*💢 نظاره‌ای بر یک مناظره*

مناظره بین اساتید علیدوست و اسلامیان با عنوان «بررسی نقش استقلالی عقل و تاثیرگذاری مقاصد شریعت در استنباط احکام»، با برخی حواشیِ خارج از موضوع، به ویژه در ده دقیقه پایانی همراه بود، که توقع از برگزارکنندگان این مناظره آن بود که این دقایق پایانی در معرض انتشار عمومی قرار نگیرد که مع الاسف، هم در نشر نسخه صوتی و هم در نشر نسخه متنی به انتشار عمومی رسید.

مناظره علمی اگر به مشاجره‌ای خارج از موضوع بدل شود، آنچه کمتر دیده می‌شود، رصد علمی موضوعِ مورد بررسی است. ذهنیتی که از این‌گونه مناظره‌ها در اذهان حضار، خوانندگان و مستعمان نقش می‌بندد، بیش از آنکه حل و فصل علمی یک مساله باشد، مشاجراتِ خارج از موضوع است؛ و آنچه مقصود و مقصد تعیین‌شده برای این مناظرات بود، کمتر در چشم مخاطبان نمود می‌یابد. از این رو این قبیل از مناظرات، تحلیل پسینی نیاز دارد تا ابعاد علمیِ موضوعِ مبحوث روشن شود و عائدیِ هدف‌گذاری‌شده از آن مناظره حاصل گردد.

تحلیلِ پیش‌رو از رویدادهای حاشیه‌ای واقع‌شده در این مناظره عبور می‌کند و درصدد است تا با رصد محورهای علمی مطروحه، به نظریه معتمَد وصول یابد. در نگاشته پیش‌رو، حمایت و پشتیبانی از هیچ یک از طرفین مناظره در دستور کار نگارنده نیست. آنچه دغدغه است، مبیَّن‌سازی گزاره‌های علمی این مناظره خواهد بود.

👈 در «اجتهاد» مطالعه نمایید

🆔 @ijtihadnetwork

*💢 فقه میان گفت‌وگو و جزم‌اندیشی!*

به فاصله‌ای نه چندان زیاد از مناظره استاد علیدوست و عبدالکریم سروش شاهد برگزاری مناظره میان دو تن از اساتید حوزه علمیه قم بودیم؛ چه می‌شود که مناظره میان دو نفر در شرق و غرب جغرافیایی و شاید فکری این عالم، در سه جلسه و حدوداً شش ساعت، در کمال آرامش و احترام، برگزار می‌شود، اما مناظره دو نفر که شاید فاصله محل تدریسشان به چند صد متر هم نرسد، در کمتر از یک ساعت، طوری رقم می‌خورد که به استناد آخرین جمله استاد علیدوست در این مناظره، بدترین مناظره عمر ایشان نام می‌گیرد؟

به نظر می‌رسد که برخلاف سیره سلف صالح و مراجع بزرگوار که در درس‌ها، گفته‌ها و نوشته‌های خود با برافرشتن پرچم «نحن ابناء الدلیل»، برای هر سخن موافق و مخالف، «اُذن خیر» بودند، با مرگ آزاداندیشی و احیای جزم اندیشی، طائر شومی بر سر بخشی از حوزویان سایه افکنده است.

👈 ادامه مطلب

🆔 @ijtihadnetwork

*💢 شش قاعده کلیدی برای کشف تصحیفات در اسناد حدیثی*

بررسی متون کهن، به‌ویژه در حوزه‌های حدیث و تاریخ، پدیده‌ی تصحیف (تحریف یا تغییر ناخواسته در متن) یکی از چالش‌های جدی پیش‌روی محققان است.

این تصحیفات می‌توانند ناشی از عوامل متعددی باشند، از جمله اشتباهات ناسخان، شباهت‌های ظاهری بین اسامی، یا عادات ذهنی کاتبان.

در این موجز، شش قاعده‌ی کلیدی که برای کشف و تصحیح این تصحیفات به‌کار می‌روند، به‌همراه شواهد و مثال‌های مرتبط، ارائه می‌شود. این قواعد از دقت و ظرافت بالایی برخوردارند.

👈 بخوانید

🆔 @ijtihadnetwork

? بشنوید | تذکر آیةالله مصطفی اشرفی شاهرودی به طلاب نسبت به لزوم رعايت احترام علما و پرهیز از غیبت و توهین به بزرگان

? درس خارج فقه - ۱۴۰۳/۹/۷

? @ijtihadnetwork

? «روش‌شناسی اجتهاد امام خمینی در عرصه فقه اجتماعی» با تأکید بر رساله تقیه

? ارائه: استاد احمد مبلغی

? ۵ آذر ۱۴۰۳- قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)

? @ijtihadnetwork

? محورهای توسعه علم اصول

✍️ استاد حمید درایتی

علم اصول در چهار محور اصلی، نیازمند توسعه است و بدون رشد در این محورها نمی‌تواند انبوه پرسش‌های به‌وجود آمده را پاسخ گوید؛ از این‌رو بر دانش‌وران این علم است که با توجه متوازن به محورهای ذیل، برای بررسی و تکمیل آن بکوشند و به غنای این دانش کمک کنند.

? بخوانید

? @ijtihadnetwork

*? چالش‌های پیش روی فقه معاصر*

پذیرش حرف‌های نو در فقه معاصر از سوی حوزویان و اساتید دروس خارج و صاحب‌نظران حوزه، خود یک چالش است که البته تا حدودی طبیعی است؛ اینکه ما یک ایده و نظری تازه در فقه مطرح کنیم و انتظار داشته باشیم به راحتی مورد پذیرش و عمل قرار گیرد، انتظار بیجایی است؛ بلکه نخست باید فرهنگ طرح ایده‌ها و مباحث جدید در فقه سنّتی را در حوزه ایجاد نمود و باب طرح مسائل نوپدید را گشود. سپس، به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداخت. به همین دلیل است که در تأسیس و راه‌اندازی کرسی‌های آزاد‌اندیشی در حوزه تأکید فراوان می‌شود.

ما الآن با چالش‌های کمّی و کیفی در فقه روبه‌رو هستیم و شاید بتوان گفت که سه تحوّل کمّی و سه تحوّل کیفی باید در فقهمان ایجاد شود؛ چالش‌هایی که تحوّلات کمّی و کیفی در فقه را می‌طلبد، عبارت است از‌:

1. عدم وجود کتب و منابع فقهی و علمی و پژوهش‌شده در باب مباحث جدید و متنوّع؛
2. عدم وجود نظامواره و چارچوبی به صورت سامان‌یافته و جامع برای مسائل مستحدثه و پاسخ آنها؛
3. عدم ورود به مباحث موضوع‌شناسی و نبود اهتمام به شناخت موضوعات نوپدید.

سه چالش کیفی در فقه عبارت است از‌:
۱. عدم نگاه اخلاقی به فقه؛
۲. عدم نگاه اصولی و نظامواره به فقه؛
۳. عدم تحوّل در متدولوژی و شیوه روش‌شناسی در استنباط مسائل فقهی.

? بخوانید: فقه معاصر؛ چالش‌ها و راهکارها

? @ijtihadnetwork

*? نگاهی به سه مناظره استاد علیدوست و عبدالکریم سروش*

?قسمت اول مناظره، با سخنان دکتر سروش درباره غیراخلاقی و ناکارآمدی فقه شروع شد. سروش به بحث فربه شدن دانش فقه نیز پرداخت که استاد علیدوست با نقل آنچه که در کتاب فقه و عرف نوشته‌، قلمرو فقه را تابعی از قلمرو شریعت دانسته و سخن را به قلمرو شریعت کشاند و نشان داد که از نظرگاه کلامی چون شریعت، گستره‌ی گسترده‌ای دارد، پس فقه هم باید متناسب با همان گستره حق گسترش دارد با این حال اموری هم هستند که از قلمرو خارج هستند.

?در قسمت دوم مناظره که استاد علیدوست شروع‌ کننده بود، ابتدا سروش را با این نقد مواجه کرد که چرا هنگام نقد دانش فقه، فقیهان را به تعابیری گزنده و غیراخلاقی و بی‌فایده و غیرمصلحانه می‌نوازد؟ آن‌گاه این سخنان سروش را درباره روایات صحیح امامیه که آن را مانند انگشتری در میان تلّی از زباله معرفی کرده بود! نوعی فرهنگ‌سوزی و کتاب‌سوزی نرم که از کتابسوزی‌های گرم هم ویرانگرتر و ضدتمدنی‌تر است، معرفی کرده و از او خواست که با این تعابیر راه حقیقت‌جویان و مهتدیان را در استفاده از میراث روایی امامیه محروم نکند.

?این سوال علیدوست موجب شد سروش اقرار کند که وقتی می‌گوید: فقیهان چنین چنان‌اند، منظورش فقط برخی از فقیهان است و به طور کلی دانش فقه را قبول دارد! و وصیت کرده‌ که در کنار قبر فقیه بزرگواری مانند فیض کاشانی دفن شود! گرفتن چنین اقراری از عبدالکریم سروش، بخش مغتنم این مناظره بود.

? متن کامل گزارش در «اجتهاد

? @ijtihadnetwork