🔅 آغاز ترم دوم آموزش زبان پهلوی (پهلوی ۲)
خواهش متون اندرزی پهلوی به همراه تحلیل دستوری
از دوشنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۳
۸ جلسه ۹۰ دقیقه از ۱۸ تا ۱۹:۳۰
شهریه ۱ میلیون تومن
امکان پرداخت در دو مرحله هم وجود دارد

❓ اگر با خط پهلوی آشنا هستید، میتوانید در این کارگاه شرکت کنید.
❓ برای آشنایی با خط پهلوی میتوانید دوره ضبط‌شدهٔ آموزش خط پهلوی را خریداری فرمایید.
برای ثبت نام به @mythology_admin پیام بدهید.

دانشگاه فردوسی، با همکاری انجمن آثار و مفاخر کشور، در نظر دارند در روزهای 25 و 26 اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴، همزمان با بزرگداشت سالانة فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی، همایش ملی بزرگداشت فردوسی را، با عنوان «بازشناسی نقش شاهنامة فردوسی در جهان معاصر» و با حضور دانشمندان، شاهنامه‌پژوهان، دانشجویان، هنرمندان و دوستداران شاهنامة فردوسی، از اقصی نقاط ایران، در دانشگاه فردوسی مشهد، آرامگاه حکیم فرزانة طوس و تهران برگزار کنند.
این همایش می‌کوشد، در سه سطح، ابتدا سهم شاهنامه فردوسی را در تطور فرهنگ، تمدن، آیین‌ها و مکاتب فکری، در ایران تاریخی و معاصر تبیین کند و در سطح دوم تداوم نقش فرهنگی شاهنامه را در طول تاریخ، بر پایه متون حماسی فارسی (اعم از حماسه‌های ملی، تاریخی، دینی و حماسه‌های عامیانه) و نسبت انواع هنرها (معماری، موسیقی، نقاشی، خوشنویسی، هنرهای تجسمی، سینما و نمایش) را با جایگاه فرهنگی حماسه محل مداقة پژوهشگران قرار دهد. بدین آهنگ، از استادان، دانشجویان مقاطع تکمیلی و جملة صاحب¬نظران دعوت مي‌شود تا چه در محور ویژة همایش، چه در دیگر مناظر مرتبط با شاهنامه، ادبیات حماسی و انواع هنرهای حماسی، همايش را ياري کنند. مقالات برگزیده، پس از برگزاری همایش، در مجموعه مقالات همایش به چاپ خواهد رسيد و ضمن دعوت از نویسندگان مقالات برای ایراد سخنرانی و ارائة دستاوردهای علمی خود و شرکت در جشنوارة فرهنگی و هنری مقارن با این ایام، مقالات برتر همایش که در فرایند داوری، امتیازهای لازم را کسب کرده باشند، در مجلات علمی- پژوهشی معتبر منتشر خواهند شد. همچنین علاوه بر رونمایی چندین کتاب معتبر در این حوزه، از انتشار آثار مهم مرتبط با محور ویژة همایش که تایید کمیتة علمی و شورای سیاست‌گذاری همایش را به همراه داشته باشد، حمایت خواهد شد. همچنین، همایش پذیرای انتشار مقالات ترجمه، در حوزه مقالات مطالعات مرتبط با شاهنامه و ادبیات حماسی در جهان نیز خواهد بود. ریاست این همایش بر عهده دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد شاخص بازنشستة دانشگاه فردوسی مشهد، ریاست کمیته علمی بر عهده، جناب آقای دکتر محمود شالویی، ریاست انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور و دبیری علمی همایش بر عهدة دکتر فرزاد قائمی، شاهنامه‌پژوه و از اعضای هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. همایش تا 20 فرودین پذیرای دریافت مقالات کامل پژوهشگران، در محورهای ویژة همایش و همچنین محورهای مختلف مرتبط با شاهنامة فردوسی و ادبیات حماسی خواهد بود.

معرفی سه کتاب خوب درباره اساطیر ایران

#اساطیر_ایران #اسطوره #حماسه #کتاب #معرفی_کتاب #نشر_سمت #نشر_مرکز #نشر_چشمه #جان_هینلز #ژاله_آموزگار #وستا_سرخوش #احمد_تفضلی #عباس_مخبر #اسطوره_شناسی #اوستا #متون_پهلوی #شاهنامه #فردوسی #ایران_باستان #فرهنگ #ایران_زیبا #ایران_باستان

@Worldmythsandepics

در ادامۀ فرمایش آقای دکتر قائم مقامی عرض کنم که اگر «در» را در «مازندر»، پسوند تفضیلی بگیریم، معنی آن میشود بزرگتر. دیوهای مَزَن در اوستا و متون پهلوی به غول پیکر بودن شهرت دارند و از این رو است که آنها را مَزَن به معنی «بزرگ» خطاب کرده اند و ظاهراً در متون پیش از اسلام ربطی به ناحیه ای جغرافیایی به نام مازندران ندارند.

مازندران

دربارهٔ اینکه ان در پایان مازندران نشانهٔ جمع است ظاهراً کسی تردید ندارد. همین در مورد گیلان نیز صادق است (ولی در مورد گرگان و سیستان و خراسان و آذربایگان و مانند اینها طبعاً نه). مازندران شاهنامه کوتاه‌شدهٔ شهر مازندران است. شهر مازندران یعنی "مملکت مازندرها". در مورد در در جزء دوم این کلمه ظاهراً باید با آن کسان موافقت داشت که آن را گونهٔ دیگر پسوند تر شمرده‌اند که در فارسی میانه شایع است. مازندران شاه نیز به دو صورت قابل تحلیل است: شاه خطهٔ مازندران و شاه مازندرها. معنای اصلی در هر حالت این اخیر بوده، ولی اینکه آیا در شاهنامه نیز هنوز این مفهوم گوینده و شنونده بوده ظاهراً مورد تردید است.
هاماوران نیز چنین است. هاماور یا هماور را از صورت عربی یا حبشی یا هر گویش دیگر نام حمیر که گرفته باشند، باز ان در آن نشانهٔ جمع است و شهر هاماوران در اصل معنای مملکت حمیریان داشته است یا در هر حال سرمشق ساختن آن شهر ایران، شهر توران، و شهر مازندران بوده که در هر سه ان نشانهٔ جمع است و معنای آنها به ترتیب چنین است: مملکت ایرها، مملکت تورها، مملکت مازندران.
شاید بررسی دقیقتر ابیات نشان دهد که در تعبیر آخر چیزی از معنای "مازندر + ها" هنوز در شاهنامه باقی بوده. اگر چنین باشد، مازندر را در فرهنگهای شاهنامه باید مدخل اختیار کرد.

خبر خوش!
طی ایمیلی که چند روز پیش از نشریۀ BSOAS دریافت کردم، مقالۀ من در نوبت صفحه آرایی قرار گرفته و قرار است در اوایل سال 2025، کمتر از 6 ماه دیگر، احتمالاً در نخستین شمارۀ دورۀ 88 این نشریه منتشر شود.

@Worldmythsandepics

همراهان عزیز. من به این کارزار پیوستم. حتما شما هم امضا بفرمایید و برای همۀ دوستان و اطرافیان بفرستید.

کپشن:
...
- منابع: فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی از محمد حسن دوست، جلد دوم، مدخل شمارۀ 1979
مقالۀ «کلمات روسی در زبان فارسی و تاریخچۀ ورود آن‌ها» از علی اشرف صادقی (مجلۀ زبان‌شناسی، پاییز و زمستان 1384، شمارۀ 40).

ـ فرنگیس در صورت کهن خود، ویسپان فریَه بوده به معنی محبوب همه، کسی که همه دوسش دارن. بعد به صورت فریگیس و فرنگیس تحوّل پیدا می‌کنه.

- ریشه‌شناسی عامیانه در همۀ فرهنگ‌ها قدمت داره و از روزگاران کهن یکی از نشانه‌های علاقۀ مردم به اطلاع از ریشه واژه‌ها بوده. مثلاً طبق شاهنامه، فریدون وقتی متوجه شباهت فراوان چهرۀ خودش و نوه‌اش میشه، میگه:
می روشن آمد ز پر مایه جام / منا چهره دارد «منوچهر» نام (مصرع دوم یعنی چهره‌اش شبیه من است، پس نامش را منوچهر (من + چهره) می‌گذارم). در صورتی که امروزه می‌دونیم منوچهر در اصل یعنی از نسل «مَنو» که در اساطیر هندوایرانی نخستین روحانی است.
یک نمونۀ دیگه، ریشه‌شناسی نام ضحاک هست. در کتاب مُجمَل‌التواریخ والقصص اومده که : «ضحاک بیوراسپ ... و پارسیان ده آک گفتندی از جهت آنکه ده آفت و رسم زشت در جهان آورد از عذاب و آویختن و فعلهاء پلید، و آک را معنی زشتی و آفت است». یعنی دهاک، صورت فارسی این نام، به دو بخش دَه (عدد) و آک به معنی آفت و زشتی تقسیم شده و چون ضحاک ده رسم بد و آفت و زشتی به جهان آورد، او رو دهاک نامیدند. امّا در اصل از دَهاکَ اوستایی اومده که برای معنیش چند پیشنهاد مطرح شده و بعدا درباره‌اش مفصل صحبت میکنم.

- واژه‌های پیشنهادی برای ریشه‌شناسی عامیانه:
فندک، بامداد، صندلی، چاپلوس، کُلمن، فَکَستَنی، زپرتی، آچار، پیچ‌گوشتی، پرچم.

لازم به عرض است که این کارگاه صرفاً بازگویی مطالب مقاله نیست، بلکه شرح و توضیحی بنیادین است از یافته‌های بنده در این حوزه که بخشی از آن در مقاله به طور فشرده گنجانده شده است. ضمن اینکه به روش پژوهش و نکات لازم در این باره هم خواهم پرداخت.