تحویل اولین سو-۵۷ مشتری خارجی در سال جاری میلادی

رییس روس‌آبارون اکسپورت در حاشیه نمایشگاه هوایی هند اعلام کرد اولین مشتری خارجی جنگنده نسل‌پنجمی سو-۵۷ روسیه امسال (۲۰۲۵) جنگنده تحویل می‌گیرد و بهره‌برداری را آغاز خواهد کرد.

نوامبر سال‌ گذشته‌ میلادی بود که شرکت صادرات دفاعی روسیه (روس‌آبارون‌اکسپورت) از انعقاد اولین قرارداد صادراتی سو-۵۷ خبر داد اما از مشتری‌ نام نبرد. اولین کاربر خارجی سو-۵۷ احتمالا الجزایر است و قرارداد آن نیز در سال ۲۰۱۹ بسته‌ شده‌است.
@vostokaero

سابقه تشکیل انستیتوی‌ علمی-تحقیقاتی الکترومکانیک (نی‌ئِه‌می) به سال‌های جنگ جهانی دوم و نیاز شدید وقت به ابزارهای دفاعی در مقابل موج حملات بی‌امان ارتش آلمان نازی باز می‌گردد. ۱۰ فوریه ۱۹۴۲ (۲۱ بهمن ۱۳۲۰) با مصوبه کمیته دفاعی دولتی اتحاد شوروی، کارخانه تخصصی رادیویی ۴۶۵ در مسکو تشکیل شد‌. کارخانه‌ای که همراه با دفتر طراحی آن و ۱۲ آزمایشگاه‌های علمی مربوطه، مامور به توسعه سامانه‌های هدایت آتش توپخانه ضدهوایی شدند: چیزی که تجسم عملی فناوری رادار در میدان‌جنگ بود.

در سال‌های جنگ، سامانه‌های طراحی‌و‌ساخته شده در نی‌ئه‌می همزمان با پیوستن به کمربند دفاع‌ هوایی مسکو و سنت‌پترزبورگ، آزمون‌های خود را در میادین تیر آزمایشی سپری می‌کردند.

پس از پایان جنگ، لزوم به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته‌تر در پشتیبانی پدآفندی از نیروهای زمینی حس می‌شد. همزمان با توسعه ابزارهای رادیویی آشکارسازی اهداف هوایی، ساخت موشک‌های ضدهوایی در مجموعه دنبال شد. اولین محصول نی‌ئه‌می در پدآفند متحرک، سامانه کروگ بود. طراحی سامانه به انستیتو (نی‌ئی‌ئی-۲۰) واگذار شد. سرطراح موشک زمین‌به‌هوا نیز یِفرموف بود. کارهای طراحی‌و‌ساخت و آزمون‌های سامانه کروگ در نیمه اول دهه۱۹۶۰ با موفقیت انجام شد. به دلیل موفقیت انستیتو در اجرای ماموریت محوله و تحقق برنامه توسعه در بازه ۱۹۶۵-۱۹۵۸، در سال ۱۹۶۶ نشان بیرق سرخ کار به آن مجموعه اعطا شد.

پس از ساخت سامانه‌های پدآفندی متحرک میان‌برد و کوتاه‌برد در دهه ۶۰ میلادی (سامانه‌های کروگ و اُسا)، دفتر طراحی در ساخت سامانه جامع پدآفندی اس-۵۰۰ (بعدها با نام اس-۳۰۰) شرکت داده‌شد. تعریف الزامات مشترک سامانه پدآفندی یکپارچه برای نیروهای پدآفندهوایی، زمینی و دریایی و نیز الزامات جداگانه برای اس-۳۰۰پ (پدآفند)، اس-۳۰۰اف (ناوگان دریایی) و اس-۳۰۰و (ارتش/نیروی زمینی) توسط مجموعه انجام شد. با مصوبه حزب ساخت اس-۳۰۰و برای نیروهای زمینی با  مدیریت یفرموف در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی انجام شد که موفقیت بزرگی برای نی‌ئه‌می و صنایع دفاعی کشور بود.

در دهه ۷۰ میلادی توسعه نسل جدید سامانه‌های پدآفند کوتاه‌برد با نام تور به نی‌ئه‌می (با مدیریت یفرموف) واگذارشد. سرطراح خودروی رزمی سامانه تور، دریزه بود. سامانه تور در اوایل دهه ۸۰ میلادی ساخته‌و‌پرداخته‌شد. تور پس از پشت‌سرگذاشتن آزمون‌های مختلف به سازمان رزم شوروی پیوست. سپس ساخت نمونه روزآمد سامانه پیش‌گفته با نام تور-ام‌۱ در ۱۹۹۱ به سرانجام رسید. از تلاش‌ها و موفقیت‌های مجموعه در ۱۹۸۵ با اعطای نشان لنین تقدیر شد.

نی‌ئه‌می به موازات ساخت سامانه‌های نظامی، انجام کارهای بزرگی در زمینه سامانه‌های خودکار فرآیند هدایت (اتوماسیون)، ردیابی فوق‌دقیق اجرام سماوی و پردازش داده‌های دریافتی از تلسکوپ‌های بزرگ رصدخانه‌های اخترفیزیکی عمده آکادمی علوم شوروی سابق از جمله کریمه، پولکووا (سنت‌ پترزبورگ)، بیوراکان (ارمنستان) و تارتو (استونی) در کارنامه خود دارد.

آنتِی در ۱۹۸۳ از دل نی‌ئه‌می بیرون آمد‌ و در ۱۹۹۴ به شرکت صنعتی آنتِی تبدیل شد. مجموعه‌ای که پس از ۲۰۰۰ و به دستور رییس‌جمهور روسیه با نی‌ئه‌می، ان‌پ‌اُ آلماز، کنسرسیوم آلماز-آمتی را تشکیل دادند.
📝محمدحسین بختیاری

📖 کتاب خاطرات و تاریخ نی‌ئه‌می را از اینجا می‌توانید بخوانید.
@vostokaero

ماهواره «کندور-اف‌کا‌آ شم.۲» با ماهواره‌بر «سایوز-۲,۱آ» از سکوی پرتاب واستوچنی به مدار زمین فرستاده شد.
ماهواره «کندور-اف‌کاآ شم.۱» در خرداد ۱۴۰۲ (۲۷ مه ۲۰۲۳) به مدار فرستاده‌شده بود و مراحل آزمون‌های آن در دسامبر همان‌ سال به سرانجام رسید.

? راهنمای استفاده از داده‌‌های سنجش‌از دور ماهواره «کاندور-اف‌کاآ شم.۱»

@vostokaero | کانالِ اختصاصی هوافضای روسی

پوتین بار دیگر در سخنانی هشدارآمیز به مراکز تصمیم‌گیری در کییف اشاره کرد اما درباره مراکز واقعی تصمیم‌گیری جنگ اوکراین در قلمروی دولت‌های غربی چیزی نگفت.
ادامه دارد...

در نتیجه کییف کاملا در برابر آرِشنیک بی‌دفاع است و در آینده نیز خواهد ماند. ادامه ماجرا به توان صنعت دفاعی روسیه بستگی دارد که موشک‌های آرِشنیک را با چه آهنگی تولید کند. و البته به موضع کرملین (تصمیم‌گیری سیاسی). این که حمله موشکی به دنپروپتروفسک محدود به یک مورد هشدار باقی خواهد ماند یا چنین حملاتی ادامه خواهند یافت را سرفرماندهی نیروهای مسلح فدراسیون روسیه تعیین خواهد کرد.

الکسی زاخاروف
?ترجمه از روسی: محمدحسین بختیاری
------------‐-‐-
۱- ТТХ
۲- БРСД
۳- РС-26 Рубеж
۴- РС-24 Ярс
۵- Боевые блоки
۶- Суббоеприпасы
۷- Patriot PAC-3
۸- Искандер
۹- Кинжал
۱۰- THAAD
۱۱- ГУР
@vostokaero

آیا رهگیری آرِشنیک ممکن است؟

ولادیمیر پوتین در پیام خود، به اختصار به مقدورات عملیاتی-رزمی¹ جدیدترین موشک بالستیک میان‌برد² ابرصوتی روسیه آرِشنیک اشاره کرد. بنا به گفته رییس‌جمهور روسیه، موشک جدید با سرعت ۱۰ ماخ، یعنی با ۳- ۲,۵ کیلومتر در ثانیه خودش را به هدف می‌رساند. اما احتمال رهگیری چنین موشکی توسط سامانه‌های پدآفندضدموشکی پیشرفته چقدر است؟

پیش از این که درباره امکان رهگیری صحبت کنیم، تلاش می‌کنیم تا ویژگی‌های آرِشنیک را برشماریم. بنابر یک باور عمومی نامحبوب، نمونه‌اولیه موشک میان‌برد پیش‌گفته، موشک بالستیک قاره‌پیمای اِراس-۲۶ روبِژ³ است که درباره آن تقریبا هیچ اطلاعاتی وجود ندارد. تصور می‌شود که موشک روبِژ از کاهش مراحل موشک بالستیک قاره‌پیمای اِراس-۲۴ یارس⁴، از سه به دو مرحله، ساخته شده‌است. با دقت در تصویری انهدام هدف با موشک آرِشنیک در می‌یابیم که شش کلاهک جنگی⁵ به هدف می‌رسند که هرکدام از آنها نیز به نوبه خود، در ارتفاع بسیار کم به شش زیرکلاهک/کلاهک‌فرعی⁶ تقسیم می‌شوند. دور از ذهن نیست که کلاهک‌های جنگی به‌کار گرفته‌شده در حمله اخیر، از نظر مشخصات جرمی و ابعادی با کلاهک‌های اتمی مطابقت داشته‌ باشند اما در این نوبت، آنها «توخالی» بودند.
اولین نامزد رهگیری آرِشنیک در جبهه مقابل، سامانه پدآفند ضدموشکی پک-۳ پاتریوت⁷ است که برای اقدام در برابر موشک‌های برد کوتاه و متوسط ساخته‌ شده‌است؛ هرچند در شرایط عملیات نظامی واقعی، راندمان بالایی ندارد. بنابه تخمین کارشناسان غربی، پدآفند هوایی اوکراین تنها موفق به رهگیری ۵-۴٪ موشک‌های روسی از نوی ایسکندر⁸ شده‌است. نکته قابل توجه این است که این مقدار برای موشک‌های بالستیک هواپایه کینژال⁹ در حدود ۲۵٪ است. و این بیش از هر چیز سهم اطلاعات و شناسایی را در رهگیری تهدیدات موشکی نشان می‌دهد. جنگنده‌های میگ-۳۱ حامل کینژال‌ها از همان ابتدای برخاستن ردگیری می‌شوند و با توجه به زمان ورود به منطقه پرتاب موشک کینژال محمول، سامانه‌های پدآفندی اوکراینی قادر به دریافت اطلاعات اولیه برای تعیین هدف می‌باشند.
به هرحال پک-۳ پاتریوت در هنگام عملیات ضد سامانه‌های بالستیک زمینی آشکارا ضعیف است. جای تعجب ندارد که اوکراینی‌ها بلافاصله پس از به‌کارگیری موشک جدید روسی در کییف شروع به صحبت درباره ضرورت تحویل سامانه دفاع ضدموشکی تاد¹⁰ کردند.

اما در اینجا دو مساله وجود دارد. اول این که شمار سامانه‌های تاد موجود اندک است. ارتش ایالات متحده تنها ۷ آتشبار تاد را در اختیار دارد که در هر کدام ۶ پرتابگر و در نتیجه هر یک (آتشبار) ۴۸ موشک رهگیر دارد. از این تعداد یک آتشبار، برای ایجاد پوشش پدآفندی پایگاه بزرگ آمریکا در جزیره گوام، در آنجا مستقر شده است. یک آتشبار دیگر تاد به دلیل تهدیدات موشکی کره‌شمالی، از سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) به شکل ثابت در کره جنوبی مستقر است. و سرانجام آتشبار سوم که برای حفاظت از کیان صهیونی در برابر حمله موشکی احتمالی ایران، به سرزمین‌های اشغالی فلسطین مامور شده‌است.
پس برای حفاظت از خاک ایالات متحده تنها ۴ آتشبار تاد باقی‌مانده‌است. آیا آمریکایی‌ها امنیت خودشان را برای دفاع از چنین هم‌پیمانی ارسال خواهند کرد؟ (اوکراینی که جایگاه رژیم صهیونیستی را در آمریکا ندارد). افزون بر این، تعمیرات و خدمات فنی سامانه تاد را باید متخصصان از آمریکایی انجام دهند. استقرار سامانه در لهستان یا رومانی برد تاثیر آن و گستردگی قلمروی (اوکراینی) تحت‌پوشش آن‌ را کاهش خواهد داد.
مساله دوم اما این است که سامانه پدآفندی تاد از جنبه نظری برای رهگیری همه انواع موشک‌های بالستیک، با برد کم تا قاره‌پیما ساخته‌ شده‌است. در واقع موشک تاد، دو برابر از موشک پک-۳ پاتریوت سنگین‌تر است و برد چشمگیری دارد. با این حال آزمون‌های تاد با استفاده از اهدافی انجام شد که موشک‌های قدیمی اِر-۱۷ شوروی را تقلید می‌کردند. صرف‌نظر از بیشینه سرعت بالای آن (تا ۳ کیلومتر بر ثانیه)، موشک اِر-۱۷ فاقد هرگونه امکانات جنگ‌الکترونیک است و از توانمندی اجرای مانورهای احترازی برای دورزدن پدآفند ضدموشکی نیز برخوردار نیست. بنابراین پربیراه نیست اگر بگوییم تاد در برابر همان سامانه موشکی ایسکندر راندمان خوبی دارد.

درصورتی که بخواهیم درباره موشک‌های بالستیک میان‌برد آرِشنیک صحبت کنیم، نتیجه‌گیری تاد خوب نخواهد بود. بنابر ارزیابی فرماندهی اطلاعات رزمی اوکراین¹¹، زمان پرواز آرِشنیک (در صورت پرتاب از منطقه آستاراخان) تقریبا ۱۵ دقیقه است. پس زمان اندکی برای رهگیری خود باقی‌ می‌گذارد.

نوش طریان، دانشمند ارمنی‌تبار، فیزیکدان و استاد برجسته نجوم، در ۱۸ آبان ۱۲۹۹ در تهران متولد شد و به دلیل فعالیت‌های علمی درخشانش در حوزه اخترفیزیک و ستاره‌شناسی، لقب «بانوی اخترفیزیک ایران» و «مادر ستاره‌شناسی ایران» را کسب کرد. او پس از تحصیل در دانشگاه تهران و دریافت دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن، به ایران بازگشت و از سال ۱۳۴۳ به عنوان نخستین استاد زن ایرانی، به تدریس اخترفیزیک در دانشگاه تهران مشغول شد.
https://www.instagram.com/reel/DCY-tjWRiTs/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==