?

نقل است که احمد گفت: «جمله خلق را دیدم که چون گاو و خر از یکی آخور علف می‌خوردند.»

یکی گفت: «خواجه! پس تو کجا بودی؟»

گفت: «من نیز با ایشان بودم. اما فرق آن بود که ایشان می‌خوردند و می‌خندیدند و بر هم می‌جستند و می‌ندانستند و من می‌خوردم و می‌گریستم و سر بر زانو نهاده بودم و می‌دانستم.»

? تذکرةالاولیا، ذکر احمد خضرویه

?@MazmoonBooks

▪️
سماع از بهر جانِ بی‌قرارست
سبک بَرجَه؛ چه جای انتظارست‌؟!‌

مشین اینجا تو با اندیشهٔ خویش
اگر مردی برو آنجا که یارست

مگو باشد که او ما را نخواهد
که مرد تشنه را با این چه کارست‌؟‌!

که پروانه نیندیشد ز آتش
که جان عشق را اندیشه عارست

چو مرد جنگ بانگ طبل بشنید
در آن ساعت هزار اندر هزارست

شنیدی طبل برکش زود شمشیر
که جان تو غلاف ذوالفقارست

بزن شمشیر و مُلک عشق بستان
که ملک عشق ملک پایدارست

حسین کربلایی، آب بگذار
که آب امروز تیغ آبدارست

✍? مولانا، دیوان شمس، غزلیات، غزل شمارهٔ ۳۳۸

?@MazmoonBooks

دستور خط و فرهنگ املایی فارسیِ غیررسمی (نسخۀ پیشنهادی)، در روز بزرگداشت فردوسی، ٢۵ اردیبهشت ١۴٠٣، منتشر شد.

▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

?

گفتم: مَذِمَّتِ اینان [توانگران] روا مدار که خداوندِ کرم‌اند.

گفت: غلط گفتی که بندهٔ دِرَم‌اند. چه فایده چون ابرِ آذارند و نمی‌بارند و چشمهٔ آفتاب‌اند و بر کس نمی‌تابند. بر مرکبِ استطاعت، سواران‌اند و نمی‌رانند. قدمی بهرِ خدا ننهند و دِرَمی بی مَنَّ و أَذی ندهند. مالی به مَشِقَّت فراهم آرند و به خِسَّت نگه دارند و به حسرت بگذارند، چنان‌که حکیمان گویند: سیمِ بخیل از خاک وقتی برآید که وی در خاک رود.

?جدال سعدی با مدعی در بیان توانگری و درویشی، گلستان، باب هفتم

?@MazmoonBooks

?

برگ تحویل می‌کند رمضان
بار تودیع بر دل اخوان

یار نادیده‌سیر، زود برفت
دیر ننشست نازنین‌مهمان

غادر الحب صحبةالاحباب
‌فارق‌الخل عشرة الخلان

ماه فرخنده روی برپیچید
و علیک السلام یا رمضان

الوداع ای زمان طاعت و خیر
مجلس ذکر و محفل قرآن

مهر فرمان ایزدی بر لب
نفْس در بند و دیو در زندان

تا دگر روزه با جهان آید
بس بگردد به گونه گونه جهان

بلبلی زارزار می‌نالید
بر فراق بهار وقت خزان

گفتم اندُه مبر که بازآید
روز نوروز و لاله و ریحان

گفت ترسم بقا وفا نکند
ورنه هر سال گل دمد بُستان

روز بسیار و عید خواهد بود
تیرماه و بهار و تابستان

تا که در منزل حیات بود
سال دیگر که در غریبستان

خاک چندان از آدمی بخورد
که شود خاک و آدمی یکسان

هردم از روزگار ما جزوی‌ست
که گذر می‌کند چو برق یمان

کوه اگر جزوجزو برگیرند
متلاشی شود به دور زمان

تا قیامت که دیگر آب حیات
بازگردد به جوی رفته روان

یارب آن دم که دم فرو بندد
ملک‌الموت واقف شیطان

کار جان پیش اهل دل سهل است
تو نگه دار جوهر ایمان

?افصح المتکلمین، ابومحمد مُشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرّف، متخلص به سعدی

?@MazmoonBooks

?

فارسی در خطر است

✍? استاد حمید حسنی

فارسی در خطر است؛ دلیل اصلی برای در خطر بودن فارسی این است که زبان انگلیسی بسیار پرقدرت‌تر شده و دنیا را زیر سلطه گرفته‌است. از این جهت، تقریباً همۀ زبان‌های دارای گذشتۀ ادبی، شاید به‌جز دو سه تا، مثل ایسلندی و تا حدودی آلمانی، به‌سرعت از انگلیسی واژه می‌پذیرند.

زبان، از جنبه‌های چهارگانۀ آوایی، واژگانی، صرفی، و نحوی، به‌مرور و در طول دهه‌ها و سده‌ها دستخوش تغییرات جزئی و کلی می‌شود.

هندی‌ها، در جاهای مختلفِ آن سرزمین رنگارنگ، به گونه‌هایی از انگلیسیِ مغلوط و ناساز صحبت می‌کنند. اکنون مردم اغلب کشورهای عربی هم در زبانشان واژه‌ها و عبارت‌ها و جمله‌های انگلیسی را به شیوه‌ای افراطی و غیرطبیعی به کار می‌برند. این وضع در آینده احتمالاً به جایی خواهد رسید که به زبان یا زبان‌گونه‌هایی شبیه آن‌هایی که در جاهای مختلف هندوستان رایج است سخن خواهند گفت؛ به گونه‌هایی از انگلیسی که از قشرهای گوناگون سر برآورده و غالباً مغلوط است.

وضع ترکیه هم از این نظر خوب نیست. ترکیه نیز از بسیاری جهات شبیه ماست. […]

نهاد متولی زبان، فرهنگستان است. در ایران، گروه واژه‌گزینی «فرهنگستان زبان و ادب فارسی»، با هفتاد کارگروه تخصصی، تا امروز برای بیش از ۶۵٫۰۰۰ واژه/اصطلاح برابر تصویب کرده‌است. اغلبِ مردم ما فرهنگستان را نهادی سیاسی می‌دانند. حقیقت این است که شیوۀ کار واژه‌گزینی در فرهنگستان سیاسی نیست، بلکه روش‌های علمی و عموماً سنجیده در آنجا حاکم است. در فرهنگستان تنها یک فرد تصمیم نمی‌گیرد، بلکه شوراهای علمی گوناگون دارد.

? این متن که در ابتدا در یک گروه تلگرامی منتشر شد، با کسب اجازه از نگارنده در اینجا بازنشر شده است.

?@MazmoonBooks

?
بهار می‌شود!
یکی دو روز دیگر از پگاه
چو چشم باز می‌کنی
زمانه زیر و رو
زمینه پُرنگار می‌شود

زمین شکاف می‌خورد
به دشت سبزه می‌زند
هرآنچه مانده بود زیر خاک
هرآنچه خفته بود زیر برف
جوان و شسته‌رفته آشکار می‌شود

به تاج کوه
ز گرمی‌ نگاه آفتاب
بلور برف آب می‌شود
دهانِ دره‌ها پر از سرود چشمه‌سار می‌شود

نسیم هرزه‌پو
ز روی لاله‌های کوه
کنار لانه‌های کبک
فراز خارهای هفت‌رنگ
نفس‌زنان و خسته می‌رسد
غریق موج کشتزار می‌شود
گروه گله‌های ابر
ز هر کناره می‌رسد
به هر کرانه می‌دود
به روی جلگه‌ها غبار می‌شود

در این بهار آه…!
چه یادها
چه حرف‌های ناتمام
دل پرآرزو چو شاخِ پرشکوفه باردار می‌شود

نگار من
امید نوبهار من
لبی به خنده باز کن
ببین چگونه از گلی
خزان باغ ما بهار می‌شود

✍? سیاوش کسرایی
?بهمن ۱۳۳۷

?@MazmoonBooks