کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴

🌱 عباراتی از مقاله علی اصغر مصلح در این کنفرانس:

📝 تلاؤم/همسازی فلسفه هاینریش رومباخ با تجربه‌های سلوکی ذن بودیسم

♦️ فیلسوفان در ژرفترین اندیشه‌ورزیهای خود به سالکان در حال مراقبه شباهت دارند. آنها بیش از هر چیز با مفاهیم سروکار دارند، در حالی که مفاهیم نسبتی با معانی‌ی دارند که حکیم اهل مراقبه در احوال سلوکی خویش آنها را به طور ملموس‌تر تجربه می‌کند. 

♦️ تفکر هاینریش رمباخ، مانند تفکر هیدگر نسبتی بنیادی با تفکرات شرق دور به خصوص دائویسم و ذن بودیسم دارد. این نسبت را می‌توان در کلیتِ تفکر آنها و به خصوص نحوهٔ درک حقیقت، درکِ خویش، دیگری و جهان یافت

♦️ رمباخ با احتیاط راه انتقال از تفکرات رایج در فلسفه اروپایی به سوی شرق را گشوده‌است. این گونه الگوها، امروزه بیش از گذشته مورد نیاز ماست.

♦️ نحوه تلفیق و تألیف میان عناصر فلسفی غرب و دریافتهای فلسفی حکمی شرق در رمباخ، برای قرار گرفتن در مسیر گفتگوی فرهنگها نمونه و الگویی کم‌نظیر است. 

♦️ آیین ذن و فلسفه رمباخ در دو معنای رستگاری و آزادی به هم پیوند می‌خورند.

♦️ یکی از راه‌های نزدیکی به تجربه‌های رمباخ، کوشش برای درک تجربه‌های جاری در سنت‌هایی است که به منفیّت و به خصوص فراروی از حدود و تقسیمات و تعریفات دعوت می‌کنند. در بین این‌گونه آیین‌ها، ذن‌بودیسم مناسب‌ترین‌ است.

♦️ به نظر می‌رسد که رمباخ کوشش هیدگر برای گفتگوی میان شرق و غرب را یک گام به پیش برده‌است. رمباخ در پی پرسشی بنیادی و قابل طرح در فرهنگهای مختلف،‌ابتدا تاریخ هستی را به معنایی گسترده‌تر از هیدگر مطرح ساخت و سپس به موضوع نیستی پرداخت.  

♦️ رمباخ با نحوه درکی که از خویش و امکانات آن دارد، مبنای خاصی برای ادراک دارد و به روشی که آن را هرمتیکی توصیف می‌کند، جهان و مقولات آن را بررسی می‌کند. اساس روش هرمتیک دیدن مقولات و پدیدارها، همراه با محدودیتهایشان است.

♦️ هرمتیک بیان بنیادی بودن اصلِ “نفهمیدن“ است. انسان در رویارویی با طبیعت و جهان و “دیگری“، همواره باید متذکر محدودیت خود و ناتوانی برای درک و فهم باشد.

♦️ دعوت به روش هرمتیک، حاصل وقوف به بخشهای تاریک جهان است

♦️ روش هرمتیک در طرح نادانستن و نافهمیدن، چهره دیگری هم دارد. وقتی جوینده در نقطه‌ای به تاریکی یا سایه‌روشن رسید، جستجو تمام نمی‌شود. چنان‌که با تاریک شدن هوا لزوماً رهرو متوقف نمی‌شود. در تاریکی شب خبرهایی هست و رهرو با دقت و توجه بیشتری راه را ادامه می دهد. فقط دیدنِ در شب با دیدنِ در روز فرق دارد. 

♦️ انسان مدرن چون تمامی امکانات انسان در نسبت‌داری با واقعیت را در همان وجه فهمیدنی شدن آن دیده، خود و جهان را به سوی بحران سوق داده است. یعنی بحران اصلی، ناشی از اکتفا کردن به وجه اندیشیدنی-فهمیدنی جهان است. همین وجه غالب، در نسبت با “دیگری“ هم بروز کرده است. خشونت‌های دوران مدرن و اروپای استعمارگر ریشه در این تلقی دارد.

♦️ در میان متفکران مدرن تنها نیچه بود که راه توجه به نادانی و نافهمیدن را به شکلی خاص گشود.  وی جریانِ خواست قدرت در تمامی مقولات زندگی انسان مدرن را کشف کرده‌است. او در هر گونه کوشش برای اندیشیدنی کردن جهان، نحوی سلطه و اراده قدرت می دید.

♦️ یکی از نمونه‌های تلاؤم اندیشه رمباخ با تجربه‌های ادراکی(بگوییم ناادراکی) ذن بودیسم، شباهت روش هرمتیک با کوان است.

♦️ ما به طور معمول بر اساس نشانه‌ها چیزی را دنبال می‌کنیم. مانند کسی که با پی گرفتن جای پای رونده قبلی مقصود خود را می‌جوید. اما این جوینده با صِرفِ دنبال کردن جای پا به مقصود نمی‌رسد. در جایی از جای پا خبری نخواهد بود و به دریا می‌رسد.

♦️ کوان و هرمتیک مانند سیر در دریای لا(به تعبیر مولوی) است. در این قلمرو نه تنها نشانی نیست، بلکه باید همه نشان‌ها را نفی کرد و از آنها عبور کرد. در این مرتبه اگر هم سخنی بتوان گفت، از سنخ سلب و فراروی و اِسقاط است.

@jostarha_yadashtha
@dialogeschool
@bashgahandishe

کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴

@jostarha_yadashtha
@dialogeschool
@bashgahandishe

در ستایش رنگی دیدن جهان
📝محمد فاضلی

▫️می‌خواهم چیزی بنویسم که بسیاری را می‌آزارد و خوشایند بسیاری نیست، و این بسیاری، از همه جناح‌ها و تفکرات سیاسی هستند، در داخل و خارج، از راست و چپ، ارزشی و سکولار؛ اما خب باید نوشت.

▫️سال‌هاست دنبال آدم‌ها و نگاه‌هایی می‌گردم که قادر باشند موضوعات مهم و متفاوتی را تحلیل کنند بدون آن‌که در یکدیگر مخلوط کنند، و گاه بی‌دلیل به هم ربط دهند. بگذارید خیلی ساده و با مثال روشن به‌روز بگویم چنین نگاهی، روی زمین واقعیت به چه معناست.

▫️می‌شود منتقد نظام جمهوری اسلامی (ج.ا) بود، و اقداماتش در نقض حقوق زنان، تخریب محیط‌زیست، توسعه نامتوازن منطقه‌ای، اعمال تبعیض در گزینش نیروی انسانی، نقض استقلال دانشگاه، و داشتن زندانی سیاسی را نقد کرد؛ و هم‌زمان با ایده جمهوری اسلامی درباره «سلطه‌گر بودن و خوی استعماری داشتن نظام بین‌المللی غرب‌محور» موافق بود؛ و در همان حال با برخی شیوه‌های جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با این نظام سلطه‌گر استعماری مخالف بود و آن‌ها را نقد کرد.

▫️می‌شود اشغال‌گر بودن اسرائیل در فلسطین، لبنان و سوریه را تأیید کرد، منتقد آن بود، و نقد آن‌را به مواضع ج.ا هم ربط نداد (این اشغال‌گری قبل از پیدایش ج.ا رخ داده است)، حق ملت‌های اشغال‌شده در تلاش برای احقاق حقوق‌شان را به رسمیت شناخت، و هم‌زمان راهبردهای ج.ا در این زمینه را نقد کرد؛ و با بخش‌هایی از راهبردها که تأمین‌کننده منافع ملی ایران است، همراهی کرد.

▫️می‌شود از درک کلیشه‌ای از شخصیتی نظیر سیدحسن نصراله بیرون آمد و او را به‌مثابه یک لبنانی که پس از تهاجم سال ۱۹۸۲ اسرائیل به لبنان و اشغال بخشی از کشورش توسط اسرائیل، به حزب‌الله پیوسته و با مبارزه به ۱۸ سال اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل پایان داده، احترام قائل شد؛ و هم‌زمان منتقد برخی سیاست‌های راهبردی ج.ا یا حزب‌الله لبنان در عرصه خاورمیانه بود.

▫️می‌شود از جنگ متنفر بود، سیاست‌های منجر به توسعه‌نیافتگی و فقر را نقد کرد، خواهان عقلانیت بیشتر بود، تجاوز را به رسمیت نشناخت و حقوق ملت‌ها برای دفاع از خودشان در برابر تجاوز را هم پذیرفت.

▫️می‌شود منتقد برخی یا حتی همه سیاست‌های ج.ا در مواجهه با اسرائیل بود، اما مسأله اسرائیل و خاورمیانه را که حداقل دو برابر کل سال‌های تأسیس ج.ا عمر دارد، صرفاً در رابطه ایران و اسرائیل خلاصه نکرد. مسأله فلسطین و اعراب-اسرائیل، قبل از تأسیس ج.ا هم وجود داشته و انقلاب ایران ابعادی به آن افزوده است. اما مسأله فراتر از نسبت ج.ا با اسرائیل است.

▫️می‌شود منتقد جدی ماجرای ۷ اکتبر و حمله حماس به اسرائیل بود و درباره این‌که دست‌آورد چنین عملی چیست، هزار نقد و چون و چرا داشت. من از روز اول چنین موضعی داشتم و هنوز هم نمی‌فهمم حاصل آن برای فلسطینیان، لبنان و ایران جز خسارت و زیان چه بوده است. اما هم‌زمان می‌شود منتقد شیوه مواجهه اسرائیل و جهان غرب با پاسخ اسرائیل به ۷ اکتبر بود و خشونت و وحشی‌گری را تطهیر نکرد.

▫️می‌شود منتقد سیاست داخلی و سیاست خارجی ج.ا بود، و آن‌را مسبب بسیاری از مسائل و مشکلات کشور دانست که سبب گرفتاری و فقر مردم شده است؛ و می‌شود هم‌زمان تأیید کرد که در دنیایی زندگی می‌کنیم که بدون قدرت نظامی و امنیتی، قدرتمندان کشورهای ضعیف را له می‌کنند؛ و باز می‌توان هم‌زمان منتقد ج.ا بود که چرا به اندازه کافی از سایر ابزارهای تأمین منافع ملی – از دیپلماسی گرفته تا جایابی در زنجیره‌های ارزش جهانی – استفاده نکرده است.

▫️چرا برخی فکر می‌کنند دنیای پیچیده اطراف ما، سیاه یا سفید، صفر یا یک، بدون وضعیت‌های بینابینی و ترکیبی از درستی و نادرستی است؟ دنیای ما ترکیبی است، تحلیل فازی بیشتر به درد آن می‌خورد تا تحلیل‌های سفید سیاه؛ نگاه رنگی را باید ستایش کرد.

▫️یاد روح‌الله رمضانی محقق بزرگ تاریخ سیاست خارجی ایران می‌افتم که معتقد بود اگر در جنگ جهانی اول، نفرت شدید مشروطه‌خواهان از روسیه و انگلیس نبود، و هر کسی که صحبت از همکاری با این دو قدرت برای تأمین منافع ایران می‌کرد، برچسب خیانت و وطن‌فروشی نمی‌خورد، ایران با اشغال ویران نمی‌شد و تخریب ناشی از جنگ بسیار کمتر بود. همین وضعیت در جنگ جهانی دوم هم به شیوه دیگری تکرار شد. کاش ایرانیان، جهان آن روزگار را هم جهان را رنگی می‌دیدند.

▫️اگر جهان را سفید و سیاه ببینیم و درگیر دیدگاه‌های دوقطبی شویم، واقعیت جهان را نخواهیم دید و خسران بیشتری را تجربه خواهیم کرد. جهان‌بینی سفید و سیاه، ما را می‌فرساید.

#بازنشر
منبع:خبرآنلاین
@bashgahandishe

.
? دربارهٔ دورهٔ آشنایی با اندیشه‌های آلن واتس
? دکتر رسول رسولی‌پور

در این دوره به سراغ آثار و آرا آلن واتس (Alan Watts) فیلسوف، نویسنده، و سخنران بریتانیایی خواهیم رفت که بیشتر به خاطر کارهایش در زمینه فلسفه شرقی و معرفی آن به غرب شناخته می‌شود. پیش از این در نشست های لیالیِ لیلی ۱۴۰۳ در موضوع الهیات رخداد دربارۀ اندیشه‌های گفت‌وگوهایی داشته‌ایم. در دورۀ حاضر پس از شرحِ کلی از منظومۀ فکری وی هر جلسه به سراغ یکی از آثار وی خواهیم رفت. در ادامه معرفی این دوره به قلمِ دکتر رسولی‌پور می‌‌خوانید:

آلن واتس گوینده و نویسنده‌ی بریتانیایی و مروج آئین بودیزم، دائویزم، و هندوئیزم در آمریکای دهه‌های پنجاه تا هفتاد قرن بیستم است. با او در مصاحبه‌ای از استاد ملکیان در مجله‌ی کیان و سپس خواندن کتاب پرآوازه‌اش، 'حکمت بی‌قراری: پیامی برای عصر اضطراب' ترجمه‌ی خانم مرسده لسانی آشنا شدم. واتس "ایمان" را گشودگی، سادگی و روشنی نامحدود ذهن نسبت به حقیقت می‌داند، با هر نتیجه‌ای که ببار آورد. به باور او، ایمان پیش فرضی ندارد، بلکه غوطه‌ور در "ندانستگی" است. "باور" می‌چسبد، اما ایمان رهایی می‌بخشد.

Belief clings، but faith let's go!

اکثر ما "باور می‌کنیم" تا به احساس امنیت دست یابیم و می‌خواهیم زندگی فردی ما با ارزش و با معنا جلوه کند. از این رو "باور" کوششی است برای آویختن به زندگی و حفظ منافع فردی و مادام که سعی ما بر این باشد، توان درک رموز و اسرار زندگی را نخواهیم داشت.

اکثر مردم عملا از زندگی کردن باز می‌مانند زیرا همواره در حال "آمادگی" برای زندگی‌اند. آن ها به جای "کسب زندگی" بیش‌تر در پی "کسب بدست آوردن" هستند و از این رو وقتی زمان استراحت فرا می‌رسد از آن عاجزند.

در سفر مطالعاتی‌ام به آکسفورد در سال ۸۴ با مهمترین اثرش، 'کتاب' آشنا شدم (اینک با عنوان 'حقیقت من' در ایران ترجمه شده است). کتابی که یک انجیل خودشناسی است. اگر کسی هنوز در پی "معرفت نفس" است، این کتاب یکی از بهترین گزینه‌هاست. آلن واتس در 'کتاب'، ریشه‌ی تعارضات درونی انسان را سوء فهم ما از حقیقت وجودی‌مان می‌داند. به باور او، این فرض که ما موجودی جدا و سوای دیگر موجودات جهان هستیم، ریشه‌ی دشمنی‌هایمان با دیگر انسان‌ها و طبیعت است. ما به یکدیگر پیوند وثیق و عمیق داریم؛ ما یکدیگریم!

"ما یکدیگریم"، همان درک سهراب سپهری، از "من" و "تو"ست:
از من ...
تا من ؛
تو گسترده‌ای
با تو برخوردم
به رازِ پرستش پیوستم...

واتس هشدار می‌دهد که ما در ورطه‌ی "من" افتاده‌ایم.

در این گرداب، به "خودِ" ساختگی، و به "منِ" انتزاعی، و مجزا و دور افتاده زُل زده‌ایم.
به یک نقطه زل می‌زنیم
و بعد به نقطه‌ای دیگر.

سهل است که به این ترتیب، روابط "جهانِ به هم پیوسته" را درک نمی‌توان کرد.

ذِن بودیسم، طریقتی است در هند و چین که به عنوان "راه رهایی" شناخته شده است. ذِن بینشی است که ذهن انسان را از انطباق فشرده‌اش با "من" انتزاعی رها می‌سازد.

اصلِ تائو "خود به خود بودن" است و در این شعار خلاصه می‌شود:
wu-wei
بی-عملی
ذهن را راحت بگذار و به آن اطمینان کن!

ذهنِ وارسته، به هیچ چیز دو دستی نمی‌چسبد، دست رد بر سینه‌ی هیچ چیز نمی‌زند.

لائو تِزه می‌گوید:
"... زرنگی و زیرکی را به دور افکن، آنگاه اضطراب‌ها فرو می‌نشیند ...

@dialogeschool
@bashgahandishe

گفت‌وگوی دختر 9 ساله و فیلسوف 102 ساله

?ترجمهٔ خسرو ناقد

? «نورا»، دختر 9 سالۀ آلمانی، این سعادت را داشت كه پرسش‌های خود را با فیلسوف شهیر آلمانی «هانس- گئورگ گادامر» در میان گذارد. این فیلسوف 102 ساله، در دفتر كارش در دانشگاه هایدلبرگ، با دختری 9 ساله به گفت‌وگو نشست. گادامر بر این باور بود كه در دوران پیری، سال‌های كودكی دوباره در ما بیدار می‌شوند. این واپسین گفت‌وگوی او بود، گفت‌وگویی جالب و جذاب میان دو انسان دربارۀ این جهان و آن جهان، دربارۀ معنای زندگی، دربارۀ خدا، ترس، اندوه، پیری و مرگ؛ یكی پیر فرزانه‌ای كه «گفت‌وگو» را «والاترین اصل» و همچون سقراط هر گفت‌وگو را آغاز راستین رسیدن به احكامی غیرقطعی و موقت می‌داند و دیگری نوجوانی كنجكاو كه با پرسش‌های نامتعارف خود در پی یافتن معنای زندگی و فهم این جهان و دریافت آن جهان است. شگفتا كه پایان‌بخش دفتر زندگی هانس گئورگ گادامر نیز چون سقراط گفت‌وگو بود. او در 13 مارس 2002 میلادی، درست چند هفته پس از گفت‌وگو با نورا، خاموشی جاودانه گزید. (خسرو ناقد)

#دیالوگ
#گادامر
#مطالعات_دیالوگ
منبع : www.philosophycity.ir

@dialogeschool
@bashgahandishe

.
پروندۀ نشست ِ
گفت‌وگو پیرامون کتابِ
قرآن، هرمنوتیک و باطن در تشیع نخستین
نوشتهٔ سیدمحمدهادی گرامی

?با حضور
دکتر مهدی فدایی مهربانی (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران)
دکتر احمد بستانی (عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی)
دکتر سیدمحمدهادی گرامی (نویسندهٔ کتاب، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
علیرضا دهقانی (دبیر نشست)

?چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳

▪️به میزبانی مدرسه‌های مطالعات دین و مطالعات دیالوگ باشگاه‌اندیشه

◀️پوستر
◀️گزارش تصویری
◀️پوشۀ شنیداری
◀️ویدیوی لایو
◀️گزارش مکتوب

#مطالعات_دین #مطالعات_دیالوگ #هرمنوتیک #قرآن_پژوهی #تفسیر_باطن #تاریخ_انگاره #تشیع_نخستین #گرامی #فدایی #بستانی #باشگاه_اندیشه
@diinschool
@dialogeschool
@bashgahandishe

گزارش مختصر نشست گفت‌وگو درباره کتاب هرمنوتیک، قرآن و باطن در تشیع نخستین

نشست کتاب گفت‌وگو پیرامون کتاب قرآن، هرمنوتیک و باطن در تشیع نخستین با حضور احمد بستانی (عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی)، مهدی فدایی مهربانی (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران) و محمدهادی گرامی (نویسنده کتاب و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی) روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ به میزبانی مدرسه مطالعات دین و مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار شد.

در این نشست ابتدا نویسنده کتاب به انگیزه نگارش این اثر پرداخت و گفت: در بازاری که آثار ترجمه‌ای بیشتر مورد توجه است، این کتاب زمینۀ پیدایش آثار تألیفی درباره مطالعات اسلامی را تقویت می‌کند.

در ادامه احمد بستانی ضمن تقدیر از نویسنده به چند نکته پرداخت. او گفت: بهتر بود نویسنده تمایز دقیقی میان انگاره و اندیشه قرار می‌داد. مقدمۀ کتاب به بحث تداخل ایمان و حقیقت پرداخته که به نظر می‌رسد کار مورخ اندیشه موضع‌گیری در دعوای ایمان و حقیقت نیست. بستانی در ادامه گفت اگر هرمنوتیک تاریخ انگاره‌ای مطابق ادعای کتاب حرکت از زیست‌جهان مفسر به زیست‌جهان مؤلف باشد، باید مشخص شود که در این حرکت زیست‌جهان مفسر همچنان باقی است یا خیر؟ او به مفاهیم درون‌دینی در کتاب پرداخت و گفت مفاهیمی مثل غلو و شرک و کفر اگر قرار است متصف به رادیکال یا حالات معرفتی و غیرمعرفتی دیگر شوند، بهتر است ابتدا با تعاریف برون‌دینی توضیح داده شوند.

در ادامه مهدی فدایی مهربانی ضمن تقدیر از جسارت نویسنده برای اندیشیدن مستقل به برخی نکات انتقادی و پیشنهادی پرداخت؛ از جمله اینکه واژگانی چون طرحواره، معنا، مفهوم و ایده در زبان‌های آکادمیک معانی مشخصی دارند اما کاربست آن‌ها در زبان فارسی باعث پیدایی سوءتفاهم‌هایی می‌شود که بهتر است برابرنهاد دقیقی برای هریک ارائه شود. فدایی این کتاب را سرشار از ارجاع به پژوهشگران اندیشه سیاسی دانست و گفت این اثر در حوزۀ مطالعات قرآنی بوده و بهتر بود در جغرافیای پژوهش خود باقی بماند. همچنین ورود به منازعه فیرحی و جواد طباطبایی برای این کتاب ضرورتی نداشت و باید از آثار درون رشته مطالعاتی استفادۀ بیشتری می‌شد.

سپس گرامی به انتقادات پاسخ‌هایی داد. او گفت موضع‌گیری ما در دعوای تداخل ایمان و حقیقت یک الزام گفتمانی است و نه معرفت‌شناسانه. در نتیجه مورخ اندیشه در عین بی‌طرفی لازم است که در این زمینه نظر داشته باشد. رویکردها در نسبت پژوهش و ایدئولوژی یا دیدگاه‌های ارزش‌گذارانه را می‌توان به ربط، فایده، داوری و پیش‌فرض تقسیم کرد. او در مقام ایضاح انگاره گفت مراد از این واژه همان اصطلاح در گیومه است که یک تصویر ذهنی را تداعی می‌کند. در عین حال باید برای معنای دقیق این واژه جست‌وجو کرد. هرمنوتیک تاریخ انگاره بیشتر به دنبال احیای مؤلف است تا احیای اندیشۀ مرگ مؤلف. او در ادامه درباره استفاده از طرحواره تاریخی بیان کرد طرحواره به شکل و تطور انگاره یا اندیشه اشاره دارد. او مطالعات اسلامی در ایران را درگیر افراط و تفریط در روش دانست و ضمن مقایسه با فضای آکادمیک غربی گفت در مطالعات اسلامی آکادمیک عملاً بیشتر مباحث ناظر بر عملیات پژوهش است نه مباحث نظری محض. به علاوه این کتاب سعی داشته تا طرحی را با توجه به شواهد تاریخی دردسترس در باب ظاهر و باطن قرآن تبیین کند، اما نافی طرح‌های دیگر نیست و آن‌ها را در صورت تبیین بهتر و طرح دقیق‌تر ستایش می‌کند.

#گزارش_مختصر #مطالعات_دین #مطالعات_دیالوگ #هرمنوتیک #قرآن_پژوهی #تفسیر_باطن #تاریخ_انگاره #تشیع_نخستین #گرامی #فدایی #بستانی #باشگاه_اندیشه
@diinschool
@dialogeschool
@bashgahandishe

.
فایل صوتی نشستِ

گفت‌وگو پیرامون کتابِ
قرآن، هرمنوتیک و باطن در تشیع نخستین
نوشتهٔ سیدمحمدهادی گرامی

?با حضور
دکتر مهدی فدایی مهربانی (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران)
دکتر احمد بستانی (عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی)
دکتر سیدمحمدهادی گرامی (نویسندهٔ کتاب، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)
علیرضا دهقانی (دبیر نشست)

?چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳

▪️به میزبانی مدرسه‌های مطالعات دین و مطالعات دیالوگ باشگاه‌اندیشه

#مطالعات_دین #مطالعات_دیالوگ #هرمنوتیک #قرآن_پژوهی #تفسیر_باطن #تاریخ_انگاره #تشیع_نخستین #گرامی #فدایی #بستانی #باشگاه_اندیشه
@diinschool
@dialogeschool
@bashgahandishe