اژدهای هفت‌سرِ تخت‌گنبد و چشمهٔ آبگرم رضوان

رضوان روستایی در منطقه چهارگنبد سیرجان است که از روزگاران قدیم به چشمهٔ آبگرم آن شناخته می‌شده است. اين چشمه که در محل به نام چشمهٔ اوباد (آب‌باد) معروف است همان است که ژنرال سرپرسی سایکس که در سال ۱۹۰۰ از آنجا عبور کرده، درباره آن می‌نویسد:
" در یک میلی تکیه به چشمه‌ای رسیدیم که آب آن مثل آب جوش غلیان داشت ولی متأسفانه میزان الحراره همراه من نبود و تصور می‌رود آب آن در حدود ۶۰ درجه حرارت داشت و آب چشمه از چندین نقطه با صدای عجیبی از زمین فوران می‌کرد. این چشمه که معروف به چشمهٔ اوباد است ظاهرا همان چشمه ایست که سر الیورسنت جان بدین مضمون آن را توصیف کرده است: آب چشمه از زمین با صدای بلندی فوران کرده صدای غلیان آن از یک فرسخی شنیده می‌شود لیکن آب آن از حوزه چشمه زیادتر جریان پیدا نمی‌کند." (سفرنامه سایکس ۴۳۰)
در قصه‌های قدیمی خوانده بودیم که اژدها برای بلعیدن آب به سرِ چشمه‌ها می‌آید، باور نمی‌کردیم تا معدن تخت گنبد، چهارگنبد زیبا را به نابودی کشید و سر در رودها و چشمه‌های آن کرد. حالا یکی از سرهای این اژدهای هفت ‌سر به نزدیکی چشمهٔ اوباد رضوان رسیده و می‌خواهد آب آن را ببلعد. جالب آنکه اژدها دایهٔ مهربان‌تر از مادر شده می‌گوید: آب چشمه سمی و غیر قابل شرب است!!!
در پاسخ می‌گوییم:
اولا این آب را کسی نمی‌نوشد، بلکه قرن‌ها برای درمان بعضی بیماری‌ها از آن استفاده می‌شده و می‌شود. مثل هزاران چشمهٔ آبگرم دیگری که در ایران هست. ثانیاً طایفه رضوانی پور که ۲۱۲ سال یعنی از سال ۱۲۳۴ قمری که جد اعلای آنها غلامرضا بیچاقچی این ملک را خریده، در آب این چشمه آبتنی کرده و از آب رودخانه مجاور آن نوشیده‌اند، یک مورد هم مسموم نشده‌اند که حالا اژدهای هفت‌سر بخواهد برای آنها طبابت کند. ثالثاً این چشمه وسط روستا واقع شده و ملک اهالی است، آب آن هرچه هست مال مردم محل است نه مال معدنی که چند فرسخ با آن فاصله دارد و مالک آن از هزاران کیلومتر دورتر آمده!
نابودگران محیط زیست چه حقی دارند که آب ملک دیگران را به معدنی ببرند که اگر برای آنها گنج زر است برای چهارگنبد زیبا و مردمان آن اژدهای هفت‌سر است.
@sirjanname

مقاله دیوید بیوار، مربوط به فرستهٔ پاریز منشأ واژهٔ پَری.

سلام. خدمت شما.

پاریز منشأ واژهٔ پَری

"بیوار باستان شناس و ایران شناس انگلیسی در مقاله‌ای با عنوان سرزمین پریان ایران (۱۹۸۵) در جشن نامهٔ مری بویس به این مقاله توجه کرد ولی خود نظریهٔ دیگری درباره منشأ و خاستگاه پریان پیش کشید.
بنابر نظریه بیوار سرچشمهٔ افسانهٔ پریان را، با آن نیروی مشهور جادوگری و جنگاوری نباید در مفاهیم دینی هند و اروپایی جستجو کرد بلکه این افسانه‌ها برخاسته از یک سلسله سنتهای ایرانی مربوط به قبیله‌ای موسوم به پریکانی Parikanioi هستند. این قبیله در منطقهٔ خوش آب و هوای جـبال بـارز که در قسمت جنوبی ناحیه‌ای که از رفسنجان و پاریز تا بلندترین مناطق پیرامون دهِ بَكْری بین بم و جیرفت امتداد دارد، سکونت داشتند. به گفتۀ بیوار روحانیون زردشتی از این قبیله بیزاری می‌جستند ولی گویا به تأثیر روایاتِ پارتی در حماسه‌ها و سپس در شعرِ پارسی با آنان همدلی می‌شود."

منبع: ابوالفضل خطیبی، مقالهٔ نقد و بررسی مجموعه مقالاتِ سایه‌های شکار شده، در صفحه ۱۲۳ مجلهٔ نامه فرهنگستان شماره ۱۴ سال ۱۳۷۷.

این هم نشانی مقالهٔ بیوار برای کسی که همت به ترجمه آن کند:
A. D. H. BIVAR, «A Persian Fairyland», Acta Iranica 24, Papers in Honour of Professor M Boyce, Leiden 1985, pp, 25-42.

تا مقالهٔ بیوار ترجمه می‌شود، علاقه‌مندان اطلاعات بیشتر در بارهٔ سابقهٔ تاریخی واژهٔ پاریز و بارز به مقالهٔ برزکوه مرحوم استاد باستانی پاریزی در کتاب کوچهٔ هفت پیچ مراجعه بفرمایند.

●با تشکر از خانم مژده حاج احمدی رفسنجانی که این نکته را در مقالهٔ مرحوم خطیبی به من نشان دادند.
@sirjanname

توجه توجه توجه

دوستان عزیز

از این‌ پس فایل‌های جلسات شاهنامه خوانی و مطالب مربوط به شاهنامه و فردوسی از گفتار و نوشتار اینجانب در کانالی مخصوص به نام

آهنگ شاهنامه

و به نشانی
@AhangShahnameh

بارگذاری می‌شود.
دوستان علاقه‌مند لطفاً به کانال نامبرده بپیوندند.
???

بنیاد نیکوکاری دهش

فــریــدونِ فـرّخ فرشتـه نبـــــــود
ز مُشک و ز عنبر سرشته نبــــــود
به داد و دهش یافت آن نیکویـی
تو داد و دهش کن فریدون تویی

@masnavimeraj

مقاله درباره مهاجران خانواده لویمی( بعداً مؤید محسنی) از احساء به سیرجان ?