه می‌کند و آن مورد (به جای لایحه) مورد بررسی و حتی تایید اولیه قرار می‌گیرد اما در هنگام بررسی سرانجام آن پیشنویس نیز تغییر می‌کند و این آش چنان شور می‌شود که حتی جلیل محبی در این کمیسیون نیز مسئولیت نتیجه دست‌پخت کمیسیون را نمی‌پذیرد و آن را محصول آقای بانکی‌پور می‌داند.

🔺به هر حال کمیسیون لایحه پیشنهادی 15 ماده‌ای وزارت دادگستری را به 71 ماده ارتقا می‌دهد. و عجیب آنکه قوه قضائیه از حق قانونی خود مبنی بر درخواست استرداد لایحه (که دگرگون شده است) استفاده نمی‌کند.

👈این لایحه جدید در 21 شهریور 1403 یعنی حدود یک ماه پس از ارسال به کمیسیون به تصویب می‌رسد و نمایندگان مجلس در صحن نیز در  29 شهریور با اجرای سه ساله آن موافقت می‌کنند.

🔺شورای نگهبان بارها نسبت به این لایحه ایراد وارد می‌کند: این ایرادات در نامه‌های متعدد طی پنج مرحله به تاریخ 30 مهر و 2 دی 1402؛ 8 فروردین؛ 22 اردیبهشت و 19 خرداد 1402  به مجلس ارسال می‌شود. و مجلس نیز هر بار با اصلاحاتی آن را باز می‌گرداند.
👈به عبارتی در حالی که بارها از سوی شورای نگهبان بازگردانده شده است، و مجلس فرصت بازاندیشی و بازنگری نیز داشته است، عملا صرفا کوشیده تا با اندکی تغییرات موافقت شورای نگهبان را جلب کند.

🔺جمع‌بندی: بررسی ما در مصوبات دو دوره مجلس نشان می‌دهد که به طور میانگین تصویب یک طرح یا لایحه از لحظه اعلام وصول تا تصویب نهایی 22 تا 25 طول می‌کشد.
در این فاصله هم در سطح کمیسیون و هم در سطح افکار عمومی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.
بنابراین کاستی‌های قوانین معمولی با وجود چنین رویکردی رخ می‌دهد
اما
در شرایطی که فرایند بررسی پیشنهادها محرمانه صورت گیرد، اظهارنظر صرفا به عده معدودی محدود گردد، کارشناسان مختلف در جریان پیشنهاد و نقد و بررسی آن برنیایند طبیعی است که کاستی‌های آن به شکل قابل توجهی بالا خواهد بود.

*📍کانال سیاست‌گذاری اجتماعی*
@SocialPolicy

⭕️ گزارش عملکرد، صورت‌های مالی و جزییات بودجه صندوق بازنشستگی کشوری در دسترس عموم قرار گرفت.
از طریق لینک زیر قابل دانلود است:

https://www.cspf.ir/fa/transparency/financialerformance

موارد فوق، منابع خوبی برای پژوهش در این حوزه، در اختیار پژوهش‌گران قرار می‌دهند.

کانال سیاست‌گذاری اجتماعی@SocialPolicy

⭕️ انحراف در لیبرالیسم کلاسیک

?فرانسیس فوکویاما که زمانی از پایان تاریخ و تثبیت لیبرالیسم به عنوان یگانه رویکرد ایدئولوژیک در جهان سخن می‌گفت، در سال‌های گذشته نظر خویش اصلاح کرد.
حالا با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، او از آغاز مرحله‌ای جدید در تاریخ سخن گفته است.

?ماهیت اساسی این مرحله جدید در تاریخ آمریکا از نظر فوکویاما محصول دو انحراف در لیبرالیسم کلاسیک است.

? از نظر او، لیبرالیسم کلاسیک دکترینی است که بر پایه «احترام به کرامت برابر افراد» قرار دارد.
در این دکترین، به واسطه قانون، از حقوق افراد پاسداری می‌شود، و نیز با اعمال محدودیت‌های قانونی، توانایی دولت در مداخله در حقوق افراد به کنترل در می‌آید.

? از نظر فوکویاما لیبرالیسم کلاسیک به دو رویکرد انحرافی دچار شده است. این دو انحراف که در نیم قرن گذشته، تجربه شده است، از قضا همان مواردی است که لیبرال‌ها طی دهه‌های گذشته بسیار به آن بالیده‌اند: نئولیبرالیسم و لیبرالیسم بیدار.

?۱. ظهور "نئولیبرالیسم": نئوالیبر الیسم دکترینی اقتصادی است که بازارها را تقدیس می‌کند.
این دکترین، توانایی دولت‌ها در حمایت از کسانی که در اثر تغییرات اقتصادی آسیب دیده‌اند را کاهش داد.
در نتیجه غلبه این رویکرد، جهان بسیار ثروتمندتر شد، اما طبقه کارگر شغل‌ها و فرصت‌های خود را از دست داد.

? ۲. انحراف دوم در نگاه او، ظهور «سیاست‌های هویتی» است که معمولا آن را "لیبرالیسم بیدار" (woke liberalism) می‌نامند و بیشتر بر تبعیض‌های جنسیتی و نژادی تاکید دارد.
در این رویکرد، توجه به طبقه کارگر جای خود را به حمایت‌های هدفمند از گروه‌های محدودتری از افراد حاشیه‌نشین، مانند اقلیت‌های نژادی، مهاجران، اقلیت‌های جنسی و مانند آن‌ها داد.
با تقویت این سیاست‌های هویتی، قدرت دولت بیشتر به جای حمایت از عدالت بی‌طرفانه، در خدمت ترویج نتایج اجتماعی خاص برای این گروه‌ها به کار گرفته شد.

? از نظر فوکویاما، ظهور این تفاسیر انحرافی از لیبرالیسم، تغییری بزرگ در «پایه اجتماعی قدرت سیاسی» به وجود آورده است.
به نحوی که طبقه کارگر احساس می‌کند که احزاب چپ‌گرا دیگر از منافع آن‌ها دفاع نمی‌کنند؛ بنابراین دموکرات‌ها ارتباط خود با پایگاه طبقه کارگر را از دست داده‌اند.

?در این فرایند حزب «دموکرات»، به حزبی تحت سلطه «حرفه‌ای‌های تحصیل‌کرده شهری» تبدیل شده‌اند.

?بنابراین کارگران هم (در انتخابات اخیر آمریکا) ترجیح دادند به جمهوری‌خواهان رأی دهند. همان‌طور که در اروپا نیز رأی‌دهندگانی که معمولا به «حزب کمونیست» رای می‌دادند، در فرانسه و ایتالیا به مارین لوپن و جورجیا ملونی پیوستند.

?تمامی این گروه‌ها از یک سیستم «تجارت آزاد» که «معیشت‌شان را از بین برده» و حتی «طبقه جدیدی از ثروتمندان فوق‌العاده ایجاد کرده» بود، ناراضی بودند
علاوه بر این، آن‌ها از احزاب مترقی که به نظر می‌رسد بیشتر به «خارجی‌ها» و «محیط زیست» توجه دارند تا به وضعیت آن‌ها، نیز ناخرسند بودند.

?کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
?@SocialPolicy

بر آن بودیم تا تاریخچه‌ای از ماجرا ذکر کنیم اما نکات محمدعلی شهابی در این زمینه گویا و مکفی و شجاعانه است.
به همین دلیل لینک آن را در اینجا آورده‌ایم:
https://t.me/mohammadalishahabi/6722
https://t.me/mohammadalishahabi/6723

⭕️چند نکته در لایحه بودجه ۱۴۰۴:

?تعطیلی ماهوی صندوق بازنشستگی کشوری:
در بند (ع) شناسه بودجه‌ای 70112، بدون نام بردن از «صندوق بازنشستگی کشوری»، حکمی صادر شده که به موجب آن این صندوق بازنشستگی عضو جدیدی نخواهد پذیرفت و بدین ترتیب از موقعیت صندوق خارج شده و مشابه اداره تقاعد مستمری بازنشستگان کنونی را از دولت دریافت خواهد کرد.
? این موضوع با توجه به وابستگی کامل این صندوق به دولت، سیاستی منطقی به نظر می‌رسد.

? ممنوعیت ورود افرادی که سرپرست خانوار نیستند:
در بند (پ) شناسه بودجه‌ای 7109؛ صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر دیگر از هر خانوار صرفا یک فرد را بیمه خواهد کرد. و آن فرد هم الزاما باید سرپرست خانوار باشد.
بنابراین مثلا اگر سرپرست خانوار خود از بیمه دیگری برخوردار باشد سایر اعضا نمی‌توانند خود را تحت پوشش بیمه روستاییان قرار دهند؛ یا دو فرد از یک خانوار نمی‌توانند تحت پوشش این بیمه قرار گیرند.
البته افرادی که پیش از بیمه بوده‌اند می‌توانند به بیمه‌پردازی ادامه دهند.

? ایمنی در معادن ذغال‌سنگ:
در بند (ت) شناسه بودجه‌ای 70431،  (تحت تاثیر حادثه تلخ طبس) ایمنی معادن ذغال‌سنگ مورد توجه ویژه قرار گرفته و تاکید شده که در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، دولت می‌تواند کارگاه را به مدت سه ماه تعطیل کند.
در این مدت کارگران آن معدن هم بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد.

?کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
? @SocialPolicy

⭕️لایحه بودجه- بخش اول

?کانال سیاست‌گذاری اجتماعی
? @SocialPolicy