Файзли оқшомда гўзал тарона қалбингизга меҳмон азизларим

Ибрат....

Кун айни қиёмига етган, ҳаво ёнмоқда.
Бозордан қайтаётган эр-хотин ўз кўчаларига етганларида дам олиш учун қўшни ҳовлилардан бири олдидаги ёғоч курсига чўкдилар.
— Боситхон барака топсин, эшигининг тагини гулзор қилиб қўйди, бизнинг каби толиққанлар ўтириб нафас ростлайди, — деди эр. Аёл бош силтаб маъқуллади, рўмолчаси билан пешона терини артди.
Эр ўрта бўй, эчки соқол, кўзи кулранг-кўкимтир, тетик одам эди. Аёл тескариси — нимжон, кўриниши одми, кўзлари маъюс боқарди.
Эрнинг асл исмини маҳаллада камдан кам одам билади. Уни Насиҳатхўжа деб чақиришади. Бу лақабни у бекорга олмаган: ўзини барчадан доно ҳисоблаб, ҳаммага ақл ўргатади — нонвойга нон ёпишни, чеварга кийим тикишни, устага иморат қуришни, амалдорга ишни ташкил қилишни.
Барчага ақл бўларди-ю, аммо ўзи ҳеч кимнинг гапига қулоқ тутмас, бирорта одамнинг фикрини эшитишга тоқати йўқ эди. Сабаби яна ўша — ўзини ҳаммадан билимдон санарди. Маҳалла аҳли ундан безиллаб қолган, негаки, учратган одамининг ёқасидан бўғиб тўхтатади-да, эзмаланиб насиҳатни бошлайди. Ҳозир ҳам ичи ёниб, тили қичишиб ўтирганди, бахтига, кўча этагида Матқовул кўриниб қолди-ю, ёғли ўлжани кўрган овчидек қувониб кетди.
— Ҳой бола, мундоқ кел, — деди буйруқ оҳангида.
Матқовул омади чопмаган, ношудроқ кимса эди, тўхтаб салом берди, сўнг «нима дейсиз» дегандек саволчан боқди Насиҳатхўжага.
— Сенларнинг дастингдан ўладиган бўлсак ўлиб бўлдик-ку, — аччиқ таънадан бошлади сўзни Насиҳатхўжа.
Томдан тараша тушгандек бу хуруждан Матқовул донг қотиб қолди.
— Қачон бизларни тинч қўясанлар? — Насиҳатхўжа энди дўққа кўчди.
Матқовул аранг ўзига келди.
— Нима қилиб тинчингизни бузибмиз?
— Ия, манавининг гапини?! — Насиҳатхўжа шох ташлаб ўшқирди, — ҳеч нарса билмагандек нима қилиб тинчингизни бузибмиз дейди-я? Эр-хотин Худонинг берган куни кўчани бошларингга кўтариб қирилишасан. Қўни-қўшниларга на кундузи тинчлик бор, на кечаси, жонга тегди сенларнинг жанжалларинг!
Матқовул гуноҳкорона бош эгди.
— Нима қилай, шунақа ношукур бандага йўлиққанман.
— Айбни хотинга тўнкама, қарс икки қўлдан чиқади.
— Сиз уни билмайсиз, ғалвани доим ўша бошлайди. Қачон бошқа эркакларга ўхшаб рўзғор тебратишни эплайсиз, болалар оч-яланғоч, деб қулоқ-миямни егани еган. Маошимни бир тийинигача қолдирмай қўлига олиб келиб бераман, уч кунда адо қилиб, яна дийдиёсини бошлайди, — Матқовул ўксиб ҳасрат қилди.
— Гап маошда эмас, яхши топиб гапиради, ёмон қопиб, дейдилар. Сен муросани билмайсан, қўрссан. Хотин зоти ширин гапнинг гадоси. Дўқ урмай, Худо хоҳласа ишимиз юришиб кетади, дея ётиғи билан тушунтирсанг, тушунади, — насиҳатни бошлади Насиҳатхўжа.
— Тушунмайди, ғирт нодон у, — эътироз билдирди Матқовул, — неча марта айтганман, сабр қил, Худо хоҳласа бойиб кетамиз, деб. Кошки гапга қулоқ тутса, — Матқовул хўрлиги келиб нолиди, — оғзимни очишим билан «уйланган кунингиздан бери, мана йигирма йил бўляпти, шу гапни қайтарасиз, бойиш ўрнига кундан кунга баттар бўляпмиз», деб итдек қопиб беради. Шундан кейин меники ҳам тутади, чидолмай сўкаман, таъсир қилмаса, гоҳида ураман.
— Ана энди сиринг ошкор бўлди! Зўравонсан, золимсан! — нафрат билан ҳайқирди Насиҳатхўжа. — Ҳой бола, хотинни урсанг бир кун сени худо уради. Шуни бир билиб қўй.
— Нима, унда хотиндан қўрқиб яшаш керакми. Попугини пасайтириб қўймасам, бошимда ёнғоқ чақади.
— Сени мен ақлли-ҳушли одам десам, ғирт сўтак экансан-ку, — куйиниб давом этди Насиҳатхўжа, — хотиндан қўрқмайман деган эркаклар жоҳил бўлади. Аёл киши гўдакдек беҳимоя. Бекорга заифа дейишмайди. Росмана эркак аёлнинг ҳурматини жойига қўяди, иззат-нафсини қадрлайди. Мана биз опоғойинг билан бирга яшаб келаётганимизга ўттиз йилдан ошди. Шу давр ичида уни бир марта ҳам чертмаганман, чертиш у ёқда турсин, ҳатто овозимни баландлатмаганман. Ҳа, кафтимда олиб юраман. Ишонмасанг мана, ўзининг юз-кўзи, сўра ўзидан, — Насиҳатхўжа хотинига юзланди, — Айт, сени ҳеч хафа қилганманми?......

Ҳаёт баъзи инсонларни таниганимизга пушаймон қилдиради.
Баъзи бир инсонларни эса, нимага аввалроқ "УЧРАТМАГАН   ЭКАНМАНА" деб, АФСУСЛАНТИРАДИ...

Келинг, бир-биримизнинг қадримизга етайлик.

https://t.me/bizning_kutubxona1

http://t.me/bizning_kutubxona1

? O‘zbek adabiyoti namunalari
? "Otam haqida"
✍ Habibulla Qodiriy
⚙ Xotiralar
⚖ 10,8 MB
? PDF
? 224 sahifa

??http://t.me/bizning_kutubxona1