? آینده‌نگاری برای مدیران

بشر در میانه گذشته پشت سر (تاریخ) و آینده پیش‌رو زندگی می‌کند. به این ترتیب هر فعالیتی که انجام می‌دهد، تاثیرپذیر از گذشته است و تلاشی است برای ساخت آینده. اما اغلب روش‌ها و ابزارهایی که برای برنامه‌ریزی استفاده می‌شود، رو به گذشته هستند. ابزارها و تکنیک‌های شناخت آینده و برنامه‌ریزی برای آینده نوظهور هستند و به همین دلیل نیز کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این ابزارها و مفاهیم، در حوزه‌های مختلفی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. حوزه مطالعاتی و پژوهشی آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری برآمده از این نگاه است. پیشینه این حوزه مطالعاتی اگرچه می‌تواند تا زمان طالع‌بینی به گذشته بازگردد، اما در عمل با توسعه ابزارهای پیش‌بینی شکل گرفته است، هرچند تجربه بشر به سرعت نشان داد که پیش‌بینی بر پایه گذشته با افزایش سرعت تحولات، ناکارآمد است و به همین دلیل نیاز به ابزارهای جدیدتر و مفاهیم به‌روزی است.

? دوره «آینده‌نگاری برای مدیران» به‌طور ویژه برای مدیران شرکت‌های فناوری طراحی شده است تا آن‌ها را با مفاهیم کلیدی، روش‌ها و ابزارهای پیشرفته آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی آینده‌محور آشنا کند. دکتر امیر ناظمی، مدرس این دوره، به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا ضمن درک بهتر تحولات سریع حوزه فناوری، با استفاده از سناریوهای آینده، برنامه‌ریزی استراتژیک و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری انجام دهند.

اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام??

https://honarestan.org/courses/60

هنرستان
آموزش برای همگان

*⚛️جنسیت‌زدایی از زبان: دولتفرد، نه دولتمرد*

‏در کتاب ⁧ #ضربه_سخت⁩ به‌جای «دولتمرد» از واژه خودساخته ⁧ #دولتفرد⁩ استفاده کردم.

‏اضافه کردن واژة «مرد» به مانند یک پسوند، واژه‌هایی همچون «دولتمرد» را ساخته است؛ واژه‌هایی که در پسِ خود نوعی ⁧ #جنسیت‌زدگی⁩ را نمایش می‌دهند.

‏در دنیای امروز که بر پایة عدالت جنسیتی استوار شده ــ که خود دستاورد فرهنگی و اجتماعی بزرگی است ــ اتکا بر جنسیت‌زدگی یا هر نشانه‌ای که آن را بازتولید می‌کند باید بازبینی شود.

‏اگر جامعة ایرانی تصمیم خود را گرفته است که از کلیشه‌های جنسیت‌زده رها شود، ضرورت دارد نشانه‌های آن را نیز بازبینی کند و در نهایت تغییر دهد.

‏من تلاش کرده‌ام تا این بازبینی‌ها را در خصوص واژگان مختلف به کار ببرم. یکی از این موارد همین واژة دولتمرد است که در این کتاب، به صورت بدون جنسیت، تبدیل به «دولتفرد» شده است.

‏پیشنهاد می‌شود که بازبینی برای سایر واژگان جنسیت‌زده نیز انجام شود. در حقیقت، تغییر این واژگان را می‌توان نوعی یادآوری مداوم تغییر و کنار گذاشتن برخی از جنبه‌های نامطلوب پیشین هم دانست.

جنسیت‌زدایی از زبان جنبشی است که در خیلی از زبان‌ها شکل گرفته است.

سیاست علم و فناوری هم تاثیرپذیر از سیاست‌های دیگر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است و هم بر آن‌ها تاثیرگذار

‏نکته قابل توجه آن است که حوزه‌هایی مانند هسته‌ای یا فضایی ذاتا حوزه‌های فناورانه هستند، زمانی که با معیارهای صرفا سیاسی مدیریت و سیاست‌گذاری شده‌اند، منجر به فاجعه‌هایی مانند چرنوبیل شده‌اند.

‏این موضوع و تجربه‌های تاریخی آن در گفت‌وگو با پادکست فلسفه علم
‏⁦
نسخه تصویری:
https://youtu.be/Jn92ByvP5iI

*⚛️بر شانه‌های من خداحافظی کن!
?امیر ناظمی*

«جامعه ایرانی توسعه‌یافته‌تر از حاکمیت ایرانی است» این گزاره در موقعیت‌های مختلف، نمودهایی متفاوت می‌یابد.

در المپیک۲۰۲۴ این گزاره در صحنه خداحافظی صباح شریعتی کشتی‌گیر ایرانی که برای کشور آذربایجان کشتی می‌گرفت، به تصویر کشیده شده است.

حاکمیت ایرانی نه تنها آغوشی باز برای ورزشکاران و مردمانش نیست، بلکه مانند پیرمرد عبوسس و خودخواهی است که تغییرات و تفاوت‌های فرزندانش را نمی‌پذیرد و هر روز به بهانه‌ای بخشی از ایرانیان را، خواسته یا ناخواسته، مجبور به مهاجرت از ایران می‌کند.

به این ترتیب بسیاری از ورزشکاران مجبور می‌شوند تا زیر پرچم‌های کشورهای دیگر به رقابت بپردازند. این تصویر نمادی از «نظم دسترسی محدود» است، اگر این مفهوم را فراتر از اقتصاد، به فرهنگ و اجتماع نیز تسری دهیم.

نظم دسترسی محدود یعنی حاکم کردن ارزش‌ها و اصولی که تنها محدود به گروه‌های فرادستان است و دربرگیرنده‌ی ارزش‌ها و اصول کل جامعه نمی‌شود. در این نظم دسترسی محدود است، که بسیاری از ورزشکاران گاه به دلیل این تفاوت‌های ارزشی (مانند حجاب یا دیدگاهشان حتی در مورد مسائلی ریز) یا تفاوت‌های بهره‌مندی اقتصادی (گذران زندگی و نه چیزی بیشتر) یا تفاوت‌های زیرساخت‌های ورزشی (امکانات و تجهیزات تمرینی) مجبور به مهاجرت و تغییر ملیت می‌شوند.

از دید حاکمیت این افراد با برچسب‌هایی مانند بی‌غیرت بدرقه می‌شوند. نمونه‌های آن در رفتار حذفی صداوسیمای رسمی آشکار است.

اما جامعه ایرانی فراتر از حاکمیت خود، و توسعه‌یافته‌تر از او، هم‌دلی و هم‌دردی انسانی‌اش را حفظ می‌کند. امروز آغوش جامعه‌ی ایرانی بازتر از همیشه است.

در رده بندی کشتی المپیک صباح شریعتی (زیر پرچم آذربایجان) به امین میرزازاده (زیر پرچم ایران) باخت و از دنیای ورزش قهرمانی خداحافظی‌کرد.
اما در زمان بوسه‌های خداحافظی شریعتی بر تشک، و هنگامی که اثری از تیم آذربایجان بر روی تشک نیست، دو‌ هموطن ایرانی‌اش، یعنی میرزازاده و حسن رنگرز به روی تشک می‌روند تا در زمان خداحافظی، در آخرین تصویر ورزش حرفه‌ای، در کنارش باشند تا برای او یک خداحافظی باشکوهی را بسازند.

تفاوت جامعه ایرانی و حاکمیت ایرانی، همین تصویر است. آغوش باز یک جامعه برای پذیرش تنوع‌ها و تفاوت‌ها، و آغوش بسته‌ی دیگری که جایی برای پذیرش هیچ تغییری ندارد.

همین تصاویر شاید نشانه‌هایی باشد برای ایران آینده توسعه‌یافته.

به‌اشتراک بگذارید تا آفریده شود @ShareNovate

Telegram

آینده مشترک

⚛️حمله به خود
درباره خروج «ابر آروان» از تحریم اتحادیه اروپا

*?امیر ناظمی*

«خودایمنی» نام دسته‌ای از بیماری‌هاست که در آن سیستم ایمنی بدن به‌طور اشتباه به خود بدن حمله می‌کند، چراکه سیستم ایمنی نمی‌تواند تفاوت بین سلول‌های مهاجم و سلول‌های خودی را تشخیص دهد. این بیماری در سطح اجتماعی نیز می‌تواند شکل بگیرد، آنچه در این انیمشن به تصویر کشیده شده است، یک نمونه اجتماعی است، جایی که جامعه‌ای به جای حمله به مهاجمان، به خود حمله می‌کند؛ در حقیقت به مرزنشین‌ترین مدافعان خود!

*⭕️مروری بر حوادث*
پس از قطعی اینترنت ۹۸ که قطعا یک فاجعه غیرقابل توجیه سیاست و حکمرانی است، افراد یا گروه‌هایی مورد حمله مردمی قرار گرفتند. شناخته‌شده‌ترین حملات به ابر آروان بود. آروان در ۵ سال گذشته بارها و بارها به عنوان عامل مهم قطعی اینترنت در رسانه‌ها نام برده شد.
اما با طرح شکایت ابر آروان در دادگاه اتحادیه اروپا و بررسی مستندات، امروز آروان از فهرست تحریم‌های اروپا خارج شد.

*⭕️درس‌آموزی‌هایی از یک بیماری خودایمنی*

1️⃣حساسیت اجتماعی:‌ آروان بارها مورد خشم عمومی در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. در این خشم، ترس و استیصالی که مردم را به حمله به آروان رسانده بود، می‌توان نشانه‌های ملتی را دید که به سرنوشت جمعی خود اهمیت می‌دهد. اگرچه این ناسزاگویی گسترده وجوه منفی بسیاری داشت که در ادامه نیز اشاره می‌شود، اما در سویی دیگر مردمی را نشان می‌داد که به سرنوشت جمعی خود اهمیت می‌دهند، هرچند ممکن است دچار خودایمنی شده و به افرادی اشتباه خشم خود را خالی کنند. و این همان قسمتی است که نیاز به بازاندیشی جمعی ما دارد.

2️⃣ناتوانی در شناسایی عاملین:‌ پیچیدگی تحلیل اتفاقات داخلی، اطلاعات نامتقارن و عدم دسترسی به عاملین، باعث شده است که این حساسیت عمومی و به دنبال آن خشم عمومی، به سادگی توسط برخی بازیگران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

آروان ابتدا توسط ارتش سایبری داخلی ایران که وابسته به نهادهای امنیتی و نظامی بودند، مورد حمله قرار گرفت. در ادامه مردم خشمگین و نیروهای خشونت‌ورز خارج از کشور نیز بر این موج ساختگی سوار شدند.

از یک طرف آنانکه می‌خواستند برای تصمیم‌های خود قربانی پیدا کنند، موفق شده بودند و از طرف دیگر آنان‌که می‌خواستند به مردم بگویند که «در ایران امروز همه شرکت‌ها و افراد به حاکمیت وابسته هستند»، و از این طریق از هر کس غیر از خود سلب اعتبار کنند، سود می‌بردند.

آروان قربانی مشترک هر دو گروه بود، مانند بسیاری از قربانی‌های دیگر این سال‌ها! و مردم خشمگین و مستاصل نیز بازیچه هر دو گروه شده بودند.

3️⃣کاهش روزمره سرمایه اجتماعی: ایران امروز از خیلی جهات «فقر سرمایه» دارد، از فقدان سرمایه برای پروژه‌های زیرساختی تا فقر دانشی که به واسطه قطع ارتباطات بین‌المللی به وجود آمده است. اما فقر اصلی در «سرمایه اجتماعی» است. ایران امروز نمونه‌ای از یک جامعه اتمیزه است که در آن هیچ فرد و گروهی به هیچ فرد و گروه دیگری اعتماد ندارد و به همین دلیل نیز کارهای جمعی پیشاپیش ناکام می‌مانند، چه در یک استارت‌آپ باشد، چه در یک سمن (NGO) و چه در یک دولت.

ایرانی که سرمایه اجتماعی نداشته باشد، حتی فرصت بازسازی خود را هم نخواهد داشت. نمونه آروان باید هشداری برای همه ما باشد. این‌که چگونه حساسیت خود را حفظ کنیم، اما آن را تبدیل به خشمی اشتباه نکنیم.

4️⃣از بین‌رفتن کنش‌گران مرزی: هم امنیت و هم توسعه به کنش‌گران مرزی نیاز دارند. آروان تنها یک نمونه از قربانی‌کردن کنش‌گران مرزی در حوزه فناوری بود. کنش‌گر مرزی امروز به سادگی قربانی می‌شود، چرا که هر دو گروه به این جمع‌بندی رسیده‌اند که مرزنشینان در تیررس‌ترین مانع آنان برای تندروی هستند.

سرنوشت کنش‌گران مرزی امروز ایران چنین است: روزها مشغول بازجویی هستند و شب‌ها در شبکه‌های اجتماعی، ناسزا دریافت می‌کنند. بسیاری از آنان در حال از دست دادن توان خود هستند!

5️⃣راه‌حلی به نام دادگاه: هر یک از ما در خصوص نقش‌آفرینی دیگران، قضاوت‌هایی داریم، اما باید بپذیریم که احساسات، دانش ناکامل و فشار اجتماعی می‌تواند رهزن ما باشد. ما بیش از هرچیزی به دادگاه‌هایی با فرآیند شفاف و حفظ حقوق متهم نیاز داریم، نه بازتولید خلخالی‌ها!

⭕️حرف آخر
شاید در راه ساخت ایران آینده، ما نیاز داریم تا مدام به خود هشدار دهیم: شاید کسانی که ناسزایشان می‌گوییم، آن هیولاهایی که ما در ذهن خود ساخته‌ایم نباشند.

باید حساسیت عمومی را بالا برد، اما قضاوت و خشونت را از آن کاست. سختی رسیدن به توسعه همین راه رفتن روی مرزهای باریک است. باید همه ما بیش از ناسزاگویی‌های یک‌خطی و توییتی، نیاز داریم به نوشتن و خواندن تحلیل‌ها.

و یک ترس:
من از آن خسته‌شدنِ انتهای این انیمشین می‌ترسم، از جایی که دیگر تیر خوردن از هر دو سو رمقی برای کنش‌گرانش نگذاشته باشد!
@ShareNovate

Telegram

آینده مشترک

مربوطه به یادداشتی با عنوان «حمله به خود»

*?*⭕️کآرام جانم می‌رود! (حکایت تلخ مهاجرت در ابعاد گسترده)
امیر ناظمی**

مواجهه با واقعیت: مواجهه با چالش‌ها در ایران امروز، اغلب به انکار واقعیت می‌انجامد. چشم بستن بر مساله‌ها و پنهان کردن چالش‌ها، اگرچه برای کوتاه‌مدت احساس آرامش می‌دهد، اما منافع بلندمدت را به همان اندازه تخریب می‌کند.

انکار واقعیت هم در میان سیاست‌گذاران و هم بنگاه‌ها تبدیل به یک تیپ رفتاری شده است. گویی با حرف نزدن یا کاری نکردن، در خصوص مشکل می‌توان مشکل را حل کرد. اما برای حل مساله، ابتدا باید واقعیت را، هرچند تلخ باشد، پذیرفت تا حل آن امکان‌پذیر شود.

یکی از چالش‌های این روزهای بخش خصوصی و از جمله اکوسیستم استارت‌آپی ایران، موضوع مهاجرت است. مهاجرت در ایران ابعاد گسترده‌ای یافته است و به نظر می‌رسد این چالش برای دهه‌ها گریبانگیر ایران خواهد بود، صرف نظر از این‌که نظام حکمرانی چه تغییراتی پیدا کند. به همین دلیل شرکت‌ها باید این مساله را به عنوان یک پیش‌فرض بپذیرند و برای کاهش آسیب‌های آن سازوکارهایی طراحی نمایند.

در ادامه دو سازوکار به بنگاه‌ها در خصوص مهاجرت پیشنهاد شده است.

*◻️مهاجرت آونگی*
تجربه کشورهای بلوک شرق پس از فروپاشی شوروی و به طور خاص روسیه، نشان داد که مهاجرت میان نیروهای علمی و فناوری را باید به عنوان یک اصل پذیرفت و کمتر سیاستی می‌تواند مانع از آن شود. با پذیرش این واقعیت، راه‌حل اصلی بهره‌گیری از منافع این واقعیت و کاهش آسیب‌های آن است.
شرکت‌ها و مراکز علمی، بر این اساس تلاش داشتند تا مهاجرت را تبدیل به «مهاجرت آونگی» کنند به نحوی که فرد مهاجر، تمایل به حفظ ارتباط با کشور و شرکت خود داشته باشد و تلاش کنند تا او را در «چرخه خدمت و تولید» کشور یا بنگاه خود حفظ کنند.
بر اساس این دیدگاه نیروی مهاجر هر استارت‌آپ می‌تواند به عنوان یک نیروی فریلنسر یا مشاور یا پاره‌وقت، نوعی از همکاری با داخل را تجربه کند. به این ترتیب سازوکارهایی برای شکل‌دهی به همکاری می‌تواند منافع زیر را ایجاد کند:

▪️انتقال تجربه‌ها و دانش به‌روز: شامل دانش فنی و مدیریتی
▪️پایش محیط: فرد مهاجر بیش از هر کسی به کسب‌وکار شما آشناست و می‌تواند بهتر از هر کسی در خصوص گسترش و بین‌المللی‌شدن استارت‌آپ شما ارزیابی داشته باشد.
▪️بین‌المللی‌شدن: نیروی مهاجر شما می‌تواند به ثبت و ایجاد شاخه بین‌المللی شما کمک کند.
▪️کمک به سایر مهاجران: مهاجرت برای مهاجر نیز تجربه سختی است. ایجاد گروه‌های حمایتی (برای مهاجران کسانی که تمایل به مهاجرت دارند) خود یک کنش اجتماعی ارزشمند است. شرکت یا استارت‌آپ شما می‌تواند پشتیبان همان چیزی باشد که از آن می‌ترسد!

باید در چشمان ترس‌هایتان زل برنید، تا موفق شوید. بپذیرید تصمیم دیگران برای مهاجرت، دست شما نیست.

*◻️همزاد جهانی شما*
شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها اغلب این پیش‌فرض را دارند که ابتدا در جامعه خود موفق شوند و سپس به سمت بین‌المللی‌شدن حرکت کنند. اما واقعیت آن است که آن‌ها می‌توانید از همان ابتدا نیز به صورت موازی نسخه‌ی دیگری از خود را به صورت جهانی خلق کنند، که آن را «همزاد جهانی» می‌نامیم.

همزاد جهانی دقیقا مشابه با کسب‌وکاری نیست که در ایران ایجاد شده است، بلکه مدل کسب‌وکار (BM) همزاد جهانی، بر اساس ویژگی‌های بازار هدفش، نیاز به تغییراتی دارد. البته این تغییرات و هزینه‌ای که دارند، نسبت به ارزشی که ایجاد می‌کنند، بسیار اندک نیست. این که تا چه حد یک کسب‌وکار بتواند BM مناسبی برای «همزاد جهانی» خود تدوین کنند، میزان موفقیت‌اش را تعیین می‌کند. تدوین یک مدل کسب‌وکار مناسب که بتواند با کمترین تغییراتی نسبت به مدل فعلی کسب‌وکار، در بازاری بین‌المللی موفق باشد، البته سخت است، و وابسته به خلاقیت. اما امکان‌پذیر نیز هست.

به این منظور لازم است تا در معماری محصولات و خدمات نیز ملاحظاتی در نظر گرفته شود، از جمله معماری مدولار. مدولار بودن استفاده از هر ماژول را در هر دو محصول اصلی و همزاد جهانی امکان‌پذیر می‌کند.
*☑️*⭕️تجویز راهبردی: چالش‌های سخت، راه‌حل‌های سخت**
این‌که در برابر یک چالش هیچ کاری نکنیم و صرف به غرزدن بسنده کنیم، یعنی ما هم تبدیل به بخشی از انکار واقعیت شده‌ایم. به جای غر زدن و افسوس خوردن در برابر شرایط باید به دنبال راه‌هایی برای رشد خود و توانمندسازی دیگران باشیم. هر دو راه‌حل پیشنهادشده سخت و پرزحمت است. اما اگر راه‌حل ساده‌تری برای این چالش بزرگ ندارید، پس باید دست به کار شوید. پس به جای نادیده‌انگاری یا مرثیه‌سرایی بهتر است راهی بسازید، که ویژگی بنگاه‌های موفق، همین ساختن‌هاست.
شاید باید در پس هر سفر خداحافظی به فرودگاه، زیر لب خواند: ای کاروان آهسته ران/کآرام جانم می‌رود. هر مهاجری آرام جان این سرزمین است و شاید شعر ما، همین سازوکارهای حفظ پیوند باشد.

شبکه توسعه
https://t.me/I_D_Network