وَرفِ دِشو ؛ بستنی مخصوص روزها و شب‌های زمستانی در #مازندران

یکی از خوراکی‌های مرسوم و بومی مازندرانی‌ها از گذشته تا کنون، خوردن "وَرفِ شَکِر" و نیز "وَرفِ دِشو" در شب‌های زمستان است.

#ورف_دشو به مخلوطی از شیره‌ی خرمالوی جنگلی (فِروونی دِشو) و #برف_تازه و تمیز گفته می‌شود.

در گذشته برای تهیه ورف دشو از برف تمیز استفاده می‌شده است. دکتر محمدرضا امانی (دکترای طب سنتی از چین) خوردن برف و شکر یا برف و دشو را به علت ضعیف‌تر شدن مقاومت بدن‌ و #تمیز نبودن برف‌ها و مخلوط بودن آن با انواع آلاینده‌های سنگین در مناطق شلوغ و پر از سکنه که باعث به وجود آمدن ناراحتی‌های معده می‌شود، تایید نمی‌کند./مازندنومه

پ.ن : #دشو فرآورده‌ای است که با تلاش‌های فراوان و طی یک فرایند طولانی از میوه‌های جنگلی به دست می آید و با خواص درمانی‌اش، در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

✅ #سایت_بندپی (رسانه تاریخ و فرهنگ بندپی)

معرفی #دشو و آیین #دشوپزی را در لینک زیر از #سایت_بندپی بخوانید👇
www.Bandpay.ir/?p=15606

💢 زندگی نامه پهلوان زنده یاد ، #الله_وردی_علی_تبار_فیروزجایی :

✍️ #سایت_بندپی – الله وردی علی تبار در سال 1330 در خانواده ای روستایی در روستای هندوری از توابع بخش بندپی متولد شد. در یک سالگی اش، مادربزرگش که زن زحمتکش و دلیری بود او را نزد خود برد و از او نگهداری کرد.

وی در همان سنین کودکی به کشتی علاقه مند بود و به علت داشتن اندام مناسب، در روزهای نوجوانی خود را با ورزش دیرینه منطقه یعنی کشتی لوچو سرگرم می کرد. شغل خانواده اش دامداری بود و نگهداری از دام ها را از بزرگترهایش آموخت. هنگام ییلاق و قشلاق کردن و کوچ دام ها، با آن که هنوز سنش کم بود همپای پدرش در این راه پیمایی های سالانه شرکت می کرد.

در این زمان که ابتدای دوران نوجوانی را سپری می کرد؛ آنچنان اندام ورزیده ای داشت که راه رفتن عادی اش به قول خودش «پلنگ پرش» بود.

او از همان دوران نوجوانی و جوانی در بزرگترین مسابقه کشتی لوچو منطقه که در آستانه حضرت امامزاده عبدالله (ع) و حاج شیخ موسی (ره) برگزار می شد شرکت می کرد و کشتی ها را از نزدیک دنبال می کرد یا اینکه در رده های تنگله کشتی می گرفت. این زمان؛ دوران پهلوانی بزرگانی چون رحمت محمدی و رشید کریمی در منطقه بود.

در زمانی که حدود 18 سال سن داشت، سرپهلوانی منطقه فیروزجاه و بندپی را به دست آورد اما این پهلوانی در اوج دوران جوانی اش، بدون تکبر و غرور بود که این اخلاق بین مردم بندپی مشهود بود. زمانی که در یک میدان کشتی برنده شد و جایزه اش را به رقیبش تقدیم کرد، حاج محمد فیروزی در توصیف این حرکت ارزشمند گفت: «تو کشتی بگیری، چه زمین بزنی یا زمین بخوری، پهلوان ایل فیروزجاه هستی».

در سال 1350 زمانی که 18 سال سن داشت با بابا عباسی آشنا شد و از آن پس آن دو به مانند دو برادر شدند. با توجه به اینکه حاجی بابا عباسی هم درشت هیکل و از ورزشکاران بود، از آن پس به اتفاق یکدیگر میدان دار و کمیته فنی بودند. در دوران سربازی هم کشتی آزاد را ادامه داد و در طی این مسابقات چند عنوان را برای ارتش کسب نمود.

اوج فعالیت های ورزشی الله وردی علی تبار در سطح شهرستان بابل، کیاکلا، آمل، قائمشهر، جویبار و شهرهای دیگر بود و در مسابقات مختلف شرکت می کرد و مقام به دست می آورد. در طی سال های 1352 تا 1366 در میادین بزرگ کشتی لوچوی استان حضوری فعال داشت و سرپهلوانی لوچوی استان را هم بدست آورد. چند سال متوالی هم به عنوان سرپهلوان مسابقات لوچوی پرقدمت شیخ موسی بود و در اواخر چون رقیبی نداشت کشتی نمی گرفت.

سال 1366 آخرین سرپهلوانی خود را در سطح شهرستان بدست آورد و از میدان کشتی خداحافظی کرد. بعد از آن همچنان کشتی را رها نکرد و با همراهی پهلوان بهمن کاظمی به کشتی منطقه سروسامان دادند. در سال های مختلفی به عنوان میدان دار، داور یا کمیته فنی برگزاری در کشتی های شیخ موسی، امامزاده حسن و محلات اطراف فعالیت می کرد.

چهره ی خندان؛ رفتار و منش پهلوانی، خدمت به مردم و اخلاق نیکوی او هنوز که هنوز است در بین مردم منطقه روایت می شود و نسل های جدید کشتی منطقه، او را به عنوان الگویی بزرگ از رفتار پهلوانی می دانند. به راستی که نام «پهلوان» شایسته این مرد بزرگ است.

پهلوان خوش نام و آوازه ی منطقه بندپی، الله وردی علی تبار فیروزجایی؛ سرانجام در غروب روز یکشنبه 21 بهمن ماه سال 1381 دار فانی را وداع گفت و مزار ایشان هم اکنون در روستای ادملا و در حیاط آستانه امامزاده یحیی (ع) قرار دارد.

🔹متن کامل زندگی نامه پهلوان الله وردی علی تبار را از لینک زیر در سایت بندپی بخوانید. (این گزارش در تاریخ 15 آذر 1394 در سایت بندپی منتشر شده است.)👇
www.Bandpay.ir/?p=16417

✅ #سایت_بندپی
🆔 @Bandpay

#تاریخ_بندپی

۲۱ بهمن ۱۳۸۱ : درگذشت پهلوان با اخلاق و نامی #بندپی
#الله‌وردی_علی‌تبار_فیروزجائی
(۱۳۳۰-۱۳۸۱)

🔺معرفی و زندگی‌نامه این پهلوان نام‌آشنای خطه #بندپی را می‌توانید از لینک زیر در #سایت_بندپی مشاهده کنید👇
www.Bandpay.ir/?p=16417

✅ #سایت_بندپی (رسانه #تاریخ، #فرهنگ و #هنر #بندپی)
🆔 @Bandpay

? ترانه محلی مازندرانی " لال اِنه "

?موسیقی ویژه آیین #لال_زنشو در جشن #تیرما_سیزده

خواننده : علی اصغر رستمی

✅ کانال اطلاع رسانی #سایت_بندپی
Telegram.me/Bandpay

? معرفی جشن #تیرما_سیزده_شو و آیین های آن در منطقه #بندپی

صفحه 2 از 2

?بخش اول گزارش را از لینک زیر بخوانید
https://telegram.me/bandpay/2219

⭕️ آیین های جشن تیرما سیزده شو

?پذیرایی ویژه شب تیرما سیزده : در شب تیرما سیزده خانواده ها، دوستان و خویشاوندان نزدیک، گرد هم جمع می شوند و بنا بر رسم محل آجیل و میوه هایی مانند انار، پرتقال، خربزه، هندوانه، ازگیل، سنجد، انگور، نیشکر، تخمه، بشتی زیک و گردو دور سفره می چینند و با هم می خورند. (الهی و قلی پور، 1393: 514)

همچنین نان و شیرینی های محلی همچون کماج و بادونه هم در این شب پخته و در پذیرایی ها استفاده می شده است.

?آیین لال زن شو : در منطقه بندپی و فیروزجاه در این شب بنا بر سنت پیشینیان آیین «لال زنِ شو» یا کتک خوردن از لال برگزار می شود. نحوه انجام بازی در گذشته بدین صورت بوده است که سر شب چند نفر از جوانان روستا دور هم جمع می شدند، یک نفر را به عنوان لال که نمی بایست حرف بزند انتخاب می کردند و «شیش» یا چوب بلندی را به دستش می دادند.

این جوانان به همراه فرد لالی که چوب بلندی در دست داشت در روستا می گشتند و در خانه های روستایی را می کوبیدند. هنگامی صاحب خانه از در بیرون می آمد، این لال با شیش (چوب) به صاحب خانه می زد و فرار می کرد و دوستانش پشت سرش می رفتند و آوازهای محلی سر می دادند و صاحب خانه هم مقداری میوه، پول یا برنج به همراهان لال می داد. (علی اکبر کیانی، جشن تیرما سیزده شو)

اهالی بر این باورند که لال هرکسی را بزند تا سال دیگر مریض نمی شود. این زدن را شگون درستی می دانند یا اگر صاحب خانه هوشیار باشد و قسمتی از چوب را می گرفت و می شکست می گفتند که شگون دارد. بیشتر مواقع لال سراغ زنان نازا، دختران دم بخت، حیوانات نازا و درختان بی میوه می رود. در هنگام زدن، کسی پادرمیانی می کند و با قول و ضمانت جلوی زدن لال را می گیرد. صاحب خانه هم ترکه چوب را در بین چوب های سقف می گذارد و معتقدند که برکت می آورد. (الهی و قلی پور، 1393: 514)

آواز محلی جوانان هم عمدتا به صورت زیر بود :

لال اِنه لال اِنه
پار بورده امسال اِنه
پار بورده امسال اِنه
مهمانِ پارسال اِنه
سرخانِ سوار اِنه
مه مارِ برار اِنه

?فال گوش ایستادن زنان : نوع دیگری از جشن تیرما سیزده شو «فال گوش ایستادن زنان» بود. به این صورت که زنان در هنگام غروب چادر بر سر خود می کردند و در کوچه می ایستادند و به اولین سخنانی که از رهگذران کوچه می شنیدند توجه می کردند و با خود آن را می سنجیدند. اگر حرف بدی بود برای آن متأسف می شدند و اگر هم سخن خوبی می شنیدند آن را به فال نیک می گرفتند.

?ترساندن درختان بی بار : از دیگر کارهای این شب این بود که اگر درختی مثل درخت گردو، پرتقال یا آلوچه که در سال میوه نمی داد یا کم میوه می داد با تبر حمله می کردند تا آن را قطع کنند و در این میان یک نفر پادرمیانی می کرد و مانع از قطع کردن درخت می شد. این عمل به گونه ای ترساندن درخت برای بارور شدن بود.

?جشن و پایکوبی : جشن و پایکوبی بخش دیگری از این مراسم است که معمولا نوازندگان محلی با سورنا می نوازند و مردم به شادمانی و پایکوبی می پردازند.

?گردو شکستن : از آیین های دیگر جشن تیرما سیزده شو که در بندپی بسیار مرسوم بود،شکستن گردو بوده است.به باور مردم منطقه،هرکسی اگر گردویی را می شکست و مغز آن پربار و تمیز بود، عقیده داشتند که برای آن فرد خوب است و سال خوشی در انتظار است اما اگر پوچ یا خراب بود برای آن فرد بد بوده است.

?امیری خوانی : از دیگر رسم هایی که در این شب برگزار می شده است، جمع شدن اهالی روستا در یک محیط بوده و در هنگام برپایی جشن تیرماسیزده امیری خوانی انجام می شده است.

?این نوشته را در سایت بندپی مشاهده کنید :
http://www.bandpay.ir/?p=15511

✅ کانال اطلاع رسانی #سایت_بندپی
? @Bandpay

? معرفی جشن " تیرما سیزده شو " و آیین های آن در منطقه #بندپی

صفحه 1 از 2

سایت بندپی - جشن‌ ها و آئین‌ های مردم مازندران بسیار است مانند بیست و شش عید ما، جشن خرمن، آئین‌های مربوط به تولد و عروسی ها، چله شو و... که این جشن‌ها بسیار متنوع و گسترده هستند. جشن تیرما سیزده شو (جشن تیرگان) یکی از مهم ترین و گسترده ترین جشن مازندرانی ها به حساب می آید که این جشن در بین مردمان بندپی هم بسیار مرسوم است که هر ساله در شب سیزدهم تیرما از تقویم فرس قدیم (گاهشماری باستانی یا محلی مردم منطقه) توسط اهالی هر منطقه و روستا برگزار می شده است اما امروزه این جشن نیز همانند دیگر آیین های سنتی منطقه کم فروغ شده است.

در مورد خاستگاه جشن تیرگان چند نگاه وجود دارد. یکی پاسداشت «حماسهء آرش کمانگیر (پهلوان ایرانی) در تعیین مرز ایران و توران» (نگاه تاریخی) و دیگری «مبارزه با کم آبی، خشک سالی و باران خواهی» است (نگاه اسطوره ای). در باور عمومی برخی از مردم منطقه بندپی شب تیرما سیزه شو را شب «تولد حضرت علی (ع)» نیز می دانند. این باور گرچه از نظر تاریخی درست نیست اما به نظر می رسد سبب حفظ و ماندگاری این آیین در جامعه اسلامی شده باشد.

یکی از آئین ‌های برگرفته از جشن بزرگ تیرگان، همین تیرما سیزده شو است که عناصر مشترک زیادی با جشن تیرگان دارد و برخی صاحب نظران، تیرما سیزده را همان جشن تیرگان می دانند. این جشن تا چند دهة پیش در شهرها و روستاهای مازندران پاس داشته می ‌شد، اما اکنون بخش کوچکی از آن باقی ‌مانده که بیشتر مربوط به خوردنی‌ هاست و نمایش ‌های آیینی آن حتی در نقاط کوهستانی نیز اجرا نمی‌ شود.

ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه عن قرون الخالیه راجع به جشن تیرگان چنین می گوید: «هنگامی که افراسیاب پادشاه توران بر لشگر ایرانیان غلبه می کند، منوچهر (پادشاه ایران) به جنگل های مازندران پناه می برد، افراسیاب لشکر منوچهر را محاصره می کند و منوچهر به ناچار پیکی به نزد افراسیاب فرستاده و از او می خواهد که از کشور ایران به اندازه پرتاب یک تیر واگذارد و باقی را بگیرد، افراسیاب با کمال میل این پیشنهاد را می پذیرد.

منوچهر فکر می کند که چه کسی را برای پرتاب تیر انتخاب کند تا اینکه یکی از امشاسپندان به نام اسفندارمذ پیش منوچهر آمده و آرش را که مردی خدا پرست و دیندار بود و در یکی از غارهای کوه البرز مشغول عبادت بود نامزد این کار می کند، چنانکه در اوستا آمده است، " آرش را حاضر می کنند و منوچهر تیر و کمان را به او داده و می گوید تو باید به فرمان خداوند این تیر را پرتاب کنی و کشور ما را از چنگال اهریمن (لشگر افراسیاب) رها سازی".

آرش برهنه می شود و به بالای بلند ترین نقطه کوه رویان می رود و خطاب به مردم می گوید: ای مردم تن من را ببینید که سالم است و در آن هیچ زخم و جراحتی وجود ندارد، اما بدانید که هنگامی که من این تیر را رها کنم تکه تکه خواهم شد و خود را فدای شما خواهم کرد. آرش کمان را می گیرد و با تمام نیرو آن را می کشد به گونه ای که تمام رگ های بدنش بیرون می زنند و پاره پاره می شوند، او تیر را رها می کند و خداوند به باد فرمان می دهد که تیرش را از کوه رویان بردارد و به شهر فرغانه (شهری در خاور افغانستان کنونی که فاصله آن تا جای پرتاب تیر هزار فرسنگ بود) ببرد. تیر پس از چند روز حرکت در این شهر به درخت گردویی برخورد می کند و این درخت گردو مرز بین ایران و توران می شود، افراسیاب ناگزیر لشکر خود را از ایران بیرون می برد و ایرانیان آزاد می شوند.»

پژوهندگان متاخر خاستگاه این جشن آریایی را در اسطوره آرش، کشت و طلب باران، هم زمان با طلوع ستاره تیشتر، دانسته اند. فرضیه اساسی آن است که این جشن پیوندی ریشه ای با اسطوره آرش ندارد، بلکه خاستگاه آن جنبه آیینی اسطوره تیشتر، ستاره و ایزدبانوی باران است. مطابق این اسطوره هند و ایرانی، تیشتریه اوستایی، همتای تیشیه ودایی، با دیو خشکی، اپوش؛ می جنگد، بر او غلبه می یابد و آب ها را آزاد کرده در جهان می پراکند. بن مایه باروری و باران خواهی در تابستان چندان اهمیت داشته که اسطوره تیشتر در نزد هند و ایرانیان کارکردی آیینی یافته است و اهمیتش طبعا بیش از اسطوره آرش بوده است. (ابوالقاسم اسمعیل پور مطلق ،مجله علوم اجتماعی ، تابستان 81 ، شماره 1).

در اوستا تیشتر رقیب دیو خشکی است. فرشتة نگهبان باران، زمین خشک را آبیاری و کشتزارها را سیراب می کند. تیر یا تیشتر (عطارد) ایزد نگهبان باران و فرشتة رزق و روزی است و روز سیزدهم از ماه تیر به مناسبت ستایش دو ایزد عمدة آب (تیر و ناهید) جشن برپا می‌کردند و آن را رسمی کهن از عهد کی‌ خسرو می ‌دانستند.

?این نوشته را در سایت بندپی مشاهده کنید :
http://www.bandpay.ir/?p=15511

✅ کانال اطلاع رسانی #سایت_بندپی
? @Bandpay

?بخش دوم - آیین های جشن تیرما سیزده شو در ادامه ؛?

? معرفی مراسم آیینی #داوت
(دعوت سالانه حضرتین امامزاده عبدالله و حاج شیخ موسی)

✍️ #سایت_بندپی - آیین سنتی داوِت یا دعوت در #بندپی، هر ساله قبل از برپایی جشن ۲۶ عَیدِ ما برگزار می‌شود. در گذشته این مراسم در تاریخ ۲۵ عَیدِ ما فرس قدیم، به عنوان مراسم سالگرد حضرتین امامزاده عبدالله و حاج شیخ موسی در آستانه این دو حضرت در روستای ییلاقی #شیخ_موسی از توابع #دهستان_فیروزجاه برگزار می‌شده است.

مراسم دعوتین هر ساله به مناسبت بزرگداشت مقام حضرت امامزاده عبدالله(ع) و حاج شیخ موسی(ره)، عارف بزرگ منطقه فیروزجاه بندپی با حضور گسترده آحاد مردم منطقه در محل زیارتی آستانه حاجی شیخ موسی برپا می‌شود.

روایت است این آیین را سرشناسان و علمای بندپی از قدیم به منظور تجلیل و تکریم از مقام والای حضرت امامزاده عبدالله و حاج شیخ موسی که مروج خدمات ارزشمند اسلامی در منطقه بوده اند برپا کرده‌اند.

اهالی بندپی برای بجا آوردن صله رحم و شرکت در این آیین، با ارادت خاصی در محل زیارتگاه حاج شیخ موسی که در فاصله‌ی ۴۵ کیلومتری از مرکز بخش #بندپی_شرقی قرار دارد جمع می‌شوند و این مراسم را بجا می‌آورند.

اهالی منطقه در این مراسم نذر و نیاز و زیارت را به جای می‌آورند. این گردهمایی باشکوه از نخستین ساعات بامداد آغاز می‌شود و بندپی‌های ساکن در دیگر شهرهای کشور نیز برای بجای آوردن صله ارحام در این آیین سنتی و صمیمی حضور می‌یابند. در محوطه امامزاده جمعیتی مملو از اهالی بندپی به یاد گذشته‌ها و خاطرات قدیم با هم گپ و گفتگو می‌کنند و یاد ایام را گرامی می‌دارند.

تشکیل بازارهای محلی و درمانگاه سیار و اطعام، از ویژگی‌های این مراسم بوده است.

هزینه برپایی مراسم داوت توسط نمایندگان هر تبار از ایل فیروزجایی که قرا و مراتع موقوفه حاج شیخ موسی را در اختیار دارند، تهیه می‌‌شود که بیشتر مواقع شامل احشام، برنج و محصولات لبنی است. اما در سال های اخیر مشاهده می شود که مسائل دیگر در برگزاری این مراسم باشکوه و باقدمت، جای اجرای برنامه های اصلی و سنتی آن را گرفته است و آن آیین‌ها را بسیار کمرنگ کرده است.

?احیاء مراسم دعوت امامزاده عبدالله و حاج شیخ موسی به پیشنهاد #حاج_محمد_فیروزی در سال ۱۳۴۱:

در برخی از ادوار گذشته زمان برگزاری این مراسم به صورت دقیق مشخص نبوده است و هر ساله روزی را برای برگزاری مراسم داوِت انتخاب می‌کردند؛ در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۱ خورشیدی در جلسه‌ای با حضور بزرگان طایفه‌های مختلف #ایل_فیروزجایی و معتمدین محلی #وقف_نامه حاجی شیخ موسی گردآوری و نوشته و توسط حاضرین در جلسه امضاء شد. به پیشنهاد حاج محمد فیروزی از این تاریخ زمان برگزاری مراسم دعوت هر ساله در روز ۲۵ عیدما فرس قدیم (تقویم محلی) و یک روز پیش تر از جشن بیست و شش عیدما تعیین شد.

?این گزارش در سایت بندپی منتشر شده است. برای مشاهده متن کامل گزارش به لینک زیر مراجعه کنید :
www.Bandpay.ir/?p=13185

✅ #سایت_بندپی (رسانه #تاریخ، #فرهنگ و #هنر بندپی)
? @Bandpay