https://t.me/tapswap_mirror_bot?start=r_5615095997 🎁 +2.5k Shares as a first-time gift

https://t.me/tapswap_mirror_bot?start=r_5615095997
🎁 +2.5k Shares as a first-time gift

Ассалаума Алейкум баршеге. Егерде хуқық пәнинен таярланып атырған абитуриентлер болса жоқардағы каналға қосылып өз билимиңизди асырып барсаңыз болады.

🧍‍♂За каждого приглашенного человека по своей реферальной ссылке вы будете получать 0.3 COIN (курс 1 COIN можно посмотреть в боте) 👫Вы пригласили: 0 чел. ⛓‍💥Ваша ссылка: https://t.me/coindroprobot?start=r07940929345 ❗️Приглашая рефералов вы также повышаете…

🧍‍♂За каждого приглашенного человека по своей реферальной ссылке вы будете получать 0.3 COIN (курс 1 COIN можно посмотреть в боте)

*👫Вы пригласили: 0 чел.
*⛓‍💥Ваша ссылка:** https://t.me/coindroprobot?start=r07940929345

❗️Приглашая рефералов вы также повышаете свои шансы на AIRDROP

"АҚ КИЙМЕШЕК"

Табылманың аты:--Ақ киймешек.
Аймақ:--Қарақалпақстан.
Дәўири:--XIX--XX әсирлер.
Материалы:--Үйде тоқылған бөз, жипек сабақлар.
Техникасы:--Қолда тигилген, кестеленген жийек.
Өлшеми:--129×65,5+44+24,5 см.

И. В. Савицкий атындағы Қарақалпақ мәмлекетлик музейи материалларынан.

🕊🕊@Tariyxiy_Waqiyalar🕊🕊

..

<**<ҚАЎЫННАН ТАЯРЛАНАТУҒЫН ТАҒАМ ТҮРЛЕРИ>>

Қарақалпақ қаўынларының өзине тән түрлери көп, олар ЕРТЕ ПИСЕР, ОРТА ПИСЕР, КЕШ ПИСЕР деп үш түрге бөлинеди.

ЕРТЕ ПИСЕРлери ЖАЗҒЫ қаўынлар болып жеўге жумсақ, ширели ҳәм жуқа қабық болып, узақ сақлаўға, қаўын өнимлерин ислеўге жарамсыз болады. Қаўынның бундай түрлерине: тәрнек, жамбылшадан баслап бийшектиң ерте писер түрлери, ала гүрбек, жийде жапырақ, көк гүрбек, ғарбыз қаўын, қытай қаўынлар киреди. Жаз писер қаўынлар мазалылығы, суўлылығы жағынан гүзги ҳәм қысқы қаўынлардан артықмашлықларға ийе болып, гүздиң орталарына шекем пайдаланылады.
Бул қаўынлар узақ ўақыт сақлаўға, транспорт пенен алысларға жибериўге жарамсыз болады. Суўлылығы басым болғанлықтан, қайнатылған ўақытта қойыўланыў барысы көп ўақытты талап етеди. Тек қаўын ақсаўлақ писириўге ҳәм қайнатылған вареньесин дәстүрханға қойыўға пайдаланыўға болады.

ОРТА ПИСЕР қаўынларға ГҮЗГИ ҚАЎЫНЛАР КИРЕДИ. Гүзги қаўынлар~қабығы қатты, етли болып, 2-3 ай көлеминде [январьға дейин] сақлап жеўге жарамлы болады.

Гүзги қаўынларға: бийшектиң гүз писер түри, ғарры қыз, гүз писер гүлабы, секерпара, сыяқлы қаўынлар кирип, қаўын ақсаўлақ, қаўын қурт, қаўын қақ ҳәм қайнатпа [варенье] таярлаўға болады.

КЕШ ПИСЕР~бул қаўынлар қабығы қалың қатты, етли [5-6 см қалыңлықта] болып, сақлаўға жарамлы, транспорт пенен алысларға жибериўге шыдамлы, қаўыннан исленетуғын өнимлердиң барлығын ислеўге жарамлы болып, май айына шекем сақлаўға ҳәм экспорт қылыўға болатуғын қаўынлар. Булар ҚЫСҚЫ ҚАЎЫНЛАР деп аталып: торнабат бийшек, хийўа бийшек, шайы қаўын, набат бийшек, қара қас, қара қотыр, қара, қызыл, көк гүлабылар, қара қаўынларды өз ишине алады.

Қаўынлардан төмендеги тағамлар таярланып, қарақалпақ асханасының мазмунын байытып турады:

1. ҚАЎЫН АҚСАЎЛАҚ~таярлаў ушын ашытылмаған қамыр жуқа етип жайылып, қазанға қатырылып, ақсаўлақ таярланады. Қаўын өз алдына қойыўланып, ашық қоңыр түске енгенше қайнатылады. Қаўын қайнатпа таяр болғанда оған қатық араластырылып, ақсаўлақ туўрап салып, тартылады. Жеўге сиңимли ҳәм мазалылығы күшли.

2 ҚАЎЫН ҚУРТ~қаўын сүзбе я қатық қосып қайнатылып, әбден қойыўланып, суўығаннан соң, қысымлап қурт исленеди. Шийдектиң үстине жайып сорықтырып, кептирип алып, соң шай ишкенде пайдаланыўға болады.

1. ҚАЙНАТЫЛҒАН ҚАЎЫН [ВАРЕНЬЕСИ]~ қабығы қатты, ети қалың гүзги ҳәм қысқы қаўынлардан қайнатылады. Буны шийринлик есабында дәстүрханға қойыў, гейде қатық араластырып қойыў арқалы дәстүрхан мазмунын байытады. Қаўын ақсаўлақ тағамын да усы қайнатпа арқалы таярлайды.

2. ҚАЎЫН ҚАҚ~Қаўын қақ ислеўде қатты қабық, сақлаўға шыдамлы: торнабат, шайы қаўын, набат бийшек, қарақас сыяқлы қаўын түрлеринен пайдаланады. Буның ушын қаўынның сыртқы қабығын алып, сырыққа қыстырыўға қайым етип тиликленеди. Таярланған тиликлер ғарбыз суўына жуўылып, таярланған сырыққа илдирип шығылады. Қаўын тиликлери самал қағып, сорығып қақланады. Әбден қақланған ўақытта түри қызғылт, қоңыр түске енип, тийкарғы ети бослаў болады. Таяр болғаннан кейин айқастырып, өрип алып қояды.
   Қаўын қақты сөк пенен қосып түйип, жент ислеўге де болады.

3. ШОПАҚ МАЙЫ~ қаўынның шопағы жыйнап қойылады ҳәм суўға жуўылып, бириктириўши талшықларын айырып алады. Соң шопақты кептирип, азлап қуўырып алады да, келиге салып түйеди. Самалға суўырылып, майда қабықларынан айырып, қазанға салып қайнатып, майын алады. Шопақ майының түри сарғыш, шимишке майға уқсаңқырайды. Оны тамақ писириў ушын ҳәм гейпара аўырыўларға ем ретинде ишиўге буйырылады.

<<Қаўын бейиш асы>>~дейди, қаўынның өзи ҳәм оннан исленетуғын азық-аўқатлық өнимлериниң адамның ден саўлығына келтирер пайдасы мол: қаўын ишки қурылысты тазалайды, артық салмақтан қутылыўға көмек береди, баўырдың жумысын жақсылайды, бүйректеги қум менен тасты шығарады, қандағы гемоглабин мөлшерин көбейтеди, иммунитетти күшейтеди, жүрек-қан тамырлары аўырыўларының алдын алады, жүйкени тынышландырады, жазда шөлди басады.

Қаўынның адам ушын пайдалы тәреплери ҳәм азықлық қәсийети көп**.

@Tariyxiy_Waqiyalar