به مناسبت فرا رسيدن كريسمس و سال جديد مسيحي
خاستگاه تاريخي و ديني بابانوئلگروه دين و فلسفه| اديان و مذاهب مختلف در بستر تاريخ تحول‌ها و تغييرهاي متعددي را تجربه مي‌كنند و تحول و تغييرهايي كه گاه برآمده از ريشه‌هاي اصلي آن دين مخصوص نيست، اما در تجربه زيسته متدينان به آن دين دهه‌ها و بلكه گاه قرن‌هاست كه جا و جايگاه سمبليك و مهمي يافته است. در بستر اين تحول گاه نمادهايي پديدار مي‌شوند كه رفته‌رفته به عنصري هويتي براي مومنان به آن دين تبديل مي‌شوند كه بررسي آنها براي كساني كه به مطالعات ديني مي‌پردازند، جذابيت ويژه‌اي دارد. از جمله اين نمادها مي‌توان به شخصيت «بابانوئل» در مسيحيت اشاره كرد. در متن پيش رو نويسنده سعي كرده توضيح دهد كه كاراكتر بابانوئل چگونه به نمادي از دين مسيحيت و مهم‌ترين جشن آن تبديل شد؟ اين يادداشت كه نخستين‌بار در «دين آنلاين» منتشر شد به نظر متفاوت از پروتستان‌هاي نخستين در مورد اصالت پديده «بابانوئل» نيز پرداخته شده است.

✍️مهدی فردوسی مشهدی
اين يادداشت به مناسبت كريسمس و سال نو ميلادي (۲۰۲۵)، به خاستگاه تاريخي ديني-مذهبي بابانوئل اشاره مي‌كند و پس از گزارش كوتاهي درباره محتواي كتاب «بابانوئل نو» (به ترجمه سينا آراد و به همت نشر پژوهه، ۱۳۸۱)، به تفاوت مفاهيم ماهيت و‌ هويت و دلالت نمادين كتاب مي‌پردازد تا دستمايه‌اي براي طرح بحث مربيان و پرسشگري آنان از كودكان و نوجوانان فراهم ‌آيد. شلدون آلن سيلورستاين[1] شاعر، نويسنده، كاريكاتوريست و خواننده امريكايي سده بيستم كه بيشتر با آثار كودكانه‌اش در زمينه‌هاي ادبيات و نقاشي شناخته مي‌شود، كتابي به نام «بابانوئل نو» دارد (به ترجمه سينا آراد و به همت نشر پژوهه، ۱۳۸۱) .
يك ناداستان فكري
او در اين كتاب كه آن را «ناداستان» فكري براي مخاطب كودك و نوجوان مي‌توان برشمرد، به موضوع هويت و ماهيت مي‌پردازد. به مناسبت كريسمس و در آستانه سال نو ميلادي (۲۰۲۵)، به خاستگاه تاريخي ديني-مذهبي بابانوئل و پس از گزارش كوتاهي درباره محتواي كتاب، به تفاوت مفاهيم پيش‌گفته و دلالت نمادين آن اشاره مي‌شود تا دستمايه‌اي براي طرح بحث مربيان و پرسشگري آنان از كودكان و نوجوانان فراهم آيد. گفتني است مترجم محترم كتاب، اطلاعات كتاب‌شناختي متن مبدا را در اثر خود نياورده‌اند و من نتوانستم متن مبدا را به زبان اصلي‌اش بيابم؛ زيرا كتاب مستقلي با اين عنوان در مجموعه آثار سيلورستاين نيست، بلكه شايد متن آن در مجموعه‌هاي شعري يا مجموعه‌هاي نقاشي او گنجانده شده باشد. من يكي را از اين ميان با عنوان «Playboy’s Silverstein around the world» كاويدم، اما «بابانوئل نو» را در آن نيافتم و بنابراين، نسبت دادن محتواي كتاب به سيلورستاين، با اعتماد به مترجم و ناشر گرامي صورت گرفته است

متن کامل در ?

http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/227698/

https://t.me/dinofalsafehh

نگاهي به پيشينه علمي مسلمانان و انتقال آن به مغرب زمين پس از فتح آندلس **از فتح آندلس تا رنسانس

✍️عليرضا روشناييآگاهي از تاريخ و شناخت زندگي و عملكرد نياكان، چه مثبت و چه منفي، واقعا مي‌تواند نقش مهمي در پيشرفت و تكامل انسان ايفا كند. براي هر فرد، به‌ويژه مسلمانان و دانشجويان و پژوهشگران، آشنايي با تاريخ مي‌تواند به درك بهتر خود و باورهاي‌شان كمك كند. اين شناخت تاريخي به فرد اين امكان را مي‌دهد كه با انگيزه و هدفمند به تحقيق و تفحص در رشته مورد علاقه‌اش بپردازد و با همت و تلاش، مسير ترقي و تكامل را طي كند. تاريخ به ما درس‌هايي از گذشته مي‌آموزد و به ما كمك مي‌كند تا از اشتباهات گذشته پرهيز كنيم و از موفقيت‌ها و دستاوردهاي نياكان‌مان الهام بگيريم. اين آگاهي مي‌تواند به فرد كمك كند تا با ديدي بازتر و فهمي عميق‌تر به مسائل نگاه كند و در نتيجه، تصميمات بهتري بگيرد. همچنين، شناخت تاريخ مي‌تواند به تقويت هويت فرهنگي و ديني فرد كمك كند و او را در مسير زندگي‌اش هدايت كند.

برخورد با مسلمين از عوامل شكل‌گيري رنسانس**
جنگ‌هاي صليبي يكي از مهم‌ترين رخدادهاي تاريخي بود كه به شكل‌گيري رنسانس در اروپا كمك و تاثيرات عميقي بر تعاملات فرهنگي و علمي بين تمدن اسلامي و غرب داشت. اين جنگ‌ها كه از قرن يازدهم تا سيزدهم ميلادي به طول انجاميد، نه تنها به دليل انگيزه‌هاي مذهبي و سياسي بلكه به دليل نيازهاي اقتصادي و اجتماعي نيز به وقوع پيوستند. يكي از پيامدهاي مهم اين جنگ‌ها، انتقال دانش و فناوري از جهان اسلام به اروپا بود. در طول اين جنگ‌ها، اروپاييان با تمدن پيشرفته اسلامي آشنا شدند و به ويژه در زمينه‌هاي علمي و پزشكي تحت تاثير قرار گرفتند. مسلمانان در آن زمان در حوزه‌هاي مختلف علمي ازجمله پزشكي، رياضيات، نجوم و فلسفه پيشرفت‌هاي چشمگيري داشتند. اروپاييان كه به دنبال بهره‌برداري از اين دانش بودند، شروع به ترجمه آثار علمي مسلمانان به زبان‌هاي اروپايي كردند. يكي از حوزه‌هايي كه به‌ شدت تحت تاثير قرار گرفت، دانش پزشكي بود. آثار پزشكان برجسته مسلمان مانند ابن‌سينا و رازي به زبان لاتين ترجمه شد و در دانشگاه‌هاي اروپايي تدريس گرديد. اين انتقال دانش، زمينه‌ساز پيشرفت‌هاي بعدي در علم پزشكي در اروپا شد و به توسعه بهداشت و درمان در اين قاره كمك كرد. به ‌طور كلي، جنگ‌هاي صليبي به عنوان يك پل فرهنگي عمل كردند كه از طريق آن بسياري از دستاوردهاي علمي و فرهنگي جهان اسلام به اروپا منتقل شد و زمينه‌ساز رنسانس و پيشرفت‌هاي علمي در غرب گرديد… .

متن کامل در لینک زیر?

https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/227476/

https://t.me/dinofalsafehh

مسووليت نيروهاي فكري درباره مسائل جامعه ايران **نوبت روشنفكران

✍️عظيم محمودآبادي
… متفكر اصيل در يك جامعه نبايد صلاح شهرت و محبوبيت خويش نزد توده را بر صلاح و اصلاح جامعه خويش ترجيح دهد. متاسفانه اين چيزي است كه جامعه روشنفكري ما به آن مبتلاست و بسياري از آنها بنا بر ذوق و سليقه مخاطب خود سخن مي‌گويند. لذا هورا كشيدن‌ها و كف زدن‌ها و لايك زدن‌ها و... براي متفكران و روشنفكران ما شايد در بالاترين سطح تصور باشد، اما اينكه آنها با افكار و آراي خود چقدر توانسته‌اند باري از دوش جامعه بردارند يا گرهي از كار فروبسته‌اش بگشايند، تقريبا هيچ!
اين درحالي است كه نگاهي به جوامع پيشرفته به نيكي به ما نشان مي‌دهد كه دانشمندان، متفكران و روشنفكران‌شان چقدر مساله محور بوده‌اند و چقدر توانسته‌اند در تحقق بسياري از ايده‌هاي‌شان موفق شوند و راهي را به روي جامعه خويش بگشايند.
اين روند را مي‌توان از همان عصر سقراط و افلاطون تا دكارت، كانت و حتي كيركگور و... مشاهده كرد.
اخيرا در يكي از برنامه‌هاي اينترنتي تصويري ديدم يكي از جامعه‌شناسان محترم كه تا همين چندي پيش در رشته علمي خود فرد گمنامي بود، اما به مدد فرصت و صداي بلندي كه در بيان نقدهاي سياسي و حاكميتي يافته اكنون توانسته براي خود شهرت خلق‌الساعه‌اي را رقم بزند به انديشه‌هاي كيركگور و كتاب «فيلسوف دل» اشاره كرد. خوب است از ايشان پرسيده شود نظر او در مورد گزارش اين كتاب از نحوه مواجهه كيركگور با حاكم زمان خودش چيست؟

كيركگور نماد متفكري اصيل**
چنان‌كه كلر كارلايل در همان كتاب «فيلسوف دل» آورده است كه وقتي مانيفست كمونيست در لندن منتشر و به سرعت در ديگر شهرهاي اروپايي توزيع شد براي حاكمان كشورهاي اروپايي نگراني‌هايي را ايجاد كرد كه از آن جمله نيز دانمارك بود. وقتي كمونيسم در اروپا داشت بر اندام حكومت‌ها لرزه مي‌انداخت و پادشاه دانمارك نيز حسابي احساس خطر كرده بود، كيركگور با او ديدار و سعي كرد به پادشاه اطمينان بدهد كه اين تضاد طبقاتي مانند «مناقشه بين مستاجرانِ همسايه» است و نبايد «صاحب خانه‌شان» را ناراحت كند و «كل اين حركت اصلا هيچ تاثيري بر پادشاه نخواهد گذاشت.» (فيلسوف دل، كلر كرلايل، ترجمه ارسطو ميراني، انتشارات كتاب پارسه، چاپ اول؛ 1399، ص 78)
اين سخن سديد - و قُولُوا قوْلًا سدِيداً (احزاب/70) - را مقايسه كنيد با گفته‌هاي صد من يك غازي كه در جامعه ما مكرر تكرار مي‌شود و هيچ سودي جز تضاد بيشتر دولت - ملت نداشته است.

http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/227021/

رياكاري‌هاي اخلاقي و آسيب‌هاي آنچه بر سر وضعيت اخلاقي يك جامعه مي‌آورد تئاتر اخلاق در دوران مدرن

✍️گروه دين و فلسفه|

لارس اسونسن در كتاب «فلسفه ملال» به نقل از يكي از متفكران بزرگ نوشته است جوامع بشري با همه پيشرفتي كه كرده‌اند اما مشكلات اصلي بشريت كم و بيش به شكل دست نخورده‌اي باقي مانده اند! يكي از اين مشكلات مقوله «رياكاري» است. رياكاري كه معمولا آفت جوامع ديني است و حال كه جهان عصر سكولار را تجربه مي‌كند علي‌الظاهر بايد اين آفت مهلك به حاشيه رفته باشد اما همچنان مي‌بينيم در جوامع به شكل خيلي جدي -و البته به روز شده‌اي- وجود دارد و همچنان در تنزل آنها ايفاي نقش مي‌كند. البته طبيعي است كه سكه رياكاري ديني در بسياري از جوامع از رونق افتاده باشد، چراكه دين اساسا از مركز توجه خارج شده است. اما همچنان هستند ارزش‌هاي ديگري كه مي‌تواند مستعد رياكاري ورزيدن شوند. بي‌ترديد يكي از مهم‌ترين آنها در دوران ما مساله اخلاق است. چه بسا افرادي كه با تظاهر به زيست اخلاقي و توصيه‌هاي مكرر و گاه ملال‌آور در مورد ضرورت اخلاق و رعايت آن در حال نوعي كسب شهرت يا معيشت براي خويش هستند. در متن پيش رو نويسنده سعي كرده است به اين معضل جوامع مدرن بپردازد و آفت‌ها و تهديدهاي ناشي از آن را توضيح بدهد. اين مقاله كه براي نخستين‌بار در دين آنلاين منتشر شد و به سبب اهميتش اينجا بازنشر يافته است، تصريح مي‌كند كه در دوران مدرن شايد بيش از آنكه شاهد اخلاقي شدن جوامع باشيم، تماشاگر تئاتر اخلاق هستيم كه گويي روي صحنه به نمايش در آمده است. او مفهوم تئاتر را از ميشل فوكو، فيلسوف معاصر فرانسوي وام گرفته است و به خوبي توانسته معضل نمايشي شدن فضيلت اخلاق  را توضيح  بدهد… .

متن‌ این یادداشت در ?

http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/223733/

https://t.me/dinofalsafehh

مقايسه مقاومت ملت‌هاي فلسطين و لبنان با مهم‌ترين آموزه حكيم آتن **ايستادگي‌هاي سقراط‌گونه

✍️عظيم محمودآباديمقاومت مردم غزه و لبنان تاكنون بيشتر برمبناي ارزش‌هاي اسلامي و آموزه‌هاي قرآني تبيين شده است، لذا مشهور است و دايما تكرار مي‌شود كه گروه‌هاي مقاومتي نظير حزب‌الله لبنان و حماس فلسطين، ايدئولوژيك هستند. مفهوم ايدئولوژيك هم در ادبيات مخالفان يا منتقدان گروه‌هاي مقاومت داراي بار معنايي به غايت منفي است كه خلاصه مي‌شود در نوعي باور اعتقادي غيرآگاهانه.

مفهوم ايدئولوژي
بگذريم كه نه مفهوم «ايدئولوژي» لزوما داراي اين ‌بار معنايي منفي است و نه مقاومت تنها براساس ارزش‌هاي اسلامي و آموزه‌هاي وحياني قابل توضيح و تبيين است. ايجاد بار معناي منفي براي مفهوم ايدئولوژي توسط راست‌گرايان ليبرال انجام شده است وگرنه اين مفهوم براي روشنفكران و متفكران گروه‌هاي مقابل آنها به نوعي داراي قداست بوده است. اما در مورد مساله دوم كه مقاومت را نتيجه تعاليم ديني مسلمانان محسوب مي‌كند نيز هر چند سخني درست است اما نيازمند توضيح بيشتري است.

منشا تعليمي مقاومت**
به اين معنا كه آري مقاومت گروه‌هاي مسلمان اعم از شيعه و سني در سرزمين‌هايي نظير فلسطين و لبنان حتما ريشه در تعاليم دين مبين اسلام و آموزه‌هاي كتاب مقدس مسلمانان -قرآن كريم- دارد، اما اين‌طور نيست كه رويكرد گروه‌هاي مقاومت تنها بر همين اساس قابل توضيح باشد و بس! بلكه تذكار اين مساله مهم است كه بدانيم مقاومت اين نيروها پيش از آنكه اسلامي باشد، انساني است و اگر اسلام نيز به اين نوع رويكرد فراخوانده يا دستور داده است دقيقا بر همين اساس است كه آن را وظيفه انساني همه ابناي بشر مي‌داند… .

متن کامل در لینک زیر?

http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/223604/

*➖ اتم و شاه*

عظیم محمودآبادی، روزنامه‌نگار، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

انرژی هسته‌ای که اکنون به یکی از اصلی‌ترین و بزرگترین پروژه‌های ملی ما تبدیل شده است، عمری بیش از تاسیس نظام جمهوری اسلامی دارد.

حتی روابط حسنه و بدون تنش حکومت پهلوی دوم با غرب نیز موجب آن نشد که شاه به فکر تاسیس سازمانی نیفتد که تنها شمار معدودی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان از داشتن آن برخوردار بودند.

پروژه برخورداری کشوری چون ایران از انرژی هسته‌ای چیزی نیست که برآمده از ایدئولوژی خاصی باشد. لذا کافی است دولتی در راس کار باشد که از مناسبات جهانی سر دربیاورد و تا حدودی آینده آن را پیش‌بینی کند تا بدون درنگ صنعت هسته‌ای را به اصلی‌ترین پروژه خود برای آینده کشور تبدیل کند.

لذا شاه در سال ۱۳۳۶ پروژه هسته‌ای کردن ایران را کلید زد و توانست موافقت آمریکا و سایر کشورهای غربی را جلب کند. او البته به همین میزان بسنده نکرد و طولی نکشید که از رویاهای بزرگتر خود برای ایرانِ هسته‌ای رونمایی کرد.

?یک گام بزرگ

شاه در واپسین سال‌های جوانی‌اش درصدد درانداختن طرحی نو برآمد. طرحی که او در سر خود می‌پروراند ایجاد تحولی اساسی در صنعت بود تا هم بتواند تامین انرژی کشور را از نفت بی‌نیاز و هم مقدمات ورود ایران را به جرگه کشورهای بزرگ صنعتی فراهم کند؛ رویای شاه برای ایران برداشتن یک گام بزرگ بود؛ برنامه اتم!

هنوز چهار سال بیشتر از سرنگونی دولت ملی دکتر مصدق نگذشته بود که شاه احساس می‌کرد به پشتوانه دولت‌های قدرتمند آمریکا و انگلیس، جای پایش آنقدر سفت شده که بخواهد برای آینده صنعت کشور تحولی شگرف پدید آورد.

متن کامل این یادداشت
@ensafnews