چرا دولت‌ها قادر به تغییر اوضاع نیستند؟
علی چشمی
۶ تیر ۱۴۰۳

? هیچ‌کس نمی‌تواند. شک نداشته باشید هیچ رئیس دولتی نمی‌تواند طی چهار سال یا حتی هشت سال، کشوری را که در مسیر توسعه حرکت نمی‌کند به توسعه برساند. هیچ‌کسی نمی‌تواند دولتی را که در راستای برنامه‌ها و سیاست‌های منافع گروه‌های خاص مانند رانت ارز ترجیحی، رانت وام تبصره‌ای، رانت قیر، رانت پتروشیمی و انواع رانت‌های دیگر حرکت می‌کند، به دولتی تبدیل کند که در پی منافع عمومی مانند کنترل تورم، ثبات اقتصادی و روابط معمولی با جهان باشد. هیچ‌کسی نمی‌تواند روابط حامی‌پروری در تخصیص بودجه عمومی را در کوتاه‌مدت از بین ببرد و بودجه را به زیربناهای آب و برق و حمل‌ونقل و ارتباطات تخصیص دهد.

? هیچ‌کس نمی‌تواند ناترازی مخرب قدرت را به سرعت به توازن پایدار قدرت تبدیل کند و باورهای ضدتوسعه مانند توهم جدایی از جهان، بی‌اعتمادی و ناامیدی منفعلانه را تغییر دهد. چرا ایران در این سکون نهادی گیر افتاده است؟ نهاد دولت و تفکیک قوا، نهادهای سیاست‌گذاری، روابط بازیگران سیاسی و اقتصادی، نهادهای انتخاباتی و حزبی، نهادهای غیررسمی از جمله باورها در شرایطی قرار گرفته‌اند که از دل آنها حداقل در 50 سال اخیر توسعه بیرون نیامده و نباید انتظار داشته باشیم به سرعت به توسعه برسیم. اما نکته مهم‌تر این است که در مسیر توسعه هم حرکت نمی‌کنیم.

? اما نیروهای اجتماعی در 10 سال اخیر بسیار تغییر کرده است. اکنون این نیروها در شبکه‌های اجتماعی فراگیر، بنگاه‌های اقتصادی نسبتاً بزرگ خصوصی نوپا و موسسات رسانه‌ای و هنری و ورزشی فعال هستند؛ هم ایده و دانش تولید می‌کنند و هم نسبت به 50 سال پیش بسیار بیشتر در پی تامین منافع اقتصادی خود هستند.

? تجربه سایر کشورها و مبانی نظری نشان می‌دهد خروج از این سکون نهادی ناکارآمد و ضدتوسعه‌ای راهکار دارد، اما زمان‌بر و تدریجی است. سه عامل برای تغییر اهمیت بیشتری دارد: شفافیت، مشارکت عمومی و پدران توسعه. شفافیت مالی مهم‌ترین نوع شفافیت است. اگر بودجه‌های دولتی، شرکت‌های دولتی، نهادها و موسسات عمومی غیردولتی و شرکت‌های وابسته به آنها شفاف شود و رسانه‌های تخصصی رانت‌ها و ناکارآمدی‌های این دستگاه‌ها را منتشر کنند، نیروی مهمی برای تغییر است، به‌ویژه به پشتوانه شبکه‌های اجتماعی کنونی.

? ویژگی‌های فردی یا شخصیت یک رئیس دولت می‌تواند سریع‌ترین نیرویی باشد که کشور را در مسیر توسعه قرار دهد و نقش پدر توسعه کشور را ایفا کند. شخصی که اندیشه توسعه داشته باشد، نه اندیشه تخریب؛ درک مناسبی از ساختار و توازن قدرت در کشور، وضعیت نیروهای اجتماعی و اوضاع و شرایط اقتصادی و سیاسی و فرهنگی کشور داشته باشد، برای اجرای برنامه‌های مهم کشور اجماع‌ساز باشد، برای طراحی برنامه‌ها و اجرای درست و به موقع برنامه‌ها تیم‌ساز باشد، با همه اشخاص و گروه‌ها در داخل و با سایر کشورها و نهادهای بین‌المللی تعامل سازنده داشته باشد. به ویژه باید آینده‌نگر باشد و سرعت تغییرات فرهنگی و تکنولوژیک جهان را درک کند. ایران در 20 سال اخیر چنین مدیر دولتی نداشته و این نیرو نتوانسته است برای توسعه فعال باشد.

متن کامل در هفته نامه تجارت فردا

@cheshomi_ali

محکوم به توسعه هستیم

از انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ تا به امروز مسیر پرنوسانی را مردم ایران طی کرده‌اند. نتیجه هر چه بوده رفاه فراگیر و آسایش عمومی پایدار و سربلندی بین سایر کشورها و ماندن جزو قویترین اقتصادهای جهان نبوده.
ایران برای قرار گرفتن در مسیر توسعه نیاز دارد نقش مهم و نوینی برای خود در زنجیره ارزش جهانی تعریف کند و با کمک درآمدزایی ناشی آن بتواند رفاه عمومی مناسب را تامین کند.
قفسی که این سال‌ها با تحریم‌ها برای ایران ساخته شده برازنده مردم نیست و با تعامل داخلی و جهانی مناسب لازم است هر چه سریعتر تورم مزمن و فقر گسترده کنترل شده و ایران در مسیر توسعه قرار گیرد.

در این چند روز به این دلیل در رقابت‌های انتخاباتی از مسعود پزشکیان حمایت کردم که اندیشه، تیم و شخصیت ایشان را برای گذار ایران به مسیر توسعه مناسب می‌دانم: اندیشه‌ای که به خواسته‌های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی همه انسان‌ها احترام می‌گذارد، تیمی که جزو بهترین کارشناسان کنونی ایران هستند و شخصیتی خودساخته و راستگو و مستحکم.

ما محکوم به توسعه ایران هستیم و مانده‌ایم تا بسازیم. نیروهای اجتماعی متکثری که این روزها فعال هستند برای ساختن ایران با مسعود پزشکیان یا بدون او فعالیت‌های خود را برای ساختن وطن ادامه خواهند داد. اما با پزشکیان حتما راه ساختن هموارتر خواهد بود، دولت حامی توسعه خواهد بود و نه مانع آن و سرعت ساختن بسیار بیشتر خواهد بود.

علی چشمی

https://t.me/cheshomi_ali

⭕️چشم‌انداز کارگزاران برای ایران
?دولت رفاه و توسعه

?ایران تا میان‌مدت (۱۴۰۷) و بلندمدت (۱۴۲۳) به کجا برود و چگونه باشد؟

#دولت_رفاه_و_توسعه

@kargozarans

ناامیدی و ریشه‌های اقتصادی آن در میزگرد موسی غنی‌نژاد و علی چشمی

?شرایط بد اقتصاد کشور در سال‌های اخیر که همراه با برخی فشارهای اجتماعی و محدودیت‌های سیاسی بوده، ناامیدی در ذهن عموم مردم جامعه به‌ویژه جوانان را گسترش داده و تعمیق کرده است. علاوه بر برخی پیمایش‌ها و نظرسنجی‌ها که از افزایش ناامیدی و بدبینی نسبت به آینده خبر می‌دهند، نرخ بالای مهاجرفرستی و گسترش میل به مهاجرت به از جوانان به نوجوانان و میانسالان و خروج سرمایه‌های مالی نیز از دیگر نشانه‌های گسترش نومیدی در کشور است. آیا افزایش ناامیدی باعث بی‌عملی و انفعال و بدتر شدن شرایط می‌شود یا خود عاملی برای تغییرات اصلاحی بنیادی است؟ موسی غنی‌نژاد و علی چشمی در این میزگرد با اشاره به ناامیدی از سیاستگذاری که چند دهه است به خطا رفته، از امیدواری به مردم و مطالبه‌گری عمومی می‌گویند.
(تجارت فردا شماره ۵۴۱)

https://t.me/cheshomi_ali

آقای نانوا! داستان عوض شده

✍ علی چشمی

دنیا پر از داستان‌های آموزنده است. داستان نانوایی سنگکی ما هم شنیدن دارد. این نانوایی تا دو سه ماه پیش، نان با آرد دولتی می‌پخت هر تا ۲۷۰۰ تومان. یک روز یک کاغذ کوچک روی دیوار چسباند: نان با آرد آزاد. هر مشتری، کارت که می‌خواست بکشد تعجب می‌کرد. نان هر تا شده بود ۱۰ هزار تومن. بگذریم از رفتار مشتریان. داستان ما درباره رفتار جناب نانواست.

آقای نانوا هنوز در همان حال و هوای سابقه. اما متوجه نیست پیش از این، نانوایی‌اش محل توزیع یارانه نان بود بخوانید رانت نان. او فقط یک توزیع‌کننده یارانه بود یعنی کارکردش پخش رانت بود. بنابراین هر جور دوست داشت با کسانی که دنبال نان ارزان‌تر بودند برخورد می‌کرد. حالا داستان عوض شده آقای نانوا!

الان مشتریان هستند که به تو نفع می‌رسانند نه تو به آنها. اما تو هنوز مثل قبل منتظری آنها که وارد می‌شوند به تو سلام کنند. هنوز اصلا نگاهشان هم نمی‌کنی. با این که کلی نان آماده داری هنوز مثل سابق آنها را منتظر می‌گذاری. داد می‌زنی با صدایی خشن: "چند تا؟ کارت بکش". نان را پرت می‌کنی جلو مشتری. خواست ببرد چاقوی داغونت و بدون دسته‌ات را پرت می‌کنی جلوش! هنوز منتظری ازت تشکر کنند و ملتمسانه خداحافظی! به ورودی نانوایی‌ات توجه کردی؟ مشتری در سرما و گرما باید بیرون باشد و برایت مهم نیست.

دلم برات می‌سوزد قبلا همیشه در استراحت بودی و نانوایی بسته. اما حالا همیشه باز هستی از صبح زود تا نصف شب. خب برایت به صرفه شده نان دانه‌ای ۱۰ هزار تومان. اما تو هنوز همان رفتار را داری طلبکارانه و بی‌توجه به مشتری. چرا؟ چون هنوز متوجه نشده‌ای این نان تو است در دستان مشتری است نه نان آنها در دستان تو.

برای گرفتن نان باید خدمات بدهی، تو سلام کنی، یکی باشد جلو دخل هم تر و تمیز و هم خوش‌رفتار. و محترمانه کارت را از مشتری بگیرد و بکشد و نان را سریع برایش تکه‌تکه کند و در پلاستیک رایگان قرار دهد و حتی نگذارد مشتری برای برداشتن نان دستش را دراز کند و سریع نان را به دست مشتری بدهد و با لبخند از او خداحافظی کند. حالا برای این که نان روی دستت نماند نباید داد بزنی: "اگر پلاستیک می‌خواهی هزار تومان بیشتر بکشششش"!

داستان نانوایی ما، داستان دولت ایرانه. در سال‌های اخیر که پول نفت به دلایلی از جمله تحریم و کاهش تولید و رشد جمعیت دارد ته می‌کشد دولت توزیع‌کننده رانت نفت دارد به دولت مالیات‌‌ستان تبدیل می‌شود. اما نانوای دولت ایران هنوز نانوای سابقه!
هنوز منتظر سلام، هنوز داد می‌زند، هنوز خواسته‌های مشتری برایش اهمیت ندارد. آقای نانوا! نمی‌شود دست و پای تولید را ببندی و ازش مالیات بگیری، نمی‌شود هر کس نخواست برود و ازش مالیات بگیری، نمی‌شود تورم ایجاد کنی و ازش مالیات بگیری، نمی‌شود مثل آن تولیدکننده قطعه خودرو سریع ببری زندان و مصادره و باز هم از او و همکارانش مالیات بگیری، نمی‌شود سریع به هر بهانه‌ای پلمپ کنی و ازشون مالیات بگیری، نمی‌شود فراری داد و ازشان مالیات بگیری. داستان نفت پخش کردن با داستان مالیات گرفتن از تولید و درآمد فرق دارد آقای نانوا! مالیات روی دستت می‌ماند اگر متوجه این تغییر داستان نشوی.
#داستان
#رانت

کانال پولی و مالی (علی چشمی)
https://t.me/cheshomi_ali

مقایسه بازدهی بازار دارایی‌ها تا ۲۹ بهمن ۱۴۰۲
#دلار
#طلا و سکه
#بورس سهام
#بیت‌کوین

https://t.me/cheshomi_ali

? مرور بازار دارایی‌ها با دارایان

1⃣ روند نزولی بورس سهام تا کجا ادامه دارد؟
در هفته اخیر کدام سهام بازدهی مثبت داشتند؟

2⃣ آیا نرخ دلار ثبات خواهد داشت؟

3⃣ بازار جهانی و داخلی طلا و سکه چه شرایطی دارد؟

4⃣ بازدهی اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های طلا چه وضعیتی دارد؟

5⃣ پتانسیل بازدهی خوب هفته اخیر در بازار رمزارزها ادامه می‌یابد؟

جلسه دوم: یکشنبه ۲۹ ام بهمن ۱۴۰۲ در سالن جلسات کارگزاری آینده در مشهد

کانال اقتصاد پولی و مالی (علی چشمی)
https://t.me/cheshomi_ali

ارزیابی نهاد انتخابات و مشارکت سیاسی در میزگرد علی چشمی و نوید رئیسی

علی چشمی: افراد در زمان انتخابات به این فکر می‌کنند که اگر رای بدهند یا رای ندهند، رفاهشان چه تغییری می‌کند و چه خواسته‌هایی از آنها محقق می‌شود یا نمی‌شود. در کشور ما حداقل در بیش از دو دهه اخیر اغلب افراد با این تئوری رای می‌دادند که اگر رای ندهیم اوضاع بدتر می‌شود. یعنی اگر رای ندهیم رفاه ما بیش از این آسیب می‌بیند، بنابراین تلاش می‌کردند با رای دادن زیانشان را حداقل کنند. یا اینکه در کشور ما گروهی بر پایه ایدئولوژی، همواره در هر انتخاباتی مشارکت می‌کنند و رای می‌دهند. از طرفی نظام بوروکراسی همواره گروه‌هایی خاص دارد که به آنها یارانه می‌پردازد و این گروه‌ها به خاطر تحت حمایت بودن و یارانه گرفتن از نظام بوروکراسی حاکم به نوعی خود را ملزم به رای دادن و حفظ شرایط موجودشان می‌دانند. یعنی زمانی که مسئله مشارکت در انتخابات در کشور ما مطرح می‌شود باید این مسائل را هم در نظر گرفت.

از سوی دیگر الگو‌های رفتاری احزاب در انتخابات هم قابل بحث است. ما احزاب توده‌ای که قدرت بسیج کردن مردم را داشته باشند، نداریم. یا احزابی که بتوانند شور و هیجان انتخاباتی زیادی ایجاد کنند هم در حال حاضر در کشور ما وجود ندارد. گرچه تجربه حزب توده برای اثرگذاری گسترده بر مردم یا فعالیت پرشور برخی احزاب را در زمان انتخابات در اوایل انقلاب داریم. اما در حال حاضر آنچه در نظام سیاسی داریم، شبه‌حزب است که با کمک گروه‌های سیاسی خاص سعی می‌کند تنور انتخابات را گرم کند و شور و هیجانی رقابتی ایجاد کند که بعداً مشخص می‌شود بخشی از آن هم کاذب بوده است. اکنون شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته است که همان شبه‌احزاب هم ناتوان شده‌اند. من شخصاً در سال 1400 درگیر انتخابات بودم، اکنون می‌بینم که باوجود اینکه کمتر از 40 روز تا برگزاری انتخابات مانده خبری از فضای هیجانی و فهرست‌های انتخاباتی و رقابت نامزدها وجود ندارد. اگر بخواهیم از زاویه کارآمدی به قضیه نگاه کنیم، سیاستمداران و احزاب باید یکسری فعالیت پیش از انتخابات انجام دهند، مثل اینکه برنامه‌هایشان را مشخص و اعلام کنند که در سیاست خارجی، سیاست‌های اقتصادی و ارزی و بانکی و مالی و اجتماعی و... چه برنامه‌هایی دارند. در حین انتخابات هم اعلامیه‌های سیاستی‌شان را منتشر و پخش کنند و سعی داشته باشند نظر گروه‌های مختلف جامعه به‌خصوص رای‌های شناور را به سمت خودشان جلب کنند. بعد از انتخابات هم برای اجرایی کردن سیاست‌های اعلامی خود تلاش کنند. متاسفانه در انتخابات سال‌های اخیر چنین فرآیندی مشاهده نمی‌شود. مثلاً برای ما به‌طور دقیق مشخص نیست که کدام گروه سیاسی پشت آقای رئیس‌جمهور قرار دارد که این فعالیت‌های سیاسی را قبل از انتخابات، حین انتخابات و بعد از انتخابات برایش اجرا کرده و بخواهد از این عملکرد در انتخابات آینده استفاده کند.

انتخابات آتی مجلس هم از همین قرار است. چه از زاویه رای‌دهندگان و چه از نظر فعالان سیاسی که قرار است انتخابات را گرم کنند، چه از طرف تقاضا و چه از طرف عرضه، هیچ شواهدی برای تقویت و توسعه مشارکت نمی‌بینیم. به عبارتی انگار تئوری این است که چه رای داده شود و چه رای داده نشود، فرقی ندارد. نزد رای‌دهندگان هم دیگر آن تئوری رای بدهیم تا از این بدتر نشود و زیان حداقل شود، کار نمی‌کند؛ گویی زیان آنقدر بزرگ شده است که دیگر به فکر حداقل‌سازی آن هم نیستند.

?متن کامل میزگرد را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

https://t.me/cheshomi_ali

?️نقدینگی به ۱۲۷ میلیارد دلار رسید.

?نیروی افزایش نرخ دلار را نقدینگی تعیین می‌کند.
روند نقدینگی به دلار نشان می‌دهد در مهر ۱۳۹۹ نرخ دلار تا جایی افزایش یافت که نقدینگی به ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت. دوباره در ۷ اسفند ۱۴۰۱ که دلار تا ۶۰ هزار تومان افزایش یافت نقدینگی به کف ۱۰۵ میلیارد دلار رسید. بنابراین در ۱۰ بهمن امسال که دلار ۵۹ هزار ۲۰۰ تومان شد نقدینگی به یک کف جدید یعنی ۱۲۷ میلیارد دلاری رسید. این رقم با توجه به عقب‌نشینی فعلی نرخ دلار و ناتوانی برای عبور از سطح مقاومت ۶۰ هزار تومان به نظر نمی‌رسد فعلا کمتر شود اما با توجه به رقم ۷۵۰۰ هزار میلیارد تومانی نقدینگی در پایان دی ماه امسال، زور افزایش نرخ دلار حداکثر تا ۷۵ هزار تومان خواهد بود یعنی نقدینگی ۱۰۰ میلیارد دلاری.

پ.ن. نمودار بر حسب میانگین ماهانه نرخ دلار در بازار آزاد رسم شده است.

#نقدینگی #دلار

تحلیل داده‌های اقتصادی دارایان
@daraian | daraian.ir