فانوس جادویی زمان آخرین اثر استاد شایگان

«فانوس جادویی زمان» نام آخرین کتاب شایگان است که درباره زندگی و آثار مارسل پروست نویسنده مطرح فرانسوی نوشته است.

«فانوس جادویی زمان» پس از مدتی از نود و پنجمین سالروز درگذشت این نویسنده بزرگ قرن بیستم مجوز انتشار گرفته و در بازار کتاب، عرضه شده است.

این کتاب ۴۸۰ صفحه‌ای اخیرا با شمارگان دو هزار نسخه از سوی انتشارات فرهنگ معاصر منتشر و روانه کتابفروشی‌ها شده است.

این استاد دانشگاه در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «علاقه من به پروست به دوران تحصیلم در ژنو بازمی‌گردد؛ آن زمان ژان روسه، یکی از نمایندگان مکتب ژنو، کلاسی برگزار کرده بود پیرامون بررسی و تحلیل آثار پروست و من نیز در این کلاس‌ها حضور داشتم... اینچنین بود که درصدد مطالعه آثار او برآمدم».

🆔 @daryushshaygan

باید بکوشیم برخلاف عادات و آدابمان یاد بگیریم کدهای ارزیابی‌مان را واژگون و انگاره‌های ادراکی‌مان را ویران کنیم.

📤 زیر آسمان‌های جهان شایگان

🆔 @daryushshaygan

«هتک تقدس از امام حسین» در بیان داریوش شایگان

«با ایدئولوژی‌کردنِ مذهب، از آن هتک تقدس می‌شود. سرمایهٔ اساطیر را بر سر زمان به سودا می‌نهد، از آنها اساطیر سیاسی می‌سازد، از آنها اسطوره‌زدایی می‌کند و آنها را در امور این‌جهانی خرج می‌کند. بگذارید برایتان مثالی عینی بیاورم.

واقعهٔ کربلا دارای معنایی اساطیری است. مفهوم شهید در انگارهٔ امام حسین که در صحرای کربلا جنگید و در ماه محرم ۶۱ ه‍ به شهادت رسید، تجلی می‌یابد.
غالب روایاتی که این ماجرا را حکایت می‌کنند بر زاویهٔ عاطفی و تمثیلیِ این فاجعه تأکید دارند.
در تعبیرهای جدید، مثلاً در تفسیر نجف‌آبادی، برعکس کوشش شده است تا این درام از جنبهٔ تاریخی تفسیر شود.
امام حسین دیگر یک چهرهٔ اسطوره‌ای یا نمونهٔ مجسم شهید نیست که با ریخته‌شدنِ ناحقِ خونش به دست اشقیا ما را رستگار می‌کند بلکه یک شخصیت تاریخی است که به‌خاطر آرمان سیاسی‌اش می‌میرد.

بدین‌سان جای زمان حلقوی اسطورهٔ شهید را زمان خطی مبارزات سیاسی می‌گیرد.»

📚 از: زیر آسمانهای جهان، گفت‌وگوی داریوش شایگان با رامین جهانبگلو، ترجمهٔ نازی عظیما، نشر فرزان روز، ۱۳۷۴ (چاپ اول)، ص۱۵۵و۱۵۶.

پ.ن: آنجا که دکتر شایگان می‌گوید: «امام حسین دیگر یک چهرهٔ اسطوره‌ای یا نمونهٔ مجسم شهید نیست که با ریخته‌شدنِ ناحقِ خونش به دست اشقیا ما را رستگار می‌کند» می‌تواند اشاره‌ای به تحلیل حضرت صادق دربارهٔ هدفِ حسین‌بن‌علی باشد که گفت: خدایا! [حسین] «خون قلبش را در راه تو داد تا بندگانت را از جهل و نادانی و سرگردانیِ راه‌گم‌کردگی نجات دهد.» (زیارت اربعین)

🆔 @daryushshaygan

داریوش شایگان: «نسل ما گند زد!»

داریوش شایگان - متفکر و روشنفکر ایرانی - که در مقطع انقلاب اسلامی از هواداران تغییر نظام شاهنشاهي بود، در گفتگویی که اخیرا با نشریه «اندیشه پویا» داشت به سختی از خود و همفکران همدوره اش انتقاد کرد. او در بخش هایی از این گفتگو چنین گفت:

«ایران در سال‌های دهه‌های چهل و پنجاه داشت جهش می‌کرد. ما از آسیای جنوب شرقی آن موقع جلوتر بودیم، ولی بعد آن‌ها پیش افتادند و موفق‌تر شدند. علت عدم موفقیت ما به نظر من این است که ما شتاب تغییرات را تحمل نکردیم. حالا چرا؟ نمی‌دانم. همچنین ما روشنفکران آن دوره هم پرت بودیم و تحلیل درستی از جایگاه خود در جامعه و جامعۀ خود در جهان نداشتیم.»

«می‌توانم این را به عنوان یک اعتراف بگویم که ما روشنفکران جایگاه خود را ندانستیم و جامعه را خراب کردیم. یکی دیگر از آسیب‌های جامعۀ ما در آن هنگام چپ‌زدگی شدید بود که با اتفاقات بیست‌وهشتم مرداد هم تشدید شد، و قهرمان‌گرایی بیش از پیش در جامعه فراگیر شد.»

«ما باید گام نهادن در مسیر صنعت و پیشرفت را از مونتاژ آغاز می‌کردیم. جالب بود که روشنفکران آن دوره (كه همگي چپ بودند) از این مونتاژ به بورژوازی کمپرادور  یاد می‌کردند.»

«بسیاری از روشنفکران اروپایی نیز چپ‌زده بودند، منتها در آن‌جا تعادل برقرار بود. رمون آرونی بود در مقابل سارتر ولی این‌جا رمون آرونی نبود، کسی جلوی چپ‌ها نبود. ما با اسطوره‌ها زندگی می‌کنیم و این بسیار بد است و یکی از نتایج چپ‌زدگی است.»

«نسل کنونی جوانان ایران، شعورشان از نسل ما بسیار بیش‌تر است، زیرا در دنیای دیگری زندگی می‌کنند. مخصوصاً زنان ایرانی بسیار جهش کرده‌اند. باید اعتراف کنم شرمنده‌ام که نسل ما گند زد

از شماره ۳۵ اندیشه پویا، مرداد ۹۵

🆔 @daryushshaygan

🆔 @daryushshaygan

کتاب #مونیسم یا #پلورالیسم: واکاوی هستی‌شناسی یک نظریهٔ اجتماعی

این کتاب تحلیل و نقد دیدگاه داریوش شایگان در کتاب افسون‌زدگی جدید است از سوی رضا داوری اردکانی، بیژن عبدالکریمی، مسعود پدرام و محمدمهدی مجاهدی

کتاب پیش‌تر سال ۸۳ از سوی مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها منتشر شده بود و حالا آن را نشر «نقد فرهنگ» با شمایلی جدید منتشر کرده است.

شایگان در «افسون‌زدگی جدید» آخرین نسخهٔ مکتوب دیدگاهش را دربارهٔ مختصات فرهنگ بشری و فرهنگ ایران از جهت مدرنیسم، سنت، معنویت و نهیلیسم منتشر کرد. آن ایده در این کتاب نقد و بررسی شده است.

#مباحث این کتاب:

مقاله‌ی نخست با عنوان «رنگین‌کمان اشراق غربی در گفت‌و‌گوی آیینه‌های شکسته» از محمدمهدی مجاهدی

مقاله‌ی دوم با عنوان «جست‌و‌جوی معنا در مدرنیتهٔ بازاندیشیده» از مسعود پدرام

مقاله‌ی سوم یعنی «شایگان و چند پرسش بی‌پاسخ» از دکتر داوری اردکانی است شامل پرسش‌هایی انتقادی از دکتر شایگان

مقاله‌ی چهارم با عنوان «هویت چهل‌تکه و تفکر بی‌خانمان» از دکتر بیژن عبدالکریمی است

در انتها نیز متن گفتگوی نویسندگان با دکتر شایگان آمده است.

🆔 @daryushshaygan

پنج نسخۀ شایگان در پنج دهه .....«بحث مقصود فراستخواه در مراسم بزرگداشت داریوش شایگان ، تبریز، ۲۳ خرداد ۱۳۹۸

🆔 @daryushshaygan

متن فارسی سخنرانی دکتر داریوش شایگان در شب #شارل_بودلر

#بخش_اول

🆔 @daryushshaygan