અમારી બાજુનો ફ્લેટ NRIએ વર્ષોથી લીધેલ છે..
છ મહિનાથી ઘર ખોલી કાકા કાકી રહેતા હતા.

તેમના બાળકો USA સેટ થઈ ગયા હોવાથી હવેની બાકી રહેલ જીંદગી ઇન્ડિયામાં કાઢવી તેવું નક્કી કરી તેઓ અહીં રહેવા આવેલ..

મેં પણ તેઓ એકલા હોવાથી કીધું હતુ. તમને કાંઈ કામકાજ હોય તો કહેજો ચિંતા કરતા નહીં..
કાકા કાકી આનંદી સ્વભાવના હતાં.
કોઈ..કોઈ વખત રાત્રે બેસવા આવે.. અને પૂર્વ અને પશ્ચિમની સંસ્ક્રુતિ વિશે વાતો કરે...

છ મહિના પુરા થયા હશે.એક દિવસ કાકા કાકી અમારે ત્યાં રાત્રે બેસવા આવ્યા..

છ મહિના પહેલાની વાતો અને આજની તેમની વાતોમાં તફાવત દેખાતો હતો..

બેટા... હવે.. અમે ગમે ત્યારે પાછા USA દીકરા પાસે જવાની તૈયારી કરીએ છીએે...

મેં કિધુ.. કેમ કાકા..અમારી સાથે ના ફાવ્યું...?
તમે તો કહેતા હતા હવે.. અમેરિકા ફરીથી નથી જવું.. અહીંના લોકો માયાળુ છે. સગા સંબંધી બધા અહીંયા છે.
દીકરી પણ ગામમાં છે.
મારા જેવો પાડોશી છે.તો કઈ વાતે તમને તકલીફ પડી.
બેટા.. આ વીતેલા છ મહિનામા મને બધો અનુભવ થઇ ગયો.મને એમ હતું અહીં આવી એક બીજાને મળશું,સુખ દુઃખ ની વાતો કરશું...

કોઈને મળવા જઈએ તો પહેલી વખત સારો આવકાર મળ્યો..
બીજી વખત જાએ એટલે..ઠંડો આવકાર..TV ચાલુ રાખી..વચ્ચે વચ્ચે થોડી વાત કરી લે. આપણે મનમાં બેઈજ્જતી થાય કે આપણે અહીં ક્યાં આવ્યા..
ગામમાં દીકરી છે તો અવારનવાર આવશે મળશે. તેવા ખ્યાલોમા હતા.પણ દિકરી મોબાઇલ કરી ખબર અંતર પૂછી લે છે..
ફોન ઉપર બધા લાગણી બતાવે ડાહી..ડાહી વાતો કરે...બેટા રૂબરૂ જઈએ ત્યારે.વર્તન બદલાઇ ગયું હોય છે..

બધા પોતપોતાની જીંદગીમા મશગુલ છે..બેટા..
નકામા લાગણીશીલ થઈને દુઃખી થવા અહીં આવ્યા. એવું લાગી રહ્યું છે.
તેના કરતાં જેવા છે તેવા દેખાતા ધોળીયા સારા. બાહ્ય આડંબર તો જરા પણ નથી..

અરે શુ વાત કરું બેટા.. થોડા દિવશ પહેલા હું ગ્રીન સિગ્નલ થયા પછી જિબ્રા રોડ ક્રોસ કરતો હતો. તો પણ એક ગાડી સડસડાટ આવી મને ઉડાવતા રહી ગઇ. પાછો.. બારીમાથી યુવાન લાગતો છોકરો બોલ્યો.

"એ..એ..ડોહા..જોતો નથી..મરવા નીકળ્યો છે.."

હું તો બે મિનિટ સ્તબ્ધ થઈ ગયો.આ મારી કલ્પનાનો ભારત દેશ જ્યાં યુવા પેઢીને બોલવાની પણ ભાન નથી. નાના મોટાનું જ્ઞાન નથી. ટ્રાફિક સેન્સનું નામ જ નહીં. હું શું કલ્પના કરી અહીં આવ્યો હતો..

ત્યાં ઘરડા કે બાળકને જોઈ ગમે તે સ્પીડથી વાહન આવતું હોય..બ્રેક મારી.. તમને.. માન સાથે પહેલા જવા દે...ને અહીં..
મારા વાંક ગુના વગર ગાળો.. સાંભળવાની..
વિચારતો વિચારતો જતો હતો..ત્યાં પથ્થર જોડે મારો પગ ભટકાયો... મારા ચશ્માં પડી ગયા..હું ગોતતો હતો..

ત્યાં એક મીઠો આવાજ આવ્યો..
અંકલ .." મે આઈ હેલ્પ યુ .?"

બેટા.. સોગંદથી કહું છું...
મને બે મિનિટ તો રણમા કોઈ ગુલાબ ખીલ્યું હોય ..તેવો ભાશ થયો...
અહીં છ મહિનાથી આવ્યો છું....બેટા
May I help you ? જેવો શબ્દ મેં નથી સાંભળ્યો..
મેં આવો મધુર ટહુકો કરનાર સામે જોયું...એક 10 થી 12 વર્ષનું બાળક હતું. અંકલ આ તમારા ચશ્મા..
મેં માથે હાથ ફેરવી thank you કીધું..
બેટા ક્યાં રહે છે ?
અહીં હું મારા દાદા ને ત્યાં ક્રિસમશ વેકેશનમાં આવ્યો છું.
એટલે ઇન્ડિયામા નથી રહેતો ?
ના અંકલ ..અમે વાતો કરતા હતા ત્યાં તેના પાપા મમ્મી આવ્યા..હાથ જોડી બોલ્યા ..નમસ્તે અંકલ..
એકબીજાએ વાતો કરી. છેલ્લે ઘર સુધી પણ મૂકી ગયા..

બેટા હું વિચારતો હતો. નાહકના પશ્ચિમની સંસ્ક્રુતિને આપણે વખોડયે છીયે.ખરેખર સંસ્કાર, ડિસિપ્લિન, ભાષા..તો તે ધોળીયાઓની સારી છે...

આપણે આંધળું અનુકરણ કરવા નીકળ્યા છીએ..
ખરેખર જે શીખવાનું છે તે શીખતાં નથી...
ધોબીના કૂતરા જેવી દશા થઈ છે...

ટૂંકી ચડ્ડી કે ટીશર્ટ પહેરેથી આધુનિક નથી થવાતું...
આજના યુવાનોને કેમ સમજાવું.. કે વાણી ,વર્તન એ તો દેશની પ્રગતિનો પાયો છે...
જ્યાં વાણી વર્તનના ઠેકાણા નથી ત્યાં દેશનો ગમે તેટલો વિકાશ થાય...તે ગાંડો જ લાગે...

બેટા હજુ એ શબ્દો મને યાદ આવે છે તો હસવું પણ આવે છે અને દુઃખ પણ થાય છે...

"એ.એ...ડોહા..મરવા નિકળ્યો છે જોતો નથી..". આ મને એટલી બધી સાચી લાગી કે શેર કર્યા વિના રહી ના શકયો. ૧૦૦% સાચી વાત છે એ સ્વીકારવું ધણું અઘરું છે. આપણી આખી સોસાયટી અત્યંત દંભી છે. જ્યારે પશ્ચિમી સંસ્કૃતિમાં પારદર્શકતા છે.જેવા છે તેવા જ દેખાય છે.આપણા સમસ્ત સમાજની માનસિકતામા આ મૂલ પરિવર્તન ની જરૂર છે....
(સારું અને સાચુ સ્વીકારવું જ રહ્યું)
.... ( આ મારું મંતવ્ય છે. આ વાત સાથે ઘણા લોકો સહમત ન હોય શકે તે લોકો આ લેખ વાંચી ને નજઅંદાજ કરે..)

~ પિનાકીન પટેલ

માંડવે આકર્ષણો મૂક્યા વગર....
લક્ષ્મીઓ રહી જાય છે પરણ્યા વગર.

એ જ રીતે જીવ પણ‌ ચાલ્યો જશે,
બલ્બ ઉડી જાય છે, ફૂટ્યા વગર....

આ ઉપરછલ્લી ખરાબી શું કરું....?
જે જતી રહે આંગળી ચિંધ્યા વગર.

આપણા સંબંધનો આ અંત છે,
તોરણો કરમાય છે તૂટ્યા વગર.

પુસ્તકો પર ધૂળ બાઝી જાય છે,
માણસો મૂંઝાય છે, ખુલ્યાં વગર.

~લવ સિંહા

बहुत मुश्किल है
मर जाने तक ज़िंदा रहना।।

રાણી બનવા માટે મર્યાદા હોવી જોઇએ,
સુંદર ચેહરા તો મહેફિલોમાં નાચતા હોય છે.

માળો બનાવો તો ખબર પડે તણખલાની
શું કિંમત હોય....

એક ખેતરના ખૂણા પર મકાન બનાવીને એક કુટુંબ રહેતું હતું. માં-બાપ, દાદાજી, તેમનો પૌત્ર. માં-બાપ રોજે મજુરી ઉપર નીકળી જતા, અને ઘરે દાદાજી અને દસ વરસનો પૌત્ર જ રહેતા. દાદાજી રોજે સવારે વહેલા ઉઠીને બારી પાસે મુકેલી ખુરશી પર બેસીને પુસ્તકો વાંચતા રહેતા.

એક દિવસ પૌત્રએ પૂછ્યું: “દાદા...હું તમારી જેમ જ બુક્સ વાંચવાનો પ્રયત્ન કરું છું, પણ હું તેમાં કઈ સમજતો નથી. અને હું જે કઈ પણ સમજુ છું એ એક-બે દિવસમાં ભૂલી જાઉં છું. ઘણીવાર તો બુક બંધ કરું ને પાછળ બધું ભુલાઈ જાય છે. તમે પણ બધું ભૂલી જાઓ છો. તો પછી પુસ્તકો અને કહાનીઓ વાંચવાનો મતલબ શું?”

દાદાજી હસ્યા, અને ઉભા થઈને રસોડામાં ગયા અને લોટ ચાળવાનો ગંદો હવાલો લઈને આવ્યા. પોતાના પૌત્રને કહ્યું: “આ હવાલો લે, અને બહાર ખેતરમાં જતા પાણીના ધોરીયા માંથી હવાલો ભરીને લેતો આવ. મારે આ હવાલામાં સમાય એટલું પાણી જોઈએ છે.”

દીકરાને જેમ કહેલું તેમ કર્યું, પરંતુ હવાલો ભરીને દોડતો દાદાજી પાસે આવ્યો એ પહેલા જ હવાલાના કાણાઓ માંથી બધું પાણી લીક થઇ ગયું. દાદાજી હસ્યા અને કહ્યું: “બીજી વાર ભરતો આવ, પરંતુ આ વખતે ઝડપથી દોડીને આવજે.” દીકરો બીજી વાર ગયો, પણ ફરીથી તે દાદાજી પાસે પહોંચે એ પહેલા હવાલો ખાલી હતો! હાંફતા-હાંફતા તેણે દાદાજીને કહ્યું કે આ હવાલામાં તો પાણી ભરીને લાવવું અશક્ય લાગે છે. હું એક ગ્લાસમાં કે લોટામાં ભરતો આવું.
પરંતુ દાદાજી કહે: “ના. મારે આ હવાલામાં સમાય એટલું પાણી જ પીવું છે! મને લાગે છે તું સરખી કોશિશ નથી કરી રહ્યો.” છોકરો ફરી બહાર ગયો, અને પૂરી ઝડપથી દોડતો આવ્યો, પણ હવાલો ફરી ખાલી જ હતો! થાકીને જમીન પર બેસીને દાદાજીને તેણે કહ્યું: “દાદા...કહું છું ને...આ નકામું છે. ના ચાલે.”

“ઓહ... તો તને લાગે છે કે આ નકામું કામ છે?” દાદાજીએ કહ્યું, “-તું એકવાર હવાલા સામે તો જો.”

છોકરાએ હવાલાને જોયો અને પહેલીવાર તેણે જોયું કે હવાલો બદલાઈ ગયો હતો. તે જુના ગંદા હવાલા માંથી ધોવાયેલો, ચોખ્ખો, ચળકતો હવાલો બની ગયો હતો. તેના દરેક મેલ ધોવાઇ ગયા હતા.

દાદાજીએ હસીને કહ્યું: “બેટા...જયારે તમે પુસ્તકો વાંચો ત્યારે આવું થાય છે. તું કદાચ બધું સમજે નહી, કે બધું યાદ ન રહે, પરંતુ જયારે તમે વાંચો, ત્યારે તમે બદલાતા હો છો. અંદર અને બહાર પણ. કોઈ પણ કહાની કે કોઈ સારી વાત તમને અંદરથી થોડા ધોઈ નાખે છે, અને તમારો મેલ દુર કરે છે.”

બવ પિત્ઝા ખાવાની આદત નઈ પડતા,
નહિતર પછી બાજરી પરથી રસ ઉતરી જાશે.

~કેશરી

બાર ઉનાળાની લું ને ભીતર એની યાદોનો બફારો....
હવે ટાઢક તે'દી, જેદી વરસે આભ કા' આપસી આંખો

સ્વર્ગથીયે રમ્ય એવું સ્થાન આ ગુજરાત છે,
કોક દિ’ મ્હેમાન થા ભગવાન! આ ગુજરાત છે.

જ્યાં જઈશ ત્યાં આવકારો તુજને સાંપડશે જરુર,
માન કે ના માન ઓ મહેમાન, આ ગુજરાત છે.

જ્યાં શિકારી પર કરે હુમલો ફરીને ખુદ શિકાર,
લો વિચારો કેટલું બળવાન આ ગુજરાત છે.

ગમ તું ના રાખ, ગમતું રાખ,

આ જીવન છે, આજીવન નથી.