ساحیرەکانی فیرعەون
پێویستە بزانین کە ساحیرەکانی فیرعەون ئیمانیان هێنا بە خوای پەروەردگار تەوحیدەکەیان چۆن بوو؟ وە ئیمانیان چۆن بوو؟ کاتێک پەڕۆ و شتەکانین فڕێدا و موساش گۆچانەکەی فڕێدا، خوای گەورە دەفەرمووێت: فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ * فوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ [الأعراف:117-118].

بەڵام کاتێک ئەوان ئایەت و نیشانە ڕوونە ئاشکراکانی خوای گەورەیان بینی، کە دڵ هیچ شتێکی لە خۆی نەدەگرت تەنها ملکەچ بوون نەبێت بۆی و ووتیان: قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هَارُونَ وَموسى [طه:70]، ئیمانیان بە خوای گەورە هێنا و فیرعەونیش بە هەڕەشە وەڵامی دانەوە: قَالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ وَلَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَاباً وَأَبْقَى [طه:71].

فیرعەون ئەیترساندن و هەڕەشەی لێیان دەکرد وەکو چۆن لە زۆرێک لە ئایەتەکانی قورئانی پیرۆز خوای گەورە باسی کردووە، لە وەڵامدا ساحیرەکان چییان ووت؟ دە سا ڕامێنە لە حەقیقەتی تەوحید هەر لە یەکەم ساتدا: قَالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَى مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا * إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغْفِرَ لَنَا خَطَايَانَا وَمَا أَكْرَهْتَنَا عَلَيْهِ مِنَ السِّحْرِ وَاللَّهُ خَيْرٌ وَأَبْقَى [طه:72-73].

ئا ئەوە تەوحیدی خوای پەروەردگارە، ئەمە ڕووە ڕاستەقینەکەیەتی، هەڕەشەیان لێ دەکرا بە کوشتن و لە خاچدان، لە لایەن تاغووتێکەوە کە دەیتوانی وایان لێ بکات و، سزای دەدان لەسەر ئەمە، لە کاتێکدا هەر لە سەرەتای ڕووداوەکەوە بە فیرعەونیان دەووت: أَإِنَّ لَنَا لَأَجْراً إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ * قَالَ نَعَمْ وَإِنَّكُمْ إِذاً لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ [الشعراء:41-42] گەر ئێوە سەرکەوتن بەسەر موسادا ئەوە پاداشت و دیاریتان پێدەدەم و دەبنە نزیکانی من، تەنها دوای چەند ساتێک هەڕەشەی دەستی پێ کرد و ووتی: دەتانکوژم و ئاوا و ئاواتان لێ دەکەم، ئەوانیش دەیانووت: قَالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَى مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ[طه:72] ئەمە هەرگیز نامانترسێنێت: هەر کەسێک ڕووی ڕاستەقینەی ئیمان و تەوحیدی خوای گەورە بزانێت، لە هیچ کەسێک ناترسێت جگە لەخوای گەورە و، گوێ ناداتە دینەکەی ئەو: فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا [طه:72].

سا کۆتاییەکەی فیرعەون خنکان بوو، هەر لەو کاتەی فیرعون قاچی خستە ناو دەریاکەوە کۆتایی پێهات، چونکە ساحیرەکان پێیان ووت: إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا [طه:72] تۆ گەر بتوانی لاشە پارچە پاڕجە بکەی، بەڵام ئایا دەسەڵاتت بەسەر دڵدا دەشکێت؟ دەسەڵاتت بەسەر ئیماندا دەشکێت؟ دەتوانی تەوحیدی خوای گەورە لە دڵمان دەرکەیت؟ بێگومان نەخێر، تازە دڵی ئێمە خوای پەروەردگاری دۆزیوەتەوە و ئیمانی پێی هێناوە و بەخوای پەروەردگارەوە پەیوەست بووە، ئەوە خوای پەروەردگاریشە لە داهاتوودا دڵمان پاک دەکاتەوە و لە هەڵەکان خۆش دەبێت کە پێشتر تۆ زۆرت لێ دەکردین لەسەر ئەنجامدانی سیحر و لەو شانەی خوای گەورە حەرامی کردووە.

ئەوان زۆر ئەترسان لە سزای ڕۆژی دوایی، ئەمە وای لێکردن سزای فیرعەون و لەخاچدان و هەموو سزاکانی لەیاد بکەن، بۆیە دەیانفەرموو: فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا [طه:72].
@bawky_abdullah

بە چی دەتوانی ترسی خوای پەروەردگار لە دڵتا جێگیر بكەیت ⁉️

تابعی بەڕێز فوزەیلی كوڕی عیاز ڕەحمەتی خوای لێبێ دەفەرمووێ:
ترسانی خەڵكی لە خوای پەروەردگار بەپێی #ناسین_و_علمیەتی بە خوای پەروەردگارە.
[ أدب الدنيا : ٩٩/١ ]

كەواتـــە: هەرچەندە بەندە خواكەی خۆی بناسێ علمی پێی هەبێ زیاتر ترسی خوای لە دڵدا جێگیر دەبێ.

@bawky_abdullah

سەرەكی ترین كاری دڵ بۆ تام كردنی شیرینی عیبادەت بۆ خوای پەروەردگار :
1. هیوا بوونە بە ڕەحمەتی خوای پەروەردگار.
2. وە ترس بوونە لە قبوڵ نەبوونی عیباداتەكان.

ئیمامی عومەر ڕەزای خوای لێبێ دەفەرمووێ:
گەر بانگ كارێ بانگ بكات لە ئاسمان ئەی خەڵكینە بێگومان ئێوە هەمووتان دەچنە بەهەشتەوە تەنها یەكێكتان نەبێ، منیش دەترسم ئەو كەسە من بم.
وەگەر بانگ كارێ بانگ بكات ئەی خەڵكینە بێگومان ئێوە دەچنە دۆزەخەوە تەنها یەكێكتان نەبێ، ئومێد و هیوام وایە من بم.
[ الحلية : (٧٣/١)].

@bawky_abdullah

••

عەزیزانم هەر لەگەل سەرەتای پشووی هاوین منداڵەكانتان بنێرن بۆ سەنتەر و مزگەوت بۆ خوێندن و لەبەر كردنی قورئان، گەر پێتوابێت قوتابخانە یان شەقام یان ئینتەرنێت بۆتان پەروەردە بكەن بەخوا نایكەن وەكو خۆتان دەیبینن.

دایكان و باوكانی عەزیزم ئێوە لێیان بەرپرسن، ابن سحنونی مالیكی دەفەرمووێت: ئەو ماڵەی هیچ حافز قورئانێكی لێ نییە پێویستە باوكەكە زیندانی بكرێت! تا بزانین بۆ هیچ منداڵێكی بەجوانی پەروەردە نەكردووە.

ئیمام گەر زەمەنی ئێمەی دیبوایە ئەبوایە چی بڵێت! تاڵبی عیلمی شەرعیمان حافزی كیتابی خوا نین! گەر هاتوو لە گەڕەكێك حافزێكمان دەس كەوێت باشە، چاوەڕێی نوسڕەتی دینی خواش دەكەین لە خۆمان یان نەوەكانمان!

سبحان الله جاران زەواج دەكرا بۆ ئەوە منداڵی چاك و پاك پەروەردە بكرێن بۆ كۆمەڵگا و ئوممەت، بەڵام ئێستا زەواج دەكرێت بۆ تێركردنی شەهەواتمان...

@bawky_abdullah

••

ئیمامی زوهری دەفەرمووێت: ئەوە فەرمانی خوایە، هەر كەسێك دینەكەی خوا بپارێزێت دەبێتە گەورە، هەر كەسێكیش لەدەستی بدات دەكەوێت.

ئیمامی زوهری ( شێخی ئیمام مالیكە ) دەفەرمووێت: چوومە لای عبدالملك كوڕی مەڕوان ( خەلیفەی زەمان )، پێی ووتم: لەكوێوە هاتووی زوهری؟ ووتم: لە مەككەوە.
ووتی: لەدواتەوە كێ گەورەیان بوو ( لە عیلم و زانست )؟
ووتم: عطاء بن أبي رباح.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: بەچی بووەتە گەورەیان؟
ووم: بەشارەزایی لەدین و فەرموودە.
ووتی: ئەوەی شارەزای لە دین و فەرموودە بێت شایەنییەتی بكرێتە گەورە.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی یەمەنە؟
ووتم: تاوسی كوڕی كیسان.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: بەچی بووەتە گەورەیان؟
ووتم: بەوەی عەتتا بووەتە گەورەیان.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی میسرە؟
ووتم: یەزیدی بن ابی حبیب.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی شامە؟
ووتم: مكحول.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی جەزیرەیە؟
ووتم: میمون بن مهران.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی خۆراسانە؟
ووتم: ضحاك كوڕی موزاحیم.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.
ووتی: كێ گەورە خەڵكی بەسڕەیە؟
ووتم: حەسەنی بەسڕی.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.

ووتی: ئەوە چیتە! ئەی كێ گەورە خەڵكی كوفەیە؟
ووتم: ئیبراهیمی نەخەعی.
ووتی: عەرەبە یان نا؟
ووتم: عەرەب نییە.

ووتی: ئەوە چیتە ئەی زوهری؟! چی بە من دەڵێیت؟! بەخوا تاوەكو ناعەرەبەكان ووتار بدەن هەر دەبێت عەرەب لەژێرەوە بێت! (وەك ناڕەزاییەك وا دەڵێت).
ووتم: ئەی پێشەوای ئیمانداران، ئەوە فەرمانی خوایە، هەر كەسێك دینەكەی خوا بپارێزێت دەبێتە گەورە، هەر كەسێكیش لەدەستی بدات دەكەوێت.

«معرفة علوم الحديث للحاكم» (ص198)

@bawky_abdullah

••

ووتیانە ئافرەتێكی ئەعرابی: هۆكاری خۆشویستنت بۆ هاوسەرەكەت چییە؟
ووتی: بە زەردەخەنەوە دەگەڕێتەوە ماڵ و دەڕوات، هەرچی هەبێت دەیخوات، ناپرسێت لەوەی نەبێت.

ئەمجارە ووتیانە پیاوەكەی: هۆكاری خۆشویستنت بۆ هاوسەرەكەت چییە؟
ووتی: دینەكەی خۆی دەپارێزێت، بە قسەی نەرم و شیرین لەگەڵما دەدەوێت، بە شەرمنی خۆی ڕازاندۆتەوە، شتێك ناكات عەیب بێت.

••

قلت: لە گرنگترین ئەو شتانەی پەیوەندی خێزان بەهێز دەكەن: نەرن و نیانی، لێبووردەیی، خۆ بێ ئاگاكردن لە شتی سادە.

@bawky_abdullah

••

ئەوانەی پەلەیانە بۆ سەركەوتن بەبێ ئارامگرتن، ئیللا یەكێك لەم سێ خاڵەیان بەسەردا دێت:

١- سەركەوتنەكە زۆر دوادەكەوێ، جا كەسەكە وازدێنێ لە ڕێگاكەی و دادەبڕێ.

٢- یان ئەوەتایە ڕێگاكەی خۆی دەگۆڕێ و وازدێنێ لەپەیامەی هەڵیگرتووە، جا هەموو ڕێگاكەی خۆی بگۆڕێ یان هەندێكی بەپێی جێگیری و یەقینەكەی هەیەتی.

٣- یانیش لە ڕێگاكەی زۆر پەلە دەكات ڕێگایانێك بەكاردێنێت كە نایگەیەنێت بە ئەنجامەكەی.

التفسير والبيان لأحكام القرآن: عبد العزيز الطريفي

@bawky_abdullah