🔸پنجمین همایش ملی دانش آموزش علوم اجتماعی

◽️رییس کنفرانس: دکتر رمضان پیری. سرپرت دانشگاه فرهنگیان استان ایلام. مرتبه علمی استادیار
◽️دبیر اجرایی دکتر فریبا پروانه عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان استان ایلام ، مرتبه علمی: استادیار
◽️دبیر اجرایی: دکتر سنا غلامی کارشناس پژوهش دانشگاه فرهنگیان استان ایلام

🔹اعضای کمیته علمی:

▫️دکتر یارمحمد قاسمی عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام. مرتبه علمی: استاد

▫️دکتر محسن نوغانی دخت بهمنی عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد . مرتبه علمی: استاد

▫️دکتر زهرا رضایی نسب عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام. مرتبه علمی: دانشیار

▫️دکتر بهروز سپیدنامه عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام. مرتبه علمی: دانشیار

▫️دکتر صدیقه پیری عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران. مرتبه علمی: استادیار

▫️دکتر مرضیه رونقی عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فرهنگیان اصفهان. مرتبه علمی: استادیار

▫️دکتر اشرف السادات پیرونذیری عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان رشت مرتبه علمی: استادیار

▫️دکتر سعید خانی عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان مرتبه علمی: استادیار

▫️دکتر سید کمال الدین حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مشهد مرتبه علمی: استادیار

🔸پنجمین همایش ملی دانش آموزش علوم اجتماعی

🔹چکیده

زندان و زندانی از موضوعاتی است که در ادبیات داستانی بارها به آن پرداخته شده است. هدف جامعه شناسی ادبیات درون فهمی و بازنمایی این موضوعات است.

هدف این پژوهش بررسی سوژه زندانی در رمان پاپیون اثر هانری شاریر می‌باشد. رمان پاپیون یک اتوبیوگرافی (زندگینامه خودنوشت) در ژانر زندان می‌باشد. قسمت اعظم حوادث این رمان در خارج از کشور فرانسه در زندان‌های سرزمین گویان(مستعمره نشین فرانسه در آمریکای جنوبی) و همچنین در مسیر فرار زندانیان به دیگر سرزمین‌های آمریکای جنوبی که اکثراً مستعمره نشین کشورهای اروپایی هستند می‌گذرد.

پارادایم این پژوهش کیفی است و با عنایت به ماهیت برساختی پدیده و ضرورت درون فهمی متن، روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی است. جامعه هدف پژوهش شامل رمان پاپیون و ابزار گردآوری داده‌ها فیش‌برداری و کدگذاری بر اساس راهبرد تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک) انجام شده است. تصدیق پذیری یافته‌ها از طریق مطالعات اکتشافی، کد گذاری توسط محقق، نگارش یادداشت‌های فنی و بهره‌گیری از نظر داوران در خصوص صحت روند استخراج مفاهیم و مقولات صورت گرفته است و قابلیت انتقال پژوهش نیز از طریق مقارنه و مقایسه یافته‌ها با آرای صاحب نظران و پیشینه‌ها و مفاهیم موجود در چهارچوب مفهومی صورت گرفته است.

یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بازنمود وضعیت سیستم قضایی، عملکرد پلیس، سیاست‌های حراست و اداره زندان، چگونگی فضای زندان، نقش زندانبان و دغدغه جامعه نسبت به محکومین منفی است. در مقابل، مذهب، توانایی‌ها و خلاقیت زندانیان، مکانیسم‌های دفاعی زندانیان، تلاش‌های فردی و جمعی زندانیان برای بقا و استراتژی‌های فرار و حل مسئله ایشان و دستیابی به اقلام مورد نیاز و ممنوعه، استراتژی‌های ارتباطی و ایده‌های رهایی و تلاش برای آزادی مثبت بازنمایی شده است. سوژه زندانی در رمان پاپیون از نوع سوژه دکارتی است. سوژه آزاد، مختار، مبتکر و خلاق که خود سعی دارد تا جهان خویش و آمال و آرزوهای خویش را بیافریند. بزرگترین هدف و رویای پاپیون آزادی است و آن را بر همه چیز ارجح می‌داند به طور خلاصه باید گفت رمان پاپیون اثری است در تکریم آزادی.

🔹واژگان کلیدی: زندان، زندانی، سوژه زندانی، پاپیون، هانری شاریر، بازنمایی

رسول خادم با انتشار این عکس نوشت:
‏عکس‌ها حرف می‌زنند؛ شناسنامه ندارند و در زمستان هم سهمیه نفت به آنها تعلق نمی‌گیرد!

‏۱۱ دیماه ۱۴۰۳ خورشیدی … روستاهای کپرنشین اطراف زاهدان بخش سرجنگل…
‏هوا هم‌ بس ناجوانمردانه سرد بود …!

#فرهیختگان راهی به رهایی

?بهروز سپیدنامه

?بنویس مادر، بخوان اندوه

در جوامع سنتی و بلاتکلیفی مثل ما، که نسبتمان با سنت و مدرنیته هنوز مشخص نیست و حرکتمان، بین این دو وضعیت، به جای سیر خطی، پاندولی است. برخی از نقش ها هنوز در ابهام اند و یکی از این نقش ها، «نقش مادری» است.

نقش همسر (صرف نظر از موفقیت یا شکست در ایفای آن) به دلیل وجود دو بازیگر زن و شوهر بر روی صحنه، جزء نقش های تفکیک یافته است و بازی این دو نقش (زن و شوهر) بر این صحنه، جزء بازی های فردی و ساده است. زن و شوهری، نقشی تمایز، تفکیک یافته و کم ابهام است. (هر چند نمی توان منکر ابهام مفهوم «شراکت» و مشکلات آن بود)

اما نقش مادری، نقشی است پر ابهام و ایهام. «نقش مادری» از یک سو، حامل بار معنایی در دنیای نمادها، نشانه ها، افسانه ها و اساطیر است و از سویی دیگر، این نقش در دنیای خارج از متن (جهان عین) ، تنها با بازی در مقابل نقشی به نام «فرزند» معنا نمی یابد (البته باید این گونه باشد چون نقش یک بازی دو طرفه است) و «مادری کردن در حق دیگران» حتی شوهر، گویای کثیر الاضلاع بودن این نقش و قرار گرفتن آن در ساحت بازی های پیچیده است. و این پیچیدگی در کنار قرار گرفتن زن در شبکه ای از نقش های دیگر نظیر همسر، خواهر و ... و انتظارات نقشی که از او می رود، برای او بسیار طاقت فرساست.

در دنیای سرشار از فقر و تنگدستی و تورم امروز ،که ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا نان از دست مادران و پدران بستانند، نه تنها شاهد ابهام نقش مادری و پدری که باید ناظر دگردیسی و اضمحلال آن بود. زیرا فقر، پدید آورندهٔ آسیب هایی است که ابتلای به آن ها و ایفای آن ها، در تعارض با نقش مادری و پدری است. و این مسئله، بار ترازو شکن مسئولیت سیاست گذارانی که بر طبل تحکیم بنیان خانواده می کوبند بسیار سنگین ساخته است.

فقر و تنگدستی علاوه بر «نقش مادری»، بار مسئولیت و تکالیف «پدران غایب» را نیز بر دوش مادران افکنده است و تحمل این بار، برای مادران، چون تحمل رنج جاودان «پرومته» است.

در کنار فقر و مصائب آن، لازم است به نقش دگرگون شدهٔ «فرزندی» پرداخت که خوانشی جدید از «نقش مادری» و همچنین «پدری» ارائه داده است. امروزه پدران و مادران، انتظار «فرزندی کردن» از نسلی دارند که هیچ قاعده ای را به رسمیت نمی شناسد و تنها قاعدهٔ مورد قبول آن، بی قاعدگی است. نسلی که خود بنیاد و اقتضایی عمل می کند. نسل افسارگسیخته ای که هیچ رام و آرامی را بر نمی تابد.

در چنین وضعیتی، مادران سرزمینم، غمگین ترین ناله، در شامگاه بعد از کوچ اند.

?پ ن: پرومته یکی از تیتان های اساطیر یونان است که آتش را از بارگاه زئوس برای انسان دزدید و زئوس او را به خاطر این گناه، به رنجی ابدی مجازات کرد. زئوس دستور داد پرومته را با زنجیر بر صخره ای از کوه قفقاز ببندند و هر روز عقابی را مامور کرد که سینه پرومته را شکافته و جگر او را بخورد و شبانگاه دوباره بدن به وضعیت قبلی بر می گشت و روز بعد حکایت عقاب و سینه درانی های او تکرار می شد‌. پرومته نماد رنج بی کران آدمی است.

به همت انجمن جامعه شناسی ایران دفتر دانشگاه ایلام و کافه کتاب هامون، چهارمین نشست از سلسله مباحث تخصصی فرهنگ و جامعه با موضوع فرهنگ شهروندی ساعت ۱۸ روز سه شنبه سوم مهر ۱۴۰۳ با حضور علاقمندان و صاحب نظران در کافه کتاب هامون برگزار گردید.

سخنران کلیدی این برنامه آقای کیومرث شاهوردی تحصیلکرده جامعه شناسی و از صاحب نظران حوزه فرهنگ و جامعه بود.

آقای شاهوردی ابتدا به تبارشناسی مفهوم شهر و نحوه تکوین شهر در گذر زمان و پس از آن به نسبت بین حقوق و تکالیف شهروندان در جوامع و نقش آن ها در شکل گیری جامعه مدنی پرداخت.

شاهوردی فرهنگ شهروندی را برایند جامعه پذیری و فرهنگ پذیری مبتنی بر شیوه های مناسب و کاربردی آموزشی دانست که بر حق اختیار و انتخاب افراد استوار است. در چنین سپهر یک دست و خالی از تعارض و تناقضات الگویی، شهروندان مسئولیت پذیر و مشارکت جو تربیت می شوند.

کیومرث شاهوردی در ادامه به برشمردن حقوق شهروندی از منظر اندیشمندان و نهادهای متولی و به آسیب شناسی مفهوم شهروند و فرهنگ شهروندی در ایران و ایلام پرداخت.

پایان بخش جلسه، بحث و تبادل نظر حاضرین پیرامون مباحث مطرح شده بود

?نکته

حضور دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی دانشگاه ایلام در کنار دو تن از اعضای هیئت علمی گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی آن دانشگاه و نیز فارغ التحصیلان مقطع دکتری جامعه شناسی در این نشست بر این نکته اشاره داشت که جامعه شناسی باید از برج عاج نشینی و محصور شدن در کلاس های درس و فضیلت علمی را تنها در نگارش مقالات و تالیفات امتیاز آور دانسته خارج شود و به سمت جامعه شناسی مردم مدار و حضور در پاتوق های علمی و فرهنگی و نگارش یادداشت های فنی، کاربردی و تنوری سوق داده شود.

ارائه بحث در چنین فضاهایی، بیانگر شهامت صاحب سخن در ارائه ایده و اندیشۀ خود و در بوتۀ نقد قرار دادن آن است.برخی از افراد عالم نما به دلیل هراس از نقد و مشخص شدن واقعیت لباس نامریی نام و نشانی که برای خود دست و پا کرده اند به بهانه های مختلف از جمله عوامگرایانه تلقی کردن این مباحث، به تقبیح این جلسات، سبک شمردن مباحث آن و تحقیر صاحبان ایده و سخن پرداخته و با راهبرد نکوهیده و نخ نمای برچسب زنی سعی در تحقیر ارائه دهندگان مباحث می نمایند.

حضور فعال و توأم با اظهار نظر عالمانه و
آمیخته با نکته بینی و نکته سنجی عزیزانی که دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته های فنی و غیر جامعه شناسی بودند، نوید بخش شکل گیری گفتمان های بینارشته ای در فضای مفاهمه علمی و گسترش حوزه عمومی این دیار است.

جا دارد از دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی ایران (دفتر دانشگاه ایلام)، کافه کتاب هامون، سایر موسسات فرهنگی استان ایلام و نیز صاحبنظران و علاقمندانی که چراغ چنین پاتوق هایی را روشن نگه داشته اند مراتب تشکر و قدردانی خود را اعلام نماییم.

.
.

.
من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق
«در سرزمين خاطره‌ها آنان که خوبند، هميشه سبزند و آنان که محبت‌ها و دوستي‌ها را بر قلبشان برافراشتند، هميشه به ياد مي‌مانند.»

با سلام و احترام

سپاسگزار لطف تمامی عزیزانی هستم که با پیام های گرانمایه نسبت به بنده محبت داشتند و ارتقای اینجانب به مرتبه دانشیاری تبریک گفتند. از گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام، اساتید جامعه شناسی استان، اعضای هیات مدیره انجمن جامعه شناسی، اعضای هیات اندیشه ورز مسائل استان، انجمن علمی و کانون آسیب شناسی اجتماعی دانشگاه، دانشجویان عزیزم در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تشکر میکنم و قدردان مهر و محبت بی کران شما هستم.

بااحترام-  زهرا رضایی نسب

به دانش فزای و به یزدان گرای
که او باد جان ترا رهنمای
«فردوسی»

استاد گرانمایه سرکار خانم دکتر زهرا رضایی نسب
ارتقاء علمی حضرتعالی  به رتبه دانشیاری  را که  حاصل مجاهدت،شایستگی علمی و اخلاقی  می باشد به جنابعالی،دانشجویان و اساتید گروه جامعه‌شناسی  و مطالعات فرهنگی دانشگاه ایلام  صمیمانه تبریک می گوییم، بی شک این دستاورد با توکل به خدا در جوار ارتقاء علمی دکتر سپید نامه به درجه دانشیاری
و  حضور ارزشمند پرفسور قاسمی  در آن گروه، می تواند زمینه موفقیت ها و دستاوردهای علمی بیش از  پیش فراهم آورد . توفیق و بهروزی شما را از خدای بزرگ مسئلت داریم.
با احترام
علی ایار

"