| یکی از معارف بزرگ تُرکستان، ایران و اسلامِ عصرِ تیموری در قرن نُهم که به‌خدمت #اوزون_حسن_آق_قویونلو در تبریز رسید، مولانا علاءالدین علی بن محمّد قوش‌چی (رحمهم اللّه تعالی) ، متکلّم، ریاضیدان، فیزیکدان، مدرس و ادیب و مُنَجّم سمرقندی بود که در ۸۷۹هـ درگذشت.

پدرش قوش‌چیِ میرزا اُلُغ‌بیك بوده - در زبان تُرکی به محافظ و مرّبی پرندگان شکاری #قوشچی می‌گویند - بنابراین به مولانا، #علی_قوشچی گفته می‌شد و خود او در سمرقند با اُلُغ‌بیك در تألیف «زیج اُلُغ‌بیك» شرکت کرد.

بعد از مرگ ابوسعید تیموری در حدود سال ۸۷۵هـ که از سفر مکّه بازمی‌گشت در تبریز به‌خدمت سلطان صاحبقران اوزون‌حسن آق‌قویونلو رسید.
این پادشاه او را بسیار اکرام کرد و به‌واسطه جلالت و مرتبطی که داشت وی را در سال ۸۷۶هـ به سفارت به دربار سلطان محمدفاتح (رحمه اللّه) فرستاد.

سلطان محمدفاتح، علاءالدین قوش‌چی را با احترام هرچه تمام‌تر پذیرفت و از او عهد گرفت پس از انجام امور مهم سفارت به قسطنطنیه (استانبول) بازآید.
چون بازآمد او را به منصب تدریس در مسجد ایاصوفیه باحقوق روزانه دویست آقچهٔ عثمانی منصوب فرمود و تا آخر عمر در آن شهر به تدریس مشغول بود تا در سال ۸۷۹هـ در استانبول درگذشت و در محوطهٔ آرامگاه صحابی جلیل‌القدر ابوایوب انصاری (رضی الله عنه) به‌خاک سپرده شد[¹]

امام بزرگوار عصام الدّین احمد بن مصطفی بن خلیل طاشکُبری‌زاده (رحمه اللّه) (درگذشتهٔ ۹۶۸هـ) از علمای برجستهٔ خلافت علّیهٔ عثمانی می‌نویسد:

«مولانا علاءالدین علی بن محمد قوشچی (روح اللّه روحه) عالمی عامل و فاضلی کامل بود . . . . . چون بر سلطان محمدخان (فاتح قسطنطنیه) وارد گشت و رساله‌اش در علم حساب را به ایشان تقدیم کرده، آن را «محمّدیّه» نام گذاشت. و آن رساله‌ای لطیفی است که سودمندتر از آن در این فن موجود نیست. چون سلطان محمدخان به جنگ با سلطان اوزون‌حسن (#آق_قویونلو) رفت، مولانا قوشچی را با خود همراه کرد و او در اثناء سفر، رسالهٔ لطیفی در علم هیئت (در رابطه با نجوم و فلک) به اسم سلطان محمدخان تألیف کرد و آن را به جهت مصادف بودن با فتح عراق عجم (توسط سلطان محمد فاتح در نبرد ارتوق‌بَئلی که سلطان #اوزون_حسن در آن شکست خورد)، «رسالهٔ فتحیّه» نامید»[²]

📚منبع:

[¹] - تاریخ تبریز تا پایان قرن نُهم - نویسنده: دکتر محمدجواد مَشکور - (ص۷۱۸) - سلسله انتشارات انجمن آثار ملّی، تیرماه ۱۳۵۲ش. [با تصرّف]
[²] - الشقائق النعمانية في علماء الدولة العثمانية
- أبو الخير أحمد بن مصطفى بن خليل طاشْكُبْري زَادَهْ - (ص٩٨) - دار الكتاب العربي، بيروت.

✍️ سلمان‌فارسی

@tamadone_islami

?پیدایش الفبای رونیک ترکی

آ. اس. آمانجولیوف
تاریخ خطوط ترکی قدیم
ترجمه: علیرضا صفرلویی
Almaty

دکتر آلتایی آمانجیولوف با بررسی دقیق عناصر تحول شناختی مشترک که آن را با قدیمی ترین الفباهای دیگر پیوند می دهد، و از خصوصیاتی که در طول تاریخ تکامل یافته و به آن شکل و نوع متفاوتی بخشیده است، به کاوش در تحول اولیه الفبای ترکی می پردازد. دکتر آ. آمانجولیوف طبیعت کم مایه اصول بدیهی پذیرفته شده را به نمایش می گذارد که متکی بر قضاوتهای اولیه و متزلزل است، اما تمایل دارد که به سرعت به طرح های علمی از پیش آماده شده ی سفت و سخت تبدیل شود.
ترجمه ممکن است دارای خطاهای سهوی، خصوصاً در رابطه با اصطلاحات تخصصی باشد.#پایلاشین #یایین #انتشار_دهید

?? @Turkish_Librarys
????❤️