🌐 Qarabagsesi.blogspot.com *🆔*** @Qarabagsesi

*🆔*** @Qarabagsesi

جمهوری آذربایجان و چالش‌های جدید

تحلیل

?یکی از مهم‌ترین وظایف سیاست خارجی، شناخت محیط سیاست بین‌الملل و همسو کردن منافع ملی با آن می‌باشد و جمهوری آذربایجان نیز از این قاعده مستثنا نیست. از آنجایی که محیط سیاست بین‌الملل همواره در حال تغییر می‌باشد، تعریف منافع و تدوین راهکار برای مقابله با چالش‌ها نیز دچار تغییر می‌شوند. تغییر سیاست در عرصه بین المللی و منطقه‌ای می‌تواند بازخورد عواملی مانند جنگ‌های منطقه‌ای با پتانسیل سرایت به مناطق دیگر باشد و یا ممکن است از طریق تغییرات آرام مانند تحول در نتایج انتخابات در کشورهای دوست و دشمن صورت گیرد.

?اگرچه که جمهوری آذربایجان با بازپس‌گیری مناطق اشغال شده قره باغ طی سال‌های اخیر از طریق چند دوره جنگ و عملیات نظامی موفق به اهداف خود رسیده و بحران قره‌باغ را به عنوان بزرگترین چالش سیاسی و منش ملی خود حل کرده است اما این کشور نیز مانند سایر کشورها از ماهیت چالش انگیز محیط بین‌الملل در امان نیست و سران این کشور می‌بایست تعاریف جدیدی در منافع ملی خود جای دهند. در این راستا:

الف:
یکی از مهمترین و بنیادی‌ترین مسائل جمهوری آذربایجان این است که این کشور درگیر نزاعی بوده است که ۲ حوزه فرهنگی بزرگ یعنی اسلام و مسیحیت را درگیر کرده است. به اصطلاح روابط بین الملل این کشور بر روی «گسل فرهنگی و یا به تعبیر ساموئل هانتینگتون در مرزهای فرهنگی» قرار دارد. در طول اشغال ۳۰ ساله قره‌باغ با وجود اینکه کشورهای جهان و کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل بر اشغالگری ارمنستان صحه گذاشته و قطعنامه‌هایی مبنی بر لزوم خروج نیروهای ارمنی از این مناطق تاکید داشته‌اند اما در عمل هیچ گونه پیشرفتی در حوزه دیپلماتیک حاصل نشد و جنگ گرم تعیین کننده نتیجه بازی بود. چنین چالش ژئوپلیتیک هم اکنون نیز حتی با شدت بیشتری ادامه دارد. کشورهایی مانند هند به دلیل دشمنی با پاکستان، یونان به دلیل دشمنی با ترکیه و سابقه دینی ارتودوکس و همچنین فرانسه به عنوان یکی از سردمداران مسیحیت غرب در حال چالش آفرینی در منطقه می‌باشند. اگرچه که تلاش‌های فرانسه در ایجاد روابط و تسلیح ارمنستان را می‌توان در چهارچوب گسترش ناتو نیز بررسی کرد اما ماهیت تنش بیشتر بر پایه مقابله با جمهوری آذربایجان و ترکیه است و نه صرفاً علیه روسیه. به واقع ارمنستان بر پایه رقابت‌های دینی و ایدئولوژیک به دنبال یارگیری از متحدین احتمالی می‌باشد، امری که می‌تواند امنیت ملی جمهوری آذربایجان را با چالش جدید و جدی روبرو کند.

ب:
در سایه چنین تحولاتی و همچنین رویارویی نسبتا شدید روسیه با غرب در زمین شطرنج اوکراین، سران جمهوری آذربایجان به دنبال راهکارهایی برای مقابله با تهدیدات احتمالی هستند. در این راستا خط مش‌های کلی و اساسی مانند اجتناب از ایجاد و تشدید جدی با روسیه و ایران قابل مشاهده است. الهام علی اف برخلاف سردمداران این کشور در اوایل فروپاشی شوروی و تشکیل جمهوری آذربایجان نوین بر طبل قوم گرایی مستقیم و بی‌پرده نمی‌کوبد و به دنبال مصون ماندن از سیاست ساندویچ یعنی فشار مضاعف از سوی همسایه‌های شمالی و جنوبی خود می باشد. در این رابطه، حفظ روابط با روسیه برای جمهوری آذربایجان حیاتی است. همچنین جمهوری آذربایجان نیز به یارگیری‌های سیاسی و نظامی خود ادامه می‌دهد و همکاری‌های امنیتی و تسلیحاتی خود با کشورهایی مانند ترکیه، پاکستان، روسیه، اسرائیل و حوزه ترکی آسیای مرکزی را گسترش می‌دهد. دستیابی به سلاح‌های استراتژیک و تعیین کننده اسرائیل، و همچنین ادغام تشکیلات ارتش این کشور با ترکیه را می‌توان مهم‌ترین گام‌ها در این راستا دید. جمهوری آذربایجان در حال تبدیل شدن به یکی از تولید کنندگان سلاح می‌باشد و بودجه تحقیقات و توسعه تسلیحات مدرن با همکاری ترکیه به شدت در حال افزایش می‌باشد. ناگفته نماند که منش سیاسی احزاب حاکم ترکیه برای جمهوری آذربایجان بسیار حیاتی می‌باشد؛ الهام علی اف توانست بیشترین بهره را از اتحاد سیاسی دولت باغچلی (ملی گرا) و اردوغان را ببرد. اگرچه که انتخابات اخیر شهرداری‌های ترکیه حاکی از سمت و سوی جدید در آینده سیاسی این کشور می‌باشد، اما باور ما بر این است که با توجه به معماری امنیتی جدید منطقه، در هر صورت، علی رغم برخی نوسانات، روابط جمهوری آذربایجان با ترکیه در عالی‌ترین سطح خود ادامه خواهد داشت.

? Qarabagsesi.blogspot.com *?*** @Qarabagsesi