(وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ)، [سُورَةُ الأَعۡرَافِ: ١٧١] .

ابن عباس وتی : پاشان موسی علیە السلام لەگەڵیان [واتە قەومەڪەی] ڕۆشت بەرەو زەوی پیرۆزەڪە، وە ئەلواحی برد دوای ئەوەی ڪە هێور بوویەوە لە توڕەییەڪەی، فەرمانی [بەقەومەڪەی] ڪرد لەوەی اللە فەرمانی پێڪردبوون ڪە پێیانبگەیەنێت لە ڪاروبارەڪان [ئەحڪامی دین]، لەسەریان قورس بوو، ڕەتیان دەڪردەوه‌ ڪە دانی پێدابنێن تاوەڪو اللە شاخێڪی ڪشاندە سەریان، وەك سێبەرێك، لێیان نزیك بوویەوە هەتاوەڪو ترسان ڪە بەسەریان بڪەوێت [ئەمە بۆ ترساندنیان بووە تاوەڪو بێ فەرمانی نەڪەن، واللە اعلم] .

#الٲعراف_تفسیر_ٳبن_ٲبي_حاتم

به‌ڕێزان هه‌ر ڪه‌سێ ڪه‌ پۆسته‌ڪانی ئه‌م ڪه‌ناڵه‌ له‌ شوێنی تر داده‌نێته‌وه‌ تڪایه‌ به‌ پچڕ پچڕ دایمه‌نێن به‌ تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی دوو پۆستن، چونڪه‌ به‌ڕاستی حه‌قی ته‌واو ناده‌یت به‌ نوسینه‌ڪه‌ جگه‌ له‌وه‌ش وه‌ك ئه‌وه‌یه‌ نوسینێڪی درێژی عەڕەبی دانرابێت تۆ ته‌نیا دوو دێڕی بڪه‌یته‌وه‌ ڪوردی، بۆیه‌ بۆ قیامه‌تمان باشتره‌ ڪه‌ بابه‌ته‌ڪه‌ چۆنه‌ ئاوا نقل بڪرێ .

بارك الله‌‌ فیڪم .

وە فەرمووی : ئەوانەی پێشوو بە صەدەقەڪانیان نزیك ئەبوونەوە [لە اللە تعالی]، گەر قبوڵ لێیان بڪرایە ئاگرێ دەهات و ئەیخوارد، گەر قبوڵیش نەڪرایە ئەوا گیانەوەری دڕندە دەهات و ئەیخوارد .

فەرمووی : یارب، من لە ئەلواحدا ئوممەتێڪم بینی ڪە پێش هەمووان شەفاعەتیان بۆ دەڪرێت، ئوممەتی من بگێڕە لەوان، فەرمووی : ئەوە ئوممەتی محمدە .

فەرمووی : یارب، من لە ئەلواحدا ئومەتێڪم بینی ڪە وەڵامدەرەوەی بانگەوازی اللە تعالی ـن وە اللە وەڵامدەرەوەی داواڪانیانە، ئوممەتی من بگێڕە لەوان، فەرمووی : ئەوە ئوممەتی محمدە .

فەرمووی یارب، من لە ئەلواحدا ئوممەتێڪم بینی ڪە ئەهلی گومڕایی دەڪوژن، تاوەڪو المسیح الدجّال ـیش دەڪوژن، ئوممەتی من بگێڕە لەوان، فەرمووی : ئەوە ئوممەتی محمدە .

وتی : موسی ئەلواحەڪەی فڕێدا، و فەرمووی : یارب، من بگێڕە لە ئوممەتی محمد، پاشان ڕازی بوو پێغەمبەری اللە، وە زید وتی : (وَمِن قَوۡمِ مُوسَىٰۤ أُمَّةࣱ یَهۡدُونَ بِٱلۡحَقِّ وَبِهِۦ یَعۡدِلُونَ)، [سُورَةُ الأَعۡرَافِ: ١٥٩] .

#الٲعراف_تفسیر_ٳبن_ٲبي_حاتم

ذات مرة جاء رجل إلى سعيد بن المسيب وقال له : إن فلانًا يتكلم فيك بسوء .
فرد عليه سعيد: إذاً، قد ابتلى الله هذا الشخص بغيبتي، ولم يبتليني بالغيبة .

جارێڪیان پیاوێك هاتە لای سعید بن المسیب و پێی وت : فڵانە ڪەس بەخراپە دەربارەت قسە دەڪا .
سعید وەڵامی دایەوە وتی : جا اللە ئەوڪەسەی تاقیڪردۆتەوە بە غەیبەت ڪردنی من، وە منی تاقی نەڪردۆتەوە بە غەیبەت ڪردن .

[سیر اعلام نبلاء]

#آثار_السلف

لە نیوە شەودا، بەرزڪرانەوە هەتاوەڪو گوێیان لەدەنگی باڵندە دەبوو لە بۆشایی ئاسمان، پاشان [شارەڪە] بەسەریان هەڵگەڕایەوە، ئەوەی تووشی هەڵگەڕانەوەڪە بوو لەناوچوو،
وتی :هەرڪەسێڪیش دەربازی بوایە بەردێك بەدوا دەڪەوت لەهەر شوێنێ بوایە پاشان دەیڪوشت .

وتی : وە پێغەمبەر لوط علیە السلام دەرچوو لەگەڵ ڪچەڪانی ڪە سێ ڪچ بوون، ڪاتێ گەیشتنە شوێنێك لە شام ڪچە گەورەڪەی مرد و خستیە گۆڕەوە، لەلای [گۆڕەڪەی] ڪانیەڪی لێ دەرهات پێی دەوترا : ڪانی الربّة،
وتی گوێم لە ابن عباس بوو ئه‌یوت : (ربثا) .

وتی : پاشان ڕۆیشتن تا گەیشتنە شوێنێڪی تر [ڪچە بچووڪەڪەی] مرد، ئەویشی خستە گۆڕەوە، لەلای گۆڕەڪەی ڪانیەك دەرچوو پێی دەوترا : الزغریة،
وتی : گوێم لە ابن عباس بوو ئەیوت : (زغرثا) .
وتی : هیچ [ڪچێڪی] نەمایەوە جگە لەوەی ناوەڕاست نەبێ .

#الٲعراف_تفسیر_ٳبن_ٲبي_حاتم

• قصة خطبة بنت سعيد بن المسيب تعتبر واحدة من أشهر القصص التي تُروى عن التابعين، وتُظهر قيمة العلم والدين فوق المال والجاه. سعيد بن المسيب كان واحدًا من كبار التابعين، وعالمًا معروفًا في المدينة المنورة. كان مشهورًا بالورع والتقوى، وكانت له مكانة عالية بين…

معاویة بن قرة المزني رحمە اللە، ڪە قوتابی ٲنس بن مالك رحمە اللە بووە،
لە ساڵی ۱۱۳ هـ وەفاتی ڪردووە .

جا یەڪێ لە وتەڪانی دەڵێت :
إن المؤمن في الدنيا غريب، لا يجزع من ذلها، ولا ينافس في عزها، للناس حال وله حال، الناس منه في راحة وهو من نفسه في تعب .

واتە : ئیماندار لە دونیادا غەریبە، ناترسێ لەوەی زەلیل بڪرێ، وە لە شڪۆمەندی و عزەت ڕڪابەری ناڪات، خەڵك لە حاڵێڪە و ئەو لە حاڵێڪی تر، خەڵك لەگەڵی ئاسوودەن وە لەگەڵ خۆی لەماندووێتی دایە .

[حلیة الٲولیاء]

#آثار_السلف

قال النبي محمد ﷺ : من حلف بغير الله فقد كفر أو أشرك . (رواه أبو داود) .

پێغەمبەر محمد ﷺفەرموویەتی : هەرڪەسێ سوێند بە غەیری اللە بخوات ئەوا ڪوفر یان شرڪی ڪردووە .

[سوێند خواردن بە غەیری اللە شیرڪی بچووڪە بەڵام لە هەموو تاوانە گەورەڪان گەورەترە، واللە اعلم] .

#حدیث

كان عبد الله بن مسعود رضي الله عنه وأبو موسى الأشعري رضي الله عنه من أقرب الصحابة إلى بعضهما البعض .
عندما علم عبد الله بن مسعود أن أبا موسى الأشعري قد انتقل إلى الكوفة، قال: إني لأحبكم في الله .
وعبر عن اشتياقه لرؤيته.
كما كان يقول: لو كنت أدري أن أبا موسى الأشعري في المسجد، لجئت إليه .
مما يدل على شدة محبته واهتمامه برؤية أخيه .

عبد اللە بن مسعود رضي الله عنه و ٲبو موسی الٲشعري رضي الله عنه، نزیڪترین هاوڕێی یەڪتر بوون .
ڪاتێ عبد اللە بن مسعود زانی ڪەوا ٲبا موسی الٲشعري ڪۆچ دەڪات بۆ ڪوفە،
وتی : بەڕاستی من لەبەر اللە خۆشمدەوێیت .
وە حەسرەتی خۆی بۆ بینینی دەربڕی .
هەروەها دەیگوت : گەر بمزانیایە ڪە ٲبا موسی الٲشعري لە مزگەوتە، ئەوا دەچوومە لای .
ئەوەش ئاماژەیە بۆ زۆری خۆشەویستی و حەز و ئارەزووی بینینی براڪەی .

[سیر ٲعلام نبلاء]

#آثار_السلف

هەرباشە بوونی ڕووداوەڪان یان ڪردنی ئەزموونێڪی حەفتا ساڵی لەسەر تەمەن حساب نابێت گەرنا هەر گەنجەڪە پیرترین تەمەنی دەبوو ...