‍ ♦[ادامه یادداشت]

✅ هورامانی‌ها به همگان موسیقی و رقص و آواز  بخشیده اند و نام هورامان هم خود ریشه در رامشگری و اورامه و اورامنان دارد که پدران باستانی ما با آن به شادی زیسته‌اند.آثار باستانی به ما می‌گویند که از چهل هزار سال پیش،  انسان در هورامان زیسته و همزمان ، دامداری و کشاورزی کرده است و این تداوم تاریخی گنجینه‌ای از مدنیت و لغت و فرهنگ را به امروز رسانده است.افزون بر آن هورامان مهد پوشاک و انواع و اقسام صنایع بومی است که همسایگان دور و نزدیکش از آن بهره برده اند. هورامان اگر چیزی برای عرضه به جهان نداشت که ثبت جهانی نمی‌شد و آن همه انسان را از کشورهای گوناگون جذب خود نمی‌کرد و سبب آبروی همگان نمی‌گردید.

✅ ما به دلایلی که گفته شد و بسیاری دلیل دیگر همه ممنون و مدیون هورامانیم و بیشتر از آن شرمنده و خجل، چون در برابر همه آن چیزی که از هورامان گرفته‌ایم چیزی درخور به آن نداده‌ایم و زهی اسفا که بسیاری از ویژگیهای خاص آن را تا مرز انقراض و نابودی رسانده‌ایم. من از کنار مشکلات اقتصادی مردم هورامان، بیکاری و کولبری ناشی از فقدان سرمایه‌گذاری دولتی و فقدان کارخانجات، جاده‌های حادثه خیز و مین‌های بازمانده از جنگ و بیماریها و انواع و اقسام گرفتاریهای مردم می‌گذرم و تنها به حسب اندک دانشم در حوزه تاریخ و فرهنگ این پرسش را مطرح می‌کنم که برای زبان در حال انقراض مردمان هورامان چه کرده‌اید؟ من نمی‌گویم به خاطر آن مردم، زبانشان را حفظ کنید و آموزش و تعلیم دهید، بلکه به خاطر خودتان و زبانتان و فرهنگتان و تاریختان این کار را بکنید. خطابم تنها متوجه مسئولان اقلیم کردستان نیست، بلکه بیشتر از  آن اهل فرهنگ و دانشگاهیان ایران است. امروز زبان کهن مادی و میراثداران آن در قلمرو ماد کهن و پهله(فهله بعدی) یا جبال از آذربایجان تا دیلمان و فارس و خوزستان تحت تٲثیر زبانهای عربی و فارسی کم فروغ شده است و چراغ آن بیش از هرجایی در هورامان روشن است. با کمک این زبان نه تنها از منابع مکتوب و شفاهی که از اعلام جغرافیایی نصف سرزمین ایران می‌توان رازگشایی کرد. بارها نام کوهها،قلعه‌ها، چشمه‌ها و رودها و دهها جاینام دیگر را در اردبیل و تبریز و دیلمان و همدان و لرستان و فارس و کاشان و ... دیده ام که خود مردم محلی معنای آن را نمی دانند، اما من کرد هورامانی به راحتی می‌توانم آن را به درستی تلفظ کنم و معنایش را بگویم.

✅از مسئولان فرهنگی کشور اعم از دانشگاه، فرهنگستان، آموزش و پرورش، صدا و سیما و و دیگر نهادهای مرتبط استدعا دارم تا دیر نشده است به هورامان و زبان و فرهنگ مردمش توجه کنید. همین خواسته را هم از مدیران اقلیم کردستان دارم. از سالها پیش گفته‌ام هورامان قلب کردستان و زیربنای فرهنگی و تاریخی و زبانی آن است و خدمت به هورامان و هورامی و آموزش زبان این مردم بیش از هورامانی‌ها به نفع کلیت زبان و فرهنگ کردی و همه گونه‌های زبانی آن است.
هورامان به مثابه جزیره‌ای است که بخشی از آن در ایران و بخش دیگرش در اقلیم کردستان عراق است و در چهار سوی زبان مردمش دیگر گونه‌های زبانی کردی قرار دارند. راه نجات و حفظ این جزیره زبانی و فرهنگی نه به فراموشی سپردن آن و نه شوریدن بخشی از آن علیه دیگری و پیرامونش است، بلکه تلاش مشترک و همه جانبه برای تقویت آن و بازخوانی تاریخ کهن همه طرفها به کمک آن است.

✅ این یادداشت را که با عجله هم نوشته‌ام به ملا عرفان و مردم نازنین شهر هورامان تخت تقدیم می‌کنم. امیدوارم با دل بزرگ  خود، سهو و خطای کسانی را که به اشتباه، نه از روی عمد، دل کاک عرفان عزیز را آزردند، ببخشند.

https://t.me/kurdistanname

Telegram

attach 📎

‍ ♦نگذاریم به هورامان توهین شود. همه ما مدیون و ممنون هورامانیم.

✍ اسماعیل شمس

✅ این روزها پخش ویدیوی حمله جوانی گرفتار به سندرم داون به یکی از عکاسان مراسم پیرشالیار سبب شده است که جماعتی آگاهانه یا ناآگانه این فرشته معصوم و پاک و به تبع آن هورامان و مردمان رنجدیده‌اش را اسباب خنده و آماج افترا و اهانت قرار دهند. من دیروز در همین کانال نقد دلسوزانه‌ای نسبت به قطع درخت کنار زیارتگاه پیرشالیار توسط یکی دو نفر از مسئولان شهری هورامان تخت مطرح کردم، اما امروز که شاهد برخی حرمت‌شکنی‌های کاربران مجازی بودم، نتوانستم سکوت اختیار کنم و شاهد پایمال شدن کرامت انسانی مظلوم و مردمانی مظلوم‌تر باشم. ابتدا ملا عرفان را از زبان برخی نزدیکان او به خوانندگان کردستان‌نامه معرفی می‌کنم و سپس به این پرسش پاسخ خواهم داد که چرا همه بدهکار هورامان هستیم و باید قدردان آن باشیم. پرویز رستمی، کارگردان برجسته هورامان و ضبط‌کننده ویدیوی مناجات ملا عرفان که در فایل پیوست آمده است، درباره او می‌نویسد " بسیار مسرور و مفتخرم از این‌که در دل فرشتگانی معصوم چون عرفان جایی برای ماندن دارم و این بهترین حس و احساس غرور طی سالهای فعالیت هنری‌ام در زندگی بوده است".عکاسی که ملا عرفان به دوربین او لگد زد او را فرشته‌ای الهی و یکی از زیباترین ساکنان هورامان تخت می‌خواند و لگد او را مایه غرور و افتخار خودش می‌پندارد. من هم اضافه می‌کنم که هدفم از گذاشتن دو ویدیوی زیر نشان دادن دو چهره از عرفان بود. نخست؛ نام او و مناجات خالصانه‌اش که تجلی عرفان ناب و بی‌رنگی است که هورامان همواره خاستگاه آن بوده و از آنجا به مناطق دور و نزدیک گسترش یافته است. دوم؛خشم او که نماد ناراحتی روح جمعی و ناخودآگاه پاکدلان و پاکدینان هورامی از بلایی است که امروزه برخی‌ها بر سر میراث معنوی و مادی هورامان به شکل عام و پیرشالیار به صورت خاص آورده‌اند و آن را موزه‌ای و نمایشی کرده‌اند.برای آگاهی بیشتر از ویژگیهای شخصیتی این فرشته زمینی نگاه کنید به لینک زیر:
https://t.me/hawramantakht/23836

✅اما ما چرا مدیون و ممنون هورامانیم؟
در آغاز باید بگویم که منظورم از ما تنها کردستان و کردها نیست، زیرا هرچند همه گونه‌های زبان کردی از سورانی و کرمانجی تا بقیه برای شناخت تاریخ زبان و ادب خود نیازمند زبان کردی هورامی هستند، بلکه بسی بیشتر از آنها این ایران و دنیای عربی و اسلامی و حتی ترکی‌اند که به فهم زبان و تاریخ و فرهنگ هورامان محتاجند. شاید تعجب کنید، اما اینجا خیلی کوتاه می‌گویم و در کتاب و مقالات بعدی که در آینده منتشر خواهم کرد، به تفصیل نشان خواهم داد که زبان مردم هورامان به عنوان مهم‌ترین بازمانده و میراثدار زبان مادی تنها زبانی است که می‌توان به کمک آن بسیاری از واژگان تاکنون نخوانده‌ یا به اشتباه خوانده کتیبه‌های باستانی از بیستون در دوره هخامنشی تا پایکولی در دوره ساسانی را خواند؛ از فهلویات در عصر اسلامی و واژگان مهجور در منابع تاریخی و ادبی از شاهنامه فردوسی تا تاریخ گزیده حمدالله مستوفی و کلیات عبید زاکانی رمزگشایی کرد. کسی هورامی نداند، هرگز نمی تواند فلسفه اشراق سهروردی و آثار فلسفی و حِکمی شهرزوری و عین القضات همدانی را بفهمد. تنها با فهم زبان هورامانی‌هاست که می‌توان کلامهای یارسان را خواند که کلید فهم حکمت باستانی و عرفان اسلامی از حلاج تا شیخ صفی اردبیلی هستند. در سوی دیگر ریشه برخی کلمات و اصطلاحات مستعرب قرآن و احادیث و متون نظم و نثر عربی در دوران نخستین اسلامی را تنها باید در زبان مردم هورامان جستجو کرد و صد البته متون ترکان اهل حق و بکتاشیه و علویان و حتی برخی لغات زبان ترکی آذربایجان کنونی را تنها با استفاده از هورامی می‌توان فهمید که خویشاوند زبان آذری کهن است که آن نیز از میراثداران زبان مادی است. 

✅هورامان و در سطح کلان‌تر آن،  گوران گهواره عرفان و ادب و فلسفه و کلام و دیگر علوم دینی و دنیوی بوده است و هزاران کتاب نظم و نثر در طول تاریخ توسط دانشمندان این دیار به رشته تحریر درآمده‌اند. هورامان دژ تسخیر ناپذیر و پناه بیشتر بی‌پناهان تاریخ بوده و مردمی مهمان‌نوازتر از این مردم کمتر دیده شده است. انسان هورامی نماد سخت‌کوشی و همزیستی با طبیعت و پاسداری از گنجینه‌های آن بوده و از دل کوه، باغ و بوستان برآورده است. همین امروز انسان هورامانی با آتش می‌جنگد و می‌سوزد تا نگذارد درخت بلوطش طعمه سودجویان شود و زیر کوله بارهای سنگین خم می‌گردد تا نان را با ننگ به دست نیاورد و زیر بار منت نامردان و نامردمان نرود.

https://t.me/kurdistanname

??????

Telegram

attach 📎