🔺چشم‌های خشک
ایران بدون تالاب‌ها چه چیزی کم دارد؟

جواد حیدریان

ایران روزبه‌روز خشک‌تر و زیست طبیعی در آن مشکل‌تر می‌شود. وضعیت بارشی در کشور تحت تاثیر تغییرات اقلیمی دچار نوسان شده و خشکسالی بر کشور سایه افکنده است. اما برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی و سوءمدیریت منابع آب ایران را با ابرچالش نشست زمین نیز روبه‌رو کرده است. با این همه تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب به‌طور دائم در وضعیت بحرانی بوده‌اند، چرا که تالاب‌ها و دریاچه‌ها در پایاب مسیر رودخانه‌ها و حوضه‌های آبریز قرار دارند و عملاً دیگر آبی نمانده که بتوانند سیراب شوند و زندگی از سر گیرند.

هامون در سیستان به‌شدت تحت تاثیر جریان‌های سیلابی است که از مرزهای افغانستان به آن می‌ریزد که با جاه‌طلبی‌های دولت‌های مختلف در افغانستان و البته با توصیه‌های غیرسازنده و حضور غیردوستانه دولت ترکیه در سیاست‌های آبی افغانستان، سال‌هاست با بحران جدی روبه‌رو است. تالاب‌های گاوخونی، پریشان، طشتک، شادگان، هورالعظیم (تالاب بزرگ)، انزلی و البته دریاچه ارومیه و دیگر تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور به‌شدت تحت تاثیر سیاست‌های غلط آبی کشور عملاً یا خشک شده یا رو به خشکی هستند.

چشم‌انداز بحرانی تالاب‌های ایران این نگرانی را به وجود آورده که با خشک‌تر شدن این آبگیرهای طبیعی وضعیت گردوغبار در کشور نیز نگران‌کننده‌تر خواهد شد و از سویی اقتصاد مردم پیرامون تالاب‌ها دستخوش تحولی منفی می‌شود که می‌تواند نگرانی‌های جدی متوجه ساختار مدیریت سیاسی و امنیتی کشور کند. اخیراً تیموری، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، با بیان اینکه «سالانه ۱۰۰ میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی جهان به بیابان تبدیل می‌شود که سهم ایران از این میزان، یک میلیون هکتار است»، گفته است: ۴۲ درصد تالاب‌های کشور خشک شده و این میزان خشکی بستری برای تولید گردوغبار شده است.

متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

@Water_Resources_Eng

دیروز سمیناری بین پزشکان آذربایجان‌ غربی در خوی بود و استاد سخنران راجع به اهمیت کنترل فشار خون در مورد بیماران دیابتی می‌گفت. به آماری اشاره کرد در خصوص این که در مشهد و تهران پنجاه شصت درصد بیماران دیابتی فشار خونشون بالاست و گفت که البته توی آذربایجان آماری نداریم. بنده دستم رو بلند کردم گفتم شما مطمئن باشین اگر آمار بگیرین وضعیت اینجا وخیم‌تر خواهد بود؛ چرا که میانگین فشار خون در آذربایجان به‌دلیل ریزگردهای نمکی دریاچه اورمیه بالاست که البته خودشون هم به این نکته در معاینات مریض‌ها اذعان داشتند.

وضعیت دریاچه هر سال که گذشته بدتر شده، چهار ساله خبر از حقابه نیست؛ اینجا خانه ماست، سرزمین ماست تا به کی باید بشینیم نظاره‌گر این شرایط باشیم؟!  به کی باید بگوییم که هشتاد درصد بودجه ستاد احیاء را به وزارت نیرویی دادند که طی این همه سال  با سدهایی که زده است، آب را به روی دریاچه اورمیه بسته است؟!!

گروه مردمی احیاء دریاچه اورمیه خواهان تشکیل هرچه سریع‌تر یک ستاد ملی برای احیا دریاچه اورمیه زیر نظر رئیس جمهور و خواهان انجام اقدامات زیر است:

-سدها باز شده حقابه دریاچه را بدهند.
-مجوز برداشت نمک کاوه سودا باطل شده و تا ایجاد تصفیه‌خانه برای کارخانه و سیستم بازچرخانی آب تعطیل شود.
-کشاورزی توسط افراد و موسسات خاص فعلا ممنوع شده و فقط کشاورزان در سطح کشاورزی محدود مجاز باشند.
-به چاه‌های مجاز کنتور هوشمند و محدودیت مصرف اعمال شده و به پرونده چاه‌های غیرمجاز رسیدگی شود.
دکتر شکارلو

#Save_Urmia_Lake

@Water_Resources_Eng

*?خطری بالای سر مردم شهر شیراز / «آب‌بند» یا بمب تنگ سرخ؟*
عصرایران- پارسا بهمنی

اینکه وجود یک سد در بالادست یک کلانشهر چقدر با اصول پدافند غیرعامل همخوانی دارد هم که بحث دیگری است.
شیراز «با یک آب‌بند ۱۲ میلیون مترمکعبی» صاحب دریاچه‌ای مصنوعی در شمال غرب شهر می‌شود. فعالان محیط‌زیست اما می‌گویند این همان سدتنگ سرخ است که ساخت آن زندگی ۲ میلیون شهروند شیرازی را به خطر می‌اندازد.
محمد فرخ زاده، معاون گردشگری و امور زائرین استانداری فارس به تازگی خبر از ایجاد دریاچه‌ای مصنوعی در شمال‌غرب شهر و در محدوده پارک دراک داده. او گفته با این «آب‌بند» شیراز دریاچه‌ای مانند چیتگر تهران خواهد داشت. جانمایی او از این دریاچه درست محل پروژه سد تنگ‌سرخ است که ساخت آن با مخالفت سازمان محیط زیست متوقف شد. در آن زمان، برخی فعالان محیط زیست شهرداری شیراز را متهم کردند که با ایجاد چنین دریاچه‌ای به دنبال ایجاد ارزش‌افزوده برای زمین‌های آن منطقه است.

https://search.app?link=https%3A%2F%2Fwww.asriran.com%2Ffa%2Fnews%2F1015845%2F%25D8%25AE%25D8%25B7%25D8%25B1%25DB%258C-%25D8%25A8%25D8%25A7%25D9%2584%25D8%25A7%25DB%258C-%25D8%25B3%25D8%25B1-%25D9%2585%25D8%25B1%25D8%25AF%25D9%2585-%25D8%25B4%25D9%2587%25D8%25B1-%25D8%25B4%25DB%258C%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25B2-%25D8%25A2%25D8%25A8%25E2%2580%258C%25D8%25A8%25D9%2586%25D8%25AF-%25DB%258C%25D8%25A7-%25D8%25A8%25D9%2585%25D8%25A8-%25D8%25AA%25D9%2586%25DA%25AF-%25D8%25B3%25D8%25B1%25D8%25AE&utm_campaign=aga&utm_source=agsadl1%2Csh%2Fx%2Fgs%2Fm2%2F4

@Water_Resources_Eng

*?ژئوپلیتیک آب نیل: تنش میان اتیوپی و مصر در سایه هژمونی اسرائیل*

مریم وریج کاظمی 
پژوهشگر ژئوپلیتیکمرکز بین‌المللی مطالعات صلح- IPSC

http://peace-ipsc.org/fa/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%A2%D8%A8-%D9%86%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D9%86%D8%B4-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B5%D8%B1/

@Water_Resources_Eng

? نبرد ترامپ با آینده سبز در پروژه ۲۰۲۵

امید نثاری
دانشجوی دکتری سیاست گذاری عمومی

اندیشکده‌های آمریکا در سیاست‌گذاری نقش ویژه‌ای دارند و به‌عنوان پلی میان گفتمان‌ها وقدرت محسوب می‌شوند. از جمله این اندیشکده‌ها، بنیاد هریتیج است که نقش مهمی در روی کار آمدن مجدد ترامپ و ترسیم سیاست‌های آینده او دارد. این اندیشکده یک دستور کار ۹۲۰ صفحه‌ای به نام "پروژه ۲۰۲۵" تهیه کرده که در آن ۳۰۰ بار نام ترامپ آمده است. بیش از ۴۵ سازمان راست‌گرا و صدها محافظه‌کار از برجسته‌ترین مقامات سابق دولت ترامپ در تهیه آن نقش داشته‌اند.

در بخش مرتبط با محیط‌زیست و انرژی، این گزارش پیشنهاد می‌کند دولت فدرال راهبردهای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را کنار بگذارد. از جمله این توصیه‌ها، محدود کردن آژانس حفاظت از محیط‌زیست (EPA) و تجزیه و کوچک نمودن اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) است. بنیاد هریتیج گزارش‌های این سازمان‌ها را برای رفاه آینده آمریکایی‌ها مضر می‌داند. پروژه ۲۰۲۵ توصیه می‌کند محدودیت‌های حفاری نفت که توسط اداره مدیریت زمین اعمال شده است، لغو شود.

مدیر مرکز انرژی هریتیج، دیانا فورشت راث است. او منکر نقش عامل انسانی در تغییرات آب و هوایی است و در مقاله‌ای که برای فوربس نوشته، استدلال می‌کند که غرب باید برای کمک به فقرا، همه کشورها را به استفاده از سوخت‌های فسیلی و گاز طبیعی تشویق کند. فورشت راث از موسسه تحقیقات سیاست منهتن که یک اتاق فکر است، کمک‌های مالی دریافت کرده بود. غول نفتی Koch Industries یکی از تأمین‌کنندگان مالی اندیشکده موسسه تحقیقات سیاست منهتن است.

بخش آب و هوای پروژه ۲۰۲۵ توسط چندین نفر از جمله گوناس کارا نوشته شده که قبلاً معاون مدیر دفتر هوا و تشعشع آژانس حفاظت از محیط‌زیست و معمار اصلی خروج آمریکا از توافق پاریس بود. شخص دیگر برنارد مک نومی است که به شرکت‌های طرفدار سوخت‌های فسیلی مشاوره می‌دهد.

در حوزه سیاست‌گذاری، یکی از پارامترهای موفقیت یک سیاست، در نظر گرفتن اجرای "پایین به بالا" (Bottom-Up)  در اخذ یک خط مشی است که نشان می‌دهد ذی‌نفعان محلی و مجریان چقدر در پیاده شدن موفقیت‌آمیز یک سیاست اهمیت دارند. با توجه به این مسئله، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در آمریکا غیرمتمرکز و به‌صورت ایالتی است. ایالت کالیفرنیا ۳۴ درصد انرژی خورشیدی در آمریکا را تولید می‌کند و تگزاس رتبه اول در انرژی‌های بادی و رتبه دوم در انرژی‌های خورشیدی را دارد. شواهد نشان می‌دهد فرمانداران ایالت‌ها حتی اگر جمهوری‌خواه باشند، ملاحظات ایالتی را در سیاست‌های صنعتی بر ملاحظات فدرال ترجیح می‌دهند.

ترامپ در سال ۲۰۱۸ تعرفه ۳۰ درصدی بر پنل‌های وارداتی خورشیدی بست، اما صنعت تولید انرژی خورشیدی تسلیم نشد و شروع به افزایش تولید داخلی کرد. در این زمینه، با ابتکارات ایالت‌های مختلف مانند کالیفرنیا، شکست‌های اولیه ناشی از تعرفه‌های ترامپ بهبود پیدا کرد. آزمایشگاه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر آمریکا مسابقه جایزه خورشیدی ساخت آمریکا را ایجاد کرد و در ژوئن ۲۰۱۸ مبالغ مختلفی  تا صد هزار دلار به امیدوارکننده‌ترین طرح های سلول‌های خورشیدی اهدا کرد.

اگر میزان موفقیت بخش آب و هوایی پروژه ۲۰۲۵ را در سطح جهانی ارزیابی کنیم، لازم است بُعد تطبیقی (Adaptive Policies) خط مشی توصیه شده را در نظر بگیریم که بر انعطاف‌پذیری و قابلیت تطبیق سیاست‌ها با شرایط متغیر محیطی تأکید دارد. پروژه ۲۰۲۵، ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از حرکت جهان به سمت انرژی‌های پاک ندارد و فناوری پیشرفته و ذی‌نفعان متکثر آن را در نظر نگرفته است. از سوی دیگر، توصیه‌های آن مغایر با سیاست‌های انرژی اتحادیه اروپا و چین است و حتی مخالفانی از درون حزب جمهوری‌خواه نیز خواهد داشت.عدم تطبیق پروژه ۲۰۲۵ با پیشرفت‌های فناوری و تغییرات بازار از جمله چالش های آن در سطح جهانی است. سرمایه‌گذاری جهانی در انرژی‌های پاک در سال ۲۰۲۳ به رقم ۶۱۹ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال ۲۰۱۹ که ترامپ از پیمان آب و هوایی خارج شد، ۵۵ درصد رشد داشته است.

اگرچه هنوز سهم انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت به انرژی‌های فسیلی کمتر است، اما توسعه فناوری و رشد این انرژی‌ها به نقطه بی‌بازگشتی رسیده است. به عنوان نمونه، ۳۰ درصد از تولید برق جهان توسط انرژی‌های تجدیدپذیر انجام می‌شود و ۱۶.۲ میلیون شغل متناسب با این صنعت در سراسر جهان ایجاد شده است، ۴۰ درصد این مشاغل در اختیار زنان است که از اشتغال زنان در صنعت سوخت‌های فسیلی بیشتر است.

در نهایت، اگرچه روی کار آمدن ترامپ روزهای سختی برای صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر مخصوصاً درون آمریکا خواهد داشت و ممکن است به‌طور موقت سرعت رشد این صنعت را کاهش دهد، اما نمی‌تواند آن را متوقف کند و در بلندمدت نیز تأثیری بر روند رو به رشد آن نخواهد داشت.

@Water_Resources_Eng

? تخلیه ۴۲ مدرسه در اصفهان در پی فرونشست زمین

دویچه‌وله فارسی

مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان از تخلیه کامل ۴۲ مدرسه در این استان بر اثر پدیده فرونشست زمین خبر داده است.  محمدرضا ابراهیمی گفت‌، در مجموع ۱۵۰ مدرسه در سراسر استان اصفهان تحت تاثیر فرونشست زمین  قرار گرفته‌اند.

ابراهیمی افزود، از آنجایی که شدت تخریب در این مدارس متفاوت است، اداره کل نوسازی دستور داده که برخی از مدارس تخلیه شوند و بخش‌هایی از این مراکز آموزشی تخریب و عملیات بازسازی در آنها شروع و بخش‌های دیگر به‌سازی و مقاوم‌سازی شوند.

به گفته او، پدیده فرونشست زمین در کل ایران  وجود دارد، اما شدت و فراوانی آن در استان اصفهان بیشتر است: «از مجموع ۱۵۰ مدرسه تحت فرونشست، تاکنون ۴۲ مدرسه به‌طور کامل تخلیه شده‌اند. البته مدارسی که تخلیه نشده‌اند، حمل بر ناایمن بودن آنها نیست. فراموش نکنید که اداره کل نوسازی مدارس نسبت به فنی مهندسی استاندارهای سخت‌گیرانه‌تری دارد چون مدارس جزو اماکن تجمعی به حساب می‌آیند و به دلیل حضور دانش‌آموزان حساسیت و سخت‌گیری بیشتری هم اعمال می‌شود.»

ابراهیمی اما بیان نکرد ۱۰۸ مدرسه دیگر این استان در چه وضعیتی قرار دارند، به چه دلیل هنوز تخلیه نشده‌اند و چه تدبیرهای حفاظتی احتمالی برای آنها درنظر گرفته شده است.

او همچنین در زمینه نوسازی و مقاوم‌سازی مدارس استان به نقش خیران در کنار دولت اشاره و ابراز امیدواری کرد که آنها با تامین سازه‌های مورد تایید اداره کل نوسازی مدارس، مشکل تامین فضای آموزشی استان را حل کنند.

علی جاویدانه، رییس سازمان نقشه‌برداری ایران هفته گذشته تصریح کرد، فرونشست زمین همه نقاط ایران را  تهدید می‌کند و "در واقع تمام کشور با فرونشست درگیر شده‌اند و در پهنه‌های مختلف ابعاد و نرخ فرونشست متفاوت از هم هستند."

همزمان مهدی زارع، زلزله‌شناس و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی به رسانه‌ها گفت: «حدود ۳۹ میلیون نفر در ایران در  مناطق مستعد فرونشست زندگی می‌کنند.»

@Water_Resources_Eng