#Билип_қойған_жақсы Қарақалпақша жыл, ай, ҳәпте күнлериниң атларын билип алың. Жыл атлары: 1. Тышқан 2. Сыйыр 3. Барыс 4. Қоян 5. Улыў 6. Жылан 7. Жылқы 8. Қой 9. Мешин 10. Таўық 11. Ийт 12. Қара кийик Ай атлары: 1. Январь - Дәлиў 2.…

#Тарийхый_тулғалар

ҚАРАӨЗЕК ПАЛЎАНЛАРЫ

Қараөзек районы ҳәзирги «Сабыр Камалов» АПЖ аймағының батыс тәрепинде «Көкийрим» деген жер бар. Бул ойпаттың дөгереги кишкене қумлық пенен қоршалып дөгерегинде халық жасаўға қолайлы шарўашылық, дийқаншылық жерлер бар. «Көкийрим» көлинен балық аўлап тиришилик етиўге қолайлы болғанлықтан усы жерди халық жасаў ушын таңлаўда Әбдикамал ийшан, Әбдиғаний ийшан, Палўанияз бийлер көрсеткен. Бул жердиң халқы қурғын жасаған. Палўанияз бий халықтың сатылатуғын малына, гөш дүкәнда сатылатуғын гөшке қаўын-ғарбыз, мийўе-шийўеге дурыс баҳа қойып берген. Бул қойып берген баҳа сатыўшыға да, алыўшыға да туўры келетуғын баҳа болып халық наразы болмаған. Бул жыллар шама менен 1915-жылларға туўры келеди. Палўанияз бийдиң баласы Төренияз 1905-жылы гүз айларында «Көкийрим»де дүньяға келген. Камал ийшан менен Әбдиғаний ийшанның баласы Сыдық, оның баласы Қайратдийин, Әбдикамал ийшан баласы Палўанатдийин усы елатта жасайды. Аўыл хожалығында мийнет етип екеўи де ҳәзир напақада. Сол ўақытлары Қарақалпақта жасаған бий, болыс, жүзбасы, мыңбасы, дийўанбеги, шорағасылар халқымыз ушын ҳадал хызмет еткен. Бул адамлар қарақалпақ халқының қайсы тәрепинде жасасада бир-биреўин таныған, бир-биринен хабары болған. Бир-биреўиниң мерекелерине қатнасқан. Сол заманлары «Шаббаз»да жасаған «Көклен» маманның баласы Қошан батыр да усы Шымбай, Тахта елатында жасаған. Қараөзектен Ерназар шойыншы, Өтемурат палўан ҳәм Ерсай шабандозлар менен қатнаста болған. Сол ўақытлары қарақалпақ бийлери ҳәм болыслар: Темирхан болыс, Хожамет болыс, Арзымбет қазы, Турым бий Қазақстандағы Қызыл Орда тәрептеги Жетес бий менен қатнаста болған. Қазақстаннан келген бийлер Жетес бий менен бирге келген. Қарақалпақта қонақта болып азанғы аўқатқа отырғанда қазақстанлы бий ортадағы табақтан палаўды асаған ўақытлары бийди жөтел қысып аўзынан палаўдың 1 дәни ушып барып қарақалпақ бийиниң аўзына түседи. Қарақалпақ бийи орнынан турып 3 мәрте отырып турады. Қуллық тақсыр дейди. Сөйтип, Шүкир Аллаға алыстағы аз несийбеден қутылдым. Егер усы 1 дана гүриш сизден келип мениң аўзыма түспегенде мен аз несийбе ушын сизиң елатқа барып қайтар едим, деп қазақстанлы бийге миннетдаршылық билдиреди. Бул бийлердиң бир-бирине болған иззет-ҳүрметин билдиреди. Бийлер арасында өз ара ҳәзиллер де, бир-биреўин сынаўлар болып турған. Мен шабандоз ҳәм палўанларды алып 1996-жылы июнь айының 4-сәнесинде ҳәзирги Қазақстан Республикасы қараслы «Нисан» деген жерге тойға бардым. Сайланды 10 ат, сайланды 10 шабандоз ҳәм Зарапатдийин палўанды алып бардым. Ертесине ылақ шабыспа басланды. Қазақстанның «Қызылқум» хожалығынан күшли шабандозлар келеди. Қазақстанлы шабандозлар менен бизиң шабандозлар шабысты, олардан басым келди. Байраққа қойылған бас байрақ — түйени қарақалпақстанлы шабандозлар алды. Гүрес ушын Зарапатдийин палўан ортаға шыққанда қазақстанлы палўанлар буған тәўекел ете алмады. Себеби, күшли палўанлар бир-бирин қайерде болса да биледи екен. Палўан байрақты да алдық. Бизлерди камаз автомашинасы шафёры Татар жигит Камил Сайфулин тойға алып келди. Тойға қумар жигит еди. Жас жигит шабандоз ҳәм палўанларды ҳүрмет етеди. Қайжерде той болса да тамашаға барады. Тойдың қонағында отырсақ бизлерге той тоғашысы ҳәм бир-еки жасы үлкенлери келди. Үлкен гүрриңлесиў басланды. — «Рахмет сизлерге. Сизлерди усы тойға келеди деп басшыңыз Минажатдийин мақсымға хабар жибердик деди. Ишиңиздеги сол мақсым ким? — » деп меннен сорады. Сол киси мен деп орнымнан турып Шалмантаз деген жасы үлкенди қушақладым. Бул аўылдың бийлериниң ҳәм тоғашы Шалмантаздың маған деген иззет-ҳүрметине қайыл қалып көзимнен жас шығып кетти. Булардың иззет-ҳүрметине ҳәммемиз ыразы болдық. Шалмантаз деген мен. Тойларда тоғашылық қыламан. Усы елаттың жасы үлкени мен деп өзин таныстырды. Сизиң атыңызды еситкенмен, шабандоз болғансыз. «Батырдың кейини дийўана» дегендей шабандозлықты қойғаннан кейин шабандозларға тоғашылық етип басшылық етеди екенсиз деп гәпиниң арасына нақылларды да қосып қойды. Мине, бүгин дийдар несип етип көристик. «Таў менен таў көриспеседи» нәсип етип адам менен адам көрисер екен.

***ПЛЮС ИЗЛЕГЕН БАЛА
(Повесть ҳәм ертек-павесть)

Автор: Бекназар Ерназаров

Сиз бул китапта — Шайыр Бекназар Ерназаровтың— Қарақалпақ балалар Әдебиятында өз стильне, өз ҳаўасына ийе белгили шайырлардан есапланады. Қолыңыздағы бул китапшаға киргизилген «Плюс излеген бала» повестинде ата-анаға, жасы үлкенге деген ҳүрмет-иззет, меҳрийбанлық пазийлетлери жас қаҳарман Нурназардың образында өз көркемлигин тапқан.

«Едиге» ертек-павесть қарақалпақ қаҳарманлық дәстаны сюжети тийкарында жазылған болып, жас өспиримлерди Ўатан сүйиўшиликке, ҳадаллыққа, адамгершиликке, мийнетке, сабыр, төзимлиликке, тәрбиялайтуғын көркем дөретпе болып табылады.

Каналымыз:***
https://t.me/Tariyxqa_nazer

#Тарийх_бетлеринен

*19-әсирде қарақалпақлардың саны қанша болған?

19-әсирде жазылған тарийхый дереклердиң берген мағлыўматлары бойынша қарақалпақлардың улыўмалық саны ең кеми 10.000 (10 мың) адамнан басланып, 500.000 (500 мың) адам санына шекем жеткен.

Буның себеби, тарийхый дереклерде ҳәм олардың авторлары қарақалпақлар ҳаққында толық мағлықматларға ийе болмаған. Олар қарақалпақлардың адам саны бойынша мағлыўматларды көп жағдайларда шамалап ямаса басқа бир адамлардың көрсетпелери тийкарында жазған болыўы мүмкин.

Төменде бундай алжасықлардың пайда болыўы себеплери ҳаққында жазылған:

1) Қарақалпақлардың айрым топарлары, яғный байлар қатламы, және әскерий хызметке шақырылған урыўлар Хийўа қаласы ҳәм оның әтрапындағы жерлерде, ханлық орайына жақын аймақларда орналасқан. Олар сол аймақтағы жергиликли халықлардан онша ажырылып турмаған, себеби олардың да мал-мүлки, байлығы, дүньясы көп болған. Сонын ушын да, тарийхый статстикаларда бул қарақалпақлар хийўалылар ямаса өзбеклер деп саналған;

2) Арал теңизи жағасы, Әмиўдәрья дельтасы ҳәм Үстирт тегислиги далаларында жасаған қарақалпақлардың ярым көшпели топарлары болған. Олар тарийхый дереклерде «араллылар», «арал халқы», «араллы өзбеклер» ҳәм «араллы қарақалпақлар» деп аталған. Араллы қарақалпақлардың басшылары көп жағдайларда қарақалпақлардың бийлерине бойсынбаған ҳәм ғәресиз сиясат жүргизген. Олар көп жыллар даўамында Хийўа ханларына қарсы гүрес алып барған. Сонлықтан да, тарийхый статистикаларда олар қарақалпақлардың тийкарғы массасынан бөлек есапланған.

3) Ата-журты Түркистан, Сырдәрья, Жаңадәрья жағаларынан көшип келген қарақалпақдың адам саны бойынша мағлыўматлар улыўма жоқ. Себеби, олардың көпшилик бөлегинде турақлы жасаў орынлары, яғный үйлери болмаған. Қарақалпақлар қар үй ҳәм ылашықларда жасап, бир жерден екинши жерге көшип жүре берген. Буның себебинен, тарийхый дереклердеги қарақалпақлардың адам саны есабатларында олардың жартылай бөлеги санап киргизилген. Айырым жағдайларда, олар есап-санаққа улыўма киргизилмей қалған болыўы мүмкин.

Будан көринип турғанындай, қарақалпақлардың адам саны есабы бойынша анық санлар жоқ болған.

Енди 19-әсирде жасаған авторлардың қарақалпақлар адам саны бойынша жазып қалдырған мағлыўматларын көрин шығатуғын болсақ:

1803-жылы Оренбург бажыханасы баслығы П.Е. Величко Арал теңизи бойларында 20.000 үйли қарақалпақлардың көшип жүргени туўралы мағлыўматлар жазып қалдырған. Демек, П.Е. Величко берген мағлыўматларға қарақанда 19-әсирдиң басында қарақалпақлардың саны 100.000 (100 мың) адам болған.

1819-жылы Хорезм оазиси бойлап саяҳат еткен рус армиясы капитаны ҳәм саяҳатшы Никита Муравьев қарақалпақлар туўралы айырым дереклер қалдырады. Оған көре, қарақалпақлар 100.000 (100 мың) үйли болып жасаған. Никата Муравьевтың есабы бойынша Хийўа ханлығында 500.000 (500 мың)ға жақын қарақалпақ азаматы жасаған.

Және де, 1840-жылы Хийўа ханлығында болған инглиз армия капитаны Джеймс Эббот қаракалпақлар 40.000 (40 мың) үйли ямаса 200.000 (200 мың) адам болып жасаған деп жазған.

1873-жылы руслар Хийўа ханлығына урыс баслағанда, олардың қолында Хийўа армиясының тийкарғы күшлери ҳаққында разведкашылардың берген мағлыўматлары болған. Оған көре, Хийўа ханлығының армиясы 8.900 атлыдан ибәрат болған. Олар ханлықтың 4 аймағынан жыйналған: 1) Мәдрейим мехтар басшылығындағы 1000 (1 мың) санлы хийўалы; 2) Өзбеклерден 500 атлы, йоўмытлардан 500 атлы; 3) Қыпшақлар, Маңғытлар, Илалы ҳәм Алелы болып, ҳәр бири 300 атлы; 4) Ал қарақалпақлардан болса 6000 (6 мың) атлы Хийўа армиясы шақырылған.

Бул 1873 жылы бастырып келген 12 мыңлық рус әскерине қарсы қойылған ханлық армиясы еди. Бунда бизге қызық болған жери, рәсмий тарийхый китапларда русларға қарсы тек өзбеклер менен түркменлер қарсы шыққан, ал сартлар менен қарақалпақлар әскерий хызметке жарамайтуған болған, бирақ руслардың усы мағлыўматлары бундай мифты жоқ қылды. Демек, 1873-жылғы есап бойынша ханлық армиясының 2/3 бөлеги қарақалпақ батырларынан жыйналған.

Бул санлардан сол дәўирдеги қарақалпақлардың улыўмалық адам санын шығарыўға да болады.*

ПАЛЎАН ЖОЛДАСБАЙ ҚАНИЯЗОВ
(1952-1981-ж.ж)

*Тойдың екинши палўаны кегейлиши палўанға ҳә дегенде қарсылас табыла қоймады. Бир ўақытта сол елаттың атақлы палўаны Мақсетбай Бекбаўлиев көзи шетте турған Жолдасбайға түсип кетти ҳәм оны ортаға шақырды. Жолдасбай бурын гүресип көрмеген болса да Мақсетбайдың сөзин жықпай ортаға шықты. Қарсыласы менен әдеўир айқасып, оны жығыўға миясар болды. Бул Жолдасбайдың тойдағы биринши гүреси ҳәм биринши жеңиси еди. Тойдан соң Мақсетбай палўан оған «гүрес, сен сын-сымбатлы келискен жигитсең, гүрес пенен шуғыллан, оқыўға таярлан» деп мәсләҳәт берди. Соннан баслап Жолдасбай гүрес пенен шынтлап шуғылланды, тойларда екинши, үшинши палўанға шығып шыңлана баслады.
Жолдасбай Қаниязов 1952-жылы 4-апрельинде Қараөзек районының орайында хызметкер шаңарағында туўылды. Миллети-қарақалпақ. 1959-1969-жыллары бурынғы «Гагарин» атын-дағы Орта мектепте билим алады. Соң шофёрлық курсты тамамлап, 1973-жылға шекем машина айдады. 1973-жылы Нөкис мәмлекетлик педогогикалық институтының дене тәрбиясы факультетине оқыўға кирди. Институтта жақсы оқыў менен бирге гүрес пенен шуғылланады. Өзи менен қатар оқыған ҳәм сол дәўирдиң күшли палўанлары болған Яраш Казаков, Султан Аўезов ҳәм басқалар менен биргеликте белгили тренер Шорабек Мустафаевтың қол астында шынығыўлар иследи ҳәм жарысларға таярланды.
Самбо гүреси менен де шуғылланған Жолдасбай Қаниязов дәслеп срорттың усы түри бойынша болған Нөкис қаласы бириншилигинде жеңимпаз атанған болса, 1974-жылы республика чемпионатында барлық қарсыласларынан басым келди. Ал, 1975-жылы Қоқанд қаласында өткерилген жарыста 68 килограмм салмақтағы палўанлар арасында сыйлы үшинши орынды ийелеп қайтты. Жолдасбай миллий гүресте де бир қатар табысларға еристи. Ол 1979-жылы Қараөзек районының зүрәәт байрамында ақмаңғытлы Көбейсин палўан үстинен таза жеңиске ерискен болса, 1981-жылы Ерназар шойыншының кубоги ушын болған республика бириншилигинде 82 килограмм салмақта сыйлы екинши орынды алыўға миясар болды.
1977-жылы институтты тамамлаған Жолдасбай Қаниязов жоллама менен Қараөзек районындағы мектеплердиң бирине дене тәрбиясы пәнинен оқытыўшы болып жумысқа кирди. Оқыўшыларға күнделикли сабақларды өтиў менен бирге ол мектепте гүрес секциясын шөлкемлестирип, жас палўанларға гүрес сырларын үйретти. Әсиресе, «Мәденият» хожалығындағы мектептиң спорт залында Жолдасбайдың қол астында шуғылланған бир қатар жаслар кейинирек белгили палўанлар болып жетилисти. Олардан Хамид Мамбетияров, Фарид Салихов, Жалғас Генжемуратов, Арал Раметов, Жалғас Қаниязов ҳәм басқалардың атларын атап өткен орынлы болады.

Топлаған автор ийеси Мунажатдин Абдисаламов*

Таярлаған Марина Абдуллаева
Fecobok каналымыз администраторы
Каналымыз:
https://t.me/Tariyxqa_nazer

Түркистанда қарақалпақлардың саны қанша болған?

*1758-жылы жоқарғы қарақалпақлар ханы Кучук-Хожа Қытай императорына жиберген хатында «биз 60 мың үйли қарақалпақлармыз, усындай бийлеримиз бар (бийлердиң аты атап өтиледи), 6 қаламыз бар» деп жазады. 60 мың үйли қарақалпақлар улыўма есап пенен 300.000 мың адамды қурайды. Демек, 1758-жылға келип жоқарғы қарақалпақлардың саны 300.000 (300 мың) адам болған.

Жоңғар шабылыўынан кейин қарақалпақлар еки топарға – жоқарғы ҳәм төменги қарақалпақлар болып бөлинип кеткен. Бирақ тарийхый дереклерге қарағанда, олар еки топарға емес, ал үшинши топарға да бөлинип кеткени ҳаққында мағлыўматлар бар. Қарақалпақлардың үшинши топары Сырдәрьяның орта ағысындағы жерлерде жасаған. Оларға «Орта қарақалпақ» деген атама беремиз.

Орта қарақалпақларға Шайбақ хан деген киси ханлық еткен. Ол төменги қарақалпақлар ҳәм жоқарғы қарақалпақлардан бөлек сиясат жүргизген. Яғный, олардың ханларына, бийлерине бойсынбаған.

Тарийхый дереклерде, Шайбақ хан басшылық еткен Орта қарақалпақлардың саны 20 мың үйли болған. 20 мың үйли қарақалпақлар шама менен 100.000 адамды қурайды. Демек, 1742-жылға (деректе көрсетиледи) Орта қарақалпақлардың саны 100.000 (100 мың) адам болған.

Төменги қарақалпақлардың саны туўралы дереклерде бир қанша мағлыўматлар бар. Олардың саны ең кеминде 40 мың үйли болған. 40 мың үйли қарақалпақлар шама менен 120.000 (120 мың) адам болады. Бул төменги қарақалпақлардың улыўмалық саны.

Және де, қазақ ханлары (Абылқайыр, Абылай, Семеке) қарамағында болған қарақалпақлардың бөлек топарлары да жасаған. Бирақ, олардың саны туўралы мағлыўматлар жоқ.

Және де, жоңғарлар менен болған урысларда қарақалпақлардың қанша батырлары өлип кеткени, қанша ма халық басқа журтларға, еллерге, аймақларға көшип кеткени туўралы ҳешқандай мағлыўматларға ийе емеспиз.

Солай етип, жоқарыда көрсетилген санлар Ата-журты Түркистанда қанша қарақалпақлар жасап өткенин толық статистикада көрсетип бере алмайды. Бул дәўирдеги қарақалпақлардың санын тек ғана шамалаў мүмкин.

Демек, 18-әсирде қарақалпақлардың саны:
1. Жоқарғы қарақалпақлар — 300.000 (300 мың);
2. Орта қарақалпақлары — 100.000 (100 мың);
3. Төменги қарақалпақлар — 120.000 (120 мың);
4. Жоңғар басқыншылығы дәўириндеги қурбанлар — белгисиз;
5. Қазақ ханлары ҳәм қоңысы ханлқалған қарақалпақлар — белгисиз;

Будан көринип турғанындай, тарийхый дереклердиң бизге берген мағлыўматлары бойынша 18-әсирде Түркистанда ең кеми 520.000 (520 мың) қарақалпақ азаматы жасағанын көрсетип тур. Бул ярым миллион дегени...

Мухаммадин Бекмуратов.*

Каналымыз:
https://t.me/Tariyxqa_nazer

#Тарийхый_тулғалар_өмири

НАҒМЕТУЛЛА СЕРЖАНОВ
(1845-1910-ж-ж)

*Қарақалпақ халқының тарийхына нәзер тасласақ, оның батыр, жаўырыны жерге тиймеген палўаны, аттың қулағында ойнаған шабандозлары, дуўтарды сөйлетип қулағына бүлбил қондырған сазендеси, сөз шеберлери, шайыры, халқын ойлаған бийлери болған. Булардың ислерин көклерге көтерип мақтаса, ҳүрмет етсе арзыйтуғын перзентлери болғанының гүўасы боламыз.
Нағметулла Сержанов 1845-жылы Сырдәрьяның шеп жағасында Түркстанға жақын жайласқан қарақалпақ аўылларының биринде дүньяға келеди. Ол қарақалпақтың ырғақлы руўы атанай тийресинен шыққан. Нағметулла әкесинен үш ағайинли. Оның Атағулла, Ҳикметулла деген еки иниси болады. Нағметулла сол ўақытлары диний саўат ашқан саўатлы адам болған.
Нағметулланың шаңарағы «Есим» каналы бойына көшип келгеннен кейин сол аўылда қой-ешки бағып тиришилик етеди. Соңында ол ағаш усташылығы менен шуғылланып, халық ушын керекли арба, гүнде соғады. Халықтың мүтәжин питкереди. Шайыр Базарбай Сейтаевтың бир қосығы ядқа түседи.

Нәўпирбай шабандоз, Жумабай шойын,
Топламда ҳеш кимниң бақпаған қойын.
Қарекең көз алдына келтире алмас,
Ат шабыссыз, палўан гүрессиз тойын.

Қарақалпақ халқы әййем заманнан қандай той болса да жағдайына қарап ат шаўып, шабандозлар ылақ ойнап, палўанлар ортаға шығып гүрес тутып, халыққа тамаша көрсеткен. Бизиң халқымыздың кеўили оғада бай. Әне, усындай тойларда болып өткен палўанлар гүреси Нағметулла ағамызды да қызықтырады.
Нағметулла ағамыз әсте-ақырын кишигирим тойларда гүрес тута баслайды ҳәм бала палўан сыпатында халықтың көзине түседи. Кейинала халық Нағметулланың күшин көрип, тойда излейтуғын болады. Есейе келе узын бойлы, кең жаўырынлы, қоллары узын, оғыры күшли палўан болып жетилиседи. Гүрескен адамынан ҳеш ўақытта жығылмаған. Сондай-ақ, күшли шабандоз болып та жетилискен. Халық қатары дийқаншылық етеди. Гүзде дийқаншылығын жыйнап болғаннан кейин өзи туўылған жери «Қызыл Орда» тәрепке қыдырып барады. Қасында өзиниң аўыллас жигитлери болады. Жол бойындағы көллердиң музын қопарып, қалтаға салған бир ири денели жигитке жолығады. Ол жигитке өзлерин қарақалпақтан киятырғанын, усы жақта Сырдәрья бойында туўылғанын айтып, өзлерин таныстырады. Ол жигит болса үлкен ҳүрмет-иззет көрсетип, үйине алып барып, қонақ асы береди. Нағметуллаға қарап отырып «бул бир ғайратлы, белгили адам болўы керек» деген ой менен:
— «Гүресетуғыныңыз бар ма?» — деп сорайды. Жигитлер болса Нағметулла ағаны көрсетеди.
Екеўи гүреседи. Ол да қарыўлы жигит екен. Жығыса алмай көп ўақыт алысады. Соңында Нағметулла оны дизе бүктиреди. Қонақта отырған жерде үлкен бир киси излеп келип, сол аўылда болатуғын үлкен тойға мирәт етеди. Бул тойға ортаға кешеги Нағметулла менен гүрескен жигит шыққанда буған ол елден қарсылас шықпайды. Сол елдиң жасы үлкени бийлери өтиниш етип, Нағметулланы шығарады.
Шетте гүрес тутыў да аңсат емес, көп айқасады. Билген әмеллер исленеди. Күш-күшке сәйкес келеди. Бир-бирин жибермейди. Шаң аспанға көтерилип, еки палўанның қумарпаз жигитлери ортаға шығып кетеди. Гүрес кескин болады. Нағметулла палўанға бир әмели оңынан келеди де, қарсыласын шеп жамбас усылы менен жығады. Нағметулла палўан бәҳәрде дийқаншылығын болып, арба соғып отырса, белгисиз бир атлы жигит келип Нағметулла палўанның үйин сорап:
—Нағметулла палўан бизиң үйге барып, гүрес тутып үлкен абройға ийе болды. Мен сол киси менен гүресиў ушын киятырман,—дейди.
Нағметулла палўан албырамастан арбаның арасынан дөңгелектиң ортасына суғып, бир қолы менен көтерип үйин көрсетеди. Ал, мийман болса «Бул елдиң ағаш устасының күши усындай екен, Нағметулла палўан қандай болўы мүмкин?» деп ойланып, гүрестен бас тартып, елине қайтып кетеди.
«Қаракөл» елатында жасаўшы Смахан Арзуов, Өтебай Нийетуллаевлардың айтыўларына қарағанда, палўан Сержанов 1910-жылы қайтыс болған. «Көкдәрья» бойындағы «Айрабақан» қойымшылығына жерленген. Палўанның Амангелди атлы улы, Марьям атлы қызы болған. Улы наятый қарыўлы шабандоз ҳәм сейис болған. Бирақ, ертеден халық аўзына түсип, жаслай қайтыс болады.*