💢Шупашкарта метрополитен пулĕ-и?

«Çук. Мĕншӗн тесен метрополитена 1 млн. çын пурăнакан хуласенче çеç тăваççĕ. Шупашкарти ҫынсен шучĕ ку хисепе халех çитмĕ-ха. Тен, ун чухне тата мĕнле те пулин çĕнĕлĕхсем вăя кĕрĕç», – терĕ Олег Николаев.

ХЫПАР | ХЫПАР СӖНЕС

💢Тĕрленĕ карттă музейне (Наци музейĕн залне) Чăваш тĕррин кунĕ тĕлне хатĕрлесе çитермелле пулнă.

Анчах ĕлкĕреймен. Тепĕр икĕ уйăхран пĕтĕм ĕçе туса çитермелле. Карттăна «кантарма» та май пулмалла. Унта мультимедиа та нумай пулмалла. Ачасемпе специалистсемшĕн вăл питĕ кăсăклă пулĕ. Туристсем те халех кăсăкланаççĕ-мĕн, пĕлтерчĕ Олег Николаев.

💢Халăха мĕн лайăххине сунатăр? Ку ыйту тÿрĕ линие пĕтĕмлетекенни пулчĕ.

Ăна хуравличчен Олег Николаев 2020 çулта журналистсем панă ыйтăва аса илчĕ. Ун чухне унран мĕнле ĕмĕтпе пурăнатăр тесе ыйтнă.

«Пуçра тÿрех çакăн пек шухăш йĕркеленчĕ: республикăри кашни çын Чăваш Енре пурăннипе мăнаçлантăр, хăнасен каялла таврăнас килтĕр. Йăх-несĕлсем парса хăварнине упрама, хаклама сунатăп. Тăван чĕлхене, культурăна аталантарса пырасчĕ. Çак пуянлăхпа пулас ăрусем мухтанма пултарччăр. Çавна май кашнин хăйĕн ĕçĕнче профессионал пулмалла, нихăçан та пуç усмалла мар. Ÿксен çийĕнчех ура çине тăрса малалла утса каякан çĕнтеретех. Пӗрле эпир нумай йывăрлăха парăнтарма пултарăпӑр»,
- терĕ Олег Алексеевич.
ХЫПАР|ХЫПАР СӖНЕС

27 ноября 2024 г. в Национальной библиотеке Чувашской Республики прошел научный семинар по чувашской лексикографии «Теория и практика составления словарей», подготовленный Чувашским государственным институтом гуманитарных наук совместно с отделом национальной литературы и библиографии НБ ЧР.

Модератором мероприятия выступил руководитель секции словарей ЧГИГН Геннадий Дегтярёв. Он рассказал о целях и задачах научного семинара, вкладе Чувашского государственного института гуманитарных наук в развитие чувашской лексикографии. С приветственным словом к участникам семинара обратилась заместитель директора по науке и развитию Чувашского государственного института гуманитарных наук Ирина Кириллова. Она познакомила с новыми словарями, подготовленными институтом, подчеркнула их общекультурное и социальное значение.

В работе семинара приняли активное участие сотрудники филологического направления института. Выступление Дениса Леонтьева было посвящено Национальному корпусу чувашского языка и задачам по увеличению его функционала. Он подробно осветил вопросы, связанные с основными принципами формирования базы данных, системой фильтрации входных текстов, разработкой поиска для представленного корпуса и единого стандарта символов. Альбина Мышкина и Виталий Родионов основное внимание уделили проблемам создания словаря чувашских литературоведческих терминов. Ирина Лукина рассказала о ходе подготовки историко-этимологического словаря чувашских топонимов Волго-Камского региона, ознакомила с его структурой и примерами словарных статей.

И. о. заведующего кафедрой чувашского языка и литературы БУ ЧР ДПО «Чувашский республиканский институт образования» Минобразования Чувашии Анна Егорова в своем выступлении, опираясь на приоритетные направления реализации государственной образовательной и языковой политики, обосновала необходимость безотлагательной подготовки традиционных и электронных словарей для чувашской школы.

Заведующий отделом национальной литературы и библиографии Национальной библиотеки Чувашской Республики Галина Соловьёва ознакомила с электронной коллекцией «Чувашский язык: словари и справочники», в которой представлено более 130 словарей, отметила ее востребованность у читателей. Вызвала интерес у слушателей и информация о работе «Справочной службы чувашского языка» при библиотеке, оказывающей помощь в переводе слов и фраз.

Главный редактор сетевого издания «Чувашский народный сайт» Николай Плотников отметил значение нового интернет-ресурса «Рувики» в в лексикографической работе. Писатель Эдисон Патмар рассказал о специфике словарей, подготовленных им, и об ожидаемых книжных новинках.

В работе семинара приняли участие также преподаватели и студенты факультета истории, филологии, управления и права Чувашского государственного педагогического университета им. И.Я. Яковлева, журналисты и общественные деятели.

#ЧГИГН #Чувашскийгосинститутгуманитарныхнаук

Видео от Ольга

https://vk.com/wall147419332_7732

Глава Чувашской Республики – О.Николаев

г. Чебоксары
21 ноября 2024 года
№ 130

За высокое профессиональное мастерство и многолетнюю плодотворную деятельность наградить

ПОЧЕТНОЙ ГРАМОТОЙ ЧУВАШСКОЙ РЕСПУБЛИКИ

Иванова Ивана Ивановича – артиста драмы – ведущего мастера сцены автономного учреждения Чувашской Республики «Чувашский государственный ордена Трудового Красного Знамени академический драматический театр им. К.В. Иванова». Факультетра пĕрле ĕçленĕ Иван Ивановича – пултаруллă артиста, кайăкла вĕçме чĕнекен вĕрентÿçĕне, хастар çунатлă чăваша чунтанах саламлатпăр. Сцена çинчи пултарулăхĕ тăван халăха малашне те савăнтартăр, сÿнми вăй-хал парнелетĕр!!!

Ыррипеле!!!
Аван-и!
Анатолий Серафимович, ку яхăнта чăваш сăмахне шăмпăр-шăмпăр чÿхет, сăвă хыççăн сăвă хайлать. Тĕрлĕ сăлтавсене пула пурнăç ĕречĕ тĕлкĕшет унăн. Çавăнпа вăл канăçсăрланать, пире хальхи тĕнчене килекен хумпа паллаштарать, иртнисене курса малаллах чĕнет. Тавах ăна уншăн! Ку чатри ("Пархатар-чатра" 50 çын ытла çеç!) ытти ăш кăмăллă ĕçтешсен шухăш-кăмăлĕсене те курас килет. Тата яш çунатлисен шутне ÿстерес килет. Чăвашла вуласа-çырсах утасчĕ пирĕн. Ĕмĕтленекен чунсенче каламаллисем çителĕклех вĕт-ха... Сар кĕрĕн, вĕренÿ çулĕ пуçланас умĕн, çĕн ĕмĕтсене кăтартмаллах пек. Л. Эрттемен

Аван-и!!!
Шухăшланисем пĕтĕмпех çунатланса ырри пулса çаврăнса килччĕр!

Анатолий ЕМЕЛЬЯНОВ
Çул çинче. Калав

Вăрман çулĕпе пĕр арçын вут тиесе таврăнать. Тăлăп тăхăннăскер, вăл лав çине меллĕн майлашса ларнă та кĕске авăрлă пушшипе çул хĕрринчи юра çапкаласа пырать. Хăла лаши типĕ вутă лавне сисмен пекех çăмăллăн туртать, пуçне уха-уха утать.
Эпĕ машина çинче ларса пыратăп. Аякри вăрман поселокне тĕнчери лару-тăру çинчен лекци вулама каятăп. Унта мĕнле пулассине халех куратăп ĕнтĕ: пысăках мар хĕрлĕ кĕтесе халăх лăках тулать, çыннисенчен ăвăс хуппипе чăрăш сухăрĕн ырă шăрши кĕрет. Тăвăр пӳлĕмре вĕсем шăпăртах лараççĕ, эпĕ каланине сывламасăр итлеççĕ. Кайран ыйтусем пама тытăнаççĕ. Халăха халь пурте интереслентерет.
Самаях такăр çул машинăна пĕрре çӳлелле илсе хăпарать, тепре аялалла антарать. Вăрман çулĕ хĕлле çапах та чылай тикĕсленет.

Ĕнер уй енчи колхозра пулнăччĕ, паян — кунта. Кăнтăрла, пурнăçран юлас мар тесе, хаçатсем пăхкалатăп та — каллех çула.
Анчах вăл мар-ха мана хумхантарчĕ. Машинăна чарса, çак вутă лавĕ çинчи çынна хам вырăна лартса ярас килчĕ, хам вара çуна çине хăпарса ларнă пулăттăм та çул тытăттăм тăван анне килне! Пушатнă пулăттăм вутта, лашине тăварса витене кайса ярăттăм. Кайран, пӳрте кĕрсен, анне мана кăмака çинчен ăшă-ăшă çăматă илсе парĕччĕ, чукунпа пĕçернĕ яшкана кăмакаран кăларса, антарса парĕччĕ.

Темшĕн-çке ху аллупа тунă ĕç яланах чуна çывăх.
Вăрмана вутта, сăмахран, эпĕ ачаллах çӳренĕ. Колхоз валли те, шкул валли те, киле те турттарнă. Ятарласа çирĕплетнĕ лаша та пурччĕ манăн: Прожектор ятлăскер, кăвак та кĕрĕс-мерĕсскер. Уяр чухне ăна вăйĕпе ытти лашасем çитейместчĕç, анчах çумăр çусан унăн, сарлака чĕрнеллĕскерĕн, урисем тытаймастчĕç. Эп вара ытти ачасен çинçе ураллă, çивĕч чĕрнеллĕ лашисене ăмсанаттăм.

Пирĕн колхозра Пурхи ятлă ватă конюх пурччĕ. Çак конюх пирки çынсем час-часах: «Вăл выльăхпа калаçма пĕлет», — тетчĕç. Тĕлĕнеттĕм: «Епле пĕлет-ха вăл выльăхпа калаçма?» Час-часах вара Прожекторпа хам та калаçаттăм. Çумăр çусан, Пăртас тăвайккине (миçе çын чĕринче карт хăварман-ши вăл тăвайкки: çулла та, хĕлле те ? - Л.П.) ылхана-ылхана лава хыçалтан тĕкеттĕм, чĕлхесĕр янавара, çынна ӳкĕтленĕ пек, сăмахпа ӳкĕтлеттĕм, канма ларсан хама кăнтăрлахи апат тума панă çăкăр чĕллине пĕр çăвар çыртса илеттĕм те ыттине Прожектора параттăм. Вăл йĕпеннĕ кăшăркка тутипе çăкăр татăкне тирпейлĕн илсе хыпатчĕ, хамăн сăна ӳкернĕ хăмăр та пысăк куçĕсемпе мана тав тунăн, ăшшăн та ăслăн пăхатчĕ. Çумăрлă çанталăкра лашана çав тери хĕрхенеттĕм.

Тен, выльăхпа калаçма пĕр чĕлхе тупма пĕлни шăпах çакă?
Пушатма эпĕ чи кая юлса çитеттĕм, анчах ун вырăнне кашнинчех Пурхи пичче çапла каланине илтсе савăнаттăм:
— Пысăк çын пекех нумай тиенĕ-çке эс. Каллех сан пĕр кубометр енне.

Техникума вĕренме кайичченех Прожекторпа ĕçленĕ эпĕ.
Халь, ак, куртăм та вутă лавне, ачалăх аса килчĕ. Пĕрре тума вĕреннĕ ĕç, чăнах та, ĕмĕрне те асран тухмасть кăна мар, чĕрешĕн те çывăх. Çулсем иртсен те каллех çав ĕçе хапсăнатăн иккен, мĕншĕн тесен çав ĕç мехелĕн ырă тути санăн юнна кĕрсе юлнă, ăна пула этем пархатарлăхĕ тарăнланнă…
Анчах кашни этемĕн хăйĕн çулĕ. Пĕрин пурнăçра ăна туса пурăнмалла, теприн — куна, виççĕмĕшĕн машинăпа лекци вулама васкамалла…

В галерее «Серебряный век» Национальной библиотеки Чувашии 27 августа торжественно развернётся выставка произведений участников 2-го Международного арт-фестиваля «Цвет времени. Чувашская свадьба».

Экспозицию составили полотна известных живописцев из Чебоксар, Казани, Нижнего Новгорода, Козьмодемьянска, Бишкека (Кыргызстан), куклы-панно в национальных костюмах, выполненные студентами 2 курса театрально-декорационного отделения Чебоксарского художественного училища.

Вернисаж украсят выступления Чувашского фольклорного коллектива «Эткер» (руководитель - заслуженный работник культуры Чувашии Земфира Яковлева) и автора-исполнителя, победителя Всероссийского конкурса патриотической песни и чтецов имени народного артиста СССР В. Ланового Валентины Семёновой.

Национальная библиотека приглашает всех желающих на церемонию открытия выставки! Начало в 16:00.

#НациональнаябиблиотекаЧувашии
#Галерея

? Глава Чувашии Олег Николаев подписал указ «О награждении государственными наградами Чувашской Республики»

За заслуги в профессиональной деятельности присвоены почетные звания:

«Заслуженный артист Чувашской Республики»:
▫️Анатолию Гущину — актеру общества с ограниченной ответственностью Театральной компании «Маскарад», г. Москва.

«Заслуженный работник образования Чувашской Республики»:
▫️Николаю Фролову — директору Атнашевской основной общеобразовательной школы Канашского муниципального округа.

«Заслуженный учитель Чувашской Республики»:
▫️Сергею Долгову — учителю Яльчикской средней общеобразовательной школы Яльчикского округа,
▫️Валерию Каменеву — учителю средней общеобразовательной школы № 17 г. Новочебоксарска,
▫️Людмиле Марковой — учителю Тойсинской средней общеобразовательной школы Батыревского округа,
▫️Елене Селезневой — учителю средней общеобразовательной школы № 2 г. Алатыря.

ХЫПАР