uzoq va mazmunli suhbatlar ..!

Ajoyib kunlaring bo’ladi, uzoq kutiladigan.Eng qimmat joylarda bo’lasan,eng zo’rlariga ega bo’lasan lekin sen kutgan huzur,seni ichingdagi baxtni to’liq chiqarib bera olmaydi.

Va shunday “oddiy” kunlaring bo’ladi,tasodifiy, uyushtirilmagan va kutilmagan.Senga shunchalik huzur beradiki, sen bu hislarni hech birini alishmaysan.

Ayollarni hasad kabi bir-birlarini qattiq buzadigan boshqa bir illat bilmayman.

Hasad-asos.Rashk,ikkiyuzlamachilik, xiyonat,chaqimchilik,chalish,yolg’onlarni eng ildizi hisoblanadi.

Fitratni buzadi,emotsiyalarni nazorat qila olmaydigan darajaga keltiradi, ichki nafratni yuzaga chiqarib yuboradi, harakatlarni o’zgartirib insonni tanib olmas darajaga keltiradi.

Shunday islohlanmagan nafs natijalari umumiy ommaviy fikrni yuzaga keltiradi. “Ayollar do’st bo’lishni bilmaydi”, “ayollarda o’zaro hasad kuchli” …

Bular tuzaladigan,islohlanadigan illatlar.Ayollar o’rtasida o’zaro qo’llab-quvvatlov, bir-birini ko’tarish, maqtov, yordam-ishonch paydo bo’lgan aurani hech ko’rganmisiz?
Juda katta pozitiv energiya ko’tariladi, fokus bir-birini nuqsonlari yoki ne’matlariga emas shaxsiy hayotiga qaratiladi.

Qo’llab-quvvatlovi kuchli ayol-qizlarni e’tibor bersangiz, shaxsiy hayoti bor va undan qoniqadi! Qiyos-nol.
Boshqalarni hayotiga esa qiziqmaydi, kezi kelganda maqtaydi, olqishlaydi.Shunday qizlar bir-birini ketidan gap kovlaganini, biror dasturxon atrofida kimnidir manziliga ortiqcha,xunuk so’z ishlatganini ko’rmaysiz. Ular eng avvalo o’zini hurmat qiladi, bunday pastkashliklar orasiga o’zini munosib ko’rmaydi.

Men shunday qizlarni ko’rsam, oq varroq ustiga qo’yilgan qora dog’dan avval oq varroqqa ko’proq e’tibor jalb qiladigan kamyoblikni his qilaman.

Bizda shu jihatni rivojlantirish kerak.Qizlar bir-birini kovlab, xatosini topib o’tirguncha quvvatlashni o’rganishi kerak.Axir, jamiyat ikki jinsdan yarmi ayol-qizlardan iborat.Ular bir-kuch,ular bir-xalq,ular bir-jamiyat.

Biror ish boshlasa, salbiy fikrga ko’mib tashlamay yordam berish kerak.
Biror xato qilsa, omma oldida sharmanda qilib ochko ishlamay, hilvatta to’g’ri yo’l ko’rsatish kerak.
Kayfiyati bo’lmasa, xursand bo’lib egoni semirtirmasdan, sal odamgarchilikni yoqish ham kerak.
Ishi o’xshab ketsa, hasaddan yonib gap kovlamay, chin dildan muvaffaqiyat tilash ham kerak.

Bu individual harakat,bu zanjir yasash kabi.Yomon xulqda yashashga dunyo o’ta qisqalik va noqulaylik qiladi.O’z nuriga ishonganga esa boshqani yog’dusi halaqit qilmaydi.

Kelishib yashayveraylik)

Til uchida turgan gaplarimizni o’zaro anglatolmaslik-bu bizning qismatimiz.

Gyote

Eng zo’r savollar bu botinga yo’naltiriluvchi ,so’ng javobini uzoq izlab topiluvchi-suhbatlar.

Yutuqlar asl manbasi hammada har xil.Men ham o’ylab qoldim, aslida yutuq va yo’qotish mavjudmi?

Yo’q.Mavjud emas,yutuq deb qaragan bir muvaffaqiyat ba’zan zararimga, mag’lubiyat deb o’ylaganlarim foydamga ishlaganini eslasam-ikkovi ham yo’qolib ketadi.

Yutuqni ham mag’lubiyatni ham manbasi- tafakkur va o’zlikni yaratish.Yutuqni esa qanday qabul qilinishiga bog’liq. Rad etilish,havotir,ishonchsizlik,qoqilishlar-insonni kuchli taraflarini o’stirishiga ham xizmat qiladi.Demak, yutuqlarim asl manbasi- menda mag’lubiyatlar , xatolar va tajribalar.Yutuq ham,mag’lubiyat ham bir butun narsa emas, u ham zanjirlardan tarkib topgan.

Kuchli qilgan narsa esa- boshlash,qayta urinish, qayta turish,o’zlikni tiklash.

Atrof, yaqinlar,odamlar esa ikkilamchi faktor.Ularni qabul qilguvchi, o’tkazuvchi bu-o’zingiz.Insonni o’zi bir butun kompaniyaga aylanar ekan, unga hech qanday tashqi ishonchsizlik, tahqirlar kirmaydi. Atrofdagilar gumoni uni o’zi haqidagi fikriga ta’sir qila olmaydi,qachonki u o’zida shaxsiyat yaratsa.

Bu shaxsiy fikrim.

“Sovuqqonsan” deyishdi, “qiz bola ojizaroq bo’lishi kerak deyishdi” , “hech kimga suyanmay o’zing eplab ketishing g’ashimni keltiradi” deyishdi. •Eng kerakli vaziyatda otasi tashlab ketganini unutishdi. Hamma yarasi qonaganda otasi bag’riga yugurganda, onasini…

Sahnaga yugurishdan oldin, birinchi bayrog’ini qidirganiga e’tibor bering..

**“Qarg‘alar uchsa qaraylik
Marg‘ilonning yo‘liga...”

Bu qo‘shiqni barchamiz “Yalla” guruhining ajoyib ijrosi orqali yaxshi bilamiz.“Qarg‘alar uchsa qaraylik Sarmishsoyning yo‘liga...”

Xo‘sh, o‘zi bu raqsbop, xalqona kuyning yaratilish tarixi qanday bo‘lgan? Nega endi aynan Marg‘ilon yo‘li?! Nima uchun qarg‘alar uchgan vaqtida qarash kerak bo‘lgan?! O‘zi, shunday qo‘shiqqa bulbul, juda bo‘lmasa kaptar mosroq tushmasmidi?!Yo‘q! Tushmas edi. Chunki... Chunki, bu qo‘shiq siz va biz o‘ylagan bilgandek doira zarbi jarangi bilan raqsga tushishga majbur etuvchi sho‘xlikni emas, balki yuraklarni anordek siqib, qonini oqizguvchi dardni o‘zida ko‘tarib turadi. Keling, tarixga nazar solaylik.
Oqposhshoning “muzaffar va g‘olib” qo‘shini - “ulug‘ og‘amiz” O‘rusiya askarlari O‘rta Osiyoni zabt etish uchun qattiq “yeng shimargan” vaqtlar. Bir uloqni uch tomondan talashib, horigan raqib uloqchidek turgan xonlik-u amirlik rahnamo xon-u amir, bek-u boyonlari birin-ketin o‘z bo‘ynini qullik zanjiriga egib, taslim bo‘lish payida yurgan payt. Ammo, oddiy xalq orasida bu qullikka rozilar yo‘q edi. Odamlar shusiz ham bir parcha yerini yana yarim qilishga intiladigan, erkiga, hurligiga chang soladigan har qanday begona qo‘lga qarshi turishga intilardi.Shunday intilishlar Marg‘ilon aholisi orasida ham kechayotgan edi.1875-yilda shahar mudofaada qattiq qarshilik ko‘rsatadi. Ammo, kuchlar teng emas edi. Yaxshi harbiy tayyorgarlik ko‘rgan oqposhsho armiyasi va kazaklar polklari shaharni qo‘lga kiritadilar.
Ana o‘shanda, haqiqiy Qiyomat yuz beradi - Oqposhsho buyrug‘iga binoan qarshilik ko‘rsatgan aholi ichidan yosh yigitlar va erkaklarning barchasini dorga osishga buyuradi. Qatl ruslar Marg‘ilonga kirib kelgan yo‘lda amalga oshiriladi. Boisi, bu barchaga, keyingi isyon boshlamoqchi bo‘lganlarga dars bo‘lishi kerak edi...
Qatl amalga oshirilgach, maqtullarning jasadiga teginishga, ularni ko‘mishga ruxsat berilmaydi. Urinib ko‘rganlar esa, safni yana bir jasad bilan to‘ldirardi.
Vaqt o‘ta boshlagach, quzg‘un (qora qarg‘a)lar jasadlarni yeyish uchun Marg‘ilonga yopiriladi. Marhumlarning yaqinlari esa, jasadlarni yana tahqir etilmasin uchun qushlardan himoya qilishga kirishadi - qarg‘alar ko‘ringani hamono, ularni haydash uchun yo‘lga yuguradilar. Bu hol qo‘shiqning birinchi baytida keltirilgan:
“Qarg‘alar uchsa, qaraylik
Marg‘ilonning yo‘liga...”
Ammo, qushlardan himoya etgan bilan tabiatdan himoya etib bo‘lmasdi - kundan-kun jasadlar o‘zidan badbo‘y hid taratar, yo‘ldan o‘tishning, o‘tish tugul, unga yaqin yo‘lashning iloji bo‘lmay qoladi. Shu darajada-ki, hid butun shahar va yon-atrof qishloqlariga ham tarqaladi. Ammo, shunchalar yomon hid chiqsa-da, inson o‘z og‘asini, o‘z inisini, umuman, o‘z yaqinini “sassiq” deya olarmidi?! Xalq bu bo‘yni yoqimli iforga tenglaydi, xush bo‘ylarga tenglaydi. “Handalak bo‘ylik” deya ataydi marhumlarni:
“Hidi kelsa, mast bo‘laylik,
Handalakning bo‘yiga.
Handalak bo‘ylikkinam, sen
Unda zor, men bunda zor...”
Kishilar uchun eng alamlisi o‘z yaqinlarini tuproqqa qo‘ya olmas edilar, loaqal teginish ham mumkin emas:
“To‘tiqushning bolasidek
Ikkalamiz intizor.
Intizorlik torta-torta
Tanda toqat qolmadi.
Yo‘l chivindek sarg‘ayib,
Ucharga holim qolmadi...”
Bu qo‘shiq ana shunday qonli, qayg‘uli davr xabarchisi. Xalqning deyarli barcha kuyi o‘z dardini ifoda etgan. So‘zni tantanavor yakunlaymiz - Vatanning yaxshi kunini unutsangiz ham, yomon kunini unutmang!
“Qarg‘alar uchsa, qaraylik...”

(c)Kamoliddin Azzamov**

Qattiq charchoq bilan uyg’onish:

-bu hol ko’p hollarda “haddan ziyod o’ylanuvchi” (overthinker)larda uchraydi.

Ular uyqudan oldin haddan ziyod o’ylab,miyaga bosim berib uxlab qolganligi sabab miya o’chmaydi, ishlab turaveradi.Shu sababli haddan ziyod o’ylanuvchilar tush ko’rishi ko’p, ma’nosiz yoki oxirgi o’ylagan hayollarini miya fantaziya qilib ko’rsataveradi.

Masalan, muhim kun oldi uxlagandek bo’lmaysiz to’g’rimi?
Qizlar to’yidan oldin kelin ko’ylagiga ovqat to’kilib ketishi,mehmonlar ko’z oldida yiqilishi,uni unitib qoldirishlarini ko’rishadi.
Imtihon oldi kunlar imtihonga kech borish,imtihondan yiqilish yoki sizni shpora bilan ushlab olishadi va xonadan haydashadi.
Muhim kunlardan avval hamma haddan ziyod o’ylashga o’tadi,sababi havotir tuyg’usi insonni holi qo’ymaydi.Haddan ziyod o’ylanuvchilar esa doimgidek kunlar ham muhim kunlar kabi.

Bunday uyqu insonga sifatga ishlamaydi,balki insonni charchatib uyg’otadi.Huddi siz umuman uxlamagandeksiz.Oldini olish uchun esa iloji boricha hayollarga dam berish kerak.Hayol surmay uxlashni,nimadir o’ylamay turmaslikni ilojisi yo’q.Lekin ularni darajasini tushirib, pashshadan fil yasamay,organizmga og’irlik solmay uxlash mumkin.Ko’p hollarda uyqudan oldin kitob o’qish,kino ko’rish tavsiya etiladi.Bundan ham oson yechimi: qattiq charchab uxlab qolish.Kun produktiv o’tgani va qattiq charchoq insonni o’ylantirmay,tez miyani o’chirib qo’yadi.Usha kuni hatto tush ko’rmasligingiz ham mumkin.

Depressiya ijtimoiy borliqning atributi hisoblanadi.
Hayot ziddiyatlar-kurash,topish-yo’qotish,sevish-nafratlanish,ezgulik va yovuzlik kabi antinomik voqealiklardan iboratligi sabab depressiyani inson borlig’iga,hayotning atributiga aylantiradi.
Inson ratsional fikrlashga moyil ekan u, shubhasi,depressiyaga ro’paro kelaveradi.Faqat aqldan ozgan tentaklargina tushkunlik va depressiyadan yiroqdir.

/Z.Freyd psixoanalitikasiga yozilgan taqrizdan iqtibos/

Depressiya va stressga nisbatan ommada salbiy fikrlash bor.Aslida stress evolutsiyani harakatlantiruvchi,insonni yashovchanligini saqlovchi unsurdir.
Kunlik stresslarsiz biz aslida biror harakatga,miyyamizdan signal olishga yaramaymiz.
Issiq ham sovuq ham,telefonimiz quvvati pasayishi,oyoq kiymimiz ipi uzilishi,svetaforni qizil chirog’i,imtihon kunlari,kitob tugashi,musiqadagi hislar bari aslida bizda stressni vujudga keltiradi.
Biz kunlik stressiz hatto uyg’ona olmaymiz ham.

Stress biologik jarayon hisoblansa, depressiya esa insonni shaxsiy ruhiy jarayonidir.Depressiya biopsixologik jarayondir.

Depressiya insonni dunyoni rad etishi emas, psixoanalitiklar tilida “inson o’zi bilan yolg’iz qolishi”.

Biz dunyoda yashar ekanmiz, depressiya bilan uzviy bog’liqmiz.Uni kimdir rad etadi,o’zini chalg’itadi, ko’rmaganlikka oladi,yana kimdirlar esa hislarini erkin qo’yib beradi.Sababi psixologiyada depressiyaga davo yo’q.Nega? Nomukammal dunyoda yashaverar ekansan,undan mukamallik qidirishni o’zi bir- kasallik bo’lsa, unda depressiyasiz yashayman deb o’ylash-ikkinchi kasallik.

Zohidlik depressiyaga chora emas.U shunchaki dunyo qonunyatlari,siyosiy institutlardan qochish xolos.Zohidlik asli- depressiya tomon qochishdir.
Depressiyani og’iri insonni ruhiy kasallikka yoki o’ldirishga olib keladi.Dunyoning 15%izi depressiya tufayli o’z joniga qasd qiladi.

Men o’ylaymanki, depressiya biror sevimli o’yimizni rad etilishi ortidan kelsa, Freyd nazariyasiga ko’ra biz undan kuch ham topa olamiz.Ya’ni depressiya ichida savollarga javob topib, yangi alternativ variant ishlab chiqish mumkin va qayta yashash uchun kurash mahsulini yaratamiz.

p.s:depressiya va stressga nisbatan salbiy fikrlash, uni normal qabul qilgan odamni o’zini siqib,qiynaydi deb o’ylash xatoligini tushundingiz deb o’ylayman.Balki,depressiyani qabul qilgan- ancha chuqurroq fikrlaydi,uni rad etgan esa-ijtimoiy borliq haqida juda sayoz fikrga ega.

Maryam Javlan.